10 βραβεία για το φετινό Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης

Το γνωστό τροπάρι για μια ακόμα φορά: Γιατί αγαπάμε τα φεστιβάλ; Γιατί βλέπεις ταινίες που θα βγουν μετά από βδομάδες, μήνες ή και χρόνια, έχοντας την ευκαιρία να σχηματίσεις πρώτος γνώμη δίχως το βάρος του αναπόφευκτου hype που θα έρθει αργότερα ή και, συχνά, βλέποντας ταινίες που θα αργήσουν πάρα πολύ να φτάσουν σε άλλα μάτια.

Ένα φεστιβάλ συνδυάζει πειραματικό, δυσεύρετο σινεμά με ανεξάρτητες ταινίες που ξέρεις πως θα βλέπουν και θα συζητάνε οι πάντες σε λίγο καιρό. Μια αργόσυρτη, πολυλογάδικη, δυομισάωρη άσκηση ύφους πάνω στη συνάντηση του Καζανόβα με τον Δράκουλα, είναι μια αίθουσα δρόμος από τον Τζιμ Τζάρμους και τα χίψτερ νεο-βαμπίρ του που ακούνε Τζακ Γουάιτ και δεν σκοτώνουν ανθρώπους για να ζήσουν γιατί είναι τόσο μα τόσο μπανάλ.

To διαγωνιστικό τμήμα δίνει τα δικά του βραβεία, αλλά εμείς επεκτείνουμε τη ματιά μας στο σύνολο του προγράμματος. Σε ταινίες που μπορεί να προέρχονται από τα Βαλκάνια (το ‘τούρκικο X-Men’ όπως λέγαμε χαϊδευτικά με τους φίλους), από τη Γαλλία δίχως να είναι δυσβάσταχτα γαλλικές (‘εκείνο το γαλλικό που αρτζεντίζει’), από το Βέλγιο αλλά να μοιάζουν με ανεξάρτητο αμερικάνικο (‘βέλγικη φολκ!’), από την Αγγλία και να είναι ό,τι πιιο πανέμορφα Αγγλικό έχεις δει (η καλύτερη ταινία του 54ου Φεστιβάλ, θα τα πούμε παρακάτω) ή από τα άκρα του αμερικάνικου industry, εκεί όπου δημιουργοί όπως ο Τζιμ Τζάρμους κι ο Αλεξάντερ Πέιν κάνουν τις καλύτερες δουλειές τους.

Είδαμε όσα προλάβαμε, θα θέλαμε να είχαμε δει κι άλλα τόσα, αλλά σε κάθε περίπτωση, αυτά είναι τα δικά μας βραβεία για το φετινό, 54ο, φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, και οι ταινίες που θα αξίζει να ψάξεις να δεις.

Βραβείο True Blood: ONLY LOVERS LEFT ALIVE

Τι είναι: Ο Αδάμ και η Εύα ως υπεραιωνόβιοι χιπ βαμπίρ εραστές με τη μορφή του Τομ “Λόκι” Χίντλστον και της Τίλντα “Ντέιβιντ Μπόουι” Σουίντον, δια χειρός Τζιμ Τζάρμους.

Γιατί το βραβεύουμε: Εκτός του ότι ήταν η αφορμή να δούμε από κοντά τον μεγάλο Τζάρμους, την πιο διάσημη φράντζα του ανεξάρτητου σινεμά, στο πλαίσιο της έναρξης του Φεστιβάλ; Ότι αυτή η σχεδόν too-cool προσέγγιση του βαμπιρικού μύθου δίνει περισσότερο βάρος στο ρυθμό και στην αίσθηση, μιλώντας για παρελθοντικούς ήρωες χαμένους, για την παρακμή, για την αξία του να φεύγεις από το επίκεντρο του ενδιαφέροντος μπας και το ζήσεις λίγο αληθινά. Στο β’ μισό παραπατάει λίγο, αλλά είναι έξυπνο, αστείο, α, και δεν ξέρω αν είπαμε ότι είναι πάρα-πολύ-cool; Θα λατρευτεί από πολλούς.

Πού θα το βρεις: Στις αίθουσες, τη 2η μέρα του νέου έτους.

Βραβείο Black & White: NEBRASKA

Τι είναι: Ο Αλεξάντερ Πέιν σκηνοθετεί ένα road movie επιστροφής στο σπίτι για έναν γιο και τον σαλεμένο πατέρα του. Απλότητα, συναίσθημα και ασπρόμαυρη αλήθεια.

Γιατί το βραβεύουμε: Θα σε κάνει να βουρκώσεις (κλάψεις) και να θες να πάρεις τηλέφωνο τον πατέρα σου με το που θα βγεις από την αίθουσα. Ο Πέιν αυτές τις ιστορίες γονιών, παιδιών, κληρονομιών κλπ τις κάνει όπως κανένας κι αυτό εδώ, απογυμνωμένο από οτιδήποτε περιττό ή αστραφτερό, μέσα από την ασπρόμαυρη ομορφιά και μια γενναία ερμηνεία ζωής από τον Μπρους Ντερν, είναι λιτό και γεμάτο ψυχή. Είναι το “Straight Story” του βραβευμένου με Όσκαρ δημιουργού.

Πού θα το βρεις: Στις αίθουσες, λογικά με την έλευση του νέου έτους.

Βραβείο Giallo: THE STRANGE COLOR OF YOUR BODY’S TEARS

Τι είναι: Ένας άντρας γυρνάει σπίτι, ψάχνει τη γυναίκα του, δε τη βρίσκει πουθενά, και ξεκινά μια εφιαλτική αναζήτηση που τον οδηγεί σε έναν μετά τον άλλον τους παράξενους ενοίκους της πολύ παράξενης και γεμάτης (μεταφυσικά;) μυστικά πολυκατοικίας.

Γιατί το βραβεύουμε: Είναι μια κάποια δοκιμασία η ταινία γιατί η ιστορία της είναι βαρετή και ασύνδετη, αλλά ορισμένα επιμέρους επεισόδια είναι απλά απίστευτα. Φόρος τιμής στην giallo παράδοση του Αρτζέντο από δύο πολύ οπτικούς σκηνοθέτες.

Πού θα το βρεις: Κάποια στιγμή, σε DVD/εκεί έξω.

Ελληνικό Βραβείο: Η ΑΙΩΝΙΑ ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΤΟΥ ΑΝΤΩΝΗ ΠΑΡΑΣΚΕΥΑ

Τι είναι: Διάσημος παρουσιαστής στη δύση της καριέρας του κανονίζει ψεύτικη απαγωγή του εαυτού του για να τονώσει το ενδιαφέρον γύρω από το πρόσωπό του.

Γιατί το βραβεύουμε: Είναι ταινιάρα. Ξέρεις τι πας να δεις αλλά κρύβει και πολλές εκπλήξεις, έχει μια ιστορία ενδιαφέρουσα, με πολύ χιούμορ (σπάνιο πράγμα εσχάτως), και με έναν κεντρικό χαρακτήρα που αν μη τι άλλο σε ιντριγκάρει. Ο Χρήστος Στέργιογλου είναι μια από αυτές τις φιγούρες που δε μπορείς να σταματήσεις να κοιτάς, γεμίζει την οθόνη και σε μαγνητίζει ό,τι κι αν (δεν) κάνει. Και πίσω από αυτή την κεντρική, απλή ιστορία, γεμάτη επιρροές από Χάνεκε και Κιούμπρικ (με μια φανταστική σκηνή-homage στη “Λάμψη”), βρίσκονται επίπεδα ανάγνωσης για όσο έχεις όρεξη να κοιτάς και να αναρωτιέσαι. Για το ξεφτισμένο lifestyle, για τα μεγαλοπιάσματα της ‘90s Ελλάδας, για την εμμονή με τη δημοσιότητα, για τις φθίνουσες τροχιές στις οποίες συχνά παγιδεύουμε τους εαυτούς μας.

Πού θα το βρεις: Στις αίθουσες, τον Γενάρη.

Βραβείο Troll Cinema: STORY OF MY DEATH

Τι είναι: Ο Καζανόβας φεύγει από τα παλάτια, πάει να πεθάνει στην εξοχή, συναντά τον Δράκουλα.

Γιατί το βραβεύουμε: Γιατί αυτό και μόνο το παραπάνω θα αρκούσε, πόσο δε μάλλον που ο Αλμπέρ Σέρα, δημιουργός που αρέσκεται στο να ριφάρει περιπαικτικά πάνω σε διάφορες γνωστές ιστορικές φιγούρες, το πραγματοποιεί με έναν τρόπο που τεστάρει τις αντοχές του θεατή. Πάρα πολλά λόγια, πάρα πολύ μεγάλες σκηνές, πάρα πολλή λεπτομέρεια και σημειολογία, πάρα πολλές στιγμές που παρακολουθείς και νιώθεις πως δε ξέρεις αν θες να φωνάξεις ή να γελάσεις ή να παρακολουθήσεις με το στόμα ανοιχτό.

Πού θα το βρεις: Ίσως κάπου κάποτε.

Βραβείο Django: THE RETRIEVAL

Τι είναι: Πιτσιρικάς αναλαμβάνει να φέρει διαπέτη σκλάβο πίσω στα χέρια ενός κυνηγού αμοιβών, προτού ο Τζάνγκο (και ο Λίνκολν, αλλά ποιος νοιάζεται γι’αυτόν) καθαρίσει για τα καλά με αυτά τα ζητήματα.

Γιατί το βραβεύουμε: Ένας τύπος με μηδαμινό μπάτζετ πήγε και γύρισε δράμα εποχής και το έκανε να μοιάζει εντυπωσιακό και πανέμορφο. Το ταξίδι του πιτσιρικά, ο οποίος βρίσκει στο πρόσωπο του δραπέτη σκάβου μια πατρική φιγούρα, σου ανοίγει τα μάτια: Ενώ στην αρχή της ιστορίας δεν έβλεπε κάτι λάθος σε αυτό που κάνει, σταδιακά αρχίζει να αναρωτιέται για την ηθική, για το λάθος και το σωστό. Ο πιο αληθινός τρόπος για να ψηλαφίσεις τον κόσμο γύρω σου είναι μέσα από προσωπικές ιστορίες και επαφές. Κι αυτό η ταινία το δείχνει τέλεια.

Πού θα το βρεις: Κάπου κάποτε.

Βραβείο Κρυφή Αντέλ Εξαρχόπουλος: I USED TO BE DARKER

Τι είναι: Η Τάρυν (απλά ήθελα να γράψω το όνομά της) τα βρίσκει σκούρα και πάει να μείνει με τους θείους της στι Βαλτιμόρη για να ηρεμήσει, σε μια περίοδο όπου εκείνοι προσπαθούν να λήξουν με αξιοπρέπεια το γάμο τους.

Γιατί το βραβεύουμε: Είναι μικρό και πάνγλυκο, ανεξάρτητο αμερικάνικο σινεμά χωρίς γυαλίσματα και οσκαρικές βλέψεις, όπως δηλαδή πρέπει να είναι. Είναι τέλειο το πόσο ψύχραιμα και χωρίς υστερίες ή υπερβολές, κοιτάει την ταυτόχρονη αποσύνθεση δύο δεσμών, κοιτώντας όλους τους χαρακτήρες με την αγάπη που -συνεχίζουν να- βλέπουν ο ένας στον άλλον. Πικρόγλυκο και όμορφο, και με μικρό ρόλο για την Αντέλ της καρδιάς μας πρριν τον Χρυσό Φοίνικα.

Πού θα το βρεις: Υποθέτω πολύ σύντομα σε DVD.

Βραβείο Μελό: THE BROKEN CIRCLE BREAKDOWN

Τι είναι: H Ελίζ κι ο Ντιντιέρ γνωρίζονται, αγαπάνε τη μπλούγκρας μουσική, ερωτεύονται, παντρεύονται, κάνουν μια κόρη, η κόρη αρρωσταίνει, κι η Ελίζ με τον Ντιντιέρ αντιδρούν με διαφορετικούς τρόπους.

Γιατί το βραβεύουμε: Αγαπώ τα random πράγματα στο σινεμά, και το Βέλγικο bluegrass μελόδραμα από έναν σκηνοθέτη που δε γουστάρει καν τη φολκ μουσική, σίγουρα προκρίνεται. Κι αν συχνά το τραβηγμένο από τα μαλλιά δράμα δεν είναι του γούστου μου, είναι φανταστικό το πώς όλη η ταινία, μια πάρα πολύ έντονη, συγκλονιστική ιστορία, είναι στημένη γύρω από τέτοιου είδους φολκ μουσικές, σα να ήταν κι η ίδια ένα τέτοιο τραγούδι, παιγμένο με πόνο ψυχής από κάποιον μουσικό που βγάζει αλήθειες στη σκηνή του.

Πού θα το βρεις: Έχει διανομή, θα έβγαινε στις αίθουσες πριν λίγες μέρες, τώρα δεν το βρίσκω αλλά ΟΚ, είτε στις αίθουσες είτε σε DVD δε θα αργήσει να βγει.

Βραβείο X-Men: THOU GILD’ST THE EVEN

Τι είναι: “Σε μια μικρή πόλη της Ανατολίας, η ζωή συνεχίζεται.” Όχι, κάτσε, μη φεύγεις. Έχει ανατροπή. “Σ’ αυτήν την πόλη, που έχει δύο ήλιους και τρία φεγγάρια στον ουρανό, ο Τζεμάλ, με το βλέμμα που διαπερνά τοίχους, δεν έχει καμία προσδοκία απ’ αυτή τη ζωή και ψάχνει για μια διέξοδο με τη Γιασεμίν –που μπορεί και μετακινεί αντικείμενα με τα δάχτυλά της–, προσπαθώντας να ξεπεράσει την αγωνία του. Ωστόσο, ο Ντεφνέ –που μπορεί και παγώνει το χρόνο–, θα μπερδέψει τα πράγματα. Οι κινήσεις του αθάνατου αφεντικού της Γιασεμίν είναι αντίθετες με τις συμβουλές της αόρατης δασκάλας του δημοτικού, που προσπαθεί να καθησυχάσει τον Τζεμάλ.” Ναι, καλά το διάβασες όλο αυτό.

Γιατί το βραβεύουμε: Είναι η ταινία που θέλαμε πιο πολύ να δούμε από το τμήμα Ματιές στα Βαλκάνια του Φεστιβάλ, δεν τα καταφέραμε τελικά, αλλά ακούσαμε αρκετές συζητήσεις ώστε να επιβεβαιώνεται η προσμονή μας για κάτι περίεργο και ξεχωριστό. Θα το βρούμε σε πρώτη ευκαιρία.

Πού θα το βρεις: Μαζί με εμάς, όταν βγει σε DVD.

Βραβείο Φεστιβαλικού Hype: THE SELFISH GIANT

Τι είναι: Σύγχρονη μεταφορά ιστορίας του Όσκαρ Γουάιλντ, με δύο πιτσιρίκια που μπλέκονται σε έναν κόσμο κλεφτών, με μεγάλο τίμημα.

Γιατί το βραβεύουμε: Έχει αυτή τη γνώριμη υφή αγγλικού working class δράματος, αλλά είναι φτιαγμένο με μεγάλη τέχνη και φροντίδα, ώστε να μη σε κάνει να λες “πωπω τι ήρθα να δω δω” παρά “……” όσο κοιτάς άφωνος την οθόνη, τόσο από το πόσο σκοτεινή ομορφιά το διακατέχει όσο κι από την αποστομωτικά σκληρή τρίτη πράξη. Πάμε σινεμά, εξάλλου, για να δούμε ανθρώπους για τους οποίους νοιαζόμαστε να υποφέρουν (όπως λέει κι ο μεγάλος φιλόσοφος Τζος Γουήντον). Το σύγχρονο σκηνικό είναι φανταστικό για μια παλιομοδίτικη ιστορία που αντέχει στο σήμερα, ο πιτσιρικάς που πρωταγωνιστεί είναι όλο ύφος και ένστικτο και δεν βγάζει καθόλου στημένη ηθοποιία παιδιών-θαύματα (ό,τι χειρότερο και το εννοώ), η μίξη κοινωνικού ρεαλισμού και αποτρόπαιου μύθου είναι εντυπωσιακή, και γενικά για να μην το πολυκουράζουμε, αυτή είναι η καλύτερη ταινία που παίχτηκε στο φετινό Φεστιβάλ. Μια-δυο μέρες αφότου προβλήθηκε, το φεστιβαλικό σούσουρο παρέδωσε το πιο σαφές πόρισμα: “Είδες τίποτα καλό;” η μόνιμη ερώτηση, “Ναι, το Selfish Giant”, η μόνιμη απάντηση.

Πού θα το βρεις: Έχει διανομή.