100.000 followers έναντι 600 ευρώ, να τ’ αφήσω;

Στο φινάλε της φετινής σεζόν του Silicon Valley είδαμε τους πρωταγωνιστές να αγοράζουν μερικές χιλιάδες ενεργούς χρήστες από μια click farm στο Μπαγκλαντές προκειμένου να κρατήσουν το ηθικό τους ψηλά. Τι είπαμε, όμως, ακριβώς ότι είναι αυτές;

Η ύπαρξή τους δεν είναι καινούργια είδηση. Το πρώτο σχετικό άρθρο που βρήκα είναι ένα του Wired, πίσω στο 2006, τότε που ήταν στα ‘σπάργανα’. Ούτε υπάρχει ο κίνδυνος να κατεδαφίσουν το internet, όπως ήταν παλιότερα ο ‘φόβος’. Απλώς είναι ένας τρόπος, όσο οι μεγάλες εταιρίες (Google, Facebook) είναι ‘χαλαρές’ στο τσεκάρισμα που κάνουν (παλιά ήταν φουλ, τώρα το προσέχουν παραπάνω το άθλημα), ώστε κάποιοι επιτήδειοι στον Τρίτο Κόσμο να εκμεταλλεύονται τους συμπατριώτες τους και να βγάζουν ένα τόνο λεφτά.

Ωστόσο, το συγκεκριμένο επεισόδιο στο Silicon Valley, έριξε και πάλι τον προβολέα πάνω τους. Παρόλο που, στην πραγματικότητα, μια εταιρία που θέλει να ανεβάσει τον αριθμό των ενεργών χρηστών της για ιδία χρήση ή για δημόσιες σχέσεις (όπου δηλαδή δεν παίζει να της γίνει κανονικός έλεγχος), δεν θα αγόραζε ‘τζούφιους’. Απλώς θα έλεγε ψέματα ότι είχε πετύχει το στόχο της.

Όπως και να έχει, αυτή τη στιγμή που μιλάμε, κάπου στο Μπαγκλαντές, στη Τζακάρτα, στη Βομβάη ή στις Φιλιππίνες (και -σε μικρότερο βαθμό- σε Ανατολική Ευρώπη, Μεξικό και Μέση Ανατολή), σε μια τεράστια αποθήκη κοντά σε κάποιο γκέτο, ένα 17χρονο κορίτσι είναι στη μέση της απογευματινής του βάρδιας (εννοείται πως οι φάρμες δουλεύουν 24/7). Μπροστά της έχει ανοιχτή μια οθόνη υπολογιστή και καμία εκατοστή κινητά με διαφορετικές SIM, συν άλλα 10 βάζα γεμάτες αναπληρωματικές για όποτε πέσει πολύ δουλειά. Ενώ κάπου εντός του οπτικού της πεδίου υπάρχει ένα χαρτί με την παραγγελία του πελάτη.

Τι μπορεί να περιλαμβάνει αυτή; Από ένα γυμναστήριο στην Κωνσταντινούπολη που θέλει +100 fitness fanatics να το ακολουθήσουν στο instagram, ένα καινούργιο gay bar στο San Francisco που θέλει να ξεπεράσει γρήγορα το ψυχολογικό όριο των 10.000 followers στο Facebook, ένα εκδότη περιοδικών στην Ινδονησία που έχει τη ψωνάρα να θέλει η φυλλάδα του να είναι πιο δημοφιλή στο Twitter από την Γαλλική Vogue, ένα γιατρό που θέλει να μπουστάρει τον λογαριασμό του στο linkedin ή ένα β’ διαλογής Αμερικάνο τραγουδιστή η ομάδα του οποίου θέλει να του ενισχύσει την ψυχολογία με το να κάνει το λογαριασμό του στο YouTube να απογειωθεί.

Και να σκεφτείς ότι αυτές είναι οι ‘λάιτ’ περιπτώσεις. Πριν καιρό είχε γίνει τρελό σούσουρο όταν κυκλοφόρησε ότι το ίδιο το Αμερικάνικο υπουργείο εξωτερικών κάθισε και αγόρασε followers γιατί ‘ντρεπόταν’ που τα social του ήταν…μικρά και ζαρωμένα. Ενώ κατά καιρούς έχουν υποπέσει στο συγκεκριμένο ‘ατόπημα’ celebrities όπως οι 50 Cent, Paris Hilton, 70άρηδες υποψήφιοι πρόεδροι και επώνυμα brands.

Το μόνο που χρειάζεται να κάνει είναι, σύμφωνα με ένα σχετικό δημοσίευμα, να βάλει στο Fake Name Generator τις προδιαγραφές του πελάτη (π.χ. ηλικία, φύλο, εθνικότητα κτλ) και να χρησιμοποιήσει το -ρεαλιστικό- όνομα και την ολοκληρωμένη ταυτότητα που αυτό θα του δώσει (διεύθυνση, σπουδές, ύψος, βάρος, αγαπημένο χρώμα) για να δημιουργήσει διαδοχικά ένα email, ένα λογαριασμό στο Facebook και μετά όλα τα υπόλοιπα. (σ.σ. Εδώ πήδηξα ένα κρίσιμο βήμα. Αυτό που βάζει μια κάρτα SIM σε ένα ‘προπολεμικό’ Nokia και παίρνει τον κωδικό επιβεβαίωσης μέσω SMS. Πρώτα για το e-mail και μετά, για το Facebook).

Πάντα με την βοήθεια του ‘επιχειρηματία’ που της έχει συγκεντρώσει ένα τόνο δυνητικές profile pictures από σάιτ γνωριμιών, έχει απενεργοποιήσει τα ‘ενοχλητικά’ cookies που προσπαθούν να ανακαλύψουν τι ύποπτο συμβαίνει και έχει φροντίσει ώστε οι proxy server να δείχνουν ότι μπαίνει στο ίντερνετ από το Λος Άντζελες. Αν έχεις ασχοληθεί με το άθλημα, ξέρεις τι εννοώ. Αν όχι, τότε με ένα γρήγορο γκουγκλάρισμα φράσεων ‘buy Facebook/Twitter/ instagram likes cheap’ θα μπεις στο νόημα.

Λογικό. Από τη στιγμή που τα social media έχουν γίνει ο τρόπος που μετράμε την αξία των πραγμάτων, είναι δεδομένο ότι κάποιος θα έβρισκε τον τρόπο να εκμεταλλευτεί αυτό το ‘χρυσωρυχείο’. Το μόνο που χρειάζεσαι είναι γρήγορη σύνδεση, φθηνό εργατικό δυναμικό που να σκαμπάζει από αγγλικά και το κατάλληλο software.

Ουσιαστικά, ένα μεγάλο ποσοστό αυτών που στην αρχή ήταν πίσω από τις απάτες μέσω email (εσένα κοιτάζω τα μάτια, τιμημένε Νιγηριανέ πρίγκιπα), επί δεκαετία μια από τις πιο επικερδείς καριέρες που μπορούσε να κάνει ένας Φιλιππινέζος, το γύρισαν, από το 2010 και μετά, όταν δηλαδή οι συντονισμένες προσπάθειες κυβερνήσεων και εταιριών τους διέλυσαν την μπίζνα, στο ανεξερεύνητο γαλαξία των social.

Κάτι πλήρως αναμενόμενο αν σκεφτείς πως π.χ. το 2005 το Facebook είχε 5.5 εκ. χρήστες και στο τέλος του 2014 αυτοί έφτασαν τους 1,39 δις. Όπως πλήρως αναμενόμενο είναι ότι, κάποια στιγμή, όταν οι εταιρίες αποφασίσουν να ρίξουν την προσοχή τους και τις λεγεώνες προγραμματιστών τους πάνω του, όλες αυτές οι φάρμες θα καούν στη στιγμή (βλέπε Δεκέμβριος του 2014, όταν το instagram καθάρισε την πλατφόρμα με αποτέλεσμα ο Justin Bieber να χάσει 15% των followers του). Κάτι που έχει ήδη συμβεί σε κάποιο βαθμό.

Προσοχή. Υπάρχουν πολλών ειδών φάρμες. Οι account farms, αυτές δηλαδή που περιγράψαμε πιο πάνω, όπου δημιουργούνται οι ψεύτικοι λογαριασμοί (κάθε υπάλληλος φτιάχνει 100-150 ημερησίως και τους πουλάει έναντι 1,50 δολάρια το κομμάτι). Οι καθαρόαιμες click farms, εκείνες δηλαδή που εκμεταλλεύονται τους λογαριασμούς προκειμένου να παράγουν likes προς πώληση (πιο απλή και αυτονόητη διαδικασία-υπερβολικά απλή για να την εξηγήσουμε). Και πιο εξειδικευμένες κατηγορίες, όπως παλιότερα εκείνες που έβγαζαν χρυσό για πώληση για τους παίκτες του Warcraft (μέχρι το 2009, που η Κίνα το απαγόρεψε, οπότε μετακόμισαν στην Ανατολική Ευρώπη, δούλευαν έτσι πάνω από 100.000 Κινέζοι-μεταξύ των οποίων και πολλοί κρατούμενοι). Και πλέον εκείνες που μανιπουλάρουν π.χ. τα rating που έχει ένα app στο App Store.

Επίσης δεν είναι όλες ντέκα για ντέκα. Υπάρχουν πολλές που έχουν άψογα επαγγελματικά προφίλ και 24ωρο service και άλλες πίσω από τις οποίες βρίσκονται απλώς πιτσιρίκια στα προάστια με το κατάλληλο software που προσπαθούν να βγάλουν χαρτζιλίκι. Ωστόσο η ουσία είναι ότι η αγορά υπάρχει. Και όσο η ανάγκη για περισσότερα likes, από ανθρώπους και εταιρίες, γίνεται πιο επιτακτική, τόσο πιο ευρηματικοί θα γίνουν οι ‘τσιφλικάδες των κλικ’ προκειμένου να την ικανοποιήσουν.