11 επικές ταινίες καταστροφής

Η ταινία καταστροφής είναι πολύ συγκεκριμένη τέχνη και τρομερή λεπτοδουλειά. Είναι θεωρητικά εύκολο να αρχίσεις να σπέρνεις καταστροφή σε ό,τι ζωντανό (και μη) κινείται, αλλά χρειάζεται μια κάποια δεξιότητα ώστε να το τυλίξεις όλο αυτό με έναν τρόπο που να κάνει τον θεατή να νοιάζεται επί 2 ώρες και ανάμεσα στα συντρίμμια.

Κοινώς, ναι, στο “San Andreas” ας πούμε οι σεισμοί είναι εντυπωσιακοί και η καταστροφή διασκεδαστική, αλλά αν δε σε ένοιαζε η αγωνία του Μπαμπά Rock ή η επιβίωση της Κόρης Αλεξάντρα Νταντάριο, τότε αποτύχαμε συνάδελφε.

Και φυσικά, όπως όλα τα υπο-είδη, χωράει πολλή συζήτηση τι ακριβώς ορίζουμε ως ταινία καταστροφής. Είναι ο “Τιτανικός”, ας πούμε; (Ναι, είναι.) Είναι τα “Πουλιά” του Χίτσκοκ; (Δεν βάζω το χέρι μου στη φωτιά.) Είναι το “Gravity”; (Μάλλον, αλλά είναι προηγουμένως εκατό άλλα πράγματα οπότε δεν έχει μείνει στη συνείδησή μας ως disaster movie.) Είναι η “Μελαγχολία” του Τρίερ; (Ναι, αλλά παραείναι η arty απάντηση στον Σεισμό ρε παιδί μου, άσε μας λίγο να απολαύσουμε καταστροφή.) Είναι το “Airplane!”; (ΦΥΣΙΚΑ. Αλλά είναι κωμωδία, οπότε ανήκει σε άλλη συζήτηση.)

Αντιθέτως, το “San Andreas” μας έφερε πίσω σε μια εποχή εντελώς αγνών τέτοιων περιπτώσεων, όταν ξεκινώντας κυρίως από το απόγειο της δημοφιλίας του είδους (πίσω στα ’70s) έγινε απολύτως αποδεκτό το να βάλεις στην οθόνη ένα μάτσο σταρ, να σκαρώσεις μια στοιχειώδη συναισθηματική πλοκή εντελώς σαπουνοπερατικών καταβολών (άλλοι χωρίζουν, άλλοι τα βρίσκουν, κλπ) και γύρω από όλα αυτά, απλώς, να καταστρέψεις τα πάντα.

Με αφορμή λοιπόν το “San Andreas”, θυμόμαστε 10 ακόμα επικές disaster movies του Χόλιγουντ. Παλιές και νέες.

The Towering Inferno

Με τι καταστρεφόμαστε: Φωτιά

Ποιοι καταστρέφονται: Πολ Νιούμαν, Στιβ ΜακΚουίν, Φέι Ντάναγουεϊ, Φρεντ Αστέρ, Ρίτσαρντ Τσάμπερλεν, Ρόμπερτ Γουάγκνερ, Ο. Τζέι Σίμπσον

Καταστροφόμετρο: Η καλύτερη αγνή ταινία καταστροφής όλων των εποχών. Ουρανοξύστης στο Σαν Φρανσίσκο πιάνει φωτιά, σα σπονδυλωτό δράμα επιβίωσης βλέπουμε τι κάνουν όλοι στην κρίση. Παραμένει αγωνιώδες και διάβολε, αυτό το καστ…; Είναι σαν το “Avengers” των ’70s.

The Day After Tomorrow

Με τι καταστρεφόμαστε: Παγετός

Ποιοι καταστρέφονται: Ντένις Κουέιντ, Τζέικ Τζίλενχαλ, Ίαν Χολμ, Έμυ Ρόσουμ

Καταστροφόμετρο: Σα να είναι ελαφρώς ξεχασμένο από το χρόνο ή είναι ιδέα μου; Αν ισχύει, κάτι πρέπει να κάνουμε για να το διορθώσουμε αυτό το λάθος, γιατί αυτή είναι η καλύτερη (από τις πολλές) ταινίες καταστροφής του Ρόλαντ Έμεριχ. Και η σχέση πατέρα-γιου είναι ωραία, και ο παγετός uber-cool οπτικά αλλά και σαν πηγή της καταστροφής (οδηγεί σε επικά set pieces) και εν τέλει ΟΚ, και μόνο για το θέαμα των αμερικάνων να τρέχουν για να περάσουν τα σύνορα στο Μεξικό παίρνει όλα τα αστεράκια του σύμπαντος. Άψογο.

Earthquake

Με τι καταστρεφόμαστε: …σεισμός

Ποιοι καταστρέφονται: Τσάρλτον Χέστον, Άβα Γκάρντνερ, Λορν Γκριν, Τζορτζ Κένεντι

Καταστροφόμετρο: Κλασική εφαρμογή του μοντέλου πολλοί σταρς / πολλές ιστορίες / μία καταστροφή που προφανώς είναι αστείο σαν θέαμα σήμερα, αλλά το εγγυώμαι, για μάζωξη φίλων και ομαδικό viewing με αλκοόλ και junk food είναι τοπ επιλογή.

Pompeii

Με τι καταστρεφόμαστε: Ηφαίστειο που ξυπνά

Ποιοι καταστρέφονται: ΤΖΟΝ ΣΝΟΟΥ!, Έμιλυ Μπράουνινγκ, ΤΖΑΚ ΜΠΑΟΥΕΡ, Μίστερ Έκο

Καταστροφόμετρο: Θα υπερασπίζομαι αυτή την ταινία μέχρι η Πομπηία να ξυπνήσει και πάλι. Είχα το φιλμ στο τοπ-10 της περσινής χρονιάς προς μεγάλη χαρά και απόλαυση όλων και δε θα σταματήσει ποτέ να με κερδίζει ο αγνός, εντυπωσιακός, συναισθηματικός τρόπος με τον οποίον ο Πολ Γ.Σ. Άντερσον διαχειρίζεται την έκρηξη, τη λάβα και το μάταιο, σε μια απίστευτη 3η πράξη. Επίσης, λατρεύω το φινάλε. Αυτά. Μόνο Τζον Σνόου γενικά.

Airport

Με τι καταστρεφόμαστε: Βόμβα σε αεροπλάνο εν μέσω υπερατλαντικής πτήσης

Ποιοι καταστρέφονται: Μπαρτ Λάνκαστερ, Ντιν Μάρτιν, Τζορτζ Κένεντι

Καταστροφόμετρο: Παίρνει για πάντα μέχρι να συμβεί η έκρηξη αλλά ξέρει τι κάνει ως εκείνο το σημείο. Αργά και μεθοδικό παρουσιάζει όλες τις πλοκές και τα character arcs όλων των χαρακτήρων ώστε, θεωρητικά, να σε νοιάζουν όλα στην κρίσιμη 3η πράξη. Τίποτα από αυτά δεν έχει σημασία βέβαια επειδή μετά ήρθε το “Airplane!” και το έκανε βέβαιο πως ποτέ ξανά κανείς δε θα μπορέσει να δει το “Airport” στα σοβαρά. (Αν και όπως φαίνεται από την παραπάνω σκηνή, είναι ούτως ή άλλως αστείο κι από μόνο του.)

Independence Day

Με τι καταστρεφόμαστε: ΕΞΩΓΗΙΝΟΙ

Ποιοι καταστρέφονται: Γουίλ Σμιθ, Μπιλ Πούλμαν, Τζεφ Γκόλντμπλουμ

Καταστροφόμετρο: Η στιγμή της καταστροφής είναι από τις πιο εμβληματικές σκηνές του ’90s σινεμά και γενικά η περιπέτεια είναι ορισμός του καλοφτιαγμένου pop corn cinema. Ομολογώ έχω πάρα πολλά χρόνια να το δω και δεν έχω ιδέα αν λειτουργεί ακόμα. Δυστυχώς θα έχουμε σίκουελ σύντομα, οπότε φαντάζομαι είναι θέμα χρόνου μέχρι να το επισκεφθούμε ξανά. (Αν και προσωπικά όποτε σκέφτομαι να το ξαναδώ, καταλήγω απλώς να ξαναβλέπω το υποτιμημένο, καρα-cult “Stargate” που ήταν η αμέσως προηγούμενη ταινία του Έμεριχ. Αλλά ξεφεύγω.)

Armageddon

Με τι καταστρεφόμαστε: Αστεροειδής

Ποιοι καταστρέφονται: Μπρους Γουίλις, Μπίλι Μπομπ Θόρντον, Λιβ “dark” Τάιλερ, Μπεν Άφλεκ

Καταστροφόμετρο: Όλες αυτές τις φλωριές που ξέρατε από τις άλλες ταινίες καταστροφής που κάθονται όλοι και κλαίνε τη μοίρα τους και προσπαθούν να ξεφύγουν από πράγματα που πέφτουν; Ε, ξεχάστε τες. Ο Μπρους Γουίλις είναι ο Χάρι Στάμπερ και φυσικά με τέτοιο όνομα δε θα μπορούσε παρά να παίζει τον τύπο που θα πάει στο διάστημα για να διαλύσει τον αστεροειδή με βόμβα όσο όλοι οι φλώροι ελίτ κάθονται στη Γη και λύνουν τις εξισώσεις τους. Ματσό disaster porn ανοησίας αριστούργημα (ανοητούργημα;) από τον Μάικλ Μπέι στα απολύτως καλύτερά του.

San Francisco

Με τι καταστρεφόμαστε: Σεισμός

Ποιοι καταστρέφονται: Κλαρκ Γκέιμπλ, Σπένσερ Τρέισι

Καταστροφόμετρο: Και μιούζικαλ και disaster movie! Έτσι ήταν τα πράγματα το 1936 φίλε μου. Η #1 ταινία του box office εκείνη τη χρονιά, χρονολογεί τον καταστροφικό σεισμό του 1906 στο Σαν Φρανσίσκο, έτσι, για να μην παίρνει αέρα το “San Andreas” ότι πρωτοτύπησε πουθενά.

Contagion

Με τι καταστρεφόμαστε: Θανατηφόρος ιός

Ποιοι καταστρέφονται: Ματ Ντέιμον, Γκουίνεθ Πάλτροου, Κέιτ Γουίνσλετ, Τζουντ Λο, Μαριόν Κοτιγιάρ, Λόρενς Φίσμπερν, Μπράιαν Κράνστον

Καταστροφόμετρο: Έχω επανεκτιμήσει πάρα πολύ το εξαιρετικό δράμα καταστροφής του Στίβεν Σόντερμπεργκ στο πλαίσιο μιας πρόσφατης θέασης της τελευταίας περιόδου του. Αυτό που με κερδίζει (εκτός από το ως συνήθως τέλειο score του Κλιφ Μαρτίνεζ) είναι το πώς καταφέρνει να εστιάζει τόσο πολύ στην πράξη, στις λεπτομέρειες, και φυσικά στην φρίκη και την απόγνωση, αντί στις όποιες τυπικές ιστορίες της λογικής “αντρόγυνο τα ξαναβρίσκει”. Πολύ δύναμη. Κάποια πράγματα εξακολουθούν να μην καταλήγουν πουθενά, αλλά ίσως αυτό τελικά να συνεισφέρει στο κλίμα τρόμου.

The Poseidon Adventure

Με τι καταστρεφόμαστε: Πλοίο που βουλιάζει

Ποιοι καταστρέφονται: Τζιν Χάκμαν, Έρνεστ Μπόργκναϊν, Σέλσεϊ Γουίντερς

Καταστροφόμετρο: Κάποιος πολύ σοφός είχε γράψει κάποτε πως υπάρχουν ακριβώς δύο αποδεκτά είδη ιστοριών: ‘Αγόρι αγαπάει κορίτσι’ και ‘Πλοίο που βουλιάζει’. Ότι όλες οι ιστορίες εντάσσονται σε μια από τις δύο κατηγορίες. Ετούτη εδώ είναι η 2η κατηγορία επακριβώς, και καταλαβαίνεις βλέποντάς το γιατί η κατηγορία είναι ονομασμένη έτσι. Υπάρχει κάτι εγγενώς αγχωτικό και συγκλονιστικό και φανταστικό στο να βλέπεις ένα μάτσο ξένους να προσπαθούν να επιβιώσουν από μια τραγωδία στο νερό. Υποδειγματική περιπέτεια ακόμα και σήμερα, και σίγουρα βοηθάει ότι έχει για πρώτη μούρη στο καστ έναν από τους αληθινά Μεγάλους.

Titanic

Με τι καταστρεφόμαστε: ΠΑΓΟΒΟΥΝΟ

Ποιοι καταστρέφονται: Ο Λίο και η Κέιτ

Καταστροφόμετρο: Αυτό που έλεγα πιο πάνω για το “Independence Day”; Ισχύει ΜΑΖΙΚΑ για τον “Τιτανικό”. Είδαμε αυτή την ταινία τόσο πολύ στα ’90s που δεν πρέπει να την έχει δει άνθρωπος τα τελευταία 5 χρόνια. Τι τα θες, σύντομα πλησιάζει η 20ετία. Εκεί θα γίνει μεγάλο γλέντι. Όπως και νά’χει, παραμένει μια κάποια κορύφωση του εμπορικού σινεμά, ένα μελόδραμα καταστροφής όμοιο του οποίου (σε μέγεθος, και σε εκτέλεση και συστατικά) δε νομίζω πως θα γυριστεί ποτέ ξανά. Είναι το ‘αγόρι αγαπάει κορίτσι’ και είναι και το ‘πλοίο που βουλιάζει’, στην κυριολεξία είναι ακριβώς αυτά τα δύο αφηγηματικά αρχέτυπα, και τα δύο ταυτόχρονα, ιδανικά ραμμένα το ένα δίπλα στο άλλο. Είπαμε. Κορύφωση.