13 ευφάνταστες Σαιξπηρικές διασκευές

Σε ένα μήνα από σήμερα ξεκινούν οι 19ες Νύχτες Πρεμιέρας και μπορεί να είναι ακόμα νωρίς για να έχουμε πρόγραμμα, ξέρουμε όμως μερικούς από τους πιο γερούς τίτλους που θα παίξουν. Ίσως ο μεγαλύτερος εξ αυτών, η DIY, μοντέρνα διασκευή του “Much Ado About Nothing” του Σαίξπηρ από τον Τζος Γουήντον, σκηνοθέτη του “Avengers” και δημιουργού των “Buffy” και “Firefly”.

Αν ακούγεται από μόνο του παράξενο, γίνεται ακόμα περισσότερο αν αναλογιστείς το πλαίσιο στο οποίο γυρίστηκε. Έχεις έναν άνθρωπο που μόλις έχει ολοκληρώσει τα επικά γυρίσματα της -μετέπειτα- 3ης εμπορικότερης ταινίας όλων των εποχών, την απόλυτη υπερ-υπερ-ηρωική ταινία, που πάει διακοπές στο εξοχικό του για να ξεκουραστεί λίγο μετά από χρόνια συνεχούς δουλειάς.

Και τι κάνει εκεί; Αποφασίζει, ύστερα από προτροπή της γυναίκας του, πως τώρα είναι η στιγμή να γυρίσει επιτέλους εκείνη τη σαιξπηρική διασκευή που τριβελίζει το μυαλό του εδώ και χρόνια. Έτσι, όντας πάντα στο εξοχικό του, παίρνει τηλέφωνο φίλους και συνεργάτες, μαζεύει εκεί όποιον ήταν διαθέσιμος για λίγες μέρες επί τόπου γυρισμάτων, και μέσα σε 2 βδομάδες γράφει και σκηνοθετεί μια ολόκληρη Σαιξπηρική διασκευή, εντελώς ανεξάρτητα από στούντιο και χρηματοδότες.

Κεντρικό ρόλο στη διασκευή του έργου, στους ρόλους του Βενέδικτου και της Βεατρίκης, κρατούν οι παλιότεροι συνεργάτες του Γουήντον, Αλέξις Ντένισοφ και Έιμι Άκερ, με τους οποίους συνήθιζε (παλιότερα, όταν δούλευαν ακόμα στη σειρά “Angel” όλοι μαζί) να οργανώνει βραδιές ανάγνωσης Σαίξπηρ στο σπίτι του. Μαζεύονταν όλοι εκεί και απλώς διάβαζαν μεταξύ τους αγαπημένα αποσπάσματα, παίρνοντας όποιους ρόλους ήθελαν.

Και τώρα, αυτό το αληθινό έργο πάθους και αγάπης, έγινε ταινία. Το αποτέλεσμα θα το δούμε επιτέλους στις Νύχτες Πρεμιέρας, με την ταινία να έχει κάνει πρεμιέρα εν μέσω αποθέωσης από το κοινό στο Φεστιβάλ ανεξάρτητου σινεμά SXSW την περασμένη άνοιξη.

Γιορτάζοντας τον ένα μόλις μήνα που μας χωρίζει από το αγαπημένο φεστιβάλ κινηματογράφου, και τιμώντας την δημιουργική διάθεση ανθρώπων που γύρισαν μοντέρνο Σαίξπηρ μέσα σε 12 μέρες, θυμόμαστε 13 ακόμα ταινίες που διασκεύασαν το έργο του μεγάλου Βάρδου κοιτώντας το με διαφορετικό τρόπο. Όχι δηλαδή ευθείς, κυριολεκτικές μεταφορές, παρά εναλλακτικές ματιές, ακόμα και ριζικές επαναδιατυπώσεις. Λιγότερος Μπράνα, περισσότερος Κουροσάβα, εν ολίγοις.

Αυτή είναι μια λίστα ταινιών δίπλα στις οποίες έρχεται να προσθέσει τη δική του ο Τζος Γουήντον.

West Side Story

Το διάσημο πολυ-Οσκαρικό μιούζικαλ του Ρόμπερτ Γουάιζ πήρε το “Ρωμαίος και Ιουλιέτα” και το επανατοποθέτησε στα νεοϋορκέζικα σοκάκια, φαντάστηκε την ιστορία των ερωτευμένων νέων από αντίπαλες φατρίες στο πλαίσιο μιας τοπικής κόντρας συμμοριών, και το έντυσε με τραγούδια του Στίβεν Σόντχαϊμ.

Throne of Blood

Όπως γράψαμε στην γραμμή αμέσως πριν τη λίστα. Δε θα πούμε ποτέ όχι στις εμβληματικές μεταφορές των Μπράνα ή Τζεφιρέλι, αλλά ας παραδεχτούμε πως πάντα θα είναι λίγο πιο συναρπαστικό το να δεις τον κατά Κουροσάβα Σαίξπηρ. Εδώ παίρνει τον “Μάκβεθ” και τον μεταφέρει στη φεουδαρχική Ιαπωνία, σε μια από τις διασημότερες ταινίες του με πρωταγωνιστή τον Τοσίρο Μιφούνε.

10 Things I Hate About You

Στο ρόλο που έκανε τους πάντες να τον προσέξουν, ο Χιθ Λέτζερ πρωταγωνιστεί σε μια από τις ωραιότερες νεανικές ρομαντικές κομεντί του σύγχρονου σινεμά, στο μέσο μιας απίστευτα κεφάτης και έξυπνης διασκευής του “Ημερώματος της Στρίγγλας”. (Μια ακόμα φανταστική μεταφορά του ίδιου έργου έχουμε δει και στο “Αυτός, Αυτή και τα Μυστήρια”.)

Titus

Η πάντα ενδιαφέρουσα Τζούλι Τέιμορ (που έχει στο ενεργητικό της από φιάσκα όπως το πρόσφατο “Spiderman” στο Μπρόντγουεϊ μέχρι αριστουργήματα όπως το “Across the Universe”) στηρίζει την άποψή της πως ο “Τίτος Ανδρόνικος” είναι εκείνο το έργο του Σαίξπηρ που παραμένει πιο σύγχρονο από όλα, σκηνοθετώντας μια εκδοχή που καταρρίπτει χωροχρονικά όρια. Τα σκηνικά είναι αρχαία Ρώμη, οι χαρακτήρες ζουν στη σύγχρονη εποχή, η αύρα είναι Ιταλίας του Μουσολίνι.

Hamlet

Ο Μάικλ Αλμερέιντα σκηνοθετεί έναν “Άμλετ” πιο ποπ ακόμα κι από τον “Ρωμαίο και Ιουλιέτα” κατά Λούρμαν, ο Ίθαν Χοκ είναι ο ‘πρίγκιπας’ που προσπαθεί να κατατροπώσει τον διευθύνοντας σύμβουλο θείο του, σε ένα ‘βασίλειο’ που μεταφράζεται ως σύγχρονη μεγαλοχρηματιστηριακή τραγωδία στο Μανχάταν.

Romeo + Juliet

Μάλλον η διασημότερη μοντέρνα διασκευή Σαίξπηρ που έχει γίνει ποτέ. Το κείμενο από το “Ρωμαίος και Ιουλιέτα” παραμένει ανέπαφο, η εικόνα είναι βίντεο-κλιπ, οι ΝτιΚάπριο και Ντέινς υπήρξαν για ένα σύντομο διάστημα στο μέσο των ’90s, το απόλυτο εφηβικό ζευγαρο-όνειρο μιας γενιάς.

Ran

Ο σπουδαιότερος των Κουροσάβα, συνδυάζει “Βασιλιά Ληρ” και Γιαπωνέζικη ιστορία για να κινηματογραφήσει την μεγαλειώδη πτώση μιας γαλαζοαίματης οικογένειας, όταν ο πατέρας στέλνει στην εξορία τον ένα του γιο και πέφτει θύμα μακιαβελικών σχεδίων του άλλου.

The Lion King

Όχι ότι πολυδιαφημίστηκε ποτέ με αυτό τον τρόπο, αλλά βασικά το καλύτερο των ντισνεϊκών animation είναι ο “Άμλετ” αλλά με λιοντάρια, στην αφρικάνικη ζούγκλα και με μουσική του Έλτον Τζον. Και με τον Τζέρεμι Άιρονς να ζωντανεύει έναν από τους εφιαλτικότερους villains μόνο με τη φωνή του. Σε άλλα νέα, το “Lion King” κοντεύει να γίνει 20 χρονών.

Coriolanus

Ο Ρέιφ Φάινς στο σκηνοθετικό του ντεμπούτο παίρνει τον “Κοριολάνο” και τον σκηνοθετεί σα να επρόκειτο για το “Hurt Locker” (οι ταινίες μοιράζονται διευθυντή φωτογραφίας εξάλλου), στην ρημαγμένη από τον πόλεμο Σερβία. Σου αδειάζει την ψυχή και μόνο κοιτώντας το.

Rosencreantz and Guildenstern are Dead

Κλασική καλτ ‘υπαρξιακή τραγικωμωδία’, που κοιτάει το “Άμλετ” από την πλευρά δύο περιφερειακών χαρακτήρων θέτοντας με έξυπνο και αστείο τρόπο μια σειρά από ερωτήματα πάνω στο ποιοι είμαστε, πού πηγαίνουμε, να ζει κανείς ή να μη ζει κλπ. Γκάρι Όλντμαν και Τιμ Ροθ φανταστικό δίδυμο.

My Own Private Idaho

Δανειζόμενος αρκετά στοιχεία από τον “Ερρίκο Δ'”, ο Γκας βαν Σαντ μεταφέρει το σαιξπηρικό πνεύμα στην Αμερικάνικη περιφέρεια, μεταφέροντας το έργο στη μορφή ενός road movie με ήρωες δύο νεαρούς γκέι άντρες. Ο ένας είναι ο Ρίβερ Φοίνιξ σε έναν μεγάλο ρόλο της σύντομης καριέρας του. Ο άλλος είναι ο Κιάνου Ριβς, απλά για να μπορούμε να λέμε ότι έχει παίξει Σαίξπηρ ο Κιάνου Ριβς.

Forbidden Planet

H “Τρικυμία” έχει διασκευαστεί αρκετές φορές με ενδιαφέροντα τρόπο (το δοκίμασε πρόσφατα η Τζούλι Τέιμορ που λέγαμε παραπάνω, το έχει επιχειρήσει ο εκκεντρικός Πίτερ Γκρίναγουεϊ) αλλά αυτή είναι η κορυφαία. Ο Φρεντ Γουίλκοξ μεταφέρει την ιστορία στο διάστημα, και ο Δούκας Πρόσπερο γίνεται ο Μόρμπιους, ηγέτης ενός απομονωμένου κόσμου.

Chimes at Midnight

Το καλύτερο για το τέλος. Δεκαετίες μετά τον “Πολίτη Κέιν”, ο Όρσον Γουελς σκηνοθετεί ένα έπος με πρωταγωνιστή τον Ιππότη Φάλσταφ, χαρακτήρα που συναντάται σε πολλά έργα του Σαίξπηρ, συνδυάζοντας 4-5 από αυτά (“Ερρίκος Δ'”, “Ερρίκος Ε'”, “Ριχάρδος Β'”, “Οι Εύθυμες Κυράδες του Ουίνδσορ”) σε μία ενιαία αφήγηση. Ο ίδιος κρατά τον πρωταγωνιστικό ρόλο και είναι τεράστιος, όπως τεράστιο είναι το όραμά του, όπως τεράστια είναι κι αυτή η ταινία.