Hot Wheels και anime: To 2 Fast 2 Furious ήταν πάντα το μαύρο πρόβατο του franchise

***

Σε μια εντελώς παράξενη εξέλιξη των γεγονότων, ο πιο σημαντικός σκηνοθέτης οποιασδήποτε Fast ταινίας γύρισε εκείνη που το υπόλοιπο franchise αγνοεί περισσότερο από όλες.

Τι δουλειά είχε ο John Singleton (ο νεότερος υποψήφιος σκηνοθέτης στην ιστορία των Όσκαρ) να σκηνοθετεί το σίκουελ μιας ταινίας σαν το The Fast and the Furious; Γιατί δεν επέστρεψε ο Vin Diesel; Πώς δημιουργήθηκε η hot wheels πολυχρωμία της πρώτης κούρσας της ταινίας; Και, κυριότερα από όλα, πού είναι ο Ja Rule;

«ΔΕΝ ΕΙΧΑΝ ΤΗΝ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΟΥ COPPOLA»

H εναρκτήρια σκηνή του Baby Boy (2001)

Στις 27 Ιουνίου του 2001 ο John Singleton, ο υποψήφιος για Όσκαρ σκηνοθέτης του σημαδιακού Boyz n the Hood, είδε την καριέρα του να παίρνει μια απρόσμενη στροφή. Στις αίθουσες εκείνη την εβδομάδα κυκλοφορούσε το Baby Boy, η εντελώς ιδιοσυγκρασιακή του ταινία ενηλικίωσης με τον Tyrese και την Taraji P. Henson στον πρώτο της σημαντικό ρόλο. Είναι μια φανταστική ταινία γεμάτη καλλιτεχνικά ρίσκα και ακραίες αποφάσεις σε αισθητικό και αφηγηματικό επίπεδο, δίχως ούτε μια αναμενόμενη στιγμή.

Επίσης είναι η τελευταία τόσο απόλυτα προσωπική ταινία που θα έβγαζε ποτέ στο σινεμά ο Singleton.

Ο συμβολισμός δεν γίνεται να διαφύγει σε κανέναν. Την ίδια στιγμή που το Baby Boy γινόταν έναν εμπορικό ρίσκο το οποίο η κριτική δεν αγκάλιασε και το κοινό αντιμετώπισε από απόσταση, στο #1 του box office ηταν για δεύτερη συνεχόμενη βδομάδα το The Fast and the Furious, το μπλοκμπάστερ-έκπληξη εκείνης της στιγμής. Ο Singleton, γεννημένος και μεγαλωμένος στην Καλιφόρνια, είδε την ταινία και σκέφτηκε «γκαντάμιτ, εγώ έπρεπε να το έχω κάνει αυτό».

Γνωρίζοντας την κουλτούρα των δρόμων που η ταινία αποτύπωνε στη μεγάλη οθόνη, ο Singleton είδε μια κατά τα άλλα καλλιτεχνικά μάλλον απρόσωπη δουλειά (τα πιο πετυχημένα στοιχεία του The Fast and the Furious προέρχονται από το άρθρο που διασκευάζει και την ταινία των ‘90s που ξεκλέβει) να κυριαρχεί όχι μόνο στο box office αλλά και στην κουλτούρα. Στην συζήτηση.

Φυσικά η Universal δεν το σκέφτηκε και πολύ όταν αποφάσισε να προχωρήσει σε σίκουελ για την περιπέτεια του Rob Cohen, όμως προέκυψαν δύο ζητήματα. Το πρώτο ήταν ότι χρειαζόταν σκηνοθέτης, γιατί ο Cohen δεν θα επέστρεφε. Το δεύτερο ήταν πως ίσως χρειαζόταν και πρωταγωνιστής. O Vin Diesel, που όπως γράφαμε και στο προηγούμενο κείμενο έτσι κι αλλιώς είχε πάντα διάφορες απαιτήσεις σε σχέση με το περιεχόμενο (παρότι ακόμα ανερχόμενος και σίγουρα όχι όσο ισχυρό όνομα όσο είναι σήμερα), ξεκίνησε ένα άλλο επίσης αρχικά πετυχημένο franchise με τον Cohen (το xXx). Όταν του προτάθηκε το σίκουελ του Fast με 20 εκατομμύρια(!), όντας διόλου ικανοποιημένος από το σενάριο, προτίμησε να πάρει την δύναμη που είχε το όνομά του στο στούντιο, και να επενδύσει τα πάντα σε ένα τρίτο franchise, πολύ πιο κοντά στην καρδιά του: Γύρισε τα Chronicles of Riddick.

Αυτό το επίσης ανισόρροπο franchise θα το μελετήσουμε ξεχωριστά οπωσδήποτε κάποια μέρα, αλλά το θέμα μας τώρα είναι πως ο Diesel ήταν εκτός σίκουελ. «Δεν είχαν την προσέγγιση του Coppola», λέει το 2017 στο Variety. «Το προσέγγισαν σαν σίκουελ στα ‘80s και στα ‘90s, όπου σκέφονται μια κατά βάση άσχετη ιστορία, και κολλάνε το ίδιο όνομα πάνω της». Οι αναφορές του Vin Diesel πάντα με διασκεδάζουν –πρόσφατα μίλησε για τη μέθοδο παραγωγής του σε σχέση με τον Fellini- και εδώ έχει δίκιο, γιατί όντως το εντελώς αδιάφορο και βαρετό σενάριο του 2 Fast 2 Furious απλά ξεσηκώνει ένα κλισέ μοτίβο πλοκής που θα μπορούσες να έχεις πετύχει στην οποιαδήποτε αστυνομική σειρά, και πρακτικά δεν έχει καμία σημασία τι είναι αυτό το οποίο συνεχίζει.

Μια παραγωγός από τη Universal είδε το Baby Boy του Singleton -για να μην ξεχνιόμαστε- και ψάχνοντας αντικαταστάτη για τον Vin Diesel πήρε τον σκηνοθέτη τηλέφωνο και τον ρώτησε τη γνώμη του για τον Tyrese. Τότε γνωστός από το χώρο της μουσικής, με το Baby Boy να είναι η πρώτη του ταινία- ένας από τους πολλούς μουσικούς που ο Singleton χρησιμοποίησε στο σινεμά του. Ο Singleton της απάντησε πως ναι, καταπληκτική επιλογή ο Tyrese και να τον προσλάβουν για το σίκουελ.

«By the way, αν το κάνει κι αυτός, μήπως σε ενδιαφέρει να το σκηνοθετήσεις κιόλας;», τον ρωτάει. «Ναι, αμέ». Ο Singleton θα είχε την ευκαιρία να γυρίσει την ταινία που δεν φανταζόταν πως κανείς θα τον ήθελε να σκηνοθετήσει.

HOT WHEELS ΚΟΥΦΕΤΑ

Ενώ το 2 Fast 2 Furious εξαρχής θεωρήθηκε το μαύρο πρόβατο του franchise (έλειπε ο Vin Diesel, η δράση ήταν πολύ πιο τεταμένη αισθητικά από το πρώτο φιλμ, ο τίτλος παραήταν στυλιζαρισμένος) τα τελευταία χρόνια υπάρχει μια ομάδα κριτικών που το έχουν αγκαλιάσει ως παραγνωρισμένο. Συμβαίνει με πολλές ταινίες και συχνά δικαιολογημένα. Το βασικό πρόβλημα της ταινίας παραμένει ωστόσο πως για το μεγαλύτερο μέρος της διάρκειάς της ακολουθεί μια εντελώς άνευρη πλοκή, πάνω σε μια edgy στροφή την οποία ο Paul Walker δε μπορεί να υποστηρίξει.

Ο Walker ήταν μια χαρά για το είδος του χαρακτήρα που έπαιζε στο ορίτζιναλ, αλλά καθώς εδώ ξαναγράφεται ως πιο τσαλακωμένος ήρωας με κάπως πιο σκληρό παρελθόν από όσο γνωρίζαμε, το φιλμ αρχίζει να βάζει νερά. Στην πραγματικότητα, νιώθω πως οι απόπειρες υπεράσπισης του 2F2F επικεντρώνονται κυρίως γύρω από δύο ζητήματα.

Πρώτον, το πώς στην πορεία του το franchise έχει καταφέρει να επαναφέρει στοιχεία ακόμα κι αυτού, του παραμελημένου κεφαλαίου. (Ποιος θα περίμενε το 2003 ότι μια μέρα ο Tyrese κι ο Ludacris θα οδηγούσαν ένα αμάξι στο διάστημα;) Φτάνοντας σε ένα επίπεδο στυλιζαρίσματος και δράσης πολύ πιο εξωφρενικό από την απόσταση ανάμεσα στα δύο πρώτα φιλμ. Κοινώς, αυτό που τότε έμοιαζε καρτουνίστικο και τραβηγμένο, σήμερα μοιάζει βασικά πράο.

Δεύτερον, η πρώτη σεκάνς δράσης. Η μεγάλη κούρσα με τα 4 πολύχρωμα hot wheel κουφέτα. Η ταινία μετά από αυτή την πρώτη πράξη εγκαταλείπει την ιδέα του street racing και γίνεται αρκετά πιο συνηθισμένη ως προς τη δράση, όμως σε αυτά τα πρώτα λεπτά ο Singleton ομολογουμένως φέρνει κάτι φρέσκο και εντυπωσιακό στη συζήτηση.

«Αγαπώ τα κόμικς», λέει στο BBC κατά την κυκλοφορία της ταινίας. «Μου αρέσει να κάνω όλα τα πράγματα που έκανε όταν ήμουν 14 χρονών. Οι ταινίες μου μοιάζουν όπως μοιάζουν επειδή έχω μια αίσθηση των καρέ των κόμικς. Νομίζω έχουν μεγάλη επιρροή στο πώς καδράρω μια ταινία, όλες οι δυναμικές γωνίες. Αν κοιτάξεις την πρώτη κούρσα της ταινίας, είναι σαν κόμικ».

Κι όχι μόνο. «Η πρώτη ταινία πήρε τον εαυτό της πολύ σοβαρά», λέει. «Ένιωσα πως αυτό είναι κάτι για κουλ αμάξια, όμορφους τύπους, σέξι κορίτσια. Σαν αυτές τις b-movies των ‘70s. Είναι μια εκδοχή αυτών των ταινιών, με μεγάλο μπάτζετ». Οι επιρροές του συμπεριλαμβάνουν από άνιμε μέχρι George Miller μέχρι βιντεοπαιχνίδια και hot wheels. Εξηγεί στο blackfilm.com: «Όταν υπολόγιζα το πώς θέλω να γυρίσω την ταινία, έβλεπα πολλά anime και είδα το Road Warrior ξανά και ξανά, που είναι η καλύτερη ταινία αυτοκινήτων που έχει φτιαχτεί ποτέ. Έπαιξα μερικά βιντεοπαιχνίδια που μου απελευθέρωσαν το μυαλό και μου επέτρεψαν να γυρίσω κάτι διαφορετικό από τον παραδοσιακό τρόπο. Επίσης έπαιζα με hot wheels στο γραφείο μου και σκεφτόμουν πώς θα μπορούσε η κάμερα να τα κινηματογραφήσει από διαφορετικές γωνίες».

Σε αυτή την σκηνή ακολουθούμε τα 4 διαφορετικών χρωμάτων αυτοκίνητα 4 χαρακτήρων που ουσιαστικά παίζουν σαν δύο αυτόνομες κούρσες: Μία ο Brian για την νίκη και μία η Devon Aoki (που 100% πρέπει να επιστρέψει στο franchise) με το hot pink αμάξι της, για την τιμητική τρίτη θέση. Αλλού στην ταινία, έχουμε την Eva Mendes στον όχι ακριβώς πιο πλούσιο ρόλο της καριέρας της (αυτό το είδος της undercover διχασμένης πράκτορα-ερωμένης μοιάζει αρκετά πολυπαιγμένο και το φιλμ δεν έχει να προτείνει κάτι ενδιαφέρον) και τον Ludacris να κλέβει την παράσταση σε έναν χιουμοριστικό β’ ρόλο που αρχικά επρόκειτο να ανήκει στον Ja Rule.

Όταν ο Dave Chappelle αναρωτιόταν «πού είναι ο Ja» δεν είχε στο μυαλό του μάλλον την άξουαλ αυτή ερώτηση σε σχέση με το 2 Fast 2 Furious, αλλά μας κάνει. Πού είναι λοιπόν ο Ja; Ο άνθρωπος που χάρισε σε όλους εμάς τους απλούς λαϊκούς ανθρώπους το απόλυτο γλέντι μιας ζωής (τότε που παγίδευσε ένα μάτσο πλουσιόπαιδα και influencers σε μια βραχονησίδα στις Μπαχάμες χωρίς φαγητό και νερό), είχε ένα μικρό ρόλο στο ορίτζιναλ The Fast and the Furious. Όταν ο Singleton τον κάλεσε για το σίκουελ, εκείνος το έπαιζε ιστορία.

«Ο Ja απέκτησε μεγάλη ιδέα για τον εαυτό του. Το απέρριψε. Απέρριψε μισό εκατομμύριο δολάρια», έλεγε ο Singleton στο Grantland. «Το έπαιζε πολύ μεγάλος για το σίκουελ. Δεν επέστρεφε τα τηλεφωνήματά μου. Τότε τηλεφώνησα στον Ludacris», ο οποίος τότε ήταν ακόμα ανερχόμενος. Εκείνος απάντησε κατευθείαν θετικά στον Singleton, λέγοντάς του πως θα έπαιζε σε ό,τι του πρότεινε. Η άρνηση του Ja Rule ήταν το καλύτερο πράγμα που θα μπορούσε να συμβεί στον Ludacris, που έκτοτε έφτιαξε καριέρα και -πραγματικά, μην το ξεχνάμε αυτό- οδήγησε στο διάστημα.

O Ja Rule στο πρόμο του Fyre Festival

Αναλογιστείτε αυτό. Αν ο Ja Rule δεν το είχε παίξει δύσκολος στον Singleton και του είχε πει «ναι» (όπως του είχαν πει ναι πριν από αυτόν ο Tupac, η Janet Jackson, ο Busta Rhymes, o Ice Cube κι ο Tyrese) τώρα όχι μόνο ο Ludacris δεν θα είχε πάει στο διάστημα, αλλά ίσως να μην είχε καν συμβεί το Fyre Festival.

Δηλαδή δεν θα είχε συμβεί το να μη συμβεί, καταλάβατε.

ΤΟ ΠΕΡΙΕΡΓΟ LEGACY ΜΙΑΣ ΤΑΙΝΙΑΣ-ΑΣΤΕΡΙΣΚΟΥ

Είπαμε, το 2 Fast 2 Furious δεν χαίρει ιδιαίτερης εκτίμησης στους κύκλους των φανς της σειράς, αλλά μάλλον ούτε και στους κύκλους των φανς του Singleton. Όμως με κάποιους τρόπους πήγε τη σειρά μπροστά:

*To box office ήταν χαμηλότερο στις ΗΠΑ (127 εκατομμύρια, κάτω σε σχέση με τα 144 του πρώτου) αλλά υψηλότερο εκτός ΗΠΑ (109 εκατομμύρια, πάνω σε σχέση με τα 82 του πρώτου), δείχνοντας ξεκάθαρα προς την έμφαση προς το παγκόσμιο κοινό που εν τέλει θα γιγαντώσει το franchise.

*Η απουσία του Vin Diesel στέλνει τη σειρά προς την περίεργη ελλειπτική της διαδρομή πριν η βροντερή επανένωση του 4ου φιλμ δημιουργήσει κάτι σαν εσωτερικό τύπου-Avengers σύμπαν. Οι επιπλέον επιστροφές των Tyrese και Ludacris (ακόμα και της Mendes σε μια εντελώς μαρβλεικού τύπου post-credits σκηνή) ενισχύουν αυτή τη δυναμική. Το λέγαμε και στο προηγούμενο κείμενο: Το ότι αυτό το franchise λειτούργησε με κομιξική λογική (έστω και από σπόντα) πριν καν το κάνει η Marvel, ήταν αυτό που το απογείωσε. Διάβασε μια τάση πριν αυτή όντως συμβεί. Αν ο Vin Diesel παίξει σε αυτή την ταινία, τότε δεν παίζει ο Tyrese. Κι έτσι δεν υπάρχει ούτε θριαμβευτική επιστροφή του Vin Diesel, ούτε θριαμβευτική (?!) επιστροφή του Tyrese.

*Με αντίστοιχο τρόπο, δεν είμαι σίγουρος πως χωρίς την πρώτη κούρσα που σκηνοθέτησε ο Singleton, με τόσο απόλυτα αισθητικούς όρους, με τόσο heightened χορογραφία, υπάρχουν τα μαγευτικά drifts που σκηνοθέτησε λίγα χρόνια μετά ο Justin Lin. Και χωρίς αυτά, δεν υπάρχει franchise.

*«It’s a hoasis in here».

*Και φυσικά ο τίτλος. 2 Fast 2 Furious; Ο καλύτερους τίτλος σίκουελ όλων των εποχών ίσως; Υπάρχει σίκουελ που δε θα γινόταν καλύτερο με αυτή τη φόρμα στον τίτλο του; Δε νομίζω! 2 God 2 Father. 2 Mamma 2 Mia. 2 Harry 2 Potter. Συνεχίστε να το δοκιμάζετε, εδώ θα είμαστε. Είναι ΟΛΑ καλύτερα.

Παραμένει μια μέτρια ταινία με εντελώς άνιση κατασκευή και τον Singleton περισσότερο να προσπαθεί να μην κάνει μια ταινία Singleton παρά να έχει ένα αληθινά στιβαρό όραμα για το τι ήθελε να κάνει. Και μια ταινία που οπωσδήποτε ξεμένει τελείως από καύσιμα καθώς προχωρά μετά τα μισά. Όμως ακόμα κι εδώ, υπάρχει τελικά κάτι ενδιαφέρον να εξετάσουμε.

Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ SINGLETON

Ο John Singleton τον Ιούλιο του 1991 / © 2021 Bob Galbraith/AP IMAGES

Πριν κλείσουμε και πάμε προς Τόκιο για το επόμενο μέρος του αφιερώματος, ας πούμε κάτι τελευταίο για τον σπουδαίο σκηνοθέτη της ταινίας. Στα 24 του έγινε ο νεότερος υποψήφιος για Όσκαρ Σκηνοθεσίας με το Boyz n the Hood, μια από εκείνες τις λιγοστές ταινίες που αληθινά άλλαξαν το ρου του σύγχρονου σινεμά και συνέχισε να δημιουργεί προσωπικά οράματα με έναν αυθεντικά ασυμβίβαστο τρόπο. Οι καλύτερές του ταινίες δεν είναι ποτέ οι ταινίες που θα περίμενες να κάνει ο σκηνοθέτης του Boyz n the Hood, κι επίσης είναι ταινίες που δεν μοιάζουν με άλλες ταινίες.

Στην πορεία ο Singleton ελαφρώς σκασμένος με το πώς οι προσδοκίες των (κατά βάση λευκών) κριτικών και του industry ήταν «κάνε κι άλλες ταινίες για την urban απόγνωση, γι’αυτό σε έχουμε», θέλησε να αντιδράσει. Το Poetic Justice είναι ένα απρόσμενο ρομάντζο πάνω στο συλλογικό legacy και στη θέση μας στην κοινωνία, στο περιθώριο του κόσμου και της τραυματισμένης ψυχής του Boyz n the Hood. Το Rosewood είναι μια απόλυτα αιχμηρή και εφιαλτικά φαντασιακή παραλλαγή της ιστορίας, πολύ πριν ο Tarantino επιχειρήσει αντίστοιχες προσεγγίσει με πολύ πιο ανάλαφρο τρόπο. Το Baby Boy είναι αστείο και τραγικό και κιτς και αποστομωτικό, μια απολύτως παραληρηματική ιστορία ενηλικίωσης γεμάτη προκλητικές ιδέες, υπαρξιακή αγωνία, και μελοδραματική αισθητική σε χρώματα, σε κίνηση της κάμερας, σε ενέργεια και σε περιεχόμενο.

H σκηνή κορύφωσης του πρώτου μέρους του Boyz n the Hood (1991)

Φτάνοντας στη στροφή του νέου αιώνα, ο Singleton θέλει να αποδείξει εκ νέου πως είναι εμπορικός σκηνοθέτης και διασκευάζει το Shaft, μια μάλλον πετυχημένη εμπορικά ταινία αλλά δημιουργικά ό,τι χειρότερο και πιο αποπροσανατολισμένο έχει περάσει από το χέρι του. Όταν το Baby Boy δεν πάει πουθενά, αποδέχεται την πρόσκληση για το 2F2F και τώρα πλέον η αποστολή του είναι σαφής.

«Ήθελα να κάνω αυτή την ταινία επειδή, στο ξεκίνημα της καριέρας μου προσπαθούσα να φτιάξω όνομα και έκανα πολύ σοβαρές, σκληρές ταινίες. Και ως αποτέλεσμα, οι άνθρωποι με πήραν πολύ σοβαρά. Οπότε είπα πως θα το ανατρέψω και θα κάνω κάτι πιο ποπκόρν. Ένα πιο ανάλαφρο φιλμ που θα κάνει πολλά λεφτά», λέει. Η ειρωνεία είναι πως το σίκουελ έκανε όντως λεφτά, αλλά εκείνος δεν έδρεψε τις δάφνες. Η καριέρα του συνέχισε να πέφτει, και το τελευταίο του φιλμ ήταν η περιπέτεια Abduction με τον Taylor Lautner του Twilight. Με έναν απίστευτο τρόπο, το σύστημα είχε καταφέρει να μετατρέψει έναν από τους καθοριστικούς αμερικάνους auteurs των ‘90s, σε ανώνυμο εκτελεστή, παρόλο που οι ταινίες του δεν έπαψαν ποτέ να είναι δημιουργικά ή/και εμπορικά πετυχημένες.

«Έβλεπα όλους αυτούς που έρχονταν από τον κόσμο της μουσικής και έκαναν όλες αυτές τις κουλ δουλειές και σκεφτόμουν πως δεν ήθελα κι εγώ να κάνω μόνο σοβαρές ταινίες όσο αυτοί οι τύποι έβρισκαν όλες τις διασκεδαστικές δουλειές», παραπονιέται. «Πραγματικά θαυμάζω σκηνοθέτες σαν τον Howard Hawks και άλλους παλιότερους που από γουέστερν θα έκαναν κωμωδία και μετά μια περιπέτεια, κι ένιωσα πως είχε έρθει ο καιρός να το κάνω κι εγώ αυτό».

O Tupac και η Janet Jackson στο Poetic Justice (1993)

Ο John Singleton πέθανε τρομακτικά νωρίς, τον Απρίλιο του ‘19, μόλις 51 ετών. Δεν ξέρω πώς έβλεπε την καριέρα του μετά από αυτό το σερί μπλοκμπάστερ που γύρισε τον 21ο αιώνα, και φτάνοντας στα ‘10s να κάνει κυρίως τηλεόραση. Αλλά όλα αυτά που έψαχνε; Τα απρόσμενα, τα διαφορετικά, τα ανάλαφρα ανάμεσα στα σοβαρά, τα εμπορικά, τα κοινωνικά; Όλη του η καριέρα ήταν πάντοτε γεμάτη από αυτά.

Από την παστέλ τραγωδία του ανορθόδοξα (και θριαμβευτικά) δομημένου Boyz n the Hood μέχρι τον Tyrese μες στη μήτρα στο Baby Boy. Κι από την ποίηση της Janet Jackson και τα λόγια της Maya Angelou στο Poetic Justice μέχρι -ναι- τα κουφετί hot wheels του 2 Fast 2 Furious.

***

Στο επόμενο: Πάμε στο Τόκιο για να συναντήσουμε τον Han, και τον σκηνοθέτη που τελικά καθόρισε το franchise.