4+1 βιβλία που θα σε βοηθήσουν να καταλάβεις το Μακεδονικό
Μερικές ψύχραιμες ιστορικές αλήθειες, μακριά από φωνές και συνθήματα.
- 25 ΙΑΝ 2019
Είναι εξαιρετικά δύσκολο να μιλήσει κανείς για το Μακεδονικό.
Δεν εννοώ φυσικά για τις εθνικιστικές κορώνες, τα “μην παραχαράσσετε την ιστορία”, τα συλλαλητήρια των Αφρικανών από τη Νάουσα και της Χρυσής Αυγής, το χαμό στη Βουλή. Εννοώ τη βάση του θέματος, όπως δημιουργήθηκε ξαφνικά το 1992, τα λάθη του χειρισμού του και από τις 2 πλευρές, το δικαίωμα ενός λαού να αυτοπροσδιορίζεται, το τι είναι τελικά Μακεδονία. Τις πολιτικές σκοπιμότητες πίσω από μια ιστορία που κρατά εδώ και 27 χρόνια.
Σκεφτείτε το αυτό μια στιγμή: Υπάρχουν πολλοί αναγνώστες αυτού εδώ του κειμένου που δε γνωρίζουν πώς είναι να μην υπάρχει “Μακεδονικό θέμα”, μιας και έχουν γεννηθεί μετά το 1992 και δεν έχουν ζήσει το Συλλαλητήριο για τη Μακεδονία της 14ης Φεβρουαρίου εκείνης της χρονιάς.
Είναι λοιπόν εξαιρετικά δύσκολο να βάλει κανείς τα δεδομένα, τα ιστορικά στοιχεία και το πολιτικό υπόβαθρο κάθε εποχής σε μια σειρά, μακριά από τις φωνές και τα συνθήματα. Κάποιοι όμως εκεί έξω το κάνανε και βάλανε τις λέξεις τους σε μια σειρά, προσπαθώντας να εξηγήσουν τι συνέβη πριν και τι συμβαίνει τώρα.
Ετοιμάσαμε λοιπόν για εσάς μια λίστα με 4 βιβλία που μιλούν για το Μακεδονικό, που εξερευνούν αυτά τα στοιχεία του που ίσως δεν είναι γνωστά σε μεγάλο κομμάτι των Ελλήνων πολιτών, που καταπιάνονται με το τι ίσχυε πριν το 1992 και τι συμβαίνει μέχρι και σήμερα με την περίφημη Συμφωνία των Πρεσπών. Μαζί τους και ένα ακόμη βιβλίο, που δε μιλάει μεν για το Μακεδονικό αλλά καλό θα ήταν να διαβάσουμε μιας και ασχολούμαστε λίγο εδώ με την ιστορία.
1. 10+1 ερωτήσεις και απαντήσεις για το Μακεδονικό
Κωστής Καρπόζηλος, Δημήτρης Χριστόπουλος
Το βιβλίο των Εκδόσεων Πόλις κυκλοφόρησε τον Μάρτιο του 2018. Ξεκινάμε τη λίστα μας με αυτό γιατί είναι ένα σύντομο και περιεκτικό ανάγνωσμα, μόλις 96 σελίδων, που γράφτηκε με τη μορφή ερωταπαντήσεων. Είναι έτσι εύκολο και γρήγορο να διαβαστεί από οποιονδήποτε, απαντώντας στις μεγάλες εθνικές αφηγήσεις που έχουν χτίσει εδώ και χρόνια το θέμα της Μακεδονίας.
Το ‘10+1 ερωτήσεις και απαντήσεις για το Μακεδονικό’ προσπαθεί να μιλήσει ψύχραιμα για την αρχαία Μακεδονία, τον αλυτρωτισμό, το αν είναι εθνικό θέμα το Μακεδονικό. Μακριά από φανατισμούς, με στοιχεία και διάθεση για να ανοίξει την κουβέντα για το μέλλον αυτής της κόντρας.
Οι Κωστής Καρπόζηλος είναι ιστορικός, διευθυντής των Αρχείων Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας, ενώ ο Δημήτρης Χριστόπουλος καθηγητής στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας του Παντείου Πανεπιστημίου και πρόεδρος της Διεθνούς Ομοσπονδίας Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Γνώστες του αντικειμένου και οι δύο, οι συγγραφείς του βιβλίου τα βάζουν με τους ελληνικούς μύθους του Μακεδονικού.
Το βιβλίο μπορείτε να το βρείτε σε όλα τα βιβλιοπωλεία, αλλά και σε pdf δωρεάν στο site του Δημήτρη Χριστόπουλου, δίνοντάς σας την ευκαιρία να μάθετε εύκολα και γρήγορα περισσότερα για το θέμα.
2. Η Συμφωνία των Πρεσπών και το Μακεδονικό
Ευάνθης Χατζηβασιλείου, Άγγελος Συρίγος
Το έργο των Χατζηβασιλείου (καθηγητής της Ιστορίας του Μεταπολεμικού Κόσμου και πρόεδρος του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών) και Συρίγου (νομικός και αναπληρωτής καθηγητής του Διεθνούς Δικαίου και της Εξωτερικής Πολιτικής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο) είναι και το πιο φρέσκο βιβλίο της λίστας μας, μιας και κυκλοφόρησε στα βιβλιοπωλεία μόλις πριν μερικές ημέρες από τις Εκδόσεις Πατάκη.
Το βιβλίο επικεντρώνεται στην πλήρη ανάλυση των όρων της Συμφωνίας των Πρεσπών, από τη στρατηγική της Ελλάδας στο θέμα μέχρι το αν υπάρχει η δυνατότητα να καταγγελθεί η συμφωνία και με ποιες συνέπειες. Οι 2 καθηγητές επισημαίνουν τις παραλείψεις και τα λάθη της συμφωνίας των δύο χωρών, κρατώντας μια κριτική στάση απέναντι στα δεδομένα και καταλήγοντας πως πρόκειται για ένα επικίνδυνο και κακό για την ελληνική πλευρά deal.
Ταυτόχρονα όμως το ‘Η Συμφωνία των Πρεσπών και το Μακεδονικό’ απαντά και σε όσους ισχυρίζονται πως η Μακεδονία είναι “μια και ελληνική”, υποδεικνύοντας τα λάθη στο σκεπτικό και την κόντρα στην οποία έρχεται αυτό με την πολιτική του ελληνικού κράτους.
3. Οι Μακεδονίες των άλλων
Αυτό που είπαμε και παραπάνω, την ελληνική μυθολογία του “η Μακεδονία είναι μια και ελληνική”, προσπαθεί να διορθώσει ο Σπύρος Καράβας, καθηγητής στο τμήμα Κοινωνικής Ανθρωπολογίας και Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου, με το βιβλίο του ‘Οι Μακεδονίες των άλλων’.
Ποιες ακριβώς είναι οι αιτίες για τη βεβαιότητα μεγάλου μέρους της ελληνικής κοινωνίας πως η Μακεδονία είναι μόνο μία και αποκλειστικά ελληνική; Ψάχνοντας στα σχολικά βιβλία της Ιστορίας και της Γεωγραφίας και σε βιβλιογραφία 80 χρόνων, από το 1912 μέχρι και το 1992, ο συγγραφέας μας δείχνει πως δημιουργήθηκε αυτό το εθνικό ιστόρημα που διατηρείται μέχρι και σήμερα για λόγους πολιτικών σκοπιμοτήτων.
Τα ιστορικά γεγονότα, όπως καταγράφηκαν ανά τις δεκαετίες και δημιούργησαν το “η Μακεδονία είναι μια και ελληνική”, μπορεί να ενοχλούν όσους θέλουν να διατηρούν τις εθνικιστικές εμμονές τους. Βιβλία όμως όπως κι αυτό, που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Βιβλιόραμα, επαναφέρουν τη συζήτηση στην πραγματικότητα με τεκμήρια και μακριά από την απολυτότητα μερίδας των Ελλήνων πολιτών.
4. Το Μακεδονικό ζήτημα 1878-2018
Ο Αλέξης Ηρακλείδης είναι καθηγητής Διεθνών Σχέσεων και επίλυσης συγκρούσεων στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας του Παντείου Πανεπιστημίου. Στο βιβλίο του ‘Το Μακεδονικό ζήτημα 1878-2018’ αναλύει την πλήρη ιστορία του Μακεδονικού, όχι μόνο από την πλευρά της κόντρας Αθήνας-Σκοπίων, αλλά με μια συνολική αποτίμηση των διενέξεων της συγκεκριμένης περιοχής των Βαλκανίων και των λαών που την κατοικούν.
Μια μελέτη που μιλά για τα κομβικά σημεία της κόντρας και που σημειώνει όλα τα ψέματα και τους μύθους που έχει καλλιεργήσει η κάθε πλευρά και τους υπαίτιους για αυτά. Ο Ηρακλείδης καταλήγει τελικά σε μια αποτίμηση για τη Συμφωνία των Πρεσπών και το αν αυτή έχει θετικό ή αρνητικό πρόσημο για κάθε μια από τις δύο πλευρές τώρα και στο μέλλον της πορείας του κάθε κράτους.
Το έργο, που κυκλοφόρησε τον περασμένο Οκτώβριο από τις Εκδόσεις Θεμέλιο, παρουσιάζει την οπτική και τα επιχειρήματα της κάθε πλευράς κατά την ιστορία του Μακεδονικού και κατά τη διάρκεια των τελευταίων 27 ετών. Ένα βιβλίο που εξηγεί πως η αδυναμία επίλυσης του θέματος οδηγεί στην ενδυνάμωση της άκρας δεξιάς, του εθνικισμού και του φασισμού.
+1. Ιστορία (κωμικοτραγική) του νεοελληνικού κράτους: 1830-1974
Ναι, η ‘Ιστορία’ του Ραφαηλίδη δεν ασχολείται με τη Μακεδονία. Ασχολείται όμως με τις εκείνα τα κομμάτια της ελληνικής ιστορίας που εδώ και δεκαετίες αποσιωπούνται από τα σχολικά εγχειρίδια. Τα κομμάτια της ιστορίας μας που δεν είναι “ένδοξα” και δε μας κάνουν να αισθανόμαστε “εθνική υπερηφάνεια” ή “proud to be Greek”.
Ο Ραφαηλίδης έγραψε, πίσω στο 1993, ένα από τα σημαντικότερα και διασκεδαστικότερα νεοελληνικά κείμενα. Ένα βιβλίο που ίσως μάθει στον αναγνώστη περισσότερα για την ιστορία μας και τα όσα καταγράφει η συλλογική, εθνική μνήμη, από όσα τα βιβλία που διδάχθηκε στο σχολείο.
Οι πατριδοκάπηλοι και οι δωσίλογοι της Ελλάδας είναι ήρωες αυτού του βιβλίου, που μένει μακριά από κατορθώματα και άθλους. Το βιβλίο επανακυκλοφόρησε μέσα στην περασμένη χρονιά από τις Εκδόσεις του Εικοστού Πρώτου και είναι μια εξαιρετική ευκαιρία να το ψάξετε και να το διαβάσετε. Δεν είναι άλλωστε τυχαία η πρώτη απάντηση των αναγνωστών του στην ερώτηση “ποιο βιβλίο πιστεύετε πως θα έπρεπε να διδάσκεται στα σχολεία”.
