Πάνο Βλάχο, γιατί αποφάσισες να κάνεις ντοκιμαντέρ για τον Σπύρο Λούη;

Ποιος δεν θα είχε περιέργεια να μάθει περισσότερα; Οπωσδήποτε ο Πάνος Βλάχος αφοσιώθηκε απόλυτα σε αυτό το μεγάλο κεφάλαιο της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας. Κάνοντας έρευνες γύρω από τους Ολυμπιακούς Αγώνες, γοητεύτηκε τόσο πολύ από την ιστορία όχι μόνο του Σπύρου Λούη αλλά και όσων βρίσκονται στην τροχιά του, που αποφάσισε να πάει την έρευνα ένα βήμα παραπέρα: Την έκανε ντοκιμαντέρ.

Το 7 Λεπτά Ψυχής έκανε πρεμιέρα σε ειδικές προβολές αυτό τον Ιούνιο και τώρα είναι διαθέσιμο για streaming αποκλειστικά μέσω του Cinobo, της ελληνικής πλατφόρμας με τη μεγαλύτερη βιβλιοθήκη ανεξάρτητου σινεμά από όλο τον κόσμο. Μπορείς να τη δοκιμάσεις μάλιστα, για 14 μέρες, και ύστερα με μόλις 7.99 ευρώ το μήνα να έχεις στα χέρια σου ένα ανεξάντλητο κατάλογο του καλύτερου σινεμά.

Ένα από τα Cinobo exclusives που βρίσκουμε στην πλατφόρμα είναι πλέον και το ντοκιμαντέρ 7 Λεπτά Ψυχής. Τώρα λοιπόν που ο κόσμος μπορεί να δει την ταινία, μιλήσαμε με τον Πάνο Βλάχο για τη σχέση του με την ιστορία του Σπύρου Λούη, για το πώς έμαθε να αγαπά του θριαμβευτές ηττημένους, και το πώς βρέθηκε να γυρίζει ντοκιμαντέρ για μια από τις διασημότερες αθλητικές σελίδες της ελληνικής ιστορίας.

Πώς ασχολήθηκες με το συγκεκριμένο θέμα; Ήθελες να δουλέψεις ντοκιμαντέρ και βρήκες μετά την ιδέα ή ήταν η ιδέα που σε οδήγησε εκεί;

Εγώ αγαπάω πάρα πολύ το ντοκιμαντέρ, είμαι μεγάλος λάτρης, αλλά δεν είχα ποτέ σκοπό να σκηνοθετήσω, δεν ήταν όνειρό μου αυτό. Προέκυψε επειδή ασχολούμαι με το γράψιμο σεναρίων και σε μια απόπειρα να γράψω μια ταινία που αφορούσε κάπως τους Ολυμπιακούς Αγώνες, άρχισα να ερευνώ την εποχή κι αυτό που έγιναν τότε, και μέσα από αυτή την έρευνα προέκυψε αυτή η ιστορία που από μόνη της νομίζω ήθελε να γίνει ντοκιμαντέρ και όχι fiction.

Οπότε λίγο αυτή η ιστορία ήρθε και με βρήκε. Ήταν μετά φανερό, γιατί είχα την οικογένεια του Χαρίλαου Βασιλάκου να μου διηγείται τη δική τους πλευρά, που δεν την ξέρει κανείς. Οπότε αυτό το νήμα είχε πολύ ενδιαφέρον να το συνεχίσω ως ντοκιμαντέρ.

Όταν έφτασες σε αυτό το σημείο της ιστορίας, ποια ήταν η μεγαλύτερη πρόκληση στη διαδικασία του να κάνεις πλέον ένα ντοκιμαντέρ; Γιατί σε ενδιαφέρουν ως θεατή, αλλά…

Με ενδιέφερε κι η ιστορία. Έχει πάρα πολλές προεκτάσεις, αθλητικές, ιδεολογικές, εθνικές, που με ενδιαφέρον. Και υπαρξιακές. Η πρόκληση είναι το πού σταματάει η δημοσιογραφία και πού αρχίζει η δική μου υπαρξιακή αναζήτηση. Χρησιμοποιώ τα θέματα για να αναρωτηθώ για τη δική μου ύπαρξη στον κόσμο και στην τέχνη γενικότερα. Είχα πάρα πολλές προκλήσεις αλλά η μεγαλύτερη ήταν το τι απάντηση μπορεί να δοθεί, αν υπάρχει απάντηση, και τι στάση θα κρατήσω απέναντι σε ανθρώπους που σέβομαι και σε θέματα που με ξεπερνούν. Η ευθύνη μου απέναντι σε αυτό το θέμα ήταν η μεγαλύτερη πρόκληση.

Υπάρχουν όντως πολλές προεκτάσεις που αναφέρεις, θέματα ταξικά σε αυτή την ιστορία, υπαρξιακά. Κι έπειτα παίρνεις την απόφαση να βάλεις και τον εαυτό σου μέσα σε αυτό. Πώς λοιπόν το προσέγγισες σαν δομή, ποιες ήταν οι σκέψεις που πηγαίνοντας στο επόμενο επίπεδο από την ιστορία που σε τράβηξε;

Η δομή δημιουργήθηκε από τους συνεντευξιαζόμενους. Αυτοί δημιούργησαν τα ερωτήματα κι εγώ κλήθηκα να απαντήσω στα ερωτήματα που μου έθεταν. Οι ερωτήσεις είναι με τη χρονική σειρά που παρουσιάζονται, με αποκορύφωμα τη συνέντευξη του Γιάννη Πιτσιλάδη του καθηγητή στο Μπράιτον, ο οποίος εν μέσω πανδημίας και του πρώτου λοκντάουν στις ΗΠΑ, επικοινώνησε και κάναμε μια συνέντευξη, και ανέλαβε όλα τα στοιχεία που είχαμε συλλέξει εμείς, ώστε μαζί με την ομάδα του στο πανεπιστήμιο, να βγάλει το πόρισμα. Ο ίδιος μας έδωσε και τον τίτλο της ταινίας. Το αποτέλεσμα της έρευνας του πανεπιστημίου κατέληξε σε αυτά τα «7 λεπτά».

Συγκεκριμένα ο Σπύρος Λούης έχει τρομερό ενδιαφέρον ως αντικείμενο έρευνας, γιατί ως μορφή έχει κάτι το σχεδόν μυθικό, είναι κάτι που κανείς δεν έχει δει, ένα παραμύθι. Ποια η σχέση σου με αυτή τη φιγούρα, πώς τον προσέγγισες;

Πριν εμβαθύνω στο θέμα ήξερα όσα ξέρεις κι εσύ, με αυτή την υπόνοια σκιάς που υπήρχε πάντα ως μια θεωρία συνωμοσίας, αλλά τίποτα παραπάνω. Όσο όμως άρχισα να σκαλίζω την υπόθεση, και να βρίσκω στοιχεία που δεν είναι πλέον επιστημονική φαντασία αλλά γεγονότα, το ένα με καθοδηγούσε στο άλλο, έβρισκα πράγματα που συνδέονταν με εκκωφαντική ακρίβεια. Που δεν αναφέρονταν πουθενά, ούτε στη Βικιπαιδεία, ούτε στον τρόπο που μας αφηγήθηκαν αυτή τη ιστορία. Που δεν αλλάζει τον μύθο, αλλά τον νοηματοδοτεί διαφορετικά.

«Το πιο ενδιαφέρον που πήρα από αυτή την ιστορία είναι η αξία του να χάνεις. Του να αποτυγχάνεις.»

Αυτό βρίσκω συναρπαστικό σε αυτή την ιστορία. Ότι αν ειπωθεί με τον τρόπο αυτόν… που δεν είμαι σίγουρος αν την είπα με τον καλύτερο τρόπο, αλλά την είπα σίγουρα με τον πιο φωτισμένο τρόπο, γιατί δεν έκρυψα τίποτα από την ιστορία. Υπάρχουν πολύ πιο σημαντικοί σκηνοθέτες και παραμυθάδες από μένα, που θα κάνουν καλύτερες ταινίες. Εγώ με μεγάλο πάθος και με μεγάλο πείσμα συγκέντρωσα όλα τα στοιχεία που μπορούσαμε να πούμε για αυτή την ιστορία και ήταν με ένα τρόπο εμπεριστατωμένα.

Όλα αυτά τα στοιχεία όταν τα διηγηθείς σου πλάθουν μια εικόνα πολύ πιο ενδιαφέρουσα, σου λένε μια ιστορία πολύ πιο γοητευτική από αυτή που είχαμε στο μυαλό μας για τον Σπύρο Λούη. Το αν υποστηρίζεται είναι θέμα του καθενός. Σα τη σχέση που έχει καθένας με το θεό, δε μπορεί να την αποδείξει ή να την απαρνηθεί κανένας, είναι κάτι προσωπικό. Αλλά εγώ αυτό προσπάθησα, να μην αποκλείσω κανέναν από το να πει τη δική του ιστορία.

Υπήρξε κάτι που έμαθες; Όχι κομμάτι της ίδιας της ιστορίας στην οποία έριξες φως, αλλά πέρα από αυτό. Νιώθεις ότι πήρες κάτι από αυτή τη διαδικασία, κάτι καινούριο για σένα, πέρα από τα facts;

Τώρα που έχει καταλαγιάσει μέσα μου όλη αυτή η τρέλα, νομίζω το πιο ενδιαφέρον που πήρα από αυτή την ιστορία είναι η αξία του να χάνεις. Του να αποτυγχάνεις. Πάντα λέμε τις ιστορίες των ανθρώπων οι οποίοι κέρδισαν και συνδεόμαστε με το παραμύθι του ότι όταν δουλέψεις πάρα πολύ σκληρά θα πετύχεις και στο τέλος θα πάρεις όλα όσα σου αξίζουν. Αυτό μας διηγούνται οι ιστορίες, από την Πεντάμορφη και το Τέρας μέχρι την ιστορία του Σπύρου Λούη… μέχρι τον Κοντορεβυθούλη. Μόνο αυτό μαθαίνουμε.

Εγώ από αυτή την ιστορία κέρδισα την αξία του να αποτυγχάνεις μεγαλοπρεπώς, και του τι μπορείς να κερδίσεις από αυτό. Κι αυτό μου το δίδαξε η ζωή του Χαρίλαου Βασιλάκου, του δεύτερου, που ηττήθηκε στο Μαραθώνιο αλλά νίκησε στη ζωή του. Κάτι που δε μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα για το Σπύρο Λούη αν κοιτάξουμε πριν και μετά τον Μαραθώνιο. Αυτό το αφήγημα έχει μεγάλο ενδιαφέρον, του μεγάλου ηττήμενου, από ό,τι φαίνεται στη δική μας ιστορία. Έμεινε στη σκιά, αλλά τα οφέλη ήταν πολύ μεγαλύτερα, και στον ίδιο προσωπικά αυτό έδωσε ό,τι έδωσε.

Το επίτευγμα του Σπύρου Λούη ήταν ότι έφτιαξε ένα ολόκληρο άθλημα, για πολλούς είναι ο λόγος για τον οποίο τρέχουμε. Αλλά ο άλλος ίσως πέτυχε πιο σημαντικά πράγματα, άλλης κλίμακας. Επειδή έχασε. Αλλά έχει φοβερό ενδιαφέρον για μένα, σε έναν κόσμο που νομίζουμε ότι συνεχώς κερδίζουμε ή θέλουμε συνεχώς να κερδίζουμε, το τι μαθαίνεις από την ιστορία ενός ανθρώπου που δικαίως ή αδίκως έχασε. Με τι μεγαλοπρέπεια μπορείς να αποτύχεις.

Ανέφερες νωρίτερα ότι σου αρέσει να παρακολουθείς ντοκιμαντέρ, ποια ξεχωρίζεις;

Το Grizzly Man, το Ψάχνοντας τον Sugarman, το Icarus, το The Cove. Αυτά θα πρότεινα. Και πολλά από αυτά, ειδικά Sugarman και Icarus, παίζουν πολύ με το αφήγημα του ανθρώπου που έμεινε στη σκιά. Πάντα με τραβάει κάτι που έχει να κάνει στην αφήγηση με τον ανθρώπινο παράγοντα, που χάνει αλλά μαθαίνει χάνοντας.

Το 7 Λεπτά Ψυχής του Πάνου Βλάχου είναι διαθέσιμο για streaming αποκλειστικά στο Cinobo. Είτε έχεις smart TV στο εξοχικό, είτε έμεινες στην πόλη, είτε πηγαίνεις διακοπές και είσαι στο πλοίο, με την επιλογή Cinobo offline, μπορείς να κάνεις download το ντοκιμαντέρ 7 Λεπτά Ψυχής και να το απολαύσεις όπου κι αν βρίσκεσαι.