Αλήθεια τώρα, τι δουλειά έχουν τα βιβλία στο TikTok;
- 11 ΑΠΡ 2021
Το #ΒοοκΤοκ έχει μαζέψει κοντά στα 6 δισ. views, σύμφωνα με την ηλεκτρονική Evening Standard, όντας ένα trend κανονικό χρυσωρυχείο για όποιον συγγραφέα καβαλήσει το κύμα. Το TikTok έχει τεράστια δύναμη στο νεανικό κοινό και δείχνει ικανό να οδηγήσει ακόμα και παλιότερα βιβλία στην κορυφή με τα best sellers. Ποιος, λοιπόν, θα έλεγε όχι σε κάτι τέτοιο;
«Θα είμαι τελείως ειλικρινής. Ενώ έχω δει άπειρα βίντεο στο BookTok, μόνο ένα έχει μείνει στο μυαλό μου και θέλω να το αγοράσω. Αυτό είναι Το τραγούδι του Αχιλλέα (εκδ. Διόπτρα) της Madeline Miller» μου γράφει στο messenger ο λογαριασμός kataplitika_.
Η ερώτηση ήταν απλή: πόσα πιθανό είναι τελικά να γνωρίσεις αλλά -κυρίως- να αναζητήσεις ένα βιβλίο μέσα από το TikTok;
Βιβλία, το νέο trend του TikTok
Η εναλλακτική αφήγηση της Ιλιάδας από την πένα της Αμερικανίδας συγγραφέας είχε προκαλέσει αίσθηση όταν πρωτοκυκλοφόρησε το 2011. Από τότε έχουν περάσει δέκα ολόκληρα χρόνια – ή αλλιώς μία αιωνιότητα για τον εκδοτικό κόσμο. Κι όμως, το TikTok φαίνεται να του χάρισε μία δεύτερη ευκαιρία. Τελείως αναπάντεχα, βρίσκεται ξανά στις λίστες με τα ευπώλητα στο εξωτερικό.
Φυσικά, δεν είναι το μόνο. Άλλωστε, ακόμα και διάσημα βιβλιοπωλεία αξιοποιούν τη νέα τάση. Η αλυσίδα Barnes & Noble διαθέτει σελίδα με τίτλο “BookTok” στο site της, ενώ αντίστοιχα έχει δημιουργηθεί και ενότητα στα ράφια των καταστημάτων της με όσες εκδόσεις έγιναν viral στο TikTok.
Τι μπορείς να δει κανείς στους διαδρόμους αυτής της νέας τάσης; Βίντεο που ασχολούνται με βιβλία, βιβλιοφιλικές λέσχες, οδηγίες προς υποψήφιους αγοραστές και αναγνώστες. Βέβαια, ο χρόνος είναι μεγάλος εχθρός: όλα πρέπει να γίνουν μέσα σε ελάχιστα δευτερόλεπτα.
Μάλιστα, οι γνωστές απορίες για τα ποια βιβλία μένουν αδιάβαστα, ποια είναι εκείνα τα κείμενα που άλλαξαν τη ζωή του κάποιου, ή ποιοι συγγραφείς διαβάζονται μονορούφι φαίνεται να απασχολούν έντονα το TikTok. Σε τέτοιον βαθμό ώστε τα views να πέφτουν βροχή.
Αντίστοιχα συχνές είναι και οι μάλλον τετριμμένες κατηγοριοποιήσεις των αναγνωστών. Όπως σε αυτές που καταλήγει -με έξυπνο πρέπει να πούμε τρόπο- ο λογαριασμός ariesarchives: όσοι διαβάζουν κλασική λογοτεχνία είναι παντογνώστες, οι λάτρεις των αισθηματικών αναγνωσμάτων αθεράπευτα ρομαντικοί, εκείνοι που προτιμούν τα αστυνομικά είναι κυνικοί, οι αναγνώστες fantasy λογοτεχνίας θέλουν να ξεφύγουν σε έναν καλύτερο κόσμο, και όσοι επιλέγουν non-fiction είναι -μάλλον- βαρετοί.
«Πιστεύω ότι το BookTok έχει τρομερή δύναμη. Βλέπω κοντινούς μου ανθρώπους να παραγγέλνουν βιβλία επειδή κάποιος/κάποια τα ανέβασε στο TikTok. Δε διαβάζουν καν την περιγραφή, απλώς τα αγοράζουν» μου γράφει η kataplitika_, πριν συνεχίσει: «Ωστόσο, για μένα το ΒookΤok είναι απλά ένα trend, όχι κάτι περισσότερο, κι αυτό γιατί η πλατφόρμα του TikTok είναι φτιαγμένη για εικόνα, για βίντεο – και όχι για κείμενο. Ένα βιβλίο, όμως, χρειάζεται απαραίτητα κείμενο, μια επαρκή και πολύ συχνά λεπτομερή περιγραφή».
Ναι, δεν είναι όλα τέλεια στο βασίλειο του BookTok. Οι υπερβολικές αντιδράσεις (κραυγές, κλάματα, υστερίες, υπερβολικό ποζάρισμα) αποτελούν δυνατό trend στη βιβλιοφιλική τάση του κινεζικού social medium. Άλλοτε έχουν πλάκα, άλλοτε όχι, ενώ κάποιες λίγες φορές φαίνεται να είναι απόλυτα ειλικρινείς. Σε κάθε περίπτωση πάντως, όπως σημειώνουν και οι New York Times σε πρόσφατο άρθρο τους, κανέναν άλλο κοινωνικό δίκτυο δεν προσφέρει τις πωλήσεις που προσφέρει το ΤικΤοκ στα βιβλία. Κανένα.
Πέρα, όμως, από τις πωλήσεις, υπάρχει κάτι άλλο πιο σημαντικό: η ανάγνωση. Τι συμβαίνει λοιπόν με αυτή; «Με κρατάει μακριά από το διάβασμα σε πολύ μεγάλο βαθμό. Το TikTok έχει τη “μαγική” ιδιότητα να μην έχει τέλος. Έτσι, μπορείς να βλέπεις βίντεο και να είσαι στο κινητό σου για ολόκληρες ώρες χωρίς να το καταλάβεις» αναφέρει, με απόλυτη ειλικρίνεια, ο λογαριασμός kataplitika_.«Έχω παρατηρήσει ότι πολλές φορές λέω πως θα μπω για 10 λεπτά, και όταν ξαφνικά κοιτάζω το ρολόι έχει περάσει πια μια ώρα. Μία ολόκληρη ώρα που θα μπορούσα να διαβάζω, θα μπορούσα να έχω τελειώσει εκείνο το βιβλίο που παιδεύω εδώ και μια εβδομάδα ή να ξεκινήσω κάποιο καινούργιο».
Τα social media είναι σκληρή δουλειά. Θέλουν υπομονή, επιμονή και πολλές εργατοώρες για να πετύχει κανείς. Μήπως όμως έχουμε την τάση να τα αφορίζουμε χωρίς δεύτερες σκέψεις; Την ίδια στιγμή που από την οθόνη του TikTok περνούν σκυλιά να πηδούν πάνω από ποτάμια, κορίτσια να κάνουν twerking, και πιτσιρικάδες οι οποίοι στήνουν χορευτικά σε διαβάσεις, αν ψάξεις λίγο καλύτερα μπορείς να πέσεις πάνω σε ευχάριστες εκπλήξεις.
«Το βιβλίο αυτό το αγόρασα στο τελευταίο μου ταξίδι προ Covid από το Μόναχο» μου γράφει η katapliktika_ πριν σταματήσει. Ακολουθούν οι γνωστές τις τρεις τελείες όταν κάποιος πληκτρολογεί. «Τυχαία ανακάλυψα ότι έχω κρατήσει και την απόδειξη, πού να ήξερα τι μας περίμενε; Το κακό με αυτό το βιβλίο είναι ότι κάθε φορά που το ξεκινάω κάτι συμβαίνει και μένει αδιάβαστο. Αυτή την εβδομάδα το έχω ξεκινήσει ξανά και είμαι στη σελίδα 11. Ελπίζω ότι θα καταφέρω να φτάσω στη σελίδα 55».
Η katapliktika_ έχει βάλει σκοπό να διαβάσει 100 βιβλία σε 365 μέρες. Εγώ, να παραγγείλω ένα διήγημα του Italo Calvino με γερές δόσεις από φαντασία και επιστήμη, το οποίο μου διέφευγε, αφού δεν κυκλοφορεί εδώ και χρόνια στα Ελληνικά.
Κάτι κερδίζεις, κάτι χάνεις στα social media τελικά. Το ζήτημα είναι πώς τα χρησιμοποιείς. Έτσι, εκτός από τα κλάματα και τις φωνές, υπάρχει κάπου στο βάθος και ουσία – σαν μία μικρή λάμψη σε ένα βαθύ και χαοτικό τούνελ.
