Άλλοι Nirvana, άλλοι Carmina Burana

Στις 3 Σεπτεμβρίου του 1974, ο Ανδρέας Παπανδρέου ανακοινώνει την ίδρυση του Πανελλήνιου Σοσιαλιστικού Κινήματος και απόντος του πάντα χρήσιμου σ’ αυτά Χριστόφορου Παπακαλιάτη, τραβάει άσο από το μανίκι στα της μουσικής επιμέλειας και ντύνει όλο τον Αγώνα με την καντάτα Carmina Burana του Carl Orff.

Πιο συγκεκριμένα την ντύνει με το κομμάτι ‘O Fortuna’ που την ανοίγει και την κλείνει. Αυτό ήταν. Ο Αντρέας ξεσήκωσε τα πλήθη. Έβαζε το άσμα πριν βγει στις ομιλίες, ο κόσμος έβλεπε ήδη κόκκινους δράκους, πράσινους συγγνώμη, και τη στιγμή που ο ίδιος ανέβαινε στο πόντιουμ, η δουλειά είχε γίνει πολύ πιο εύκολη.

Τι διαγγέλματα για εθνική ανεξαρτησία και λαϊκή κυριαρχία; Τι ‘η Ελλάδα στους Έλληνες’; Ποιος ‘αυτοπροσδιορισμός των λαών’; Ξαναβάλε μωρέ το ‘O Fortuna’ και άσε μας να ονειρευτούμε βίλες, ευμάρεια και μείωση της ανεργίας. Πιάνει.

Να δες.

Σήμερα, στην Ιπποκράτους, στο αρχηγείο του κόμματος, σίγουρα κάποιοι ρομαντικοί θα καλημέρισαν τους συναδέλφους τους κοιτώντας επίμονα μία τα κάδρα του Ανδρέα στους τοίχους και μια τα πράσινα πλαστικά σημαιάκια με το το άσπρο κονταράκι στις αποθήκες, ψελλίζοντας τους στίχους του ‘O Fortuna’.

Κάπου εδώ σταματά η αναφορά στο ΠΑΣΟΚ, αφού φυσικά τιμηθεί ο μύθος Θοδωρής Κ. που ανέβασε το άσμα στο Facebook, ευχήθηκε χρόνια πολλά σε όλους μας και μας ενέπνευσε για αυτό το άρθρο. Χρόνια πολλά Θοδωρή.

Η αλήθεια για το ‘O Fortuna’

Το soundtrack του Braveheart; Η ανατροπή του Ολυμπιακού στον τελικό της περσινής Ευρωλίγκας με την ΤΣΣΚΑ Μόσχας; Το Euro 2004. Ο Χλαπάτσας; Ο Walter White; Το επεισόδιο του Game of Thrones με το red wedding; Η Μαρία Κάλλας; Τίποτα από τα παραπάνω και τίποτα απ’ όσα μπορείς να σκεφτείς δεν είναι πιο επικό από το πρώτο μισό του ‘O Fortuna’. Τίποτα.

Ακούγοντάς το ξανά και ξανά, βγάζεις κυβέρνηση με 48% το ΠΑΣΟΚ του Ανδρέα, πέφτεις από τον πέμπτο όροφο και προσγειώνεσαι με τα πόδια (οι φιγουρατζήδες κάνουν και μια υπόκλιση στους θεατές), βγαίνεις στους δρόμους και εξαφανίζεις τη φοροδιαφυγή, το ρατσισμό και το έγκλημα.

Δεν γνωρίζεις όρια ακούγοντας την ‘Carmina Burana’. Δεν ορίζεις τον εαυτό σου. Για να καταλάβεις την έκσταση, οι πιο light αντιδράσεις που έχουν καταγραφεί είναι ανθρώπων που μετά από έναν ικανό αριθμό ακροάσεων αγόρασαν από ένα Στρατιβάριους και τώρα παίζουν στη Ραδιοφωνική Συμφωνική της Στουτγκάρδης.

Πάντως, το γεγονός ότι ο μέγας Γερμανός συνθέτης Carl Orff πέθανε το 1982 ευνοεί κάτι νεοφιλελεύθερα σενάρια ότι επρόκειτο για βαθύ θιασώτη του σοσιαλισμού που ευαγγελιζόταν ο Αντρέας, τάχα γιατί πέθανε (ο Orff) πανευτυχής έναν χρόνο μετά την άνοδο του ΠΑΣΟΚ στην εξουσία. Αηδίες.

Η αρχιτεκτονική και η στιχουργική του έπους

Όταν, μικρά και απονήρευτα παιδιά, πρωτακούσαμε την ‘Carmina Burana’ (μπορεί και σε διαφήμιση της RAKS Πετράκης κάπου στις διαφημίσεις του ‘Μεγάλο Παζάρι’ με τον Αντρέα -άλλος Αντρέας από κει- Μικρούτσικο), είναι λογικό να μην πιάσαμε το στίχο. Πρόκειται για ένα ποίημα στα λατινικά. Μετά τον ορυμαγδό της εισαγωγής, μετά από αυτό ‘το άνοιγμα των κουρτινών’, όπως το σκέφτομαι από παιδί, ξεκινάει η μυσταγωγία. Ξεκινάει αυτό το ατόφιο ‘μυστ-‘ της μυσταγωγίας.

Εκεί είναι που έρχονται υφέρπουσες οι αντρικές φωνές ενώ λένε κοφτές ακαταλαβίστικες λέξεις, δύο δύο, αγχωτικά, φέρνοντας στο μυαλό τους μαύρους, αγχωτικούς (πλην πανέμορφους) τίτλους των ‘Αυθαίρετων’.

Και δώσ’ του ‘semper crescis’, ‘aut decrescis’ (μάλλον το αντίθετο του ‘crescis’, δηλαδή) και δώσ’ του ‘vita detestabilis’, ‘nunc obdurat/et tunc curat’, αρχίζει και σε τρώει το μικρόβιο, αρχίζει να θεριεύει η θέωση μέσα σου. Τα παιδιά της συμφωνικής ‘το χτίζουν’, για να χρησιμοποιήσω και έναν πιο λαϊκό όρο.

Για να συνεισφέρει το άρθρο στην επιμόρφωση και όχι μόνο στη διασκέδαση του αναγνώστη, αξίζει να αναφερθεί ότι η καντάτα ξεκίνησε να γράφεται το 1934 και ολοκληρώθηκε έναν χρόνο μετά, ενώ το ποίημα, που μελοποιήθηκε και αποτελεί το στίχο, διασώζεται από τον 13ο αιώνα.

Μερικά γατάκια-συνθέτες της σειράς, όπως ο Clint Mansell, έγραψαν τζινγκλάκια όπως αυτά στο soundtrack του ‘Ρέκβιεμ Για Ένα Όνειρο’ και θεώρησαν ότι θα ξεπεράσουν το αξεπέραστο συμφωνικό έπος. Ας είναι. Εντάξει, ωραίο ήταν το soundtrack, μην τα ισοπεδώσουμε όλα. Carmina Burana δεν ήταν όμως.

Ήταν;

Και μετά το ΠΑΣΟΚ, τι;

Με το Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα στο όριο του αφανισμού, ή τέλος πάντων “σε μια δύσκολη στροφή της πορείας του”, το ζήτημα που προκύπτει είναι πού και πώς θα εκμεταλλευτούμε τη σύνθεση του Orff από εδώ και πέρα.

Αναμφίβολα, είναι ιδανικό για τάημ-άουτ πριν την τελευταία επίθεση ενός μεγάλου τελικού. Το ίδιο αναμφίβολα, μπορεί να παιανίσει στο κέντρο της Αθήνας πριν την επόμενη μεγάλη συγκέντρωση του κόμματος που θα καταφέρει στο εξής να κάνει την επόμενη μεγάλη συγκέντρωση στο κέντρο της Αθήνας.

Δεν είμαστε εμείς οι ιστορικοί του μέλλοντος που θα κρίνουν αν ο Αντρέας άφησε πολλά ή λίγα, ευεργεσίες ή εγκλήματα. Εμείς θα του αναγνωρίζουμε για πάντα την έλευση της καντάτας του Orff στα απαίδευτα αυτιά μας. Αν δεν ήταν αυτός, δεν θα γνωρίζαμε τον Orff. Αν δεν γνωρίζαμε τον Orff, δεν ξέρω με τι θα ανατριχιάζαμε σε αυτή τη ζωή.

Χρόνια πολλά σε όλους.

(και οι Nirvana που λέγαμε)