Το ‘Altered Carbon’ είναι υπερθέαμα (και όχι πολλά περισσότερα)

«Η τεχνολογία προχωρά. Οι άνθρωποι όχι».

Τάδε έφη ο Takeshi Kovacs, ο πρωταγωνιστής του ‘Altered Carbon’ που υποδύεται στωικά ο Joel Kinnaman του ‘Suicide Squad’ στο νέο μεγάλο τηλεοπτικό στοίχημα του Netflix για τον φετινό χειμώνα. Και γι’ αυτόν τον λόγο – θα συμπλήρωνε εύκολα όποιος κάνει τις απαραίτητες συνδέσεις για τα γεννήματα της ποπ κουλτούρας από τον Φρανκενστάιν και μετά – η αμηχανία μας μπροστά στην εξέλιξη των τεχνολογικών επιτευγμάτων και η αμφίβολη μεταχείρισή τους που συνήθως ακολουθεί, μας έχει δώσει δημιουργήματα όπως τη λογοτεχνία του Philip K. Dick που με τη σειρά της μας έδωσε το εμβληματικό ‘Blade Runner’, ή το ‘Matrix’. Τον άλλο μεγάλο σταθμό που ανανέωσε το είδος του κυβερνοπάνκ δυστοπικού μέλλοντος για την επόμενη γενιά.

Στο ‘Altered Carbon’, η ανθρωπότητα έχει βρει τον τρόπο να μείνει αθάνατη, αλλά το κόστος – όχι μονάχα το οικονομικό – είναι μεγάλο. Τo 2384, η συνείδηση μπορεί πλέον να ψηφιοποιηθεί και να αποθηκευτεί μετά τη γέννηση σε μικρούς δίσκους που φυλάσσονται στη βάση του αυχένα.

Έτσι μπορεί και να μεταφερθεί σε διαφορετικό ανθρώπινο σώμα, βάζοντας τέλος στο τελεσίδικο του θανάτου. Η διαδικασία ωστόσο μόνο φθηνή δεν είναι, κι έτσι οι πραγματικά τυχεροί που τελικά γίνονται Μαθουσάλες (ή ‘Μαθ’ όπως τους αποκαλούν εν συντομία στη σειρά) είναι η πάμπλουτη ανώτερη τάξη. Οι υπόλοιποι προσπαθούν να τα βγάλουν πέρα με το καλύτερο «περίβλημα» – ή sleeve όπως αποκαλούνται τα διαφορετικά σώματα – που μπορεί να εξασφαλίσει το βαλάντιο ή η ασφάλειά τους, όσο παλεύουν να επιβιώσουν στο μουντό, ντικενσιανό πρώην San Francisco, νυν Bay City που φωτίζεται κατά τόπους από νέον επιγραφές.

Ο Kovacs που αναφέρθηκε παραπάνω, είναι ο μοναδικός επιζών μιας ομάδας επίλεκτων πολεμιστών που ηττήθηκαν σε μια εξέγερση εναντίον της νέας τάξης πραγμάτων. Δύο και κάτι αιώνες μετά την φυλάκισή του στον πάγο, ένας απίστευτα πλούσιος και μακρόβιος άνδρας – ο James Purefoy σε έναν ρόλο που θα ήταν απόλαυση εάν τον άφηναν να τα δώσει όλα – τού προσφέρει την ευκαιρία να ζήσει ξανά σε νέο σώμα, με αντάλλαγμα τη διαλεύκανση μιας επίθεσης εναντίον του. Πρακτικά η επίθεση τον άφησε νεκρό, αλλά ως Μαθ είχε την ευχέρεια να «μεταφέρει» ξανά και ξανά τη συνείδησή του σε κλώνους του, οπότε τώρα ήρθε η ώρα να πληρώσει αυτός που προσπάθησε να τον βγάλει από τη μέση.

Έτσι προκύπτει και το νεο-νουάρ στοιχείο της σειράς. Το μυστήριο της δολοφονίας ξετυλίγεται αργά (και βασανιστικά θα λέγαμε) και είναι σ’ αυτό που επιλέγει η σειρά να δώσει την έμφασή της, αφήνοντας τις πιο ενδιαφέρουσες, κοινωνικές διαστάσεις της ιστορίας της στον πάγκο.

Οι ‘Θνητοί Θεοί’ όπως ονομάστηκε στα ελληνικά η σειρά, κάνουν σύντομες απόπειρες εξέτασης του κόσμου που στήνουν – ξεχωρίζει μια σκηνή με ένα φτωχό επτάχρονο κορίτσι να ξυπνά σε σώμα ηλικιωμένης γιατί ήταν το μόνο που της εξασφάλιζε το κράτος – διαλέγουν όμως να μην διερευνούν ιδιαίτερα τελικά τα φιλοσοφικά ερωτήματα που θέτουν.

Ο χώρος τους πηγαίνει κυρίως σε καλοδουλεμένες σκηνές μάχης και το βάρος σε φαντασμαγορικά, πανάκριβα σετ. Αυτά είναι και ο άσσος στο μανίκι της σειράς. Το set design είναι στ’ αλήθεια συγκλονιστικό. Δεν θα ήταν υπερβολή εάν λέγαμε ότι τα production values αντιμετωπίζουν στα ίσα τη δουλειά που έγινε στο ‘Blade Runner 2049’.

Το worldbuilding μένει στην επιφάνεια, αλλά μιλάμε για απίστευτη επιφάνεια (κάθε επεισόδιο του ‘Altered Carbon’ κόστισε από 6 έως 7 εκατ. δολάρια, σύμφωνα με πληροφορίες που κυκλοφόρησαν στη διάρκεια των γυρισμάτων).

Η τελευταία σύγκριση με το ‘2049’, ωστόσο, συμβαίνει αυτόματα και δεν συμφέρει το επίδοξο μπλοκμπάστερ του Netflix. Η ελεγειακή μελαγχολία της βραβευμένης ταινίας μεγεθύνει την αίσθηση της επιδερμικής προσέγγισης που διατρέχει τη σειρά. Στην ίδια λογική κινείται και η μεταχείριση των χαρακτήρων που μοιάζουν πάντοτε μακρινοί όσα κι αν μαθαίνεις σταδιακά γι’ αυτούς.

(Ο πιο συμπαθής χαρακτήρας στη σειρά είναι ένα ΑΙ – αν η σειρά έδινε σημασία  σε λεπτές αποχρώσεις θα λέγαμε ότι αυτό έγινε επίτηδες, αλλά βάσει πιθανοτήτων το γεγονός είναι μάλλον τυχαίο).

Για τον ελέφαντα στο δωμάτιο τώρα. Η σειρά δέχθηκε κριτική πριν γίνει καν γίνει η πρεμιέρα της, με αφορμή το κάστινγκ του Kinnaman σε ρόλο Ασιάτη. Λόγω της ίδιας της σύλληψης των περιβλημάτων στη σειρά, η περίπτωση του Kovacs είναι πιο περίπλοκη σε σχέση με το whitewashing που έχει γίνει ξεδιάντροπα στο παρελθόν και που συμβαίνει ακόμα και σήμερα. Γι’ αυτόν τον λόγο θέλαμε πρώτα να δούμε πώς θα έπαιζε η σειρά με το φαινομενικά προβληματικό μέρος της και μετά να βγάλουμε συμπέρασμα.

Η ελληνικής καταγωγής Laeta Kalogridis, παραγωγός του ‘Altered Carbon’, ήταν κάποτε μέλος της παραγωγής και στο περσινό ‘Ghost In the Shell’, τη sci-fi ταινία με τη Scarlett Johansson που θάφτηκε λόγω του κάστινγκ της ηθοποιού στον ρόλο της Major. Μιας Γιαπωνέζας της οποίας η συνείδηση τοποθετήθηκε σε καυκάσιο ανδροειδές. Η Kalogridis τελικά αποχώρησε από το πρότζεκτ και, όπως είπε σε συνέντευξή της, η απόφαση των συντελεστών να κάνουν τη Major λευκή τη στεναχώρησε αφόρητα.

Επειδή λοιπόν αναγνωρίζει το whitewashing ως τεράστιο θέμα της βιομηχανίας όπως λέει, επέλεξε να δείξει τη σύνδεση του Kovacs με την καταγωγή του δείχνοντάς τον να επιλέγει ασιατικά περιβλήματα κατά τη διάρκεια των φλάσμπακ της σειράς.

«Είμαι πολύ περήφανη», έχει δηλώσει, «που τιμήσαμε το γεγονός ότι ο Kovacs, μέχρι τη στιγμή που τον γνωρίζουμε στη σειρά, έχει διαλέξει σώματα ασιατικής καταγωγής γιατί αυτά προτιμά».

Οι προθέσεις της είναι ευγενείς – και διαφαίνονται και από το γενικό, πολυπολιτισμικό κάστινγκ της – αλλά από πουθενά στη σειρά δεν προκύπτει κάποιος λόγος που ο Kovacs δεν μπορούσε να βρίσκεται σε σώμα άλλης καταγωγής από λευκής. Πέρα από το κλασικό επιχείρημα “έτσι-είναι-στο-βιβλίο”.

Ναι, επιλέχθηκε λευκός ηθοποιός γιατί, σύμφωνα με το βιβλίο του Richard K. Morgan όπου βασίστηκε η σειρά, το περίβλημα που διάλεξαν γι’ αυτόν όσο ήταν στον πάγο ήταν λευκό.Πρακτικά όμως, από τη στιγμή που η σειρά δεν είχε συνειδητά αποφασίσει να σχολιάσει διαφυλετικές διαφορές μέσω του κόνσεπτ του sleeving – ο πρωταγωνιστής θα μπορούσε για παράδειγμα να αισθάνεται άβολα στο νέο του πετσί ή θα μπορούσε κιόλας να ζητήσει από τον εργοδότη του να του δώσει ένα σώμα της προτίμησής του αν αυτό αποτελεί όντως τόσο μεγάλο μέρος του αυτοπροσδιορισμού του – δεν υπήρχε κανένα προφανές εμπόδιο που ο Kovacs δεν απεικονίστηκε ξανά ως Ασιάτης, ή Ινδός, ή Άραβας, ή Ινδιάνος, ή Λατίνος, ή οτιδήποτε εκτός από λευκός.

Με τα πράγματα ως έχουν, τα φλάσμπακ πράγματι αναπτύσσουν το arc του ήρωα, αλλά είναι πολύ σύντομα για να αποκτήσει κανείς άρρηκτη σύνδεση με τον υπέροχο Will Yun Lee που υποδύεται τον πρωταγωνιστή στο παρελθόν. Ή για να τον βάλει σε ίση βάση με τον Kinnaman.

Εάν ζούσαμε στο παράλληλο σύμπαν όπου το Χόλιγουντ έχει μόνο λευκές σελίδες, οι ‘Θνητοί Θεοί’ θα ήταν μία ακόμη ιστορία. Ζούμε στο δικό μας όμως, κι έτσι οι επιλογές της παραγωγής αφήνουν μια κάπως πικρή επίγευση για την προτεραιότητα που δόθηκε ξανά σε ένα λευκό κάστινγκ. Η ανάγνωση ενός βιβλίου έχει διαφορετικά περιθώρια, η οπτικοποίησή του δεν έχει την ίδια πολυτέλεια. Και όσο θα αλλάζει το πρίσμα μας με το πέρασμα του χρόνου, οι δημιουργίες μας θα πρέπει να το αντικατοπτρίζουν και να αντιμετωπίζουν τα εμπόδια σαν ευκαιρίες. Σε ένα τρίτο παράλληλο σύμπαν για παράδειγμα, η αντιπρόταση του Bustle θα είχε πάρει σάρκα και οστά, με τον Kovacs να βλέπει τον εαυτό του στην ορίτζιναλ μορφή του όσο οι άλλοι τον βλέπουν λευκό.

Τώρα θα σκέφτεσαι, μετά από τόση γκρίνια, θα μου πρότεινες να δω ‘Altered Carbon’; Θα σου πρότεινα να του κάνεις ένα δοκιμαστικό.

Ξεκινώντας απ’ το τέλος του, λογαριάζουμε στα υπέρ τη διάθεσή του να ολοκληρώσει πετυχημένα την αφήγηση στο φινάλε, σε αντίθεση με άλλες παραγωγές της πλατφόρμας που ξοδεύουν περισσότερο χρόνο στο χτίσιμο όσων θα ακολουθήσουν σε μεταγενέστερες σεζόν. Επίσης θα διαπιστώσεις εύκολα τη φιλοδοξία του, που παρέα με την υπνωτική επίδραση των εικόνων και την τρομερά γενναιόδωρη παραγωγή του – κάπου εδώ ας προστεθεί το σεξ και η βία, διαχρονικά κίνητρα και τα δύο για πάρα πολλούς θεατές – βάζει το ‘Altered Carbon’ στην to-do λίστα για όποιον λατρεύει την επιστημονική φαντασία.

Αρκεί να επενδύσει στο περίβλημα όσο και οι πρωταγωνιστές του.

***

Το άρθρο αναδημοσιεύεται εμπλουτισμένο από το περιοδικό TV Έθνος.