10 ταινίες με ανατροπή στην ανατροπή

Οι “Παρενέργειες” του Στίβεν Σόντερμπεργκ που βγαίνουν στις αίθουσες σήμερα Πέμπτη μας θυμίζουν το παλιό καλό είδος ταινιών γνωστό και ως ‘της κακομοίρας γίνεται’. Η κεντρική ιδέα της ταινίας θέλει τη νεαρή σύζυγο ενός άρτι αποφυλακισθέντα (Ρούνι Μάρα και Τσάνινγκ Τέιτουμ, αντίστοιχα) να πάσχει από κατάθλιψη. Επισκέπτεται έναν ψυχολόγο (Τζουντ Λο), ο οποίος της γράφει ένα φάρμακο που έχει ανεπιθύμητες παρενέργειες.

Αλλά πολύ ανεπιθύμητες.

Είναι πολύ ταιριαστό που αυτή είναι η τελευταία ταινία του Στίβεν Σόντερμπεργκ, έναν σκηνοθέτη που μερικές από τις καλύτερες στιγμές της καριέρας του είχαν να κάνουν με ψέμματα. Από τα “Σεξ, Ψέμματα και Βιντεοταινίες” μέχρι τις “Παρενέργειες” (που θα μπορούσαν κάλλιστα να λέγονται “Σεξ, Ψέμματα και Ψυχοφάρμακα”) κι από τις heist movies τύπου “Η Συμμορία των 11” μέχρι τις πιο εσωτερικές στιγμές σαν τη “Συνοδό Πολυτελείες”, τα ψέμματα, οι αυταπάτες, οι ανατροπές έπαιζαν βασικό ρόλο στις ιστορίες του.

Να ένα πολύ σχετικό κλιπ από τη νέα του ταινία που εξασφάλισε το ΟΝΕΜΑΝ, ένας μικρός διάλογος ανάμεσα στους δύο γιατρούς της Έμιλι, την παλιά και τον νέο:

Ψέμματα, ψέμματα, καταραμένα ψέμματα!

Τελοσπάντων, όσο λιγότερα ξέρει κανείς τόσο πιο πολύ θα το απολαύσει, οπότε ας μείνουμε εκεί. Η ταινία παίρνει διάφορες περίεργες στροφές στη συνέχεια κάθε που νομίζεις ότι έχεις όλη την εικόνα. Είναι ένα πολύ συναρπαστικό είδος σινεμά, έστω κι αν συχνά αφήνει πίσω τεράστιες σεναριακές τρύπες. (Όχι στη συγκεκριμένη περίπτωση πάντως. Το είδαμε και δεύτερη φορά για να σιγουρευτούμε.) Η ουσία είναι πως τέτοιου είδους ιστορίες πάντα είναι διασκεδαστικές για τον θεατή, όσο προσπαθεί να ακολουθήσει το παιχνίδι που παίζεται όσο το σενάριο τραβάει συνεχώς το χαλί κάτω από τα πόδια του.

Θυμηθήκαμε 10 ακόμα τέτοιες που σε κρατάνε συνέχεια στην άκρη του καναπέ σου, λέγοντας ψέμματα με τον πιο περίτεχνο τρόπο.

Wildthings

H κατεξοχήν ταινία που σκεφτόμαστε όλοι μας όταν θέλουμε να πούμε ‘να, εκείνη με τις πολλές ανατροπές που δε βγάζουν νόημα!’. Όχι πως η απουσία συνοχής ή νοήματος την κάνει λιγότερο διασκεδαστική, η Ντενίζ Ρίτσαρντς και η Νιβ Κάμπελ νά’ναι καλά. Η πλοκή ξεκινάει όταν δύο μαθήτριες κατηγορούν τον καθηγητή τους για βιασμό και μέχρι να φτάσουμε στο τέλος έχουν δοκιμαστεί όλοι οι πιθανοί συνδυασμοί συνέργων και κινήτρων, μέχρι και μετά τους τίτλους τέλους. Δύσκολα θα βρεις κάποιον που να θυμάται σήμερα ποιος από όλους ήταν εν τέλει ο ιθύνων νους πίσω από την πλεκτάνη, δυσκολότερα θα βρεις κάποιον που δεν το κατα-διασκέδασε παρόλ’αυτά, αδύνατο να βρεις κάποιον που δεν έχει τη στιγμή του φιλιού των Ρίτσαρντς-Κάμπελ για εικόνισμα.

Ένας Τέλειος Φόνος

Ριμέικ του “Τηλεφωνήστε Ασφάλεια Αμέσου Δράσεως” του Χίτσκοκ, το φιλμ του Άντριου Ντέιβις (“Ο Φυγάς”) μας συστήνει ένα λίγο-πολύ γνώριμο σκηνικό πριν προχωρήσει υποσκάπτοντας κάθε του πτυχή. Ο Μάικλ Ντάγκλας είναι ο πλούσιος σύζυγος, η Γκουίνεθ Πάλτροου (μακράν στην πιο σέξι στιγμή της) η μικρότερη γυναίκα του η οποία βρίσκει αυτό που χρειάζεται στην αγκαλιά ενός wannabe καλλιτέχνη (Βίγκο Μόρτενσεν). Ο σύζυγος όμως τα ξέρει όλα, και πλησιάζει τον καλλιτέχνη με ένα σχέδιο τέλειου φόνου. Ποιος ξέρει τι, ποιος θέλει τι, κι ένα σχέδιο που εν τέλει σε πείθει πως όντως θα μπορούσε να είναι ο τέλειος φόνος.

To Παιχνίδι

Να συνεχίσουμε λίγο στο Ντάγκλας-μοτίβο με μια πολύ καλύτερη ταινία; Αυτό εδώ είναι ένα πλήρως υποτιμημένο αριστούργημα του Ντέιβιντ Φίντσερ, όπου ο Ντάγκλας παίζει τον πάμπλουτο επιχειρηματία που τα έχει όλα. Ο Σον Πεν είναι ο αδερφός του και ως κλασικός εξυπνάκιας μικρός αδερφός αποφασίζει να κάνει στον μεγάλο ένα δώρο γενεθλίων που δε θα ξεχάσει ποτέ του. Τι παίρνεις στον άνθρωπο που τα έχει όλα; Ένα παιχνίδι που “αφομοιώνει τη ζωή του”. Ό,τι κι αν σημαίνει αυτό. Το τι ακριβώς σημαίνει θα το διαπιστώσουμε στη διάρκεια αυτού του απολαυστικά εφιαλτικού διώρου όπου λίγο-πολύ δεν ξέρεις τι σου γίνεται.

Cruel Intentions / Dangerous Liaisons

Και τα δύο, γιατί είναι και τα δύο φανταστικά δίχως τον παραμικρό αστερίσκο. Η πλοκή πανομοιότυπη έτσι κι αλλιώς, αφορά τα ερωτικά παιχνίδια που παίζονται γύρω από μια αθώα κοπέλα όταν δύο πανούργοι πρώην εραστές συμφωνούν να βάλουν μπροστά ένα παιχνίδι αποπλάνησης με στόχο τη γελοιοποίηση ενός έτερου παλιού εραστή. Ίσως ακούγεται λίγο περίπλοκο αλλά δεν είναι καθόλου, οι χαρακτήρες είναι καθηλωτικοί και δε μπορείς παρά να παρασυρθείς με τη μαεστρία με την οποία πλέκονται ερωτικά μεταξύ τους, χρησιμοποιώντας την σεξουαλική ένταση ως διαπραγματευτική ισχύ. Η μία ταινία έχει Τζον Μάλκοβιτς, Γκλεν Κλόουζ και Μισέλ Φάιφερ στη Γαλλία του 18ου αιώνα, η άλλη έχει Ρις Γουίδερσπουν, Σάρα Μισέλ Γκέλαρ και Ράιαν Φελίπε σε ένα Αμερικάνικο κολέγιο. Όπως προείπαμε, και οι δύο εκδοχές είναι τέλειες, σε μια αναπάντεχη περίπτωση όπου η MTV-βιντεοκλίπ-ανανέωση ενός κλασικού υλικού αποδεικνύεται εξίσου αποτελεσματική.

Duplicity

Άγγλος πράκτορας της ΜΙ6 (ο Τζέιμς Μποντ που ποτέ του δεν έγινε ο Κλάιβ Όουεν), Αμερικανίδα κατάσκοπος της CIA (Τζούλια Ρόμπερτς, dafuq) συναντιούνται ξανά 5 χρόνια αργότερα όταν πλέον κι οι δύο έχουν ξεπουλήσει τη μαμά πατρίδα και δουλεύουν κατασκοπεύοντας για λογαριασμό πολυεθνικών. Από τον Τόνι Γκίλροϊ (σεναριογράφο όλων των “Μπορν”), μια κατασκοπική περιπέτεια με κέφι και λάμψη, που δεν έχει κάποιο ιδιαίτερο βάθος όπως η σειρά ταινιών που τον έκανε διάσημο, αλλά έχει αυτό το ελκυστικό στοιχείο του να μην έχει ποτέ την παραμικρή ιδέα ποιος προδίδει ποιον και ποιος τα έχει κάνει πλακάκια με ποιον. Θα προδώσουν τις εταιρείες τους για να φύγουν μαζί με τα λεφτά; Θα προδώσει εκείνη εκείνον όπως 5 χρόνια πριν; Θα πάρει αυτός την εκδίκησή του; Θα γίνουν 2-3 από αυτά το ένα ως ανατροπή του άλλου; Χαμός.

The Prestige

Δύο μάγοι που κάποτε ήταν φίλοι και συνεργάτες, χωρίζονται με μίσος και οργή όταν ο ένας ρίχνει στον άλλον το φταίξιμο για το θάνατο της γυναίκας του. Όταν ο Άλφρεντ (ο “υπεύθυνος”) πετύχει, χρόνια αργότερα, ένα σπουδαίο τρικ που τον κάνει διάσημο, ο Ρόμπερτ θα αφιερώσει, εμμονικά, την καριέρα του στο να προσπαθήσει να ανακαλύψει το μυστικό του αντιπάλου του. Όπως περιμένει κανείς η ταινία είναι γεμάτη τρικ και ψευδαισθήσεις, με τη μεγαλύτερη όλων να φυλάσσεται ως το τέλος της ταινίας, κάνοντάς το αληθινή πρόκληση να μπορέσει να την ξαναδείς δίχως να είσαι με την τρίχα κάγκελο από την αρχή ως το τέλος. Ο καλύτερος, πιο απρόβλεπτος, πιο συγκλονιστικός Νόλαν, με Γούλβεριν εναντίον Μπάτμαν (με λίγη από Black Widow και Ντέιβιντ Μπόουι για κερασάκι στην τούρτα) στους κεντρικούς ρόλους. Έπος.

Τελική Ανάλυση

Από αυτές τις ταινίες που γενικά δεν είναι μέρος κάποιας ευρύτερης κινηματογραφικής συζήτησης αλλά στην Ελλάδα την ξέρουμε επειδή την έβαζε όλη η ώρα η τηλεόραση μέχρι πριν κάποια χρόνια, αυτό το δικαστικονουάρ του Φιλ Τζοάνου είναι σε κάθε περίπτωση διασκεδαστικότατο φιλμάκι ανατροπών με πολύ γερό καστ και μπόλικη αγωνία μέχρι τέλους. Ψυχίατρος ερωτεύεται την αδερφή ασθενούς της, η οποία όντας παντρεμένη με έναν επικίνδυνο γκάνγκστερ, τον παρασύρει σε ένα αρρωστημένο ερωτικό και εγκληματικό παιχνίδι. Προφανώς θα υπάρξει θάνατος, θα υπάρξουν ανατροπές, θα υπάρξουν αλλαγές ρόλων, γενικότερα θα έλεγε κανείς πως ‘συμβαίνουν πράγματα’. Η Ούμα Θέρμαν πριν γίνει η Ούμα Θέρμαν κλέβει την παράσταση ακόμα κι από την απόλυτα καυτή τότε Κιμ Μπάσιντζερ.

Το Στοίχημα του Σλέβιν

Μιλώντας για υποτιμημένα νουάρ. Αυτή είναι μια ταινία που ποτέ δεν κατάλαβα γιατί είναι η καλτ λατρεία που δικαιούται να είναι. Μια στημένη κούρσα ιπποδρόμου πριν 30 χρόνια, ο θάνατος του γιου ενός μαφιόζου στο σήμερα, δυο μπράβοι συγχέουν έναν τυχαίο (;) τύπο με έναν μαφιόζο ανταγωνιστή, κι αυτά είναι μόνο τα αρχικά στάδια ενός πολύπλοκης υφής στόρι που δε σταματάει αν δεν σου αλλάξει τα δεδομένα κάθε λίγες σκηνές. Τζος Χάρτνετ πρωταγωνιστεί, Μπρους Γουίλις, Μόργκαν Φρίμαν, Στάνλεϊ Τούτσι και Μπεν Κίνγκσλεϊ σε μεγάλα κέφια. Αξίζει πολύ μεγαλύτερης φήμης.

Closer

ΟΚ, κάπως τραβηγμένο να υπάρχει αυτό σε ετούτη τη λίστα καθώς δεν είναι ότι υπάρχουν ανατροπές με την παραδοσιακή έννοια. Δηλαδή δεν είναι ότι κάποιος κρύβει κάτι από τον άλλον, ο άλλος από τον έναν, κι όλοι από όλους. Αλλά, περισσότερο κοντά στη λογική των “Cruel Intentions” οι ανατροπές υπάρχουν κι έρχονται διαρκώς, απλώς με άλλη μορφή. Είναι ανατροπές πάνω στην προσδοκία του θεατή, καθώς βλέπουμε το επίπονα περίτεχνο σενάριο του Πάτρικ Μάρμπερ να διασύρει κάθε έννοια αγνής αγάπης, αναλύοντάς τη ως τίποτα παραπάνω από αλληλοαντικρουόμενα παιχνίδια ισχύος. Μην τολμήσεις να πιστέψεις πως ο Κλάιβ αγαπά τη Νάταλι ή η Τζούλια αγαπά τον Τζουντ. Η αγάπη δεν έχει την παραμικρή σχέση με οτιδήποτε. Και πάει κι έρχεται.

Inside Man

Σχεδόν κάθε heist movie που σέβεται τον εαυτό του θα είχε θέση σε αυτή τη λίστα, αλλά είπαμε να κλείσουμε με ένα από τα ωραιότερα όλων. Καταρχάς το καστ είναι τέλειο: Ντένζελ Ουάσινγκτον, Τζόντι Φόστερ, Κλάιβ Όουν (πάλι αυτός!), Κρίστοφερ Πλάμερ, Γουίλεμ Νταφό μερικά μόνο από τα πρώτης γραμμής ονόματα. Αλλά αυτό δεν έχει σημασία. Τό τέλειο έρχεται όταν αυτή η ληστεία που πάει αναμενόμενα στραβά, αποκαλύπτει σκηνή με τη σκηνή, πως κρύβει στρώματα ανατροπών και επιστρώσεων διαφορετικών κινήτρων από χαρακτήρες που σταδιακά μαθαίνουμε πώς ευνοούνται από το ό,τι συμβαίνει. Είναι πολλές οι στιγμές που θα μπεις στον πειρασμό να φωνάξεις “ΣΕΝΑΡΙΑΚΗ ΤΡΥΠΑ!” (δεν ξέρω, υπάρχουν άνθρωποι που θα φώναζαν κάτι τέτοιο; Τελοσπάντων, λέμε τώρα) αλλά φύλαξέ το ως το τέλος γιατί μάλλον θα καλυφθείς πλήρως.