Αντι-στρες βιβλία ζωγραφικής για ενήλικες: Κάνουν δουλειά ή μας δουλεύουν;

Δεν ξέρω αν με τιμά, αλλά τον τελευταίο καιρό δανείζομαι συνεχώς τις ξυλομπογιές της εξάχρονης κόρης μου προκειμένου να κάνω ‘ρεπορτάζ’ σχετικά με τα art-therapy βιβλία ζωγραφικής για ενήλικες που κάνουν θραύση εδώ και χρόνια στο εξωτερικό και -πλέον- έχουν έρθει καμαρωτά και στην Ελλάδα.

Συγκεκριμένα από το 2013 και μετά, όταν η 32χρονη Σκοτζέζα εικονογράφος Johanna Basford κυκλοφόρησε το απόλυτο bestseller του είδους. Το ‘Secret Garden’, που πούλησε 16 εκ. αντίτυπα, της χάρισε τον τίτλο J.K. Rowling του είδους και μια ιπποσύνη από τα χεράκια της βασίλισσας Ελισάβετ.

Εν τω μεταξύ, όταν λέμε θραύση, το εννοούμε. Οι εκδότες στο εξωτερικό τρίβουν τα χέρια τους και, ταυτόχρονα, κάνουν το σταυρό τους για το λαχείο που τους κλήρωσε από το πουθενά. Τα πιεστήρια έχουν λιώσει ‘τακάκια’ τυπώνοντας καινούργια αντίτυπα. Τα Starbucks, από το Λονδίνο ως το Κατμαντού, είναι γεμάτα από ενήλικες και ομάδες που κάθονται με τις ώρες και ζωγραφίζουν. Και, το πιο σημαντικό, οι λίστες με τα bestseller βιβλία ξαφνικά θυμίζουν προνήπιο.

Εννοείται πως ένα μέρος της επιτυχίας τους εξηγείται από το καλό marketing που θέλει μια ώρα ενασχόλησης μαζί τους να αντιστοιχεί σε μια ώρα διαλογισμού και να βοηθάει στην καταπολέμηση άγχους και κακών σκέψεων. Επισημαίνοντας ότι είναι λάθος να θεωρεί κάποιος ότι αυτό, τα βιβλία ζωγραφικής/ χρωματοθεραπείας είναι μια ασχολία μόνο για μικρά παιδιά.

Εντάξει, ναι, το ξέρω, υπάρχουν και πολλοί ειδικοί, όπως ο ψυχολόγος Dr. Ben Michaelis που τα προτείνουν ανεπιφύλακτα μιλώντας για το πώς -αν το έχω καταλάβει σωστά- ξεκουράζουν την αμυγδαλή μας, το μέρος δηλαδή του εγκεφάλου μας που σχετίζεται με την αντίδραση του φόβου, για αυτό και χαλαρώνουμε. Το αναφέρω για να μην με θεωρήσεις κακόπιστο και ότι γέρνω ‘μονόπαντα’ προς την μια πλευρά, αυτή του WTF.

Υπάρχουν, ωστόσο, και άλλοι λόγοι που εξηγούν αυτήν την ‘επιδημία’ παλιμπαιδισμού, όπως εύστοχα την έχει χαρακτηρίσει ο New Yorker. Συνοπτικά, η εξήγηση αναλύεται στο ότι αν δεν έχεις δουλειά ή αν έχεις υπερβολικά πολλή δουλειά, κάπως πρέπει να ξεδώσεις.

Καλό είναι, επίσης, να θυμάσαι ότι κάποια από αυτά τα βιβλία είναι κανονικά έργα τέχνης. Καθόλου απλοϊκά, κακόγουστα ή ‘παιδικά’. Δεν προσβάλλουν δηλαδή ούτε την αισθητική, ούτε τη νοημοσύνη σου. Αρκεί να ξέρεις να διαλέξεις το σωστό και όχι ψιλο-γραφικότητες τύπου ‘Celebrity Couples’, ‘The Big Book of Vaginas’ ή την adult coloring book εκδοχή του ‘Lemonade’ της Beyonce (η οποία αισθητικά είναι άρτια, αλλά OK, εντάξει τώρα).

Όπως και να έχει, η κόρη μου, που δεν ξέρει τίποτα για όλα αυτά, απλώς εκνευρίζεται απλώς και με κοιτάζει με μισό μάτι που της δανείζομαι συνεχώς τα πράγματα. Από την άλλη, εγώ δεν αισθάνομαι άνετα (προς το παρόν) να πάω να αγοράσω τις δικές μου μπογιές. Πόσο μάλλον να πάρω μαζί μου ένα τέτοιο βιβλίο στο μετρό, στη δουλειά ή έξω στη Γλυφάδα για καφέ. Τι τα θες, σε τέτοια πράγματα είμαι μάλλον ο κλασικός, οπισθοδρομικός, μη εικονογραφημένος Ελληνάρας. Με στρεσάρει το τι θα πει ο κόσμος για μένα. Οπότε, όπως καταλαβαίνεις, λειτουργεί όλο αυτό λίγο σαν φαύλος κύκλος, το να ζωγραφίζω δηλαδή για να χαλαρώσω, αλλά με στρεσάρει το να ζωγραφίζω δημόσια.

Όπως επίσης με στρεσάρει το μοναδικό προαπαιτούμενο του είδους, ο μοναδικός τρόπος το να ‘αποτύχει’ το ότι πρέπει δηλαδή να ζωγραφίζεις εντός των γραμμών. Αλλά αυτό είναι άλλου ψυχαναλυτή Ευαγγέλιο.

Για αυτό σου λέω, το ‘Bait’ του Palanhiuk, που κυκλοφορεί 25 Οκτωβρίου και αναμένεται να είναι τόσο εξαίσια ‘άρρωστο’ όσο οτιδήποτε άλλο έχει υπογράψει, είναι μια λύση. Ένα βιβλίο ζωγραφικής για ενήλικες που μπορείς περήφανα να κρατάς στο χέρι. Όπως, αντίστοιχα, το ’50 Shades of Grey’, με το κυριλέ εξώφυλλο, ήταν ένα Άρλεκιν που δεν είχαν πρόβλημα να έχουν στο χέρι οι γυναίκες και το οποίο αποδεδειγμένα βοήθησε στην επιτυχία του.

Στο τέλος της ημέρας, όλα έχουν να κάνουν με την επιστροφή στην παιδικότητα, που όλοι κρυφά ποθούμε, ‘πασπαλισμένη’ με έναν αέρα αθωότητας και με το γεγονός ότι, αν το πάρεις στα σοβαρά, αναγκάζεσαι να συγκεντρωθείς σε αυτό που κάνεις. Επειδή, όμως, αυτό που κάνεις είναι ηλίθιο (σόρι, όχι πνευματικά απαιτητικό εννοούσα), αναγκαστικά ‘αποχαυνώνεσαι’.

Άρα, υπό την έννοια αυτή, μια χαρά λειτουργούν. Μισό τώρα γιατί πάλι έχασα την ξύστρα, δεν μπορώ να βρω και το κόκκινο και με έχουν πιάσει τα νεύρα μου.