Από τον Τρίερ στο επόμενο καλτ sci-fi που θα διχάσει: Οι ταινίες της 64ης Μπερλινάλε ως τώρα

Φεστιβάλ δίχως έναν κλώνο Χάνεκε κι έναν κλώνο Μάλικ δεν είναι Φεστιβάλ, οπότε καταλαβαίνετε τη χαρά μου που ξεκίνησα την 5η μέρα με το σκηνοθετικό ντεμπούτο του μοντέρ του Τέρενς Μάλικ και την τελείωσα με ένα σχεδόν αριστούργημα που δανείζεται στοιχεία από τον Αυστριακό μας ήρωα. Σήμαινε πως ναι, επιτέλους το 64ο Φεστιβάλ Βερολίνου μπορούσε να λογίζεται ως αληθινό Φεστιβάλ, πως όλα όσα είχαμε δει, γράψει, αφηγηθεί ως αυτό το σημείο, δεν ήταν επί ματαίω.

Φτάσαμε.

Πέραν της πλάκας όμως, πώς είναι οι ταινίες ως τώρα; Η σημερινή είναι η ακριβώς μεσαία μέρα του Φεστιβάλ, οπότε μια αίσθηση θα πρέπει να αρχίζει να υπάρχει, ειδικά από τη στιγμή που οι περισσότεροι κράχτες έχουν ήδη προβληθεί.

Η αλήθεια είναι πως πέρσι τέτοιο καιρό στο Βερολίνο είχα ήδη δει δύο από τις εν τέλει πέντε αγαπημένες μου ταινίες της χρονιάς (αυτό θα πει peaking early) αλλά θα ήταν παράλογο να περιμένω κάθε χρόνο τέτοια επιτυχία. Κι αν δεν έχω δει κάτι που (σαν το “Upstream Color”) με κάνει να κοιτάξω το σινεμά με νέα ματιά ή που (σαν το “Before Midnight”) με κάνει να κοιτάξω το σινεμά με δακρυσμένα μάτια, έχουν ωστόσο επιβεβαιωθεί αρκετά από τα μεγάλα στοιχήματα σε βαθμό πέραν του “ΟΚ” ενώ δε λείπουν οι ταινίες-εκπλήξεις, αυτές για τις οποίες εν τέλει υπάρχουν τα Φεστιβάλ.

Γιατί ναι, προφανώς θα είναι φανταστική η ταινία του Λινκλέιτερ (πάλι), όμως ότι το 2014 ο αγαπημένος σου νέος σκηνοθέτης θα είναι ο Ντίτριχ Μπρούγκεμαν; Το ήξερες; Ούτε εγώ, αλλά γι’αυτό είμαστε εδώ.

Συγκεντρώνοντας λοιπόν σε ένα ποστ τις ως τώρα ταινίες που έχουμε δει, τις χωρίζουμε σε κατηγορίες σημαντικότητας και μιλάμε για το sci-fi έπος που θα συζητηθεί φέτος, για τις φανταστικές νέες δουλειές μεγάλων σκηνοθετών και για τις απροσδόκητες ταινιάρες που είδαμε επειδή το φεστιβαλικό σούσουρο μας υποχρέωσε, και δεν το μετανιώσαμε. Και μαζί, πού και πότε θα δούμε αυτές τις ταινίες.

(Εδώ μια λίστα όλων των ταινιών καθώς τις βλέπω, με λινκ στα αντίστοιχα mini reviews)

Η ΜΑΧΗ ΤΟΥ ΤΙΤΛΟΥ

The Grand Budapest Hotel

Θυμίζει: Γουές Άντερσον. Και ένα κωμικό κράμα “Μάντεψε Ποιος” και “Getaway”, κάτι σαν “It’s a Mad, Mad, Mad, Mad World”.

Τι είναι: Ο υπεύθυνος ενός θρυλικού προπολεμικού ξενοδοχείου το σκάει όταν κατηγορείται αδίκως για ένα φόνο, με μόνη συνοδεία και βοήθεια τον πιτσιρικά από το λόμπι. Την ιστορία αυτή αφηγείται ο μελλοντικός ιδιοκτήτης του ξενοδοχείου σε έναν νεαρό συγγραφέα, και μετά την αφηγείται ο συγγραφέας σε εμάς και μετά τη διαβάζει μια πιτσιρίκα στο αγαπημένο της βιβλίο και μετά μας την κάνει ταινία ο Γουές Άντερσον.

Τι λέει: Είναι τέλειο. Ο Άντερσον από τη μία οδηγεί το παραμυθένιο στιλιζάρισμα του σινεμά του στα άκρα σε βαθμό που όποιος δεν τον αντέχει τώρα θα θέλει να κρεμαστεί από τον πολυέλαιο στο λόμπι του Grand Budapest Hotel, αλλά από την άλλη εισάγει για πρώτη φορά πολιτικά στοιχεία στο έργο του, καταφέρνοντας μέσα από ακόμα και την καρτουνίστικη απεικόνισή τους, να μιλήσει για τον πόλεμο, τον πολιτισμό, την αποδοχή απέναντι στο ξένο, την ευθύνη της συντήρησης των μύθων στο πέρασμα των γενεών, μέσα από την αστειότερη ως τώρα ταινία του. Καστ μεγατόνων, με ηγέτη τον φανταστικό Ρέιφ Φάινς.

Πού θα τη δούμε: 6 Μαρτίου στις αίθουσες.

 

Snowpiercer (Seolguk-yeolcha)

Θυμίζει: Το “Matrix”.

Τι είναι: Στο μέλλον η ανθρωπότητα καταστρέφεται ύστερα από μια βίαιη κλιματική αλλαγή που έχει σαν αποτέλεσμα παγκόσμιο πολικό ψύχος. Οι μοναδικοί επιζήσαντες ζουν έκτοτε μέσα σε ένα αεικίνητο τρένο, μες στο οποίο έχει σχηματιστεί ένα κανονικότατο ταξικό σύστημα, με τους πληβείους της ουράς να αποφασίζουν να εξεγερθούν απέναντι στο ολιγαρχικό καθεστώς που επιβάλλουν τα βαγόνια με τις προμήθειες.

Τι λέει: Αν ακούγεται προφανές στους συμβολισμούς του τότε εντάξει, είναι. Αλλά δεν έχει σημασία, γιατί θα σου φύγει η μαγκιά. Ο σκηνοθέτης του “Host” κάνει αγγλόφωνο ντεμπούτο με μια κοινωνικής αλληγορίας sci-fi περιπέτεια που θα σε κάνει κάθε κάθε δέκα λεπτά να αναφωνείς “τι γύρισε ο άνθρωπος”. Έχει άνισα σημεία, αλλά η δράση είναι τρομερή και η όλη πορεία από βαγόνι σε βαγόνι άκρως συναρπαστική. Η τρίτη πράξη είναι απίστευτη. ΑΠΙΣΤΕΥΤΗ. Η ταινία συζητήθηκε πολύ έντονα χάρη στην απόφαση του Χάρβεϊ Γουάινστιν να κόψει 20 λεπτά για την αμερικάνικη διανομή, όμως κατόπιν παρέμβασης πολλών μελών του καστ που αντιτέθηκαν σε μια τέτοια κίνηση (μόλις πριν λίγες μέρες στο Φεστιβάλ Βερολίνου, όπου βρέθηκε για το “Grand Budapest”, η Τίλντα Σουίντον που είναι τρομερή και στα δύο φιλμ, χαρακτήρησε το “Snowpiercer” αριστούργημα) το ζήτημα μοιάζει να διευθετείται.

Πού θα τη δούμε: Έχει ελληνική διανομή (Village) αλλά όχι ημερομηνία κυκλοφορίας.

 

Stations of the Cross (Kreuzweg)

Θυμίζει: Μίκαελ Χάνεκε και το “Holy Grail” των Monty Python.

Τι είναι: 14χρονο κορίτσι μεγαλώνει σε αυστηρά χριστιανικό περιβάλλον, αποφασίζει να θυσιαστεί στο θεό για την υγεία του 4χρονου αδερφού της. Η ιστορία παρουσιάζεται μέσα από 14 στατικά μονοπλάνα που το καθένα αντιστοιχεί και σε μια στάση του Χριστού προς τη σταύρωση (“ο Ιησούς πέφτει για πρώτη φορά”, “ο Ιησούς συναντά τη μητέρα του” κλπ).

Τι λέει: Πρώτα τα μη προφανή. Είναι αστείο. Έχει μια φανταστική αίσθηση του μαύρου χιούμορ το οποίο μπορεί να γίνεται εμφανές ακόμα και στις πιο αμήχανες τραγικές καταστάσεις. Αντίστοιχα δύσκολη άσκηση ισορροπίας το να μπορέσει ο Μπρόυγκεμαν να πάει την ιστορία του πέρα από τη φορμαλιστική του άσκηση (που έτσι κι αλλιώς παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον, φαντάσου όλο το στόρι να προκύπτει μέσα από 14 κάδρα που μιλάνε αλλά δεν μεταβάλλονται επί 5-6 λεπτά τη φορά). Και τα καταφέρνει επειδή έχει πράγματα να πει, από την κριτική του στον μονολιθικά θρησκευτικό χαρακτήρα μέχρι τον εφηβικό εκφοβισμό (που μπορεί να προέρχται από το σχολείο ή από το σπίτι, κανένας διαχωρισμός) που οδηγεί σε ανθρώπους κοινωνικά φυλακισμένους, καταραμένους να μην αναπτυχθούν ποτέ σε αληθινές οντότητες. Φανταστική ταινία.

Πού θα τη δούμε: Μακάρι να πάρει κάποιο βραβείο (στα μισά του Φεστιβάλ είναι η ταινία του Διαγωνιστικού με την ευρύτερη αποδοχή) και λογικά όλο και κάποια στιγμή θα περάσει από τα μέρη μας.

 

ΜΠΑΡΑΖ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΕΤΡΑΔΑ

Kumiko the Treasure Hunter

Θυμίζει: Το “Nebraska”.

Τι είναι: Κοπέλα από την Ιαπωνία με ελάχιστες κοινωνικές επαφές, αποφασίζει να ταξιδέψει ως τη Μινεσότα των ΗΠΑ για να βρει έναν θαμμένο θησαυρό, με οδηγό την τελευταία σκηνή του “Fargo”. Ναι αυτό το “Fargo”, των Κοέν.

Τι λέει: Φανταστικός πρωταγωνιστικός χαρακτήρας, παιγμένος τέλεια από την Ρίνκο Κικούτσι (την είδαμε φέτος στο “Pacific Rim”), σε κάνει να την αγαπήσεις και ποτέ να τη λυπηθείς ή να νιώσεις απόσταση από αυτήν λόγω των ιδιαιτεροτήτων της. Η Κουμίκο στην πορεία βρίσκει βοήθεια από συμπαθείς χαρακτήρες που ανήκουν εξίσου στο περιθώριο, με τους αδερφούς Ζέλνερ να χτίζουν έτσι ένα όμορφο, ιδιόρρυθμο σύμπαν που δεν γίνεται ποτέ αναίτια χαριτωμενίστικο. Η διαδρομή δεν κρύβει εκπλήξεις, αλλά θα σε κάνει να χαμογελάσεις. Το τέλος… δεν ξέρω πώς θα σε κάνει να αντιδράσεις.

Πού θα τη δούμε: Δεν είναι ταινία διανομής, ωστόσο στο κούτελο της Κουμίκο νομίζω διέκρινα τη φράση “ετοιμοπαράδοτο – Νύχτες Πρεμιέρας”.

20,000 Days On Earth

Θυμίζει: Μουσική και απόψεις.

Τι είναι: Ημι-ρεαλιστική καταγραφή επιρροών, απόψεων και καθημερινότητας του Νικ Κέιβ, έχοντας πλέον ζήσει 20,000 μέρες στη ζωή του.

Τι λέει: Είναι από αυτά τα μουσικά ντοκιμαντέρ που ζουν και πεθαίνουν στην ικανότητα της κεντρικής τους φιγούρας να κρατήσει το ενδιαφέρον του θεατή. Ο Κέιβ το κάνει και με το παραπάνω. Είτε μιλάει στο ψυχολόγο του, είτε στον Γουώρεν Έλλις, είτε σε εμάς, είτε στην Κάιλι Μινόγκ στο πίσω κάθισμα του αυτοκινήτου, τα λόγια του κουβαλάνε ανεπιτήδευτη σοφία και αληθινή βαρύτητα. Σε νοιάζει κάθε του λέξη, με τον ίδιο τρόπο που κρέμεσαι από κάθε του νότα και κίνηση στα λάιβ του. Το ίδιο το ντοκιμαντέρ έχει κι αυτό ενδιαφέρουσα δομή, και λειτουργεί υπέρ του το ότι αποχωρίζεται κατά βούληση την πραγματικότητα όταν η πραγματικότητα δεν προσφέρει αρκετά ενδιαφέρουσα αλήθεια.

Πού θα τη δούμε: Ξεκάθαρα καρφί για Μουσικό Διαγωνιστικό στις Νύχτες Πρεμιέρας.

 

Η ΜΑΧΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ

Στο Σπίτι

Θυμίζει: Ελλάδα, μελοδραματικό σινεμά των ‘50s.

Τι είναι: Η Νάντια δουλεύει ως βοηθός στο σπίτι μιας ευκατάστασης ελληνικής οικογένειας, τόσα χρόνια που πλέον είναι σα μέλος της οικογένειας κι η ίδια. Όταν εμφανιστεί ένα πρόβλημα υγείας, βλέπει τα στηρίγματά της σιγά-σιγά να την εγκαταλείπουν.

Τι λέει: Είναι του Αθανάσιου Καρανικόλα με τον οποίο είχαμε μιλήσει τον Σεπτέμβριο για το προηγούμενο φιλμ του. Ετούτο εδώ ακολουθεί τη διαδρομή μιας στωικής ηρωίδας η οποία αναζητά (όπως και η κοινωνία μας ευρύτερα, υποθέτω) τρόπους να αντιδράσει στις διαδοχικές αδικίες. Ο Καρανικόλας ρίχνει κλεφτές (αλλά αρκετές) ματιές στις ταξικές δομές της σύγχρονης Ελλάδας, αλλά πάνω απ’όλα πλάθει ένα αυθεντικό, μουντό δράμα που σε κερδίζει και σε κρατά ως τέλος χάρη στην φανταστική του κεντρική ηρωίδα (πολύ καλή Μαρία Καλλιμάνη στο ρόλο της Νάντιας, γενικά άψογο καστ).

Πού θα τη δούμε: Αναμφίβολα σε κάποιο από τα ντόπια Φεστιβάλ της επόμενης σεζόν.

‘71

Θυμίζει: Πολ Γκρίνγκρας.

Τι είναι: Άγγλος στρατιώτης ξεμένει μόνος και αβοήθητος στη λάθος πλευρά του δρόμου, ένα χρόνο πριν τη Ματωμένη Κυριακή.

Τι λέει: Γυρισμένο με το νευρώδες στυλ που (λόγω και θέματος) ξεκάθαρα παραπέμπει σε Γκρίνγκρας, το φιλμ ωστόσο καταφέρνει να περνάει περισσότερο ως κλειστοφοβικό θρίλερ διαδραματιζόμενο όλο σε μια νύχτα, παρά ως κάποιο πολιτικό μανιφέστο. (Δεδομένης θεματικής θα λέγαμε πως κρατάει μια σχετικά απολιτίκ στάση κιόλας.) Ο Τζακ Ο’Κόνελ φρέσκο ταλεντάκι, θα μιλήσουμε πολύ για αυτόν ως leading man στο μέλλον.

Πού θα τη δούμε: Σιγουράκι η διανομή.

The Better Angels

Θυμίζει: ΤΕΡΕΝΣ ΜΑΛΙΚ ΛΟΛ

Τι είναι: Τα παιδικά χρόνια του Λίνκολν όταν μεγάλωνε στην Ιντιάνα.

Τι λέει: Έξαλλο με έκανε αυτή η ταινία. Από τη μία, ως βιογραφία, λειτουργεί φανταστικά. Δεν έχει κανένα από τα βαρετά στοιχεία που σιχαίνομαι στις τυπικές βιογραφίες, που σε πάνε από το Α στο Β με τη χάρη μιας σελίδας της wikipedia. Μαθαίνεις τον Λίνκολν μέσα από εντελώς άλλη σκοπιά, κι αν και αφαιρετική η αφήγηση, είναι αρκετή η αίσθηση ώστε να νιώσεις πως έφυγες έχοντας δει ένα ολοκληρωμένο πορτρέτο. Αλλά από την άλλη, χρειάζεται αληθινή συγκέντρωση για να μην ξεσπάς σε γέλια κάθε δύο λεπτά. Ναι, πολλοί αντέγραψαν τον Τέρενς Μάλικ όλα αυτά τα χρόνια, αλλά κανείς με τόσο στείρο τρόπο. Το φιλμ θα μπορούσε να λέγεται “The Malick Movie”. Αεράκι στα φύλλα, κάμερα πλέει ακολουθώντας την κίνηση των χαρακτήρων, γυναίκες περπατάνε, άντρες κόβουν κορμούς, ορχηστρική μουσική, αφήγηση με φράσεις όπως “Ω θεέ μου”, “Τι ομορφιά… τι ομορφιά”, “Πατέρα… μητέρα” κι άλλα τέτοια. Παιδιά γελάει ο κόσμος. (Ο σκηνοθέτης του φιλμ είναι ο πιο πρόσφατος μοντέρ του Μάλικ, ενώ ο Δημιουργός είναι εδώ παραγωγός. Ξεκάθαρα το γύρισε ο ίδιος όταν βαριόταν.)

Πού θα τη δούμε: Σε καμιά Θεσσαλονίκη ίσως.

 

Love Is Strange

Θυμίζει: Πολλά.

Τι είναι: Ζευγάρι μεσήλικων αντρών παντρεύεται, ο ένας χάνει τη δουλειά του λόγω αυτής της πράξης, μένουν χωρίς σημαντικό εισόδημα, αναγκάζονται να πουλήσουν το διαμέρισμά τους, και καταλήγουν να μένουν (προσωρινά) χωριστά σε σπίτια φίλων και συγγενών μέχρι να βρουν κάποια λύση.

Τι λέει: Η νέα ταινία του Άιρα Σακς είναι μια γλυκιά ματιά πάνω στο πώς η αγάπη γεννιέται μέσα από τις μικρές λεπτομέρειες της καθημερινότητας, και τι συμβαίνει όταν η καθημερινότητα αυτή μπαίνει σε παύση. Στους κεντρικούς ρόλους οι Τζον Λίθγκοου (ΛΙΘΓΚΟΟΥ) και Άλφρεντ Μολίνα είναι φανταστικοί, ειδικά ο δεύτερος.

Πού θα τη δούμε: Είναι συμπαραγωγή της Faliro House, έχει διανομή, σχέδια άγνωστα.

Η ΖΩΝΗ ΤΟΥ ΥΠΟΒΙΒΑΣΜΟΥ

Last Hijack

Θυμίζει: Το “Captain Phillips” από την ανάποδη, γυρισμένο σαν το “Waltz with Bashir”.

Τι είναι: Αφήγηση ενός Σομαλού πειρατή για τα πώς και τα γιατί της ζωής του πειρατή. Στις αφηγήσεις μπαίνουν παρενθετικά κάποιες εντυπωσιακές σεκάνς animation που αναπαριστούν τις σκηνές ‘δράσης’ της κατάληψης του πλοίου.

Τι λέει: Στα χαρτιά πολύ πιο ενδιαφέρον. Ενώ το να βρεις έναν αληθινό Σομαλό πειρατή να μιλήσει στην κάμερα είναι πολύ δυνατό επίτευγμα, σαν ταινία είναι ελλιπής. Το animation γίνεται γρήγορα πατερίτσα, και η ιστορία αρχίζει να γίνεται πολύ λεπτή όσο περνάει η ώρα. Ίσως έπρεπε να γίνει θέμα σε εφημερίδα αντί για ντοκιμαντέρ.

Πού θα τη δούμε: Κάποιο Φεστιβάλ δεν αποκλείεται, ωστόσο το πιθανότερο είναι να την πετύχεις κατά λάθος σε κάποιο από τα εξειδικευμένα κανάλια συνδρομητικής πλατφόρμας, κάποια Τρίτη απόγευμα μερικά χρόνια από τώρα. (<—-ΞΕΚΑΘΑΡΑ θα πάρει Όσκαρ η ταινία.)

 

The Monuments Men

Θυμίζει: Τα “Κανόνια του Ναβαρόνε” και το “Ocean’s Eleven”.

Τι είναι: Ομάδα επιλέκτων εισβάλει στη Γερμανία λίγο πριν το τέλος του Παγκοσμίου Πολέμου για να σώσει όσα δείγματα τέχνης προλάβει πριν τα κάψουν όλα οι Ναζί.

Τι λέει: Ο Κλούνεϊ δεν ξέρει ποιος θέλει να είναι ο τόνος του έργου του, αλλού έχει χλιαρό χιούμορ κι αλλού πάει για συναισθηματισμό, υμνεί την τέχνη δίχως να ενδιαφέρεται να κάνει κάτι καλλιτεχνικό, αναπαράγει τα μοτίβα και το ύφος των ανάλαφρων πολεμικών περιπετειών δίχως τίποτα από τη γοητεία τους. Misfire που διασώζεται κυρίως χάρη στους Μπιλ Μάρεϊ-Τζον Γκούντμαν.. Δε θα του το κρατήσουμε κακία ωστόσο του Τζορτζ.

Πού θα τη δούμε: Στις αίθουσες από αυτή την Πέμπτη.

 

She’s Lost Control

Θυμίζει: To “Sessions” αν έκανε σεξ με το “Girlfriend Experience”.

Τι είναι: Κοπέλα από τη Νέα Υόρκη βοηθάει απόμακρους, συναισθηματικά αποστασιοποιημένους άντρες να νιώσουν σεξουαλική επαφή. Και σε κάποια φάση ένας από αυτούς, ο Τζόνι, θα δημιουργήσει μέσα της πράγματα που θα προκαλέσουν πράγματα μέσα της.

Τι λέει: Παιδιά τίποτα όμως. Η πρωταγωνίστρια είναι πολύ καλή ωστόσο, Μπρουκ Μπλουμ τη λένε, ας το σημειώσουμε κάπου.

Πού θα τη δούμε: Δε νομίζω να το δούμε.

 

Ο ΛΑΡΣ ΦΟΝ ΤΡΙΕΡ

Nymphomaniac – Part 1

Θυμίζει: Το “Idioterne”; Αλλά και ταυτόχρονα οτιδήποτε εκτός από το “Idioterne”…;

Τι είναι: Κοπέλα αυτοδιαγνωσμένη ως νυμφομανής βρίσκεται χτυπημένη σε σοκάκι, περιμαζεύεται από μετρημένο πενηντάρη που της μιλάει για ψάρεμα όσο εκείνη του μιλάει για σεξ, ακολουθεί αφήγηση σε κεφάλαια όλης της ζωής της, με ιδιαίτερη έμφαση στο σεξ, θα έλεγε κανείς.

Τι λέει: Είναι μάλλον η καλύτερη ταινία του Φεστιβάλ αλλά την αφήσαμε εδώ σε μια κατηγορία μόνη της επειδή α) έχει ήδη βγει στις αίθουσες απλά εδώ είδαμε μια μεγαλύτερη εκδοχή, β) είναι προς ώρας μισή ταινία και γ) ο Τρίερ είναι έτσι κι αλλιώς μια κατηγορία μόνος του. Θα πούμε πολλά περισσότερο για το συνολικό έργο όταν δούμε και το δεύτερο μέρος, σε λίγες μέρες. Αλλά βάσει του πρώτου μισού, είναι ο αγαπημένος μου Τρίερ τουλάχιστον από τα μέσα των ‘90s.

Πού θα τη δούμε: Το 1ο μέρος παίζεται ήδη στις αίθουσες. Το 2ο μέρος βγαίνει στις αίθουσες στις 20 Φεβρουαρίου. Οι Uncut εκδοχές θα παιχτούν σε Βερολίνο και Κάννες (εικάζω;) αντίστοιχα και μετά λογικά DVD.