5 ταινίες για να καταλάβεις το σορτάρισμα και την υπόθεση GameStop

Όλοι. Μιλάνε. Για μετοχές.

Έχουμε δει κόσμο να εξηγεί τι είναι τα hedge funds και τι είναι το σορτάρισμα χρησιμοποιώντας ως παράδειγμα τα πάντα, από τον Donkey Kong μέχρι την Taylor Swift. Και γιατί; Διότι ένα μάτσο κόσμου από το reddit αποφάσισε να επενδύσει σε μια meme μετοχή επειδή πήραν πρέφα ότι τη χρησιμοποιούν φίρμες για σορτάρισμα, η Melvin Capital έφτασε στο γκρεμό της χρεοκοπίας, η Γουόλ Στριτ έβαλε τα μεγάλα μέσα και apps σαν το Robin Hood απέκλεισαν όλες τις επικίνδυνες (για τα hedge funds) μετοχές από τον απλό λαουτζίκο που θέλησε να τις αγοράσει.

Και κάπως έτσι, με φόρα χιονοστιβάδας αυτό εξελίχθηκε σε άλλη μια περίπτωση ταξικού πολέμου, όπως εξάλλου και τα πάντα σε αυτή τη ζωή. Αλλά ας προχωρήσουμε!

Όπως είναι πολύ φυσικό, μέσα στον όλο πανικό, δεν ήταν λίγοι όσοι θυμήθηκαν την ταινία The Big Short, ειδικά χάρη στον τρόπο με τον οποίο ο σκηνοθέτης Adam McKay είχε επιλέξει να διαχειριστεί την επεξήγηση τόσο δύσκολων και απόμακρων εννοιών, όπως καλή (κακή;) ώρα το σορτάρισμα. Εικάζω πως αυτό το ΣΚ δεν θα είναι λίγος ο κόσμος που θα αναζητήσει εκείνη, ή άλλες παρεμφερούς θεματολογίας, ταινίες που ίσως επεξηγούν, ίσως απλώς περιστρέφονται γύρω από τέτοια φαινόμενα.

Ας ξεδιαλέξουμε 5 από αυτές.

The Big Short

Η προφανής περίπτωση. Είναι η ταινία που αφορά μια τέτοιου τύπου εκμετάλλευση του χρηματιστηρίου, πιάνεται από τη φούσκα των ακινήτων και εξηγεί την Κρίση των ‘10s. Παραμένει για όλους μας ανατριχιαστική η σκηνή που ακούγεται κάζουαλι μέσα σε ένα τηλεφώνημα η φράση «η Ελλάδα τελείωσε» σα να διαβάζει λίστα πραγμάτων που τελείωσαν στο σούπερ μάρκετ.

Η ταινία δεν είναι τρομερά καλή (hot take; δεν είμαι σίγουρος αν θεωρείται ακόμα καλή, σόρι), είναι λίγο «κάνω φωνές για να μη βαρεθείς όσο Σου Εξηγώ Για Να Καταλάβεις» αλλά το κέφι της το κάνει επεξηγώντας πράγματα που είναι φτιαγμένα ώστε να μην είναι εξηγήσιμα. Και είναι και καλύτερη φυσικά από το Vice, που γύρισε μετά ο ίδιος σκηνοθέτης, επειδή του δώσαμε πολύ θάρρος. Ορίστε, τα βλέπετε.

Margin Call

Το εκπληκτικό ντεμπούτο του J.C. Chandor (All Is Lost) και πιθανότατα μια από τις δραματουργικά ακριβέστερες καταγραφές της όλης κατάστασης, όχι πως ξέρω αρκετά ή πως γενικότερα καταλαβαίνω οτιδήποτε γύρω από το θέμα για να κρίνω. Αλλά φαίνεται εξαιρετικά ακριβής και προσγειωμένη! Οπότε της το δίνουμε αυτό. Είναι, χωρίς όμως πλάκα, οι 24 ώρες μιας φίρμας της Γουόλ Στριτ που βρίσκεται στα όρια της καταστροφής, στα ξεκινήματα της Κρίσης.

Εστιάζοντας στις αντιδράσεις των διαφόρων εργαζομένων καθώς διαπιστώνουν τι πρόκειται να συμβεί, σχηματίζει ένα πραγματικό θέατρο ηθικής και ταυτόχρονα πολιτικό snapshot ενός ολόκληρου συστήματος. Η ταινία είναι ταυτόχρονα αγωνιώδης, θλιμμένη, θυμωμένη, ειρωνική και λυρική καθώς αντιμετωπίζει την όλη κατάσταση- πώς αλλιώς δηλαδή να αντιδράσει κανείς;

Boiler Room

Μια από αυτές τις late ‘90s ταινίες που δεν είμαστε ποτέ σίγουροι αν όντως υπήρξαν ή αν ήταν απλώς άδειες προθήκες στα βιντεάδικα, το Boiler Room έχει ένα τιμιότατο καστ (Giovanni Ribisi, Vin Diesel, Ben Affleck) και ακολουθεί έναν πιτσιρικά μαγεμένο από το μεγάλο αμερικάνικο καπιταλιστικό όνειρο, την υπόσχεση πως κι εκείνος μια μέρα μπορεί -ξεκινώντας από την πώληση μετοχών από κάτι υπόγεια τηλεφωνικά κέντρα- να γίνει δισεκατομμυριούχος.

Η ταινία εστιάζει στην “pump and dump” τακτική, της τεχνητής αύξησης της αξίας μετοχών προκειμένου να εξαπατηθούν οι αγοραστές, χτίζοντας ένα αγχωτικό προσωπικό δράμα γύρω από αυτή την καταγραφή. Το οποίο ο σκηνοθέτης Ben Younger συνέλαβε ύστερα από προσωπική εμπειρία, όταν ύστερα από μια συνέντευξη για να πιάσει δουλειά σε μια τέτοια φίρμα λέει πως «Μπήκα εκεί μέσα και κατευθείαν συνειδητοποίησα, “Αυτή είναι η ταινία μου”. Βλέπεις αυτά τα παιδιά και ξέρεις πως κάτι πάει στραβά». Δεν ξέρω, υγιέστατο industry μου φαίνεται εμένα, πάμε πάρα πολύ καλά.

Wall Street

Το διάσημο (διαβόητο;) φιλμ του Oliver Stone σύστησε στο κοινό τον Gordon «η απληστία είναι καλή» Gekko του Michael Douglas, μια από τις κλασικές εκείνες περιπτώσεις χαρακτήρων που πολύς κόσμος τους είδε και αποφάσισε «α, ΚΑΛΗ φάση». Το όνειρο του να είσαι ο Gekko αλλά χωρίς να το παρακάνεις-ρε-παιδί-μου όπως ο Gekko είναι μια δίψα που συναντάμε ακόμα και σε χαρακτήρες άλλων ταινιών του είδους (όπως το προαναφερθέν Boiler Room) αλλά είναι τελικά η καρδιά του όλου αυτού παροξυσμικού πορτρέτου που σχηματίζει ο Stone. Μέσω του αντι-ήρωά του μας εισάγει σε έναν κόσμο όπου τα πάντα επιτρέπονται, αρκεί να υπάρχει μια κατάλληλη ονομασία για αυτά. Κι αν το φιλμ αφορά κυρίως το insider trading, πιάνει τελικά κάτι από τον ευρύτερο ψυχισμό και την ορμή αυτού του κόσμου.

Η ταινία κέρδισε το Όσκαρ Α’ Ανδρικού Ρόλου για τον Douglas, και απέκτησε ένα σίκουελ με τίτλο Money Never Sleeps, το οποίο δεν υφίσταται.

The Wolf of Wall Street

Όπου ο Martin Scorsese παίρνει το πατρόν της κλασικής σκορσεζικής ιστορίας ανόδου και πτώσης και το εφαρμόζει με αδιανόητο κέφι, μεράκι, και όρεξη για τεχνικές ακροβασίες, στον κόσμο της Γουόλ Στριτ- εκεί που ξέρουν καλύτερα από οπουδήποτε τι θα πει άνοδος και πτώση. Ο Leonardo Di Caprio έπρεπε να έχει πάρει το Όσκαρ για μια ξεκαρδιστική ερμηνεία-κοκαϊνη, την ώρα που ο Marty πίσω από την κάμερα καταφέρνει να αποτυπώνει και την απατηλή γοητεία αυτού του κόσμου αλλά και τον υπόγειο υπαρξιακό τρόμο των «δεν σταματάω ποτέ και για τίποτα» που κατατρώει τους ήρωές του.

Είναι μια εντυπωσιακή άσκηση ισορροπίας που φέρνει στο νου τις κορυφαίες στιγμές παλιότερες στιγμές θριάμβου της καριέρας του- και αποτέλεσε δικαίως με τη σειρά της ένα νέο αποκορύφωμα στην μνημειώδη φιλμογραφία του.