To συνταρακτικό ‘Bloodless’ είναι η Virtual Reality εμπειρία που πρέπει να ζήσεις

Δεν έχει καν τόση σημασία αν το virtual reality είναι το μέλλον- ακόμα περισσότερο, νομίζω, έχει ενδιαφέρον απλώς και μόνο ως ύπαρξη, ως παράλλαξη ή ως επέκταση της ήδη υπάρχουσας κινηματογραφικής γλώσσας. Πώς αλλάζει η προσέγγιση στην αφήγηση μιας ιστορίας όταν ο θεατής μπορεί να επιλέξει με τι τρόπο την κοιτάει; Όταν η εικόνα γίνεται χώρος;

Μπορεί να είναι και το μέλλον βέβαια, κι ανεξαρτήτως όλων, είναι τρομερά cool ως εμπειρία. Στο χώρο INVR-Virtual Reality Thessaloniki (στην Πλατεία Αριστοτέλους), το 58ο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης παρουσιάζει φέτος μια επιλογή ταινιών στο πρώτο διαγωνιστικό VR τμήμα των Βαλκανίων. Κάθεσαι σε μια καρέκλα (ή και όρθιος, όπως μας ενημέρωσαν, γενικά ό,τι θες κάνεις) και φοράς το VR μηχάνημα και ακουστικά, και κάπως χάνεσαι μέσα στο όποιο φιλμ επιλέξεις να δεις.

Έχουμε γράψει ξανά για την εμπειρία του virtual reality στο PopCode, στις ανταποκρίσεις μας από το Φεστιβάλ Βενετίας, όπου μπορείς να διαβάσεις περισσότερες περιγραφές και τεχνικές λεπτομέρειες. (Εν συντομία οι διαφορές με Θεσσαλονίκη: στα υπέρ του ΦΚΘ, ότι έχεις περισσότερο -και καλύτερο!- χώρο γύρω σου και αυτονομία κίνησης, στα κατά το ότι πρέπει συνεχώς να έχεις στο νου σου μη φεύγεις από ένα όριο, κάτι που εισβάλει κατά μία έννοια στην immersive ψευδαίσθηση.) Είναι, πολύ απλά, κάτι που πιστεύω πως αξίζει κάθε σινεφίλ να βιώσει, όχι απλά ως cool εμπειρία -που είναι φυσικά- αλλά και ως καλλιτεχνική πρόκληση.

Όταν είχαμε δει το ‘Jesus VR’ εστιάσαμε περισσότερο στην περιγραφή της όλης φάσης επειδή σαν ταινία δεν είχε κάτι ενδιαφέρον ή προκλητικό, αλλά καθώς περνάμε τώρα σε μια λογική διαγωνιστικού τμήματος οι ταινίες που βλέπουμε προτείνουν ουσιαστικά νέες λογικές αφήγησης, όπως γράφαμε και για τα έργα που είδαμε στη φετινή Βενετία. Εκεί, το Διαγωνιστικό κέρδισε το εκπληκτικό 12λεπτο ‘Bloodless’ της Gina Kim, το οποίο ήταν κι αυτό που επιλέξαμε να δούμε στη Θεσσαλονίκη.

Η Kim γύρισε την ταινία χρησιμοποιώντας 8 GoPro κάμερες, θέλοντας να συμβάλει στη διάδοση μιας φρικτής ιστορίας που συνέβη το 1991 σε μια ‘πόλη στρατού’ της Νοτίου Κορέας που χρησιμοποιείται στην ουσία από τον αμερικάνικο στρατό. Εκεί η ανομία γενικά δίνει και παίρνει, είναι μια αστική ζώνη που σχεδόν δεν έχει κανόνες, πολλά εγκλήματα δεν αναφέρονται καν. Το ‘Bloodless’ μας παρουσιάζει τις τελευταίες ώρες ζωής μιας κοπέλας η οποία δολοφονήθηκε με εξωφρενικά βίαιο τρόπο.

Η Kim χρησιμοποιεί την οπτική των 360 μοιρών ώστε να μας τοποθετήσει κατευθείαν στο εμπορικό κέντρο της περιοχής καθώς αρχίζει να νυχτώνει, μέσα από μια ακολουθία πλάνων που ουσιαστικά μας βάζουν στα παπούτσια της γυναίκας. Όσο προχωρά η νύχτα η ασφυκτική αίσθηση παγίδευσης γίνεται εντονότερη, οι αποστάσεις μικραίνουν, η Kim επιλέγει να μας αφήνει όλο και λιγότερο ζωτικό χώρο. Εμείς κοιτάμε συνεχώς τριγύρω μα δε μπορούμε φυσικά να κινηθούμε, μια πραγματικά τέλεια χρήση της όλης ουσίας του VR. Σκηνή μετά τη σκηνή, βρισκόμαστε όλο και πιο χαμένες μες στη νύχτα, όλο και πιο παραδομένες στον φόβο του σκοταδιού, μέσα σε σοκάκια από τα οποία δεν έχεις προς τα πού να αποδράσεις.

Η προτελευταία σκηνή, όπου ερχόμαστε πρόσωπο με πρόσωπο με τη γυναίκα με κατατρόμαξε, μα στην τελευταία, καθώς το αίμα ρέει σε ένα ασφυκτικά μικρό δωμάτιο το οποίο η κάμερα παρατηρεί από ψηλά, ένιωσα να καταπίνω την ψυχή μου. Η Kim ολοκληρώνει ένα στοιχειωτικό πορτρέτο μιας πόλης-φάντασμα μιλώντας για τη βία χωρίς ούτε για μια στιγμή να βλέπουμε ένα άψυχο κορμί ή οτιδήποτε συγγενές προς το torture porn. Δεν βλέπουμε κανένα έγκλημα, καμία βίαιη πράξη, σχεδόν ούτε καν αίμα (μέχρι λίγο πριν το τέλος), όμως τον τρόμο της βίας τον αισθανόμαστε στο πετσί μας.

Είναι μια εκπληκτική δουλειά, είναι μια ταινία που όχι απλά εκμεταλλεύεται τη φόρμα και τις δυνατότητες του virtual reality, αλλά πραγματικά νιώθω πως δε θα μπορούσε να την έχει συλλάβει η δημιουργός της ως παραδοσιακό σινεμά.

*Το 58ο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης διεξάγεται από τις 2 ως τις 12 Νοεμβρίου.