Με τόσο hype γύρω από το όνομα του, το ερώτημα είναι συνειδησιακό, μην πω υπαρξιακό (λες να είναι το ίδιο πράγμα;).
Όχι πάντως επειδή ψαρώσαμε με το Hiii-Power που προσπάθησε να πλασάρει τις πρώτες του μέρες. Εκτός από ένα από τα πρώτα του video, είναι κι ένα δικό του κίνημα που εμπνεύστηκε όταν είδε στον ύπνο του (ο ίδιος προτιμά να λέει «οραματίστηκα») τον Lesane Parish Crooks, δηλαδή τον 2Pac, που είναι το ίνδαλμά του. Τα τρία «iii» συμβολίζουν την καρδιά, την εντιμότητα και τον σεβασμό. Το ένα από αυτά το συναντήσαμε πάλι στο προπέρσινο αριστουργηματικό To Pimp Your Butterfly με το κομμάτι “i”. Το κίνημα του θέλει να ανεβάσει τις προσδοκίες μιας γενιάς που δεν έχει ηθικές αξίες και που ζει μόνο για το χρήμα, ενώ λέει πως ο πλούτος βρίσκεται στο μυαλό και στο πνεύμα.
Το παραπάνω, σε τελική ανάλυση είναι κλασσική περίπτωση παπάτζας που δεν λέει τίποτα ουσιαστικό. Μια ακόμη αοριστολογία που σκοπό έχει να προσηλυτίσει όσο γίνεται περισσότερους, από κάθε φάσμα και να μεγαλώσει έτσι το fanbase του.
Όμως όπως αποδείχθηκε δεν του χρειαζόταν καθόλου κάτι τέτοιο.
(Ωστόσο εγώ τουλάχιστον, τσίμπησα αρκετά όταν εμφανίστηκε στο τέλος της ταινίας Straight Outta Compton, ως γέννημα θρέμμα του L.A.)
Ας θέσουμε όμως μία βάση εδώ γιατί διαφορετικά θα πρέπει να γράφουμε μέχρι να βγάλουν κάλους τα ακροδάχτυλα μας. Είναι εξίσου αλήθεια, μαζί και κλισέ (έως και κατ’ επιβολή κληροδοτημένη παράδοση), σε μερικές γειτονιές, οι μαύροι να έχουν δύο επιλογές αν θέλουν να βγουν από τα ghetto, χωρίς να πρέπει να φάνε πολλούς λευκούς στη μάπα (όπως πχ. σε πανεπιστήμια). Ή να μάθουν να παίζουν καλό μπάσκετ, ή να ραπάρουν. Ο Kendrick στο μπάσκετ δεν θα τα κατάφερνε εκτός κι αν ήταν καλύτερος από τον Muggsy Bogues. Άρα έμενε να μπορεί να γράφει και να πετάει ρίμες σαν ΑΚ-47. Δηλαδή κλασσικά, γρήγορα και επιθετικά.
Στη ίδια βάση πρέπει να προστεθεί και το πραγματικό χάλι, το οποίο είχε καταντήσει το hip-hop από τα μέσα προς τα τέλη του ’90 και μετά. Με το μεγάλο μπαμ της ραπ στα τέλη του ’80, με τους μεγάλους παίχτες του είδους, Run DMC, De La Soul, Public Enemy, N.W.A., ο χώρος μάζεψε πολύ χρήμα. Τη δεκαετία του ’90 το πράγμα ξέφυγε από την λογική της συλλογικότητας, αδελφοσύνης, ενδυνάμωσης της μαύρης φυλής, ιδέες που αρχικά αντιπροσώπευε το hip-hop. Και που όπως βλέπουμε, επειδή ο ρατσισμός δεν θα εκλείψει ποτέ, πάντα θα χρειάζεται να ακούγονται.
Όμως όπως είναι ιστορικά αποδεδειγμένο, το άφθονο χρήμα σε οικονομικά (και όχι μόνο) βασανισμένες κοινότητες, φέρνει την πολιτιστική παρακμή (πριν καν στεριώσει η ακμή). Για να το κάνω πιο ξεκάθαρο, το hip-hop έγινε η Ελλάδα του ΠΑΣΟΚ στα μέσα του ’80 που ο Αντρέας μοίραζε λεφτά με το φτυάρι στον πεινασμένο λαό. Ή σαν τη Ρωσία τώρα, που έχει βγει από τον κομμουνισμό και είναι το ισχυρότερο παράδειγμα βλαχονεόπλουτων της πρόσφατης ιστορίας.
ΔΙΑΒΑΣΕ ΕΠΙΣΗΣ
Η στήλη δισκοκριτικής New Adnventures in Hi-Fi
Δεν θέλω να καταλήξω ότι ο Kendrick είναι ο σωτήρας που ήρθε να σώσει τα απολωλότα πρόβατα. Θα κολυμπήσει στο χρυσάφι, αλλά είναι αυτός που σαν άλλος 2Pac ή σαν άλλος Nas, ήρθε για να ξανασηκώσει τη σημαία της «μεγάλης ιδέας». Προβάλει ένα πολύ θετικότερο προφίλ από αυτό που στηρίζει το αλκοόλ, τους μπάφους και τους τεράστιους κώλους.
“Bet you think that this some high shit that I wrote…I don’t even smoke…but a sip o Henny (σ.σ. εννοεί το κονιάκ Hennessy) is the farthest I could go”, λέει στο H.O.C., που σημαίνει «high off contact». Με λίγα λόγια την άκουγε από τα ντουμάνια των άλλων μέσα στο στούντιο ενώ ο ίδιος δεν καπνίζει χόρτο. Αυτό είναι ένα συνολικό μήνυμα που φαίνεται από το εξώφυλλο κιόλας, του πρώτου του mixtape Overly Dedicated, όπου έχει βάλει στο background τα πρόσωπα διάφορων γνωστών που πέθαναν από υπερβολική δόση (εξού και ο τίτλος OD), όπως ο Jim Morrison, o Michael Jackson, o Ol’ Dirty Bastard ή ο Jimi Hendrix.
Στο ίδιο mixtape υπάρχει και το Average Joe στο οποίο μας διαβεβαιώνει ότι δεν είναι υπέρ της βίας “this is why they fuck with me, I’m no gangster, no killer, I’m just your average Joe”. Αυτό όμως φαίνεται δεν το έχει ακούσει ο head speaker των Fox News, Geraldo Rivera, που το 2015 βγήκε να πει ότι η μουσική του Lamar, όπως και όλο το hip-hop, είναι ένα λάθος παράδειγμα για τους νέους μαύρους. Συγκεκριμένα ξεστομίζει την υπερχοντράδα πως «το hip-hop έχει κάνει μεγαλύτερη ζημιά στους νέους Αφροαμερικανούς, από ότι ο ρατσισμός».
Αυτό συνέβη το 2015 με αφορμή την εμφάνιση του Lamar στα BET Awards όπου έπαιζε το “Alright”, ανεβασμένος στην οροφή ενός εκ των δύο περιπολικών που κοσμούσαν τη σκηνή, σε ένδειξη διαμαρτυρίας για την αστυνομική βία. Ό,τι λέει δηλαδή το ίδιο το κομμάτι. Ότι παρόλα τα δεινά και τον εξευτελισμό που έχουν υποστεί οι μαύροι, «we gon’ be arlight».
Και αυτό μας φέρνει στο 2017, δύο χρόνια μετά, όπου ο Lamar, δεν έχει ξεχάσει αυτά που είπε ο Rivera και τον τιμά δεόντως από το πρώτο κομμάτι του καινούργιου του άλμπουμ DAMN., το “Blood.”. Τελειώνει με ένα sample από εκείνη την εκπομπή για να φτάσει στο επόμενο κομμάτι, “DNA.” και την τρομερή κορύφωση του, όπου πετάει ρίμες με ένα ρυθμό που σου κόβει την ανάσα. Και νόμιζα ότι αυτό το εξάντλησε στο Rigamortis από το δεύτερο του άλμπουμ, Section.80. Τελικά η ανάσα του είναι αρκετή για να σπάσει και το ρεκόρ ελεύθερης κατάδυσης του Enzo Molinari από το The Big Blue. Στη γλώσσα του hip-hop, θα έκανε τους Bone Thugs N Harmony να πάνε για πολύωρη εξάσκηση.
Και δεν τελειώνει εκεί με τον κύριο Rivera. Του χώνει λίγο ακόμα στο επόμενο κομμάτι “Yah.”, «Fox News wanna use my name for percentage…somebody tell Geraldo this nigga got some ambition».
Στο DAMN. ο Lamar φαίνεται να αυτοψυχαναλύεται. Αυτό από μόνο του είναι αναπάντεχο από ραπ star που βρίσκεται στο ψηλότερο σημείο της δημοτικότητας του. «I can’t fake humble just ‘cause your ass is insecure» τραγουδάει στο εντελώς soul κομμάτι “Pride.”. Και έχει δίκιο. Ποιος ο λόγος να παριστάνεις τον ταπεινό. Άλλωστε hip-hop και ταπεινότητα δεν πάνε μαζί. Δεν μπορείς να είσαι ταπεινός όταν βρίσκεσαι σ’ αυτή τη θέση. Να θεωρείται δηλαδή ο βασικότερος εκπρόσωπος μιας ολόκληρης γενιάς, μιας ολόκληρης φυλής.
Όλοι οι τίτλοι είναι μονολεκτικοί με μία τελεία στο τέλος. Τόσο απλά και ξεκάθαρα. Blood., Feel., Loyalty., Lust., Love., Fear., God.. Ακόμα και στον τίτλο. Όπως το βλέπω, το DAMN. εκφράζει την αγωνία του για τη θέση στην οποία έχει βρεθεί. Στο πιο συναισθηματικά φορτισμένο κομμάτι του άλμπουμ, “Fear.”, μιλάει για όλους τους φόβους της τεράστιας επιτυχίας και του εκφυλισμού που συνεπάγεται. Μπαίνει ο ίδιος στο στόχαστρό του, για να αμφισβητήσει τον τίτλο που κουβαλάει. Από το πρώτο single φάνηκαν οι διαθέσεις του όταν λέει στο “Humble.” «I’m so fucking sick and tired of the photoshop, show me something natural like afro on Richard Pryor».
Τεχνικά βρίσκεται και πάλι σε τρομερή φόρμα και δεν σταματάει να πειραματίζεται. Ποτέ δεν του αρκούσε ένα απλό beat. Στο “Lust.”, από τα καλύτερα κομμάτια του δίσκου, ένα τέτοιο beat το γυρνάει ανάποδα και πάνω του χτίζει άλλο ένα, ενώ παίζει τόσο πολύ με τη φωνή του και φτάνει σε ένα πολύ μελωδικό αποτέλεσμα. Μαζί του στο στούντιο βρέθηκαν ο James Blake, o Thundercat, οι Badbadnotgood και ο παλιότερος συνεργάτης του, ο σπουδαίος παραγωγός 9th Wonder. Τα απαραίτητα για κάθε hip-hop δίσκο featuring (τελείως αχρείαστα εδώ) συμπληρώνονται από την Rihanna και τους U2. Αν και αυτό μου δημιουργεί το ίδιο σήκωμα φρυδιού με απορία, που μου προκάλεσε και η προ καιρού συνεργασία του με τους Maroon 5, εντέλει το “XXX.” με τον Bono (περιορίζεται σε 20 λέξεις), είναι πολύ καλό!
Το πρώτο πράγμα που βλέπεις στο DAMN. είναι ο ίδιος ο Lamar στο εξώφυλλο για πρώτη φορά. Το τελευταίο πράγμα που ακούς είναι το Duckworth. (αυτό είναι και το πραγματικό του επώνυμο) να ξεκινάει με το στίχο που ανακεφαλαιώνει όλο το άλμπουμ «it was always me vs. the world, until I found it’s me vs me».
Ο Kendrick Lamar έπιασε το ταβάνι της μέχρι τότε καριέρας του, με το 4ο άλμπουμ του, To Pimp A Butterfly. Μουσικά και στιχουργικά ήταν ένα από τα καλύτερα hip-hop άλμπουμ της δεκαετίας και δύσκολα θα το ξεπεράσει. Η πατέντα που τον κάνει αήττητο, βρίσκεται στην ικανότητα του να γράφει τραγούδια που είναι τρομερά εμπορικά και ταυτόχρονα κουβαλάνε μεγάλο κοινωνικό φορτίο, όπως το “Bitch, don’t kill my vibe” που το 2012 το έκανε παγκοσμίως γνωστό. Αυτή την ικανότητα δεν την έχει χάσει ακόμα.
KI ΑΛΛΟΣ KENDRICK LAMAR
