Στα ‘Dark Waters’ ο Mark Ruffalo σαν άλλη Erin Brokovich, τα βάζει με το σύστημα

Οι ‘Έριν Μπρόκοβιτς’ ταινίες είναι ένα πολύ συγκεκριμένο είδος δικηγορικού θρίλερ που μπορεί να προσφέρει από καλή διασκέδαση μέχρι ουσιαστική κινηματογραφική ματιά (δίχως το ένα να αποκλείει το άλλο), αλλά λόγω της δομής αυτών των ιστοριών -με έναν μοναχικό συνήθως άτομο να τα βάζει με το σύστημα χωρίς να έχει συμμάχους- συνήθως καταλήγουν απαρέγκλιτα σε μια νότα θριάμβου που συχνά έρχεται σε αντίθεση με την ίδια την αρχική αποστολή του φιλμ. Ο Τοντ Χέινς επιδίδεται εδώ σε μια συναρπαστική άσκηση ισορροπίας: Αναλαμβάνει να πει μια αληθινή ιστορία της οποίας η διάδοση και μόνο έχει πιθανότατα σώσει ζωές. Αυτό θα μπορούσε από μόνο του να είναι ο αντικειμενικός θρίαμβος του Ρομπ Μπίλοτ (ο αληθινός δικηγόρος που υποδύεται με ένα σχεδόν σωματικό κατσούφιασμα ο Μαρκ Ράφαλο, απομονώντας όλη του την ύπαρξη από τον κοινωνικό του περίγυρο), ασχέτως κατάληξης της υπόθεσης. Όμως ο Χέινς δεν ενδιαφέρεται για μια απλή ιστορία θριάμβου του φωτός έναντι του σκοταδιού.

Φαινομενικά πλήρως αταίριαστη ταινία στη φιλμογραφία του σκηνοθέτη των “Carol” και “Far from Heaven”, αποτελεί ωστόσο εστίαση σε μια ακόμα μορφή κοινωνικής περιθωριοποίησης στην υπηρεσία ενός προσωπικού πιστεύω. Ο Χέινς χρησιμοποιεί τα στοιχειώδη στοιχεία του είδους όχι για να επανεφεύρει τη δομή του, εξάλλου το φιλμ είναι αψεγάδιαστο ως procedural. Όμως καταφέρνει να υπογραμμίσει τα απολύτως κοινωνικοπολιτικά στοιχεία που ξεφεύγουν από την ιστορία σε τίτλους. Καταγράφει αποφασιστικά το ταξικό χάσμα ανάμεσα στους γυάλινους τοίχους του corporate δικηγορικού γραφείου και στις φάρμες όπου συντελείται ένα διαρκές έγκλημα εις βάρος του λαού- ακόμα και η ίδια η επαφή του Μπίλοτ με απλούς ανθρώπους της περιοχής αντιμετωπίζεται περιπαικτικά από τους συνεργάτες του. Την ίδια ώρα που οι τοπικές, ξεχασμένες και απομακρυσμένες κοινωνίες καταστρέφονται μεθοδικά από το ίδιο χέρι που τις ταϊζει, σε έναν κύκλο ανάγκης και εκμετάλλευσης που δεν γίνεται να διακοπεί.

Ο διευθυντής φωτογραφίας Έντουαρντ Λάχμαν καδράρει διαρκώς τον ήρωα του φιλμ ως μια μοναχική, σιωπηλή φιγούρα χαμένη μέσα σε ένα μουντών αποχρώσεων άδειο χώρο, είτε αυτό είναι μια αποθήκη, μια αίθουσα αρχειοθέτησης, ένα μεγάλο, άδειο σπίτι, ή μια σκοτεινή νύχτα μοναχικής εργασίας στον όροφο ενός ουρανοξύστη. Ο ήρωας του στόρι τοποθετείται έτσι και θεματικά αλλά και χωροταξικά σε μια θέση μοναχικής αντίστασης απέναντι σε ένα κακό δίχως πρόσωπο, το οποίο τον απομονώνει χειρουργικά από τον κοινωνικό του περίγυρο.

Καθώς η ισχύς, οι “από πάνω” σπανίως αποκτούν χαρακτηριστικά, όνομα, και πρόσωπο, ο Χέινς ενισχύει την ιδέα πως σε ιστορίες σαν αυτή, ο τελικός θρίαμβος όχι μόνο δεν είναι το ζητούμενο, αλλά πρακτικά δεν είναι κάτι δυνατόν να επιτευχθεί, όταν οι ρίζες του κακού φτάνουν τόσο βαθιά. Αυτό όμως που έχει σημασία είναι η ίδια η πράξη της αντίστασης, κάτι που ο χαρακτήρας του Ράφαλο αναλαμβάνει σταδιακά ως αποστολή, όσο περισσότερο σε επαφή έρχεται με πραγματικούς ανθρώπους, σε πραγματικές καταστάσεις διαβίωσης.

Πίσω στο corporate κάστρο, το αφεντικό του (παιγμένος με ταιριαστή ισορροπία απέχθειας και αυταρέσκειας από τον Τιμ Ρόμπινς) ξεσπά κάποια στιγμή σε ένα κήρυγμα περί ηθικής και ευθύνης, για το πώς η εταιρεία χημικών DuPont έχει ξεπεράσει τα όρια κι αυτό κλονίζει την πίστη των πολιτών στο σύστημα. Η σκηνή θα μπορούσε να προέρχεται από οποιοδήποτε αντίστοιχο δράμα φτιαγμένη ώστε να ξεσηκώσει τον θεατή- έτσι συμβαίνει κι εδώ, όμως ο Χέινς υπογείως την υποσκάπτει, θυμίζοντας διαρκώς την δυσκολία της αληθινής αλλαγής, σε ένα φιλμ για το πώς το σύστημα δεν νοιάζεται για τον άνθρωπο, αλλά για το να φαίνεται πως νοιάζεται για τον άνθρωπο. Διακριτικά, σιωπηλά και υπομονετικά, ο σκηνοθέτης χρησιμοποιεί κάθε εργαλείο του καθηλωτικού procedural είδους για να αναρωτηθεί τι κρύβεται πίσω από κάθε απόφαση και κάθε επιλογή. Μια κρυφά σπουδαία ταινία, που στο μέλλον με βεβαιότητα θα θεωρηθεί “παρεξηγημένη”.

ΝΕΕΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΕΣ: Αναλυτικά οι κριτικές για όλες τις ταινίες της εβδομάδας

***

Δέκα χρόνια μετά το τέλος του ‘Lost’, η ομάδα του Pop για τις Δύσκολες Ώρες επιστρέφει στο Νησί. Στο νέο επεισόδιο του POP για τις Δύσκολες Ώρες, αναλύουμε την 3η σεζόν, θυμόμαστε τις δημοφιλέστερες θεωρίες της εποχής και διαλέγουμε τα 5 αγαπημένα μας επεισόδια από τη σεζόν.