Ο Eric Goldberg είναι η ζωντανή ιστορία της σύγχρονης Disney
Ο θρύλος της Disney, animator του Genie και σκηνοθέτης της Pocahontas, Eric Goldberg, μας σχεδιάζει την ιστορία του πρώτου πραγματικού σταρ του Hollywood όσο αφηγείται και τη δική του.
- 20 ΝΟΕ 2018
Δεν είναι κάποιο σκίτσο της Disney που πήρε σάρκα και οστά, αν και θα μπορούσε. Είναι η καρτουνίστικη φιγούρα ενός ημιφαλακρού άνδρα με κυρτούς ώμους, τραμπαλιστό βήμα και παρδαλό πουκάμισο που προσπαθεί να ξεκλειδώσει το αμάξι του.
Ο Eric Goldberg μόλις είχε κλείσει τη μεγαλύτερη συμφωνία της ζωής του.
«Η γυναίκα μου είναι art director και στα 1980s με γνώρισε σε κάποιους από τους φίλους της από την Cal Arts (California Institute of Arts, σχολή ίδρυσης του Walt Disney και του Roy O. Disney). Τύπους σαν τον John Musker και τον Tim Burton. Ξέρετε μωρέ, αυτούς εκεί (γέλια). Και κράτησα μια σχέση με τον John τα επόμενα χρόνια, πήγα πίσω στο Λονδίνο αλλά μιλούσαμε ακόμα στο τηλέφωνο. Μου είχε πει και για τη Μικρή Γοργόνα, ότι έβγαινε. Α τέλεια, λέω, κρατήσατε την εκδοχή του Χανς Κρίστιαν Άντερσεν; “Disney είναι”, μου λέει, “έχει ψάρια” (γέλια). Ε, και ήρθε κάποια στιγμή που έψαχναν animator για το Aladdin. Σκέφτηκα ότι θα ήταν καλή ευκαιρία».
Βρισκόμαστε στα γραφεία της Disney με αφορμή τα 90 χρόνια του Mickey Mouse και ο Αμερικανικός animator μάς τα περιγράφει όλα πολύ ταπεινά.
Στην πραγματικότητα, είχε ήδη ανοίξει την Pizazz! Pictures στη μητρόπολη της Μεγάλης Βρετανίας και έκανε διαφημίσεις για την τηλεόραση. Από όταν όμως ο Charlie Fink – Head of Development τότε στη Disney – είδε ένα commercials reel του στα πλαίσια ενός φεστιβάλ animation το προηγούμενο καλοκαίρι, τον έπαιρνε τηλέφωνο τουλάχιστον μια φορά τον μήνα. Κυρίως για να τον ρωτήσει πότε θα γυρίσει στην πατρίδα. Όταν ένα βράδυ βρέθηκε να κυνηγά ένα τρένο μετά από μια δραματική μέρα στην Pizazz!, ένιωσε ότι είχε έρθει η ώρα για το εισιτήριο της επιστροφής.
Δεν το ήξερε ακόμα, αλλά αν δεν το τολμούσε θα έχανε το νέο κύμα αγάπης που ξυπνούσε στην Αμερική για τις δουλειές του στούντιο. Όταν το έμαθε ο φίλος του και animator στη Disney, Tom Sito, γέλασε.
«Έρχεσαι στη Disney για να αποφύγεις το στρες;!»
Μετά το δεύτερο ραντεβού του πάντως με τον Musker και τον Ron Clements, τους δύο σκηνοθέτες του ‘Aladdin’, η πανικόβλητη εικόνα του στο πάρκινγκ τον είχε ήδη προδώσει.
«Δεν ήξερα καν ποιον χαρακτήρα θα αναλάμβανα. Αλλά ο John ήταν φαν του animation μου, το ίδιο και ο Ron, και είχαν ρίξει πολλή δουλειά παρασκηνιακά για να με φέρουν. Την πρώτη εβδομάδα που τους είδα, μου δίνουν ένα σενάριο. Μου λένε κοίτα, διάβασέ το και δες αν υπάρχει κάποιος χαρακτήρας που σου αρέσει ιδιαίτερα. Μία από τις επιδεξιότητές τους είναι να γράφουν στη φωνή του ηθοποιού που θέλουν να προσλάβουν, ακόμα κι αν δεν τον έχουν κλείσει ακόμα. Ήταν ξεκάθαρο διαβάζοντας το σενάριο ότι ήθελαν τον Robin Williams για το Τζίνι. Το Τζίνι κυριολεκτικά ξεπηδούσε από τις σελίδες και εγώ σκεφτόμουν πόσο το ήθελα. Ας μου δώσουν το Τζίνι!
Οπότε πηγαίνω την επόμενη εβδομάδα και μου λένε ότι σκέφτονται να μου δώσουν το Τζίνι. Και λέω ναι αμέ, μια χαρά. Αλλά ήμουν τόσο ενθουσιασμένος που κλείστηκα έξω από το νοικιασμένο μου αμάξι και αναγκάστηκα να καλέσω την ασφάλεια της Disney για να το διαρρήξει και να με βάλει μέσα».
Το Aladdin αποδείχτηκε ποδαρικό μιας πολυετούς, γόνιμης σχέσης. Ανάμεσα σε άλλα ακολούθησαν η Mrs. Doubtfire, το Hercules, η Pocahontas και το Fantasia/2000 από την καρέκλα του σκηνοθέτη, το Emperor’s New Groove, το Princess and the Frog, ο Winnie the Pooh του 2011, το οσκαρικό short Paperman, το Get a Horse!, το Wreck-It Ralph και, μόλις πέρυσι, η Moana. Ταινίες που αγάπησε σχεδόν όσο τους χαρακτήρες τους. Αυτούς καταλαβαίνεις πόσο τους αγαπάει από τον τρόπο που σείεται όταν μιμείται τις κινήσεις τους. Ξέρεις μέσα σε δευτερόλεπτα πού βρήκε τέτοιο νεύρο το Τζίνι.
«Δουλεύω με πολλούς άλλους animators και τους αρέσει να με τραβούν βίντεο όταν τους κάνω brief για τις σκηνές. Σιχαίνομαι να το βλέπω, αλλά τους βοηθάει. Καταρχάς πρέπει να νιώσεις στο σώμα σου τι κάνει ο χαρακτήρας. Δεύτερον, να νιώσεις τι σκέφτεται και αισθάνεται. Και να πιστέψεις ότι υπάρχει, αυτό είναι το τρίτο. Πρέπει να πιστέψεις ότι ζωγραφίζεις μια προσωπικότητα. Φτιάχνεις ένα ζωντανό ον που υπάρχει και αναπνέει. Ο Chuck Jones – ένας από τους μεγάλους σκηνοθέτες animation της Warner Bros. – έλεγε μια ιστορία. Τον σύστησαν στον νεαρό γιο ενός φίλου ως ‘ο άνθρωπος που ζωγραφίζει τον Bugs Bunny’. Ο μικρός τους διόρθωσε λέγοντας, ‘ζωγραφίζει τον Bugs Bunny σε εικόνες’. Έτσι πρέπει να σκεφτόμαστε τους χαρακτήρες μας. Ζωγραφίζουμε εικόνες τους».
Από όλες τις εικόνες που βγήκαν από το μολύβι του λοιπόν, μία ήταν η δυνατότερη κι ας φαινόταν απλοϊκή. Και θυμάται ακόμα πώς ένιωσε όταν καταπιάστηκε μαζί της για πρώτη φορά.
«Είχα ξαναζωγραφίσει τον Mickey, αλλά δεν είχα συγκεντρωθεί στις λεπτομέρειές του. Κάναμε όμως μια παρουσίαση για τον Τύπο στη Νέα Υόρκη για το ‘Aladdin’ ως work in progress. Ήταν εκεί και ο Roy E. Disney (σημείωση: γιος του αδελφού του Walt, Roy O. Disney, senior executive στο στούντιο, τελευταίο ενεργό μέλος της οικογένειας Disney στην εταιρεία και ο πιο δημοφιλής συνεργάτης ανάμεσα στους animators).
Μιλούσα στο συνεργείο και στους δημοσιογράφους και τόνιζα τις ομοιότητες μεταξύ του Τζίνι, ενός οργανικού Mickey φτιαγμένου από τον Freddie Moore, και την τέχνη του καρικατουρίστα Al Hirschfeld. Για να τις εξηγήσω ζωγράφισα ένα Τζίνι και μετά έναν Mickey σαν του Freddie Moore – όσο τον ζωγράφιζα σκεφτόμουν,
‘Θεέ μου, κάνω τον Mickey μπροστά στον Roy Disney. Ας μην τα σκατώσω!’
Ίδρωσα εκείνη τη φορά αλλά ανταπεξήλθα. Και τώρα που τον ζωγραφίζω… είναι ακόμα ο αγαπημένος μου χαρακτήρας της Disney. Νομίζω είναι το πνεύμα του που αγαπάω πιο πολύ όταν τον εικονογραφώ».
Όταν τον συναντήσαμε μας είχε βάλει ένα στοίχημα.
Θα προσπαθούσε να μας φτιάξει όσους περισσότερους Mickey μπορούσε σε τριάντα λεπτά. Και κατάφερε να κάνει πάρα πολλούς – περισσότερους απ’ ότι θα έπρεπε να είναι νόμιμο για έναν και μοναδικό άνθρωπο, με ένα και μοναδικό χέρι να ζωγραφίζει. Δεν θα μπορούσε να φτάσει βέβαια, το ρεκόρ του Ub Iwerks. Του ανθρώπου που δημιούργησε τον Mickey μαζί με τον Disney.
Κολλητός του Walt και σχεδόν μόνιμος συνεργάτης του, o Iwerks ήταν συνδημιουργός και του Oswald the Lucky Rabbit που είχε προηγηθεί του Mickey. Όταν χάλασαν οι σχέσεις με τον διανομέα τους και αργά ή γρήγορα ήξεραν ότι θα λυνόταν η συνεργασία τους, ο Iwerks δούλευε κρυφά μανιωδώς πάνω στον Mickey Mouse. Τον νέο τους ήρωα. Ως παιδί φρονίμων, προσπαθούσε να τελειοποιήσει τον Mickey και κάλυπτε τα σχέδιά του με σχέδια του Odwald για να μην τον πάρουν είδηση. Τη συνέχεια την έγραψε η ιστορία. Όπως έγραψε και το διαζύγιό του με τον Disney.
Όταν στην εικόνα μπήκε ο Pat Powers, ένας επιχειρηματίας που τους είχε τάξει $2.500 για κάθε καρτούν με τον Mickey αλλά δεν τους έδωσε ποτέ ολόκληρα τα ποσά, η ολοένα και αυξανόμενη αγανάκτηση του Walt επηρέαζε αρνητικά τον Iwerks. Και προσωπικά, και τη δουλειά του. Τελικά οι δυο τους τα ‘σπασαν και ο Iwerks άνοιξε δικό του στούντιο. Υπήρξε επιτυχία στο νέο του βήμα, αλλά όχι αρκετά ικανοποιητική. Τεράστιας σημασίας όμως σε αυτό το διάστημα ήταν η κατασκευή της πρώτης multiplane κάμερας που πέτυχε. Η μηχανή που κατασκεύασε ο Iwerks από μέρη μιας παλιάς Chevrolet, έδινε βάθος στην κίνηση και έκανε δυνατό το tracking shot στο animation.
Όταν τελικά επέστρεψε στο στούντιο μετά από έκκληση του Disney – μιλάμε για μία από τις εξαιρετικά σπάνιες περιπτώσεις που ο Walt ένιωσε την ανάγκη να επαναπροσλάβει άνθρωπο – ο Iwerks έγινε επικεφαλής των εφέ και εξέλιξε την κάμερα. Η Χιονάτη, ο Πινόκιο, η Αλίκη στη Χώρα των Θαυμάτων, η Πεντάμορφη και ο Peter Pan τον ευχαριστούν ακόμη. Δεν θα υπήρχε κανένα τους όμως, αν δεν είχε προηγηθεί ένα μικρό τρωκτικό.
«Δεν μπορείς να μιλήσεις για τον πρώτο Mickey χωρίς να μιλήσεις για τον πιο παραγωγικό συνεργάτη του Walt εκείνες τις μέρες. Τον Ub Iwerks. Ήταν πάρα, πάρα πολύ ουσιαστικής σημασίας η συμβολή του στον σχεδιασμό του Mickey – είναι το σχέδιο που βλέπετε στο Steamboat Willie. Δεν ήταν η πρώτη μικρού μήκους για τον χαρακτήρα, ήταν η τρίτη – η πρώτη όμως που κυκλοφόρησε δημόσια. Κοιτώντας αυτόν τον Mickey – και το κάνω κάπως πιο πρόχειρα τώρα – διαπιστώνεις ότι είχε πολλές γωνίες τότε.
O Walt και ο Ub τον έφτιαχναν πολύ σχηματικό τότε. Είχε μέχρι και στόμα που δεν χωρούσε στη μουσούδα του. Ένα από τα πράγματα που έκαναν ήταν να βάλουν μπροστά τη γλώσσα του σε ένα κεφάλι που γυρνούσε τρία τέταρτα – αυτό τον κρατούσε πολύ παραστατικό. Η κατασκευή του ήταν σαν μπάρα σχεδόν, δύο ευθείες στη μέση, ένας κύκλος εδώ και ένας κύκλος εκεί. Τα πόδια του ήταν συνήθως λυγισμένα στα γόνατα και τα πέλματά του σαν τούβλα με παπούτσια. Και δεν ζωγράφιζαν δάχτυλα. Δάχτυλα; Ξεχάστε το, παλαβώσατε! Και αυτός ήταν ο Mickey του 1928».
Σύντομα μέσα στα επόμενα χρόνια, ο Mickey έγινε πιο κυκλικός, πιο εύκαμπτος. Το στόμα χώρεσε στη μουσούδα, τα μάτια του έγιναν πίτες, τα γόνατά του λύγισαν περισσότερο, τα παπούτσια του κύρτωσαν, τα αυτιά του μεγάλωσαν και φόρεσε τα λευκά του γάντια.
Ο Mickey των 1930s είχε καταφτάσει.
«Τα ‘30s ήταν πραγματικά η εκτόξευση της δημοτικότητας του Mickey. Είχαν μάλιστα και μια κοινή φράση για όταν πήγαινες στον κινηματογράφο και απογοητευόσουν από το έργο. Έλεγαν, ‘Τι! Δεν έχει Mickey Mouse;’. Υπήρχε μάλιστα κι ένα τραγούδι τότε που είχε ηχογραφηθεί με τον τίτλο ‘What! No Mickey Mouse’ που συνέχιζε λέγοντας ‘μα τι είδους πάρτι είναι αυτό;’. Ήταν στ’ αλήθεια απίστευτα δημοφιλής. Ήταν σούπερσταρ. Κανείς δεν μπορούσε να τον αγγίξει».
Κανείς εκτός από τον Fred Moore.
Ο Fred “Freddie” Moore που αναφέρε και νωρίτερα ο Goldberg, θα γινόταν συνώνυμος με το ‘personality animation’. Σύμφωνα με τον Marc Davis, έναν από τους θρυλικούς Nine Old Men του Walt Disney – τους επικεφαλείς εικονογράφους δηλαδή που έτρεχαν για δεκαετίες τις ταινίες του στούντιο και βελτίωσαν τις 12 βασικές αρχές του animation του – ο Moore ήταν οι ζωγραφιές της Disney. Έγινε η βάση όσων θα σήμαινε η εταιρεία από εκεί και πέρα. Μια νέα αφετηρία εικονογράφησης.
Στα 19 του βέβαια που έπιασε δουλειά στο στούντιο, δεν θα μπορούσε να είχε φανταστεί αυτή την τιμή. Τότε είχε απλά αποφασίσει να αντικαταστήσει έναν φίλο του που είχε προγραμματισμένη συνέντευξη με τον Disney, αλλά τον έπιασε πονόδοντος.
Η μοναδική επίσημη εκπαίδευσή του ήταν κάποια νυχτερινά καλλιτεχνικά μαθήματα που είχε κάνει λίγο νωρίτερα, με αντάλλαγμα την εργασία του ως καθαριστής στο Chouinard Art Institute. Σε λιγότερο από 24 ώρες στα γραφεία όμως, είχε ψαρώσει τους πάντες. Καθόταν για ένα λεπτό με τα χέρια σταυρωμένα κοιτάζοντας τον άδειο καμβά και έπαιρνε μπρος. Όταν στην πορεία θα βοηθούσε τους υπόλοιπους με διάφορα σκετς τους, θα τους θύμιζε συνεχώς πως δεν ήξερε να μιλήσει με κανόνες.
Ήξερε μόνο τι βγαίνει καλά στο χαρτί.
«Το 1938 ο Freddie σκέφτηκε ότι έπρεπε να κάνουν τον Mickey πιο ελκυστικό. Και έτσι τον επανασχεδίασε. Το πρώτο πράγμα που έκανε ήταν να του δώσει περισσότερες καμπύλες. Και κάτι πολύ σημαντικό – έβαλε κόρη στα μάτια του. Ήταν εκπληκτικός στο να κάνει τα πάντα πάνω του να συντονίζονται με τρόπο οργανικό, στην ίδια πόζα. Αν, ας πούμε, του έδινε ουρά θα την ανέβαζε μέχρι πάνω στη φιγούρα του οργανικά, τα πόδια του θα γύριζα πιο στενά προς τα έξω και θα ακολουθούσαν και τα παπούτσια. Του έδωσε έναν ρευστό σωματικό ρυθμό που δεν είχε πρώτα. Σχεδιάστηκε έτσι γιατί χρειαζόταν μεγαλύτερο συναισθηματικό εύρος, με στόχο το ‘Fantasia’ το 1940. Αναπτυσσόταν σταδιακά ως τότε, αλλά χρειαζόταν ο Freddie για να γίνει κάτι δυναμικό που θα μπορούσε να υλοποιήσει το στούντιο».
Η υπερφυσική ικανότητα του Moore να διαχέει γοητεία και προσωπικότητα στα σχέδιά του, είχε κερδίσει από το ‘33 τον μεγαλύτερο έπαινο που θα μπορούσε να του είχε δώσει ποτέ ο φειδωλός Disney. Αφορμή ήταν η δουλειά του στα Τρία Μικρά Γουρουνάκια. «Επιτέλους πετύχαμε προσωπικότητα σε ολόκληρη ταινία», είχε δηλώσει ο παραγωγός πριν του αναθέσει τους Νάνους της Χιονάτης. Της πρώτης απόπειρας για animation μεγάλου μήκους στην ιστορία.
Οι απευθείας αναθέσεις που θα του έδινε έκτοτε ο Disney και η απουσία κλασικής εκπαίδευσης ή σκληρής δουλειάς για αυτοβελτίωση, είχαν προκαλέσει τη ζήλια συνεργατών του που ξόδευαν ατέλειωτες ώρες για να δώσουν τη ρευστότητα στους χαρακτήρες τους που σε εκείνον ερχόταν ενστικτωδώς. Παρέμενε ωστόσο δημοφιλής γενικά ανάμεσα στους συναδέλφους του, γιατί ήταν πάντα πρόθυμος να βοηθήσει. Δεν υπήρχαν μυστικά στο animation του παρά τη γοητευτική του έπαρση. Μοιραζόταν τα πάντα.
Η κληρονομιά του όμως, δεν θα έμενε αψεγάδιαστη. Τη ροκάνισε γοργά ο αλκοολισμός του.
Τις μέρες εκείνες η αδυναμία στο ποτό δεν ήταν ασθένεια, αλλά ψεγάδι του χαρακτήρα. Έτσι όσο ο Moore ήταν ακόμη λειτουργικός, η ασυνέπειά του περνούσε πάνω από το κεφάλι των γύρω του. Όταν χειροτέρεψε όμως, άρχισαν να δημιουργούνται τριγμοί. Ο τεράστιος animator Frank Thomas σταμάτησε να του μιλάει για χρόνια. Ο βοηθός του παραλίγο να μπλέξει με τον Disney γιατί ο Moore του ζητούσε να του φέρνει μπύρες και να επιστρέφει τα μπουκάλια (όταν το πήρε είδηση ο Disney τον είδαν να καλεί τον Moore στο γραφείο του – αυτή θα ήταν η τελευταία μέρα που θα έστελνε τον βοηθό του για μπύρες). Στο εορταστικό πάρτι που οργάνωσε ο Disney μετά την επιτυχία της Χιονάτης, οι υπάλληλοί του σήκωσαν ένα ολόκληρο ξενοδοχείο στο πόδι με τα γυμνά μπάνια τους στην πισίνα και την απίστευτη κατανάλωση αλκοόλ τους. Κανείς τους όμως δεν ξέφυγε όσο ο εκλεκτός του Disney.
Ο Moore είχε μεθύσει τόσο πολύ που δοκίμασε να πέσει από ένα απ’ τα μπαλκόνια των υψηλότερων ορόφων νομίζοντας ότι βρίσκεται ακόμα στο ισόγειο. Κατέληξε σε ένα δέντρο χωρίς ιδιαίτερους τραυματισμούς. Σύμφωνα με τον Bill Justice, animator στο Bambi και την Αλίκη στη Χώρα των Θαυμάτων, o Walt αποχώρησε αναστατωμένος από το ξενοδοχείο το επόμενο πρωί και δεν ανέφερε ξανά το πάρτι. Κι αν ήθελες να κρατήσεις τη δουλειά σου καλά θα έκανες να μην του το θύμιζες ποτέ.
Την επόμενη χρονιά όμως θα έκανε τον Moore αρχιτέκτονα και πνευματικό του πατέρα του Mickey στα 1940s.
«H αγαπημένη μου χρονιά για τον Mickey είναι το 1941», μας εξήγησε ο Goldberg όσο ζωγράφιζε τον Mickey του Little Whirlwind. Για πρώτη φορά κιόλας όπως θα μας εκμυστηρευόταν λίγο αργότερα. Είναι τόσο τέλειος στο συγκεκριμένο short που του εντυπώθηκε. «Ο Freddie Moore και συνεργάτες του όπως ο Ward Kimball άρχισαν να τον εικονογραφούν τόσο ελεύθερα. Δεν έχω δει ποτέ τον Mickey όσο εντυπωσιακά ρευστό όσο τότε. Έκαναν και το πρόσωπό του ακόμη πιο οβάλ. Εκείνη την περίοδο κιόλας – αν και δεν είχε διάρκεια – του έδωσαν και τρισδιάστατα αυτιά. Είχαν ένα εσωτερικό αυτί σε ένα πολύ, πολύ βαθύ μπλε για να μην είναι ευδιάκριτο σε όσους είχαν συνηθίσει να βλέπουν τα αυτιά του μαύρα. Έπαιζαν και με το σχήμα του σώματός του όπως με τις υπέροχες, μεγαλύτερες πατούσες του. Ταινίες όπως το Little Whirlwind και το Nifty Nineties, αυτή είναι για μένα η καλύτερη περίοδος του Mickey».
Παρά το ταλέντο του, ο Moore απολύθηκε από το στούντιο το 1946. Ήταν μια απόπειρα να αφυπνιστεί και να κόψει το ποτό. Τον επαναπροσέλαβαν το 1948. Όπως είχε συμβεί και με τον Iwerks νωρίτερα, ο Disney μπορεί να μην ήταν γνωστός για τις δεύτερες ευκαιρίες που (δεν) έδινε, αλλά δεν μπορούσε και να αντισταθεί στους ανθρώπους του Mickey.
«Τώρα στα ‘50s, υπήρξε ένα κίνημα που ξεκίνησε από ένα στούντιο animation, το UPA (United Productions of America). Σε μεγάλο ποσοστό, ήταν καλλιτέχνες της Disney που ήθελαν να κάνουν κάτι πιο μοντέρνο. Πιο σχηματικούς χαρακτήρες, πιο επίπεδους, επηρεασμένους από τη μοντέρνα τέχνη. Τόσο πανταχού παρόντα ήταν τα καρτούν του που όλα τα στούντιο του Xόλιγουντ το εντόπισαν και άρχισαν να προσαρμόζουν αντίστοιχα τα σχέδιά τους. Ο Mickey δεν ήταν εξαίρεση», συνέχισε ο Gordberg με το μολύβι του κάπως να κοπάζει.
Αναφερόταν στους ανθρώπους της Disney που εγκατέλειψαν την εταιρεία μετά την περιβόητη απεργία του Μαΐου το ‘41. Κράτησε πέντε περίπου εβδομάδες, οδήγησε στην αναγνώριση των σωματείων των εργαζομένων, άφησε το στούντιο με 694 υπαλλήλους από τους 1.200 που απασχολούσε πριν, και άλλαξε ριζικά και για πάντα την ψυχολογία του μεγάλου αφεντικού. Ο Moore όμως δεν αλλαξοπίστησε.
«Μιλάμε ακόμα για τον Freddie Moore καταρχάς, θα περάσει λίγος καιρός ακόμα για να μπει στην εικόνα κάποιος άλλος. Αυτό που έκανε με συναδέλφους του ήταν να προσθέσουν γωνίες στον Mickey. Και είχε ακόμη την ελκυστική του παρουσία. Το άλλο που του συνέβη εκείνη την περίοδο ήταν ότι έγινε επαρχιώτης!».
«Φορούσε το κοντομάνικό του, έμενε στα προάστια και είχε ράντσο (γέλια). Συνήθως το πουκάμισό του έβγαινε απ’ έξω και φορούσε μακριά παντελόνια. Συχνά δεν έδειχναν και την ουρά του. Απέκτησε ματόκλαδα. Έσπαγαν τη σιλουέτα του σε διάφορα σημεία για να του δώσουν γωνίες […] Είναι λεπτές οι διαφορές, αλλά είναι όλες ο Mickey. Αυτό που δεν άλλαξε είναι η προσωπικότητά του. Ναι, ήταν περισσότερο σαματατζής στα ‘30s απ’ ότι στα ‘50s, αλλά ήταν ο ίδιος Mickey Mouse και αυτό ακόμα δεν έχει αλλάξει», εξηγεί.
Όπως συμβαίνει συνήθως, κόντρα με τις συνθήκες γύρω του.
Στις 22 Νοεμβρίου του 1952, ο Freddie Moore έφευγε με τη γυναίκα του από το φιλικό σπίτι ενός συνεργάτη animator. Είχαν μαζευτεί εκεί να δουν ένα παιχνίδι κολεγιακού football. Όταν χάθηκαν στον δρόμο της επιστροφής και δοκίμασαν να γυρίσουν, ένα αμάξι τους χτύπησε με ταχύτητα. Στην περίπτωση του Moore, θανάσιμα. Αντίθετα με κακεντρεχείς φήμες που κυκλοφόρησαν αργότερα και αναπαράγονται ενίοτε ατυχώς ως σήμερα, ο ταλαντούχος animator δεν οδηγούσε υπό την επήρεια αλκοόλ. Ήταν πια νηφάλιος και στο τιμόνι βρισκόταν η σύζυγός του. Κατέληξε τελικά την επόμενη ημέρα σε ηλικία 41 ετών, λόγω εγκεφαλικής αιμορραγίας και ενός σοβαρού χτυπήματος στο στήθος. Την περίοδο εκείνη είχε ήδη ξεκινήσει το animation για τα Lost Boys και τις γοργόνες του Peter Pan, ενώ μέρος των σχεδίων του θα έβρισκε τη θέση του στα καρτούν της Disney για πολλές δεκαετίες ακόμα. Πιο πρόσφατη χρήση του στο Fantasia 2000.
Και κάπως έτσι, εκτός από επιτομή του Disney animation style, ο Freddie Moore θα έμενε στη μνήμη, κυρίως λόγω του νεαρού της ηλικίας του, και ως το μεγαλύτερο what if του στούντιο.
Ο Mickey όμως δεν προλάβαινε να βυθιστεί στο πένθος.
«Κάποιες φορές μπορεί και να το παρακάνεις. Στα μέσα των ‘50s, υπήρχε ένας σχεδιαστής στο στούντιο, ο Tom Oreb. Αποφάσισε ότι ήθελε να εκμοντερνίσει τον Mickey, με αφορμή μια διαφήμιση για τα αμάξια της Nash Rambler. Και πραγματικά, δείτε τον. Είχε ένα καπέλο που δεν καθόταν στο κεφάλι του, τα αυτιά του έγιναν κουπιά, είχε παπιγιόν, γωνιώδη χέρια… Ο Walt τον είδε στη διαφήμιση και είπε όχι. Αυτός ο Mickey διήρκησε όσο η ίδια η διαφήμιση. Αυτό ήταν! Δεν έκαναν τίποτε άλλο με αυτό το σχέδιο».
Η απόκλιση του συγκεκριμένου σχεδίου μας έπιασε απροετοίμαστους. Με κάθε νέα, άγρια γραμμή του Goldberg που έσκιζε τον καμβά, άκουγες επιφωνήματα. Στην πραγματικότητα βέβαια, ως σχέδιο είχε ενδιαφέρον και ένταση. Απλά δεν ήταν ο Mickey.
Μετά το πρώτο στραβοπάτημα λοιπόν που επέφερε ο χαμός του μεταρρυθμιστή του, ο Mickey έπρεπε ξανά να εκσυγχρονιστεί. Αυτή τη φορά ξεχύθηκε στις ντίσκο. Glam!
«Στα 1970s είχαμε τον Disco Mickey. Ήταν ντυμένος σαν τον John Travolta. Είχε το τζάκετ και είχε και το κολάρο του. Μα κοιτάξτε τον, δεν είναι τέλειος; Ο τρόπος που τον έφτιαξαν σε αυτή την προσέγγιση ήταν πολύ fun. Είναι λίγο άκαμπτος, αλλά εξυπηρέτησε τον σκοπό του. Είχε και η Minnie το δικό της disco outfit, φυσικά. Τώρα, όταν τελειώσαμε με τα ‘70s και τις ντισκομπάλες, πήγαμε πίσω στον κλασικό Mickey.
«Μία από τις πρώτες νέες εκδοχές του ήταν ο “Christmas Carol” Mickey», συνέχισε ο Goldberg. «Ήταν σε σκηνοθεσία του Burny Mathison που γιόρτασε την 65η χρονιά του στη Disney την περασμένη εβδομάδα – είναι ο μακροβιότερες υπάλληλος στην ιστορία του στούντιο! Μέσα στα ‘80s, τα ‘90s και το σήμερα, νομίζω αυτή είναι η εκδοχή που αναγνωρίζουν οι περισσότεροι. Είναι ουσιαστικά ο Mickey του Freddie Moore από το 1938, με λίγη ακόμη παραπάνω ρευστότητα. Και αυτός είναι ο Mickey που ευχαριστιέμαι να κάνω κι εγώ περισσότερο. Έχει τόση λάμψη στην κίνησή του. Είναι οι ίδιες ιδέες του Freddie Moore, αλλά με περισσότερη καρικατούρα που κάνει τον χαρακτήρα ακόμη πιο ρευστό για το animation του σήμερα».
Το animation του σήμερα όμως χρησιμοποιεί κυρίως CGI. Όταν το 2013 η Disney αποφάσισε να αφήσει πίσω το hand-drawn animation, ο Goldberg ήταν ένας από τους πραγματικά ελάχιστους παραδοσιακούς εικονογράφους που απέμειναν στην εταιρεία. Μόλις την προηγούμενη χρονιά, το πόνημά του στο ‘Paperman’ (σε σκηνοθεσία John Kahrs) είχε κερδίσει Όσκαρ Καλύτερης Μικρού Μήκους. Το short ανέδειξε μία ακόμη τεχνολογική καινοτομία του στούντιο. Ήταν μεν φτιαγμένο με CGI, αλλά πάνω από κάθε σχέδιο είχαν περαστεί στρώσεις παραδοσιακού animation. Το αποτέλεσμα τεχνικά δεν έμοιαζε με τίποτα που είχαμε ξαναδεί.
Το βραβευμένο πια εργαλείο Meander που κατασκεύασε η Disney και μας έδωσε το Paperman μπήκε στην άκρη για 2 περίπου χρόνια. Είναι ακόμη αδύνατον να το εφαρμόσεις σε ταινία μεγάλου μήκους. Βγήκε από τη ντουλάπα όμως για το Moana και τον παραδοσιακού animation πρόλογό της. Και κυρίως για τα ζωντανά τατουάζ του θεού Maui που πέρασαν από τα χεράκια του Goldberg.
«Η Moana ήταν εξαιρετική εμπειρία γιατί όλοι μας νιώθαμε σαν ένα συνεργείο. Οι παραδοσιακοί animators έπρεπε να συνεργαστούν με τους CG animators ώστε να αλληλεπιδρούν σωστά ο Maui και ο mini Maui, όπως ονομάσαμε το κινούμενο τατουάζ του. Όταν έπεσε η ιδέα να πειράξει ο Maui τον mini Maui στην κοιλιά, εγώ έπρεπε να φτιάξω μια ζωγραφιά του Maui με ένα X στον αφαλό και ο Justin Weber την πέρασε στην σκηνή. Μετά που κοιτούσαμε το rough blocking, παρατηρήσαμε ότι το δάχτυλό του πείραζε τον mini Maui στο ένατο καρέ. Οπότε έπρεπε σε αυτό το καρέ να τον εικονογραφήσω ξανά σαν να του είχαν μόλις πειράξει τον αφαλό.
Υπάρχει μια πολύ, πολύ γόνιμη παλινδρόμηση μεταξύ μας και είναι αυτή ακριβώς η ατμόσφαιρα που πρέπει να υπάρχει στο στούντιο. Εμείς που συνεχίζουμε να κάνουμε hand-drawn animation όπως εγώ, ο Mark Henn και ο Randy Haycock, όλοι μας συμβουλεύουμε σε όλες τις CG ταινίες, το στούντιο μας έχει να διδάσκουμε μαθήματα, και κατά τη διάρκεια της διαδικασίας κάνουμε draw-overs. Ο Randy Haycock που έκανε draw-overs για τη ‘Moana’ έβλεπε το υλικό της ημέρας και μετά καθόταν με το μπλοκ του και έκανε τις ζωγραφιές δυνατότερες. Είμαστε όλοι συνδεδεμένοι. Δεν είμαστε οι Sharks και οι Jets, δεν έχουμε πόλεμο. Έχουμε όλοι τον ίδιο στόχο κι αυτός είναι να φτιάχνουμε πολύ καλές ταινίες».
Αυτή την περίοδο κάνει πολλή animation με τον Mickey για τα πάρκα του στούντιο. Με τον χαρακτήρα τα είχαν ξαναπεί πρόσφατα στο Get a Horse! του 2013 – ένα short που βρέθηκε υποψήφιο στα Όσκαρ της επόμενης χρονιάς.
Ήταν το πρώτο ορίτζιναλ short του Mickey που θα προβαλλόταν στις αίθουσες μετά το ‘Runaway Brain’ του 1995. Στόχος του Goldberg ήταν να πλησιάσει όσο μπορούσε στον κλασικό Mickey των 1920s. Τελικά το έκανε τόσο πιστά που στα screenings της ταινίας για τους δημοσιογράφους, η Disney χρειάστηκε να τους επιβεβαιώσει ότι το υλικό ήταν όλο καινούρια παραγωγή.
«Τον μαθαίνω ακόμα. Ο Mickey είναι από αυτούς τους χαρακτήρες που αν έστω μία γραμμή του μπει λάθος, δεν είναι πια ο Mickey», μας εξήγησε ζωγραφίζοντας ακόμη μια φιγούρα του. «Αν έκανα αυτό το μάτι εδώ έστω και μισή ίντσα πιο μακριά από το άλλο, δεν θα ήταν ο ίδιος. Μέρος του κόλπου είναι να τον οραματίζεσαι τρισδιάστατο. Μπορεί να μην τις ζωγραφίζω, αλλά ξέρω πού πάνε οι κατασκευαστικές γραμμές του. Τις γνωρίζω απ’ έξω».
Δεν ήθελα να τον διακόψω, αλλά είχα παρατηρήσει κάτι από την πρώτη στιγμή που τον βρήκαμε ντυμένο με ένα κίτρινο πουκάμισο με τον Mickey του ‘Plane Crazy’ (του το είχε ράψει η γυναίκα του, όπως και όλα) να σκύβει πάνω στα χαρτιά του.
Κάθε φορά που έφτανε στο τελευταίο βήμα – τα αυτιά του Mickey – ο χαρακτήρας έμοιαζε να βρίσκει αμέσως τον εαυτό του.
«Είναι αλήθεια. Λένε ότι το σχήμα που του δίνουν τα αυτιά του τον έχουν κάνει μία από τις πιο αναγνωρίσιμες καλλιτεχνικές φιγούρες στην ιστορία. Δεν αμφιβάλλω καθόλου γι’ αυτό!».
Αλλά όταν λέμε βρίσκει τον εαυτό του, τι ακριβώς εννοούμε; Έχουμε καταλάβει κι εμείς οι ίδιοι;
«Πολλοί λένε ότι ο Mickey παραέγινε corporate και κάπως χλιαρός στα ‘50s. Αλλά ο Mickey που έχουν οι περισσότεροι στο μυαλό τους είναι ο πιο χαρούμενος Mickey, ο πιο ενθουσιώδης. Αυτός είναι ο εμβληματικός Mickey. Πολλοί ρωτούν ποια είναι η προσωπικότητά του. Και μπορείς να πεις πολλά. Ότι είναι εφευρετικός, λίγο σαματατζής ώρες-ώρες, σκανταλιάρης αλλά καλόψυχος, και προσπαθεί να κάνει πάντα το καλό. Μπορείς να τα πεις όλα αυτά και θα είναι όλα πέρα για πέρα αλήθεια. Αλλά εγώ νομίζω ότι ο Mickey είναι ο τρόπος που κινείται. Αυτό είναι που τον καθορίζει.
Θα δώσω ένα παράδειγμα – το Little Whirlwind. Υποτίθεται πρέπει να καθαρίσει τα φύλλα από την αυλή της Minnie. Και τον βλέπουμε με το ψάθινο καλάθι του να χοροπηδάει στο κεφάλι του. Και μετά κάνει μια κωλοτούμπα για να βάλει κάτω το καλάθι και προσγειώνεται σε μπαλετική πόζα. Και μετά αρχίζει να μαζεύει τα φύλλα και να τα βάζει στο καλάθι, αλλά δεν ξέρει ότι είναι εκεί ο μικρός ανεμοστρόβιλος που τα φυσάει έξω. Και έχει όλες αυτές τις απίστευτες πόζες που τον κάνουν τόσο ζωντανό!
Είναι ο τρόπος που κάνει τα πάντα. Αν πάρει έναν κουβά με μπογιά και μια βούρτσα και μια σανίδα για να τα κάνει κάτι, θα βάλει τη σανίδα στον ώμο του, τον κουβά στο κεφάλι, μάλλον θα κρατήσει στα χέρια τη βούρτσα, και όταν φτάσει εκεί που πηγαίνει, λογικά θα την αναποδογυρίσει στον ώμο του, θα την κλωτσήσει με το πόδι και θα την προσγειώσει στον κουβά. Αυτός είναι ο Mickey για μένα. Είναι η καλύτερη ενσάρκωση αυτού που θα ορίζαμε ως κίνηση animation. Πιο πολύ από οποιονδήποτε άλλον χαρακτήρα».
Αυτή η αέναη ενέργειά του θα του είναι πολύ χρήσιμη τώρα που κλείνει τα 90. Η παιδιάστικη άγνοια και η μόνιμη κατάπληξη που τον χαρακτηρίζουν τόσο πολύ, το έχουν σταματήσει το ρολόι.
«Έχει ένα γόητρο που είναι αθάνατο. Οι ελκυστικοί χαρακτήρες… αυτοί δεν μεγαλώνουν ποτέ. Η σωματικότητά του είναι ένα προσόν που θα χαίρεσαι πάντα να βλέπεις.
Mickey σημαίνει fun. Και το fun δεν θα γεράσει ποτέ».
To άρθρο είχε δημοσιευτεί στις 20 Νοεμβρίου του 2018.