DJ ALX άσε το γ****μένο beat να πέσει
- 4 ΑΥΓ 2020
Κεφάλαιο 1: “Μήπως είστε τα Ημισκούμπρια”
Είμαστε στο πρώτο μισό της δεκαετίας του `90, σε μια εποχή ντυμένη από γαρύφαλλα πάνω σε πίστες, πασπαλισμένη από ευημερία σε αποχρώσεις πράσινου ήλιου και διακοποδάνεια. Το ελληνικό ‘get rich or die trying’ δεν είχε ακόμα ανακαλύψει την επίπλαστη γκλαμουριά του, η αθηναϊκή αστική κουλτούρα όμως, γεννούσε δικούς της μικρούς πυρήνες. “To hip hop δεν σταματά, μέσα στο αίμα μας κυλά” ράπαρε ο Μυθριδάτης στο πρώτο LP των Ημισκουμπρίων. DJ ALX πόσο εύκολο ήταν να λες “έχω hip hop συγκρότημα” σε random ανθρώπους εκεί έξω και να καταλαβαίνουν τι είναι αυτό το νέο πράγμα, το ‘hip hop’:
“Οι δήθεν ψαγμένοι θα απαντούσαν σε κάτι τέτοιο με ένα ‘α, OK, είσαι στα Ημισκούμπρια;;; Οι καθόλου ψαγμένοι θα σε ρωτούσαν τι κάνεις ακριβώς κι αν αυτό το hip hop είναι μουσική ή κάτι άλλο. Θυμάμαι μάλιστα, κάπου το `96 τον εαυτό μου με άλλους δυο φίλους μου, ο ένας DJ, και οι τρεις ντυμένοι με καπέλα και φαρδιά και τσάντες με δίσκους βινυλίου, να πηγαίνουμε σε κάποιο μαγαζί για να παίξουμε. Περνώντας έξω από ένα καφενείο ακούσαμε κάποιον να λέει “κοίτα! Τα Ημισκούμπρια” Βέβαια αυτό που συνέβαινε ήταν λογικό, γιατί τα Ημισκούμπρια ανοίξανε το δρόμο για όλους μας, ήταν το πρώτο hip hop συγκρότημα που προσέλκυσε πάνω του πραγματικά πολύ δημοσιότητα και τους ευχαριστώ γι’ αυτό”.
“Όλοι λένε πως τα περισσότερα hip hop συγκροτήματα γνωρίστηκαν μεταξύ τους στη συναυλία των Public Enemy το `91 στο Βεάκειο. Δεν είμαι σίγουρος αν ισχύει κάτι τέτοιο, εγώ δεν είχα καταφέρει να βρεθώ εκεί. Μιας και αναφέραμε τα Ημισκούμπρια προηγουμένως, εγώ μιλούσα με τον Δημήτρη Μεντζέλο πολύ πριν μπω στους TXC και πολύ πριν εκείνος κάνει τα Ημισκούμπρια. Δούλευε σε ένα κατάστημα ηλεκτρονικών ειδών (αντιστάσεις, LED, πυκνωτές) στη Νέα Ιωνία, στο οποίο πήγαινα κι εγώ, διότι πριν τη μουσική, είχα επίσης ασχοληθεί με τα ηλεκτρονικά, φτιάχνοντας DIY kits (μου αναφέρει κι έναν ράδιο πομπό FM και πολλά άλλα gadget της εποχής)”.
“Ανάμεσα σε πειραματισμούς και ψάξιμο στα ηλεκτρονικά, μου είπε ο Μεντζέλος ότι κάνει και μια ραδιοφωνική rap εκπομπή, την άκουσα, και μια μέρα ήταν καλεσμένος ο Αρτέμης και έλεγε “παιδιά όποιος έχει γνώσεις από μουσική και μηχανήματα να αφήσει το τηλέφωνό του στο σταθμό”. Εγώ άφησα το τηλέφωνό μου και κατόπιν επικοινωνίας γνωριστήκαμε από κοντά και την ίδια μάλιστα μέρα βρεθήκαμε σε ένα πάρτι σε ταράτσα και ήταν και ο Ευθύμης εκεί με την παρέα του και κάπως έτσι ξεκινήσαμε να συναντιόμαστε πιο τακτικά και όλο αυτό το πράγμα εξελίχθηκε μουσικά, έγινε το ξεκίνημα για τους Terror X Crew”.
“Αξιοσημείωτο για μένα σε ‘κείνη την εποχή, το γεγονός πως τα περισσότερα σχήματα που γεννιόνταν εκείνη την εποχή δεν είχαν ως βάση την Αθήνα και το κέντρο. Για παράδειγμα, εμείς κινούμασταν Αλσούπολη-Νέο Ηράκλειο-Νέα Ιωνιά, οι FFC ήταν από Καισαριανή/Παγκράτι. Ενώ ήταν ένα μουσικό ρεύμα καθαρά αστικό και βασισμένο στην πόλη, η δράση μας ήταν στην περιφέρεια αυτής”.
Rapper και ροκάδες
“Κάποιοι από τους rockers εκείνης της εποχής που δεν καταλάβαιναν τη μουσική μας, κρατούσαν απόσταση και μας αντιμετώπιζαν με ειρωνεία. Αυτό που μου φαινόταν πολύ παράξενο πάντως, καθώς έπαιζα και στα rock festivals και συχνά ανοίγαμε και εμφανίσεις rock συγκροτημάτων, ήταν πως δεν μας αντιμετώπιζαν με ειρωνεία τα πραγματικά φτασμένα ονόματα, αυτοί που είχαν κάνει μια σταθερά ανοδική και επιτυχημένη πορεία, αλλά κάποια συγκροτήματα που γρήγορα αποδείχθηκε πως ήταν εκεί για να γεμίζουν τις αφίσες. Αν ρωτήσεις σήμερα τον Αγγελάκα για το rap ή την hip hop, θα το εξυμνήσει ως μια ξεχωριστή μορφή μουσικής έκφρασης. Το ίδιο μάλλον θα έλεγε και παλιότερα, όταν ήταν με τις Τρύπες”.
Γεύση του μένους ανάμεσα σε Beastie Boys
Τα περισσότερα μουσικά περιοδικά ανά τον κόσμο, θεωρούν τη διετία 1997-98 ως την καλύτερη εποχή της σύγχρονης εποχής. Οι Radiohead με το ‘OΚ Computer’ είχαν αποκτήσει status rock superstars, ο βρετανικός και αμερικάνικος indie ήχος μας χάριζε διαρκώς διαμάντια από τους Blur, τους Oasis, τους Pavement, τους Silver Jews και ένα σωρό άλλα σπουδαία σχήματα, ενώ και το hip hop είχε τους σταρ όπως ο Dr. Dre, οι Wu-Tang Clan, o Puff Daddy, o Nas και τους πειραματιστές του, όπως ο Dj Shadow και οι Beastie Boys. Σε μια εποχή που έβραζε από δημιουργική ενέργεια, οι Terror X Crew, ζεστοί από την επιτυχία του πρώτου album ‘Η Πόλις Εάλω’, δημιουργούν τη ‘Γεύση του Μένους’. Τον ρωτάω αν μπορεί να καταταξει τους TXC στον πειραματικό ήχο ή σε οποιαδήποτε άλλη τάση του hip hop.
“Τότε, εκείνη την εποχή υπήρχε από τη μια αυτός ο ‘νέγρικος’ ήχος του rap, μπόλικη soul γκρούβα κι από την άλλη ήταν αυτό το πιο ξεσηκωτικό ‘λευκό’ big beat και boombastic στυλ αστικής μουσικής με επιρροές από ηλεκτρονική και φυσικά και μαύρη μουσική. Περισσότερο boombastic ήταν ήταν αυτό που έκανα παρά boom bap”.
Σε αυτό το σημείο αναρωτιέται αν είναι σωστό σε αυτή την πολιτικά και κοινωνικά φορτισμένη εποχή να διαχωρίζουμε το hip hop σε χρώματα, ακόμα και εάν αναφερόμαστε στην μαύρη μουσική:
“Προφανώς όταν χαρακτηρίζουμε με αυτό τον τρόπο το hip hop δεν αναφερόμαστε στο χρώμα του δέρματος των ανθρώπων, αλλά πρόκειται για θέμα διάθεσης και αισθητικής. Μπορεί όμως να χρησιμοποιηθεί και με αρνητική διάθεση. Αυτό εξαρτάται από το context της κουβέντας. Μπορεί κάποιος από οποιαδήποτε φυλή να αναφερθεί με απαξίωση στους Beastie Boys και να χαρακτηρίσει αυτό που έκαναν ως “white boy sh*t”. Για μένα η μουσική διαχωρίζεται από διάθεση και όχι φυλή.”
“Εκείνη την εποχή λοιπόν, υπήρχαν όλα τα είδη στο τραπέζι με την hip hop φόρμα να είναι φανερά στη μέση όλων αυτών. Αυτή την ακτίνα επιρροών καβαλήσαμε για να βγει η ‘Γεύση του Μένους’. Μουσικά, τέντωσα τα δικά μου όρια αυτής της φόρμας άλλα δεν τα παραβίασα. Μέσα στο ίδιο album υπήρχε ο ‘Προκρούστης’ και η ‘Γεύση του Μένους’ και η ‘Κομπόστα’: Στο ένα κομμάτι υπήρχαν funk στοιχεία, στο άλλο funk με electro remix, στο τρίτο έθνικ επιρροές. Παρ’ όλα αυτά και τα τρία υπήρχαν στο ίδιο album, στον ίδιο καμβά ιδεών”.
“Το hip hop είναι ένα καλό template/καμβάς για να συναντιούνται διαφορετικές τάσεις και μουσικές ιδέες. Ακόμα και οι Prodigy, σε μια πιο ελεύθερη προσέγγιση, hip hop έκαναν. Για μένα, hip hop είναι οτιδήποτε πατάς ένα play στο μηχάνημα και σου παίζει, ας πούμε, μια τετράμπαρη λούπα. Αυτό θα ήθελα να το εξηγήσω λίγο περισσότερο: Σήμερα, ως προς το στήσιμο μιας μπάντας, υπάρχουν τρία είδη μουσικής; Υπάρχει η ορχηστρική μουσική, αυτή που ένα σύνολο μουσικών εγχόρδων, πνευστών κλπ. δημιουργούν όπερες, soundtracks και όχι μόνο, υπάρχει η stage μουσική, όπου ένα συγκρότημα πάνω σε ένα stage μπορεί να παίξει από funk μέχρι heavy metal, υπάρχει και η μουσική που μπορεί να γεννηθεί από ένα πλήκτρο που πατάει ο DJ, με samples, virtual όργανα, ολόκληρους μουσικούς κόσμους περασμένους μέσα σε ένα sequencer, καθ’ ότι η τεχνολογία ακολουθεί τις ανάγκες μας. Μέσα από αυτή την μουσική του DJ, γεννιέται όλη η σύγχρονη Pop και ένα σωρό άλλες εκφράσεις, που ξεκινούν με σημείο αναφοράς τους τρόπους σύνθεσης της hip hop μουσικής”.
Η Αρχή του Μένους
“Υπήρχε μένος την εποχή που γράφτηκε η Γεύση του Μένους, ναι. Ίσως να υπήρχε πραγματικό μένος από εμάς για την μουσική βιομηχανία και τις πρακτικές της. Αυτό που μπορώ να σου πω είναι πως υπάρχει ακόμα τουλάχιστον από εμένα, το ίδιο μένος, προς την ίδια κλίκα ανθρώπων, την μουσική βιομηχανία. Στην Αμερική τα συμβόλαια των καλλιτεχνών ήταν σε μια προσέγγιση ‘be as creative as you can be’, βόλευαν δηλαδή τις περισσότερες φορές τον καλλιτέχνη και τις προσωπικές του ανάγκες. Εδώ πας σε γραφείο δισκογραφικής και σου λένε “ναι θα το κάνουμε έτσι όπως βολεύει την φάση σου, θα σε βοηθήσουμε, στήσε label όπως το έχεις σκεφτεί” και όταν έρθει η ώρα να διαβάσεις το συμβόλαιο, βλέπεις ένα χαρτί που είναι ίδιο εδώ και 30 χρόνια”.
DJ ALX
“Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι μπορεί να συμφωνήσουν μαζί σου πράγματα στο κουβεντιαστό και μετά όταν έρθει η ώρα της υπογραφής του συμβολαίου να σου πουν ‘α, αυτά που συμφωνήσαμε δεν χρειάζεται να τα γράψουμε στο συμβόλαιο, δεν είναι ανάγκη, το συμβόλαιο το έχουμε για να το συμβουλευόμαστε τις δύσκολες ώρες’. Πατάνε στην ανάγκη του καλλιτέχνη για να κάνει μουσική και ενδεχομένως, να βγάλει κάποια χρήματα, ώστε να τον εκμεταλλευθούν με κάθε τρόπο. Αναγκάζεσαι ή να τα παρατήσεις, ή να κάνεις κάτι μέτριο που δεν σε εκφράζει”.
“Όσο είσαι μικρός, έχεις πάντα μένος και έντονη διάθεση προς κάθε κατεύθυνση”
Όσο είσαι μικρός, όπως ήμασταν εμείς στην εποχή του ‘Μένους’, έχεις πάντα μένος και έντονη διάθεση προς κάθε κατεύθυνση, όχι μόνο προς τις δισκογραφικές, αλλά και προς άλλα συγκροτήματα. Αλλά στην περίπτωση μας, ο στόχος ήταν κυρίως το Σύστημα”.
“Ωστόσο ήταν το Mad TV που έπαιζε την Γεύση του Μενους συνέχεια, και αυτός ήταν ο τρόπος του συστήματος να προσπαθήσει να κάνει τα τραγούδια μας γνωστά. Αλλά αυτό που μου έχει μείνει περισσότερο ήταν η FM Records που μας είχε βάλει υποψήφιους στα Βραβεία Αρίων όταν είχαμε βγάλει το follow-up της ‘Γεύσης του Μένους’, χωρίς να έχουμε ιδέα γι’ αυτό. Ήταν οι τρόποι της εποχής για να κάνουν promo στους καλλιτέχνες. Απλά να ακουστεί το όνομα. Ήταν ένα τρικ μήπως και σώσουν ένα δίσκο που εμπορικά δεν τα είχε πάει καθόλου καλά. ”
Ταύροι στην Παρέλαση γεμάτοι μένος
Του ζητάω να προσπαθήσει να φανταστεί αν το μένος μπορεί να οδηγήσει σε ανατροπή του Συστήματος, είτε αυτό λέγεται ‘δισκογραφική’, ‘αστυνομοκρατία’ ή οτιδήποτε άλλο. Μπορεί μια μπάντα όπως πχ, οι Rage Against The Machine να προκαλέσει μια κοινωνική ανατροπή, εκφράζοντας τα μηνύματα της μέσα από mainstream κανάλια επικοινωνίας όπως τα social media, το Spotify και το ΥοuTube.
“Όταν κάτι που εκφράζεται επιθετικά για οικονομίες και πολιτικές των συστημάτων του δυτικού πολιτισμού, προβάλλεται από το σύστημα, τότε αυτό μάλλον σημαίνει πως το σύστημα το θέλει, ίσως γιατί εξυπηρετεί κάποιους σκοπούς του, ίσως επειδή στην πραγματικότητα είναι τελείως ακίνδυνο, ίσως γιατί πραγματικά να μην έχει θεμέλιο ή μέθοδο. Σε μια τέτοια συνθήκη δεν μπορούν να υπάρξουν ανατροπές, θα γκρεμιστούν είτε από τους δικούς σου ανθρώπους, τους συνεργάτες, αυτούς για τους οποίους δουλεύεις και όχι μόνο. Γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο δεν εντυπωσιάζομαι εύκολα όταν ακούω κάτι που κάνει θόρυβο, που μιλάει επαναστατικά. Η πραγματική μας ανάγκη είναι να δραπετεύσουμε από όλες μας τις ψευδείς πεποιθήσεις για την πραγματικότητα που μας περιβάλλει ώστε να σταματήσει ο άνθρωπος να χειραγωγείται από άνθρωπο που δημιουργεί και τρέφει τις πεποιθήσεις αυτές”.
Η Πηνελόπη και οι 30 Μνηστήρες
“Το 2004, ενώ είχαμε ήδη διαλυθεί ως TXC, βγήκε το La Sagrada Familia. Προηγουμένως οι Goin’ Through δεν ήταν τόσο εμπορικοί. Περισσότερο στην κεντρική σκηνή του hip hop υπήρχαν τα Ημισκούμπρια, οι TXC και οι FFC. Οπότε, όταν διαλυθήκαμε εμείς, ξαφνικά υπήρχε μια νέα θέση. Η ραπ φάση έγινε ‘Πηνελόπη’ με 30 μνηστήρες τριγύρω της, μιας και δεν ήμασταν εν ενεργεία συγκρότημα εκείνη την εποχή. Δεν υπήρχε εμπορικό αντίβαρο στην αγορά και δεν υπήρχε αισθητικό και ειδικό βάρος για τα υπόλοιπα μικρά συγκροτήματα της σκηνής που άρχισαν να ανεβαίνουν. Δεν έχω και πολλά να πω πάνω σε αυτό”.
“Λίγο πριν το ‘Έσσεται Ήμαρ’ εγώ και ο Αρτέμης είχαμε κάποιες φιλοσοφικές αναζητήσεις, ανησυχίες, κάτι με ‘α’ στερητικό τελοσπάντων, οι οποίες βγήκαν και στην μουσική μας. Αυτές όμως οι αναζητήσεις έγιναν και η αιτία για να σταματήσουμε τη συνεργασία μας και συναναστροφή μας. Επιθυμούσα διαφορετικά πράγματα για την εξέλιξη της μπάντας, ίσως ένα πιο βαρύ και σκοτεινό ήχο, τουλάχιστον για εκείνη την εποχή, και διαφορετική βαρύτητα στον στίχο απ αυτή που εν τέλη αποτυπώθηκε. Ένα κομμάτι που ταίριαζε σε αυτό που είχα στο μυαλό μου ήταν ο ‘Μακρύς Βαρύς Χειμώνας’, το οποίο και μουσικά και στιχουργικά ήταν ακριβώς αυτό που ήθελα για τον δίσκο και για το μέλλον της μπάντας. Δεν θέλω σε καμία περίπτωση να ακυρώσω ανθρώπους που αγαπούν και ακούν αυτό το δίσκο, αλλά εγώ, δεδομένων των συνθηκών που υπήρχαν εκείνη την εποχή και της δημιουργικής άποψης που είχα σχηματίσει, δεν έμεινα ικανοποιημένος από το αποτέλεσμα”.
“Ως καλλιτέχνης DJ ALX δεν ικανοποιήθηκα. Όμως ως μουσικός παραγωγός DJ ALX, τον θεωρώ έναν ολοκληρωμένο δίσκο με αρχή, μέση και τέλος. Από την ιδιότητα του διευθυντή παραγωγής, έκανα τα πάντα για να βγει ο δίσκος όπως τον ήθελε το γκρουπ. Ως καλλιτέχνης όμως, ενώ είχα την ίδια αφετηρία με τα άλλα δυο μέλη, δεν βρισκόμουν πλέον στην ίδια διαδρομή. Και κανένας δεν νοιάστηκε για τη δική μου άποψη για την στρατηγική του γκρουπ. Δεν είχαμε προβληματικό δίσκο. Είχαμε εσωτερικά δικά μας προβλήματα, πιο σοβαρά. Ίσως να μην το γνωρίζουν πολλοί αλλά αποχώρησα απο το γκρουπ 5 μήνες πριν κυκλοφορήσει ο δίσκος”.
“Είναι ένας δίσκος ο οποίος παρά το γεγονός ότι κατηγορήθηκε πως εξέφρασε κάτι πέραν του δημοκρατικού, ως προς την δημιουργία του έγινε με απόλυτα δημοκρατικές διαδικασίες. Ακολούθησα αυτό που ήθελε το γκρουπ, δύο ψήφοι έναντι μίας. Όπως συμβαίνει σε κάθε συγκρότημα, κάθε παρέα, κάθε ομάδα ανθρώπων που αποτελείται από τρία άτομα. Να το ξέρεις αυτό, όταν πηγαίνεις εκδρομή να είστε πάντα τρία άτομα για να αποφασίζετε γρήγορα, να μην δημιουργούνται πηγαδάκια μεταξύ σας (γελάει)”.
Οι Terror X Crew στο Σήμερα
Off the record έχει προηγηθεί μια σύντομη συζήτηση για την διάλυση των TXC και για το ενδεχόμενο μιας επανένωσης της μπάντας, μια ερώτηση που δέχεται συνέχεια ο DJ ALX. Από τα λεγόμενα του γίνεται σαφές πως οι τρεις TXC είναι διαφορετικοί άνθρωποι που ο χρόνος, κάποιες διαφορετικές αντιλήψεις και η ζωή του καθενός, τους έχουν στείλει σε διαφορετικές καλλιτεχνικές και όχι μόνο αναζητήσεις. Τον ρωτάω πόσο επίκαιρη είναι σήμερα η ‘Γεύση του Μένους’ και αν θα είχε λόγο ύπαρξης μια μπάντα σαν τους TXC.
“Όταν ξεκινούσα το 90-91 με τη rap, έκανα αναδρομή σε πράγματα που είχαν βγει αρχές 80 και μου φαίνονταν πανάρχαια. Σήμερα, η Γεύση του Μένους είναι δυο δεκαετίες πίσω και μου φαίνεται σαν να βγήκε χθες. Δεν μπορώ να αισθανθώ πόσο παλιός είναι ο δίσκος, αν όντως θεωρείται ‘παλιός’. Δεν μπορώ να κρίνω το σημερινό hip hop με βάση τις δικές μου εμπειρίες, δεν θα ήταν σωστό. Αλλά πιστεύω πως υπάρχει κενό στην σημερινή μουσική για μια μπάντα σαν τους Terror X Crew, που να έχει εμπνευστεί από εμάς. Όποιος το τολμήσει, και το αποδώσει με επιτυχία σίγουρα θα κάνει αντίστοιχη αίσθηση”.