Είναι τα Oscars 2025 τα πιο πολιτικά στην ιστορία του θεσμού;
- 24 ΙΑΝ 2025
Και στα φετινά Oscars αυτές ήταν αρκετές! Και μάλιστα σε πολλαπλές κατηγορίες. Η Monica Barbaro στην κατηγορία Β΄Γυναικείου για το A Complete Unknown με έκανε να πανηγυρίσω, όπως και η διπλή υποψηφιότητα του Flow σε Animation και Διεθνές Φιλμ. Η διαχρονική απέχθεια των Όσκαρ για τον τρόμο επίσης μπήκε στην άκρη για φέτος με το The Substance στην Καλύτερη Ταινία, πακέτο με μία υποψηφιότητα για την Coralie Fargeat στη Σκηνοθεσία και μία για τη Demi Moore στον Α΄Γυναικείο.
Από την άλλη, δεν έχω την παραμικρή ιδέα για το πώς συνέβη ο αποκλεισμός του Challengers ειδικά στο Μουσικό Σκορ, ούτε αυτός του Daniel Craig στο Queer που θα χρειαστεί μάλλον να καταπιεί σπαθιά για να τεθεί υποψήφιος στα Oscars. Εκτός έμειναν και οι Angelina Jolie, Pamela Anderson και Nicole Kidman, όπως και ο Denzel Washington για το Gladiator II. Η Marianne Jean-Baptiste για το Hard Truths έμεινε επίσης εκτός, αν και δεν θα το χαρακτήριζα ως έκπληξη. Όταν μια γυναίκα υποφέρει με χάρη είναι δόλωμα για Όσκαρ. Όταν κάνει τους άλλους να υποφέρουν όπως κάνει η Jean-Baptiste στην ταινία του Mike Leigh, όχι και τόσο, ειδικά με άνδρες ψηφοφόρους.
Κοιτώντας καλύτερα τις υποψηφιότητες ωστόσο, εντοπίζεται φέτος μία τάση, ένα κοινό σημείο ανάμεσα σε πολλές, πάρα πολλές επιλογές της Ακαδημίας. Με τους δικούς τους ξεχωριστούς τρόπους η καθεμία, οι φετινές ταινίες καταπιάνονται με σύγχρονα ζητήματα και διαμορφώνουν μία από τις πιο πολιτικές χρονιές στην ιστορία των Oscars.
Η μεγαλύτερη, ίσως, έκπληξη από τις υποψηφιότητες του 2025, η συμπερίληψη του Sebastian Stan για το The Apprentice είναι η πιο κραυγαλέα. Δεν αντιτίθεμαι καθόλου στην υποψηφιότητά του, ίσα-ίσα είχα νιώσει και δηλώσει ότι η ερμηνεία του ως Donald Trump είχε υποτιμηθεί σε σχέση με αυτή του Jeremy Strong στην ίδια ταινία. Μέσα σε ελάχιστο χρονικό διάστημα ωστόσο, ο Stan πήγε από το να μη μπορεί να συμμετάσχει σε δημόσια roundtables ηθοποιών επειδή οι συνάδελφοί του δεν ήθελαν να αγγίξουν το θέμα Trump προ εκλογών, σε μία υποψηφιότητα λίγες ημέρες μετά την ορκωμοσία του Προέδρου των Η.Π.Α.
Για μία ταινία που ο Trump είχε αποκαλέσει «φτηνή, συκοφαντική και πολιτικά αηδιαστική δουλειά». Είχε, μάλιστα, επιχειρήσει να σταματήσει την κυκλοφορία της. Μία δεύτερη υποψηφιότητα για αυτή είναι σίγουρα δήλωση από το εκλογικό σώμα της Ακαδημίας.
Έπειτα, η ταινία με τις πιο πολλές υποψηφιότητες φέτος είναι το Emilia Pérez. Δεκατρείς τον αριθμό. Περισσότερες από κάθε άλλη μη αγγλόφωνη στην ιστορία του θεσμού (τρεις περισσότερες από το Τίγρης και Δράκος ή το Roma). Η πολιτική της ταινίας είναι πολύ προβληματική – όπως γράφαμε εκτίθεται και σε επίπεδο απεικόνισης της τρανς εμπειρίας, και ως προς τον σχολιασμό του για το Μεξικό – δεν παύει όμως να είναι μία ταινία που κεντράρει, άτσαλα έστω, κεντράρει σε έναν τρανς χαρακτήρα, χαρίζοντας κιόλας μία υποψηφιότητα στην Karla Sofía Gascón, την πρώτη ανοιχτά τρανς υποψήφια ηθοποιό που το πετυχαίνει (ήταν και ο Elliot Page υποψήφιος το 2008 για το Juno, πριν τη μετάβασή του). Άλλη μία δήλωση σε εβδομάδα κατά την οποία ο Trump υπέγραψε διάταγμα με το οποίο δηλώνει ότι στις Ηνωμένες Πολιτείες αναγνωρίζονται μόνο δύο φύλα. Έχουμε και το El Mal υποψήφιο στο Τραγούδι, μία οργισμένη καταδίκη των διεφθαρμένων πολιτικών και άλλων μεγαλοαστών.
Το I’m Still Here επίσης του Walter Salles που περιμέναμε στο Καλύτερο Διεθνές Φιλμ μπήκε στον Α΄Γυναικείο για τη Fernanda Torres αλλά και στην Καλύτερη Ταινία. Το βραζιλιάνικο φιλμ ταξιδεύει στο Ρίο του 1970, όταν ο Rubens Paiva, ένας φιλελεύθερος πρώην βουλευτής και ακτιβιστής που αντιτίθεται στη στρατιωτική δικτατορία της χώρας, γίνεται ένας από τους πολλούς εξαφανισμένους όταν συλλαμβάνεται. Η οικογένειά του δεν τον ξαναβλέπει ποτέ. Ο Salles μας εμβυθίζει στην ένταση και τον φόβο της απαγωγής, καθώς λίγες ταινίες δημιουργούν μία τόσο μοναδική απεικόνιση των μακροπρόθεσμων επιπτώσεων ενός απολυταρχικού καθεστώτος, για όσους μένουν πίσω.
To Wicked των 10 υποψηφιοτήτων έχει και αυτό συγγένεια με τη θεματική. Ο Gregory Maguire στου οποίου το ομώνυμο βιβλίο (1955) βασίζεται το μιούζικαλ, είχε εμπνευστεί την υπόθεση από το δυτικό ρεπορτάζ που σύγκρινε επανειλημμένα τον Saddam Hussein με τον Χίτλερ ως δικαιολόγηση της εισβολής των Ηνωμένων Πολιτειών στο Ιράκ. Η ταινία φοράει διακριτικά το πλαίσιο αυτό, παρουσιάζοντας την πτώση της Χώρας του Oz στον φασισμό από τα χεράκια του γνωστού Μάγου. Η αλληγορία είναι αρκετά ωμή και αρκετά ασαφής ταυτόχρονα, ώστε να μπορούμε να την προσαρμόσουμε σε οποιοδήποτε κοινωνικοπολιτικό περιβάλλον θέλουμε.
Το The Brutalist του Brady Corbet τώρα με επίσης 10 υποψηφιότητες, αφορά έναν Ουγγροεβραίο αρχιτέκτονα που παλεύει να φτιάξει τη ζωή του στις Η.Π.Α. μετά τον Β΄Παγκόσμιο Πόλεμο, ενώ το Anora του Sean Baker με έξι υποψηφιότητες ακολουθεί μία σεξεργάτρια στη σημερινή Νέα Υόρκη. Και οι δύο ταινίες στρέφουν έναν διαπεραστικό προβολέα στην εμπειρία των μεταναστών και στα προνόμια των πλουσίων.
Το Nickel Boys του RaMell Ross, ίσως η αγαπημένη μου από τις υποψηφιότητες Καλύτερης Ταινίας και Διασκευασμένου Σεναρίου, έχει ως θέμα ουσιαστικά το ρατσιστικό παρελθόν της Βόρειας Αμερικής και το πώς αυτό αντηχεί στο σήμερα. Εφάμιλλα το Sing Sing του Greg Kwedar, με υποψηφιότητες για τον Colman Domingo και το Διασκευασμένο Σενάριο, αφηγείται την αληθινή ιστορία μιας θεατρικής ομάδας για φυλακισμένους άνδρες. Δεν αναφέρεται συγκεκριμένα στον ρατσισμό αλλά δεν χρειάζεται – σχεδόν όλοι οι χαρακτήρες της είναι μαύροι και ανήκουν στην εργατική τάξη, όπως έχει παρατηρηθεί να συμβαίνει συχνότερα στις αμερικανικές φυλακές.
Ακόμη και το Dune: Part 2, ένα sci-fi blockbuster με πιο πρόδηλη σύνδεση με θρησκευτικά και πολιτικά ερωτήματα από ότι το μέσο στο είδος, είναι μία δυσοίωνη προειδοποίηση για την υποταγή και το πού μπορεί να οδηγήσει ο δρόμος προς την εξουσία.
Το ερώτημα είναι – πώς θα διαμορφώσουν όλα τα παραπάνω τη βραδιά των Oscars; Όχι τα αποτελέσματα της ψηφοφορίας, αλλά τις ομιλίες; Πώς θα εκφραστούν οι νικητές για τις παρούσες συνθήκες μετά τις εκλογές; Θα το κάνουν καν ή θα επιλέξουν μία πιο ειρηνική, ενωτική οδό; Και αν μιλήσουν πώς θα το διαχειριστεί η μετάδοση;
Ίσως στα φετινά Oscars το μεγαλύτερο ενδιαφέρον δεν θα το έχουν οι νίκες, αλλά όσα θα πουν οι νικητές.
