Game of Thrones, ‘The Bells’: It’s a mad world

Στο 5o επεισόδιο της 8ης σεζόν, o στρατός της Daenerys επιτίθεται στο King’s Landing καθώς διάφορα γνώριμα πρόσωπα συναντούν αυτό που πάντα αναζητούσαν. Ακολουθούν spoilers για το επεισόδιο “The Bells”.

***

Αυτό ήταν ένα πολύ καλό επεισόδιο τηλεόρασης αν δεχτούμε πως συνεχίζει μια ιστορία που είχαν πει κάποια άλλα επεισόδια, όχι πάντως αυτά που βλέπαμε τα τελευταία λίγα χρόνια. Οι δυνάμεις του είναι προϊόν της κοσμοθεωρίας που γέννησε το show, οι αδυναμίες του οφείλονται σε μεγάλο βαθμό στη διαχείριση χρόνου και στόρι στη διάρκεια των προηγούμενων 2 κύκλων.

Είναι γερός ο διχασμός αλλά και αντιπροσωπευτικός της ίδιας της σειράς από την πρώτη στιγμή ως σήμερα, ανάμεσα ειδικά στην ιστορία που οραματίστηκε ο George Martin και στη σειρά που έγραψαν -από ένα σημείο και μετά- οι Benioff & Weiss.

Κι ως προτελευταίο επεισόδιο γενικώς; Είναι κάπως συμβολικό.

Πάμε να τα πάρουμε με τη σειρά.

***

1.

Στο Dragonstone οι Benioff & Weiss βάζουν τις τελευταίες πινελιές της άψογης λεπτοδουλειάς τους στην ολοκλήρωση της μεταστροφής του χαρακτήρα της Daen- λολ πλάκα κάνω φυσικά. Η Daenerys είχε σκλάβους, είχε τάσεις βίας και εκδικητικότητας (βλέπε χρυσό στέμμα), και είχε μπόλικη τριβή και διαπραγμάτευση με την ηθική της ηγεμονίας (αν υπάρχει τέτοιο πράγμα), στα 3-4 πρώτα χρόνια της σειράς. Εσχάτως, καθώς τα πάντα έχουν απλουστευτεί αρκετά, τις σκοτεινές της πτυχές συναντούσαμε κυρίως στα λόγια, κι αυτή η άτσαλη μετάβαση πάντα θα δημιουργούσε πρόβλημα στην όποια αφηγηματική αρμονία.

Ωστόσο η πορεία της Dany από απελευθερώτρια σκλάβων που θα έσπαγε τον τροχό σε παλαβή βασίλισσα, είναι μια εξέλιξη που θα μπορούσε στα χαρτιά να βγάζει νόημα. Για την ακρίβεια είναι μια εξέλιξη που φαίνεται αρκετά κοντά στην κοσμοθεωρία του Martin. Εκεί όπου το ανθρώπινο σκοτάδι και ο παραλογισμός της βίας πάνω στην οποία έχει χτιστεί κάθε φάση του ανθρώπινου πολιτισμού, οδηγούν διαρκώς, απαρέγκλιτα, στη στάχτη.

Χρόνια και σεζόν πριν, ο Tyrion κι ο Jorah -δύο αγνοί χαρακτήρες, στα μάτια της σειράς- πέρασαν πλέοντας ανάμεσα στα συντρίμμια ενός θαυματουργού πολιτισμού που κάποτε έστεκε τρανός, περήφανος, και τώρα ήταν απλώς συντρίμμια παρατημένα σε ξεχασμένες θάλασσες, έρμαια υπάρξεων δίχως συνείδηση. Εκείνη η σκηνή, σε σεζόν ακόμα όπου η σειρά έβρισκε το χρόνο και τη διάθεση και τη θέληση να αναπτύξει την κοσμοθεωρία της στην οθόνη κι όχι μέσα από βιαστικούς διαλόγους που χωράνε στο “previously on” της επόμενης εβδομάδας, μαρτυρά πολλά για το πώς αντιμετωπίζει ο Martin το κάθε λογής κτίσμα, θαύμα, κατόρθωμα. Κάπου, βαθιά, στο τέλος, ο Stannis θα καίει ζωντανή τη Shireen. Κάπου, βαθιά, στο τέλος, τα μυθικά κτίσματα θα γίνουν κοτρώνες στο βυθό μιας μολυσμένης θάλασσας.

Το προτελευταίο επεισόδιο της σειράς έμοιαζε περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο έχει συμβεί εδώ και χρόνια, ως ξεκάθαρο αποτέλεσμα της αρχικής, θρυλούμενης συνομιλίας του Martin με τους showrunners. Οι Benioff και Weiss έλεγαν εξαρχής πως πάντα ήξεραν σε γενικές γραμμές πού θα καταλήξει όλο το έπος -δια στόματος, αν και όχι πένας, Martin- και ανέλαβαν πρώτα να καθαρογράψουν τα όσα είχαν εκδοθεί και, έπειτα, να γεμίσουν τα κενά όταν προσπέρασαν τα βιβλία.

Μετά την προσπέραση η σειρά έχασε την υπομονή της και ξεμπλέχτηκε από το χάος. Η αφήγηση έγινε πιο κοφτή, πιο 1+1=2, οι χαρακτήρες έμοιαζαν πιο σαφώς συμβολικοί και αντιπροσωπευτικοί ενός πράγματος. Το πρόβλημα είναι πως ποτέ δεν ήταν. Αν η Dany πάντοτε επρόκειτο να γίνει η Mad Queen, αυτό μπορεί πιθανώς να δει κανείς γιατί είναι μια ιδέα συνεπής με την ψυχή του στόρι, γιατί ο Martin θα το είχε θέσει ως σημείο άφιξης, όμως είναι εκτός ρυθμού με οτιδήποτε βλέπουμε εδώ και αρκετό καιρό- μέχρι που χαρακτήρες άρχισαν να μιλάνε επίμονα για αυτό εδώ και ενάμιση επεισόδιο. Οι Benioff και Weiss ήθελαν να φτάσουν εκεί όμως δεν διέθεταν την απαιτούμενη χάρη- το μεγαλύτερο πρόβλημα με αυτό το επεισόδιο ήταν τα προηγούμενα επεισόδια.

Στο Dragonstone οι τελευταίοι πιστοί της Daenerys συγκεντρώνονται γύρω της -με βλέμμα βαρύ από ενοχές και αμφιβολία- καθώς διατάζει τον Drogon να κάψει τον Varys, τιμωρώντας τον με θάνατο για εσχάτη προδοσία. Ο Varys (που έχει επιβιώσει ένα κάρο αλλαγές καθεστώτος ως μάστερ κατάσκοπος) μιλούσε ανοιχτά για ανατροπή της βασίλισσας- μάλλον είχε βαρεθεί πια, αλλιώς δεν εξηγείται. Πάντως υποθέτω πως πρόλαβε να κυκλοφορήσει το μήνυμά του για την αληθινή σειρά διαδοχής του θρόνου- θα είναι πρωτοσέλιδο σε όλες τις εφημερίδες της επόμενης μέρας! Το τι θα γίνει τότε είναι ένα θέμα, αλλά ας μην προτρέχουμε.

Η Daenerys είναι προδομένη από τον Tyrion, για τον οποίον η υπομονή της έχει τελειώσει. Έχει χάσει Jorah και Missandei. Ο Jon νιώθει πλέον πιο πολύ φόβο από ό,τι αγάπη. Και -κυριότερα- το μακιγιάζ της είναι πλέον άχαρο. Έχει μαύρους κύκλους, μοιάζει πιο λευκή από συνήθως και τα μαλλιά της πετάνε- είναι το βασιλικό αντίστοιχο των χτυπημένων από τη μοίρα αντρών που αφήνουν μούσι στις σειρές και ξέρεις πως όλα πάνε στραβά μαζί τους. Όχι και η καλύτερη κατάσταση για τη μέρα πριν τον τελικό.

2.

Έχουμε γράψει πολλές φορές στη διάρκεια των τελευταίων σεζόν (από τότε δηλαδή που η σειρά άρχισε να παραδίδει διαρκώς όλες αυτές τις μεγάλες μάχες κάθε 2-3 επεισόδια) πόσο μηδενικό νόημα βγάζουν στρατηγικά τα πάντα, αλλά τελοσπάντων οι αντίπαλοι στρατοί έχουν συνταχτεί για μια ακόμα φορά αντιμέτωποι προσποιούμενοι πως δεν υπάρχει ένα τεράστιο μαγικό πλάσμα πάνω από τα κεφάλια τους που ξερνάει μαγική φωτιά. Η Daenerys αυτή τη φορά αποφασίζει να πατήσει το κουμπί και να κάψει πλοία και τοξάκια και ό,τι βρει μπροστά της- είναι σαν ο στόλος του Euron και τα Μεγάλα Βέλη του Qyburn να ήταν απλώς φτωχές δικαιολογίες πλοκής που μπορούσαμε να ξεφορτωθούμε στο δευτερόλεπτο.

Η Daenerys καβαλάει τον Drogon, καίει τα τείχη του King’s Landing, σμπαραλιάζει τον μισθοφορικό στρατό και ανοίγει το δρόμο για τους στρατιώτες της. Στέκεται απειλητικά με τον δράκο πάνω σε ένα φρούριο οδηγώντας τα τελευταία απομεινάρια του στρατού των Lannister σε παράδοση- οι καμπάνες ηχούν, η πόλη πέφτει. Και ΤΟΤΕ αρχίζει να βάζει φωτιά στα πάντα, σε αμάχους, σε σπίτια, σε μανάδες, σε παιδιά, σε σκυλιά, παραλίγο και στην Arya.

Ο Grey Worm που είναι θυμωμένος επειδή πέθανε η Missandei ακολουθεί και σφάζει κι εκείνος (και μαζί ο στρατός του). Μερικοί Dothraki με τα γιαταγάνια τους εμφανίζονται εντελώς από το πουθενά για να σφάξουν κι εκείνοι λίγο, για να ολοκληρωθεί η εικόνα των εξωτικών κακών που έρχονται απολίτιστα να σφάξουν. Ο Tyrion κοιτάζει σοκαρισμένος, ο Jon Snow κρατά χαρακτήρα σκοτώνοντας μέχρι και τους στρατιώτες του στην ανάγκη.

Το θέμα είναι το εξής: Η ιδέα της Dany, και γενικά ενός στρατιωτικού ηγέτη σε στιγμή πολέμου, να λειτουργεί πλήρως εκτός ηθικών ορίων είναι πολύ ουσιαστική. Και δένει με την ευρύτερη ματαιότητα και το σκοτάδι στο οποίο λειτουργούσε εξαρχής το συγκεκριμένο στόρι. Όμως οι Benioff & Weiss κάνουν ό,τι μπορούν για να παρουσιάσουν τη συγκεκριμένη σκηνή με όρους παντελώς ασπρόμαυρους. Η μάχη είχε 100% τελειώσει, και το μακελειό που ακολούθησε ήταν 100% συναισθηματική και συνειδητή απόφαση. Αυτά τα βολικά κατοστάρια ποτέ δε βοήθησαν καμία ιδέα.

Αλλά, εδώ είμαστε. Και η Daenerys παραδίδει την πόλη στη φωτιά και την καταστροφή, στήνοντας μια ενδιαφέρουσα αντιστροφή: Σχεδόν σε κάθε άλλη μάχη που έχουμε δει ως τώρα, ένα περιτύλιγμα κατά βάση ανούσιων μικρο-γεγονότων γεμίζουν χρόνο μέχρι να φτάσουμε τελικά στην τρίτη πράξη στο ένα σημαντικό στοιχείο που κρίνει τα πάντα, σχεδόν ανεξάρτητο αφηγηματικά από ό,τι έχει προηγηθεί. Αυτή τη φορά, συμβαίνει το ανάποδο- η μάχη έχει κριθεί τη στιγμή τη στιγμή που ο Drogon ξερνάει την πρώτη του φλόγα, κι ό,τι ακολουθεί στην τρίτη πράξη είναι αυτή τη φορά το ‘ανούσιο’.

Κι αυτό είναι κάτι τόσο πολύ πιο δυνατό.

3.

Η τρίτη πράξη, γυρισμένη από έναν Miguel Sapochnik σε πλήρες ‘χαρακώματα πολέμου’ ύφος, είναι ουσιαστικά μια βασανιστική συλλογή από βινιέτες αδιέξοδου θανάτου. Τα πάντα είναι βαμμένα με αίμα και μπαρούτι (στάχτη, έστω- τα επεισόδια δράσης αυτού του σκηνοθέτη πάντα καταφέρνουν να μοιάζουν οπτικά πυκνά δίχως ποτέ να καταλήγουν μουτζούρες) μέσα σε ένα χαοτικό πανικό ολοκληρωτικής καταστροφής. Είναι οι τελευταίες μέρες της Πομπηίας.

(Επιτρέψτε μου μια αναφορά στο ακραία παραγνωρισμένο ‘Pompeii’ του αγαπημένου μου Paul W.S. Anderson, με πρωταγωνιστή επίσης τον Kit Harrington. Από τα λυρικά κάδρα της Arya να βρίσκει το άλογο μέσα σε μια φαινομενική ρωγμή φωτός μέχρι την αίσθηση επικείμενης καταστροφής κάτω από στρώματα στάχτης, το επεισόδιο μου έφερε αρκετά στο νου την ταινία και την απεικόνιση τόσο της δράσης όσο και της αίσθησης ματαιότητας. Λέγαμε παραπάνω πώς το ‘Game of Thrones’ πολύ συχνά ακολουθεί μικρές εξελίξεις αποτυγχάνοντας να αναγνωρίσει πόσο μικρές είναι μπροστά στα πόδια των όποιων του θεών -βλέπε παντοδύναμους δράκους θανάτου-, αλλά αυτό είναι ένα επεισόδιο όπου τα μεγέθη αποκαθίστανται και κάθε απόπειρα σωτηρίας ή παράδοσης στο μοιραίο μοιάζει θριαμβευτικά ανθρώπινη- την ώρα που ένα ηφαίστειο σκάει ή ένας δράκος βρυχάται ή ένας κόσμος φτάνει στο τέλος του).

Σε αυτό το πλαίσιο το CleaganeBowl μοιάζει με απολαυστικά a-level trolling, με κάτι σαν αντι-fanservice. Τα δύο ταλαιπωρημένα αδέρφια πράγματι αναμετρώνεται, όπως οι πάντες δεν έχουν σταματήσει να προβλέπουν χρόνια τώρα, αλλά η μάχη τους αυτή καταλήγει κάπου ανάμεσα στο έπος και την ασημαντότητα- ΟΠΩΣ ΤΑ ΠΑΝΤΑ ΣΤΗ ΖΩΗ ΕΞΑΛΛΟΥ *χαμηλώνει γυαλί ηλίου*. Οι Clegane συναντώνται στα σκαλιά ενός πυργίσκου καθώς τα πάντα γκρεμίζονται, τα σκαλιά, ο πυργίσκος, τα τείχη, το King’s Landing. Ο Gregor παρατά την υπηρεσία της βασίλισσάς του, ο Sandor στέλνει μακριά την Arya. Το Βουνό βγάζει το κράνος του αποκαλύπτοντας αυτό που είναι τώρα. “Πάντα αυτό ήσουν”, γαβγίζει μέσα από τη μουσούδα του ο Σκύλος. Οι δυο τους καταλήγουν σε μια βουτιά θανάτου μες στις φλόγες.

Πιο κάτω, μακριά από τις φλόγες, στην ακρογυαλιά, ο Jaime προσπαθεί να βρει το δρόμο προς το παλάτι- προηγουμένως τον έχει απελευθερώσει ο Tyrion σε μια τελευταία πράξη απόγνωσης / κακής στρατηγικής / ανταπόδοσης για εκείνη τη φορά που ο Jaime έσωσε εκείνον. Τουλάχιστον σε αυτό, η γραφή υπήρξε συνεπής. Όπως, με τον τρόπο της, και στον Euron, ο οποίος συνεχίζει να εμφανίζεται αποκλειστικά και μόνο όταν η πλοκή τον έχει ανάγκη, με τον χαρακτήρα να μοιάζει πάντα μα πάντα σα να προήλθε από κάποιο άλλο σετ, κάποιας άλλης σειράς. Βγαίνει από τη θάλασσα λίγο αφού η Daenerys του έχει κάψει τον στόλο. Βολικά, επιβίωσε. Βολικά, κολυμπά στη στεριά ακριβώς τη στιγμή που περνά από εκεί ο Jaime. Ο κόσμος καίγεται, αλλά ο Euron κι ο Jaime θα παλέψουν ακόμα και τώρα για τις δικές τους εμμονές- ο ένας επειδή νιώθει πως μέχρι τελευταία στιγμή, η θέση του στον κόσμο είναι δίπλα στη Cersei, ο άλλος επειδή μέχρι τελευταία στιγμή ξέρει πως ποτέ δεν τον πήρε σοβαρά, ούτε η Cersei ούτε κανείς.

Ο Jaime τον σκοτώνει και προχωρά στο μόνο τέλος που είχε ο ίδιος προδιαγράψει για τον εαυτό του. Κάτω, στα έγκατα της γης που κάποτε ο ίδιος κέρδισε για την οικογένειά του, αγκαλιασμένος με την Cersei.

Στο έδαφος, ακολουθούμε το POV της Arya, η οποία φαινομενικά κάθε δεύτερη σκηνή ξυπνάει από ένα νέο σοκ, ντυμένη με ένα ακόμα στρώμα στάχτης και αίματος. Προσπαθεί να σώσει μια μητέρα με το παιδί της, προσπαθεί να σώσει τον εαυτό της, η καταστροφή είναι παντού- το επεισόδιο μεταπηδά ανάμεσα στη δική της σεκάνς διαφυγής και στη μάχη του Hound με τον αδερφό του καθώς οι δύο άσπονδοι φίλοι μοιάζουν να δέχονται παρόμοια χτυπήματα. Ο ένας βουτά στον θάνατο, η άλλη καταφέρνει μόλις και μετά βίας να επιβιώσει, αλλά ο κόσμος γύρω τους είναι πάντως καμμένος.

Οι σκηνές της Arya είναι μάλιστα και μια καθαρή ένδειξη του πόσο διαφορετικά έχει αποφασίσει η σειρά να κοιτάζει τα καθαρά fantasy στοιχεία σε σχέση με εκείνα που επιλέγει να αποδώσει ως ρεαλιστικές απεικονίσεις- και ξέρω πως ο δράκος είναι fantasy στοιχείο, όμως στα χέρια των Benioff & Weiss χρησιμοποιείται ως κάτι ανάμεσα σε φυσική καταστροφή και όπλο μαζικού θανάτου, σαν πυρηνική βόμβα ή σαν ηφαίστειο ή σαν κάτι ανάμεσα σε αυτά. Αρκεί να δούμε πως ο ίδιος σκηνοθέτης καδράρει την ίδια ηρωίδα (την Arya) στις δύο τρίτες πράξεις των δύο φετινών μπλοκμπάστερ επεισοδίων του. Απέναντι στον μαγικό στρατό του Night King, με τον μαγικό τρόπο διαφυγής και αντιστροφής του κινδύνου, είναι μια κόμικ υπερηρωίδα που βουτά σε επικό slow motion μέσα σε μια βουβή ταινία τρόμου για να θριαμβεύσει εν μέσω χειροκροτημάτων. Απέναντι στην μαζική καταστροφή που επιφέρει ένας ανθρώπινος ηγέτης, μοιάζει απεγνωσμένη, αβοήθητη, ριγμένη σε ένα σκηνικό πραγματικού τρόμου.

4.

Και τι έχει μείνει για την επόμενη μέρα; Πώς θα *μοιάζει* η επόμενη μέρα; Η Daenerys έχει την πρωτεύουσα και τον θρόνο, έχει συμμάχους, έχει στρατό και δράκο, αλλά ποια θα είναι η συνέπεια αυτής της πράξης; Θα υπάρξει; Πώς θα μοιάζει αυτό το επεισόδιο και αυτή η σεζόν γενικότερα μέσα από μια κάποια απόσταση και ως κομμάτι ενός όλου; (Και, on a sidenote, θα μπορέσει να μιλήσει ποτέ ειλικρινά η Emilia Clarke για το τι αισθάνεται στα αλήθεια για την πορεία του χαρακτήρα της;)

Η μάχη τελείωσε, αλλά ο τρόμος και η βία μοιάζουν να είναι για πάντα. Το γράψιμο και οι κατευθύνσεις των ηρώων στην πορεία της σειράς πέρασαν από χίλια κύματα και μέσα από τρομερές ασυνέπειες και μέσα από αδιανόητες αφηγηματικές ευκολίες, αλλά σαν δήλωση αποχαιρετισμού; Δεν ξέρω. Πώς αλλιώς θα μπορούσε να έχει πει αντίο το ‘Game of Thrones’;

* Το ‘Game of Thrones’ προβάλλεται κάθε Κυριακή στη Nova ταυτόχρονα με την Αμερική, και κάθε Δευτέρα Prime Time στις 22.00 στο Novacinema1HD. Σε αυτό το πλαίσιο, η πλατφόρμα οργανώνει Facebook Live εκπομπές, κάθε Τρίτη μέχρι και τις 28 Μαΐου στις 18:00, στη Facebook page της Nova.

** Για τα πάντα γύρω από το ‘Game of Thrones’, επισκέψου την ειδικά διαμορφωμένη μας σελίδα.

*** Το απόλυτο κουίζ του Game of Thrones είναι εδώ και το έχει ετοιμάσει το Oneman, πάτα εδώ και δείξε μας τι ξέρεις.