Είναι η μόνη σειρά που δεν φεύγω από το σπίτι χωρίς να έχω δει το νέο επεισόδιο. Όχι το “Game of Thrones”, όχι το “Walking Dead”, όχι το “Good Wife”. Το “Survivor”. Ναι, αυτό το “Survivor”, το γνωστό, εκείνο που έγινε φαινόμενο το 2000 και που ήρθε για λίγο και στην Ελλάδα μετά έφυγε και το ξέχασε το σύμπαν. Αλλά ένα μικρό χωριό τρελών αντιστέκεται ακόμα.

Στην Αμερική λοιπόν, το “Survivor” παίζεται ακόμα. Απόψε προβάλλεται το φινάλε της 31ης σεζόν (που είναι και μια από τις 4-5 καλύτερες ever). Η φετινή σεζόν έχει μέση τηλεθέαση 11,35 εκατομμύρια. Πριν 5 χρόνια η τηλεθέαση ήταν 12,35 εκατομμύρια. Αυτή η απώλεια είναι μηδαμινή, και πρακτικά το “Survivor” εδώ και μια δεκαετία, χάνει θεατές με τόσο αργούς ρυθμούς που είναι σα να μη τους χάνει καν.

Ακόμα, εν έτει 2015, υπάρχουν φανατικοί της σειράς που μαζεύονται κάτω από recaps των επεισοδίων και αναλύουν τις στρατηγικές κινήσεις των παιχτών, προβλέπουν τις μελλοντικές τους επιδόσεις, συγκρίνουν παίχτες από το παρελθόν με καινούριους. Σου θυμίζει κάτι αυτό; Εμένα μου θυμίζει ποδοσφαιρικές συζητήσεις.

Ταυτόχρονα, οι ίδιοι αυτοί φανατικοί περιέμνουν κάθε λίγους μήνες την ανακοίνωση του νέου καστ, προσπαθούν από το μοντάζ και τη δραματουργία (ναι τη δραματουργία) της κάθε σεζόν να μαντέψουν τον νικητή, αναλύουν τη σημασία των αποφάσεων του κάθε χαρακτήρα. Δηλαδή όχι μόνο μπάλα, αλλά και δράμα.

Γενικότερα το “Survivor” δεν έχει καμία σχέση με ριάλιτι τηλεόραση τύπου “Big Brother”- περισσότερο μου φέρνει σε κάτι σαν Μουντιάλ αλλά με πλοκή.

Εξηγούμαι.

Το βασικό concept

Σε κάθε σεζόν, 16 ή 18 ή 20 άγνωστοι μαζεύονται σε κάποιο εξωτικό μέρος, συνήθως κάτω από δυσμενείς συνθήκες διαβίωσης, χωρίζονται σε διαφορετικές φυλές και καλούνται να επιβιώσουν. Το μόνα σίγουρα στην πορεία των επόμενων 39 ημερών είναι πως κάθε κάποιες μέρες θα υπάρχουν δοκιμασίες, πως η φυλή που χάνει θα διώχνει κάποιο μέλος της, πως στην πορεία οι φυλές θα ενωθούν σε μία, και πως στο τέλος οι μισοί περίπου παίκτες της σεζόν θα ψηφίσουν έναν από τους 2 ή 3 τελευταίους για νικητή.

Αυτό σημαίνει βασικά πως ό,τι κι αν κάνεις ώστε να ξεφορτωθείς τους υπόλοιπους και να επιβιώσεις, θα πρέπει να το κάνεις με τρόπο που να επιτρέπει σε αυτούς που ξεφορτώθηκες να μμη σου κρατήσουν κακία. Εν ολίγοις δε σου φτάνει που πρέπει να θρέφεσαι με ρύζι για ένα μήνα ή να στέκεσαι κάτω από ταβάνια από μπαμπού όποτε βρέχει, πρέπει να σκέφτεσαι στρατηγικά, να είσαι δυνατός και να φέρεσαι με τακτ ανά πάσα στιγμή.

Γι’αυτό και σπάνια είναι προβλέψιμα ή επαναλαμβανόμενα τα επεισόδια. Δέκα άνθρωποι θα αντιδράσουν με δέκα διαφορετικούς τρόπους σε μια κατάσταση. Δέκα ομάδες ανθρώπων θα αντιδράσουν με χιλιάδες.

Το ξύλο

Τα βασικά στοιχεία είναι οι φυλές, οι δοκιμασίες και τα συμβούλια. Μες στην κάθε φυλή η δυναμική που αναπτύσσεται ανάμεσα στους παίκτες μπορεί να κρίνει το μέλλον του καθενός. Στις πρώτες σεζόν η σειρά εστίαζε πολύ περισσότερο στην καθημερινότητα, στην επιβίωση, στο τι ακριβώς συμβαίνει όταν αφήσεις καθημερινούς ανθρώπους σε μια απομονωμένη περιοχή χωρίς νερό, χωρίς φαγητό, χωρίς κομφόρ. Όσο πέρναγαν οι σεζόν κι αυτό άρχισε να μην μοιάζει πια εντυπωσιακό, οι παραγωγοί εστίασαν σε άλλα πράγματα: Στις δοκιμασίες και στη στρατηγική.

Οι δοκιμασίες λοιπόν. Το θέαμα. Οι “καλύτερες φάσεις”. Έχουμε δει παίχτες:

• να ισορροπούν με το ένα πόδι πάνω σε στύλους
• να ισορροπούν στίβες πραγμάτων πάνω σε κοντάρια
• να τρέχουν μέσα σε λαβύρινθους προσπαθώντας να βρουν τα διαφορετικά κομμάτια ενός παζλ,
• το οποίο μετά πρέπει να λύσουν
• να ποντάρουν λεφτά σε μυστικά αντικείμενα
• να τρώνε γλώσσες και εγκεφάλους
• να παίζουν ξύλο μες στη λάσπη
• να κολυμπάνε
• να πηδάνε
• να τρέχουν
• να πετάνε πράγματα προσπαθώντας να βρουν στόχο
• να σκαρφαλώνουν
• να κάνουν δύο ή περισσότερα από όλα αυτά, ταυτόχρονα

Κάποιες από αυτές τις δοκιμασίες είναι τόσο καλές που θα μπορούσαν απλά να είναι ένα θέαμα από μόνες τους. Αλλά δεν συμβαίνει καν αυτό.

Συνήθως έχουμε δύο δοκιμασίες σε κάθε επεισόδιο. Η τελευταία προσφέρει ασυλία (ομαδική, στα πρώτα στάδια του παιχνιδιού, ή ατομική, αργότερα) και η πρώτη προσφέρει απλώς κάποια ανταμοιβή στο νικητή. Τώρα, αυτό μπορεί να είναι χειρότερο από το να χάσεις: Πολύ συχνά αυτές οι ανταμοιβές είναι φτιαγμένες ώστε να διαταράξουν κάποια λεπτή ισορροπία στη δυναμική της φυλής. Πχ κερδίζει ο Κώστας (ο οποίος έχει στα κρυφά μια συμμαχία με την Ελένη και τον Δημήτρη) και του λέει ο παρουσιαστής, “Κώστα, θα πας και θα δεις ιθαγενείς να χορεύουν και θα φας και μπριζολάρες”, χαρά ο Κώστας, “αλλά θέλω να διαλέξεις άλλους δύο για να πάρεις μαζί σου”, ο Κώστας ο αφελής θα διαλέξει φυσικά την Ελένη και το Δημήτρη.

Κι έτσι, ενώ ο Κώστας, ο Δημήτρης και η Ελένη τρώνε τις μπριζολάρες τους ενώ βουδιστές μοναχοί προσεύχονται μπροστά τους, πίσω στον καταυλισμό ο Βαγγέλης (που έχει χάσει όλους τους συμμάχους του και όλοι πίστευαν πως είναι ο επόμενος που θα φύγει), πλησιάζει τη Μαρία (που είναι επίσης σε συμμαχία με τον Κώστα) και της λέει “κοίτα Μαρία δε ξέρω αν το πρόσεξες αλλά ΕΦΑΓΕΣ ΧΙ ουπς, άβολο, μήπως ψήνεσαι να σουτάρουμε τον Κώστα γιατί πολύ άνετο τον βλέπω;”. Η Μαρία που ξαφνικά έχει αγχωθεί συμμαχεί με το Βαγγέλη, τσιμπάνε και τις ψήφους της Χριστίνας και του Παντελή (οι οποίοι απλά αράζουν στην αιώρα και δεν έχουν ιδέα ποιος έχει συμμαχήσει με ποιον) και ΤΣΟΥΠ ο άνετος Κώστας ξαφνικά μας χαιρέτησε.

Θα πρόσεξες πώς από εκεί που μίλαγα για δοκιμασίες ξαφνικά άρχισα να μιλάω για συμμαχίες. Έτσι πάνε αυτά στο “Survivor”. Το ένα μπαίνει μες στο άλλο.

Τα συμβούλια

Κάθε επεισόδιο τελειώνει με ένα συμβούλιο, όπου κάποιος πάντα φεύγει από το παιχνίδι. Γενικά οι παίχτες ψηφίζουν ποιον θέλουν να διώξουν κι όποιος έχει τις πιο πολλές ψήφους βλέπει, δραματικότατα, τη φλόγα του να σβήνει, σαν σε ρεμπέτικο.

Τώρα, αν αυτό ακούγεται απλό και διαδικασικό, ΧΑ, ας καγχάσω. Τις μισές φορές αυτός που φεύγει δεν έχει ιδέα τι του έμελλε να πάθει, όπως καλή ώρα ο φίλος μας ο Κώστας. Όποτε μια συμμαχία έχει διαρροές και κανείς δεν το έχει πάρει χαμπάρι, είναι σκέτη απόλαυση να βλέπεις τα σοκαρισμένα πρόσωπα αυτών που την πατάνε. Είσαι ας πούμε ο Δημήτρης και έχεις υπολογίσει ότι ο κολλητός σου ο Κώστας θα πάρει πόσες, μέχρι 2 ψήφους. Και παίρνει 4. Σηκώνεις φρύδι, μετράς μέσα σου, δε σου βγαίνουν, γουρλώνεις μάτια, προσπαθείς να καταλάβεις τι έγινε, ο Κώστας παίρνει πόδι και ξαφνικά δεν έχει συμμαχία.

Τα καλύτερα συμβούλια του “Survivor” είναι θέαμα σχεδόν ισάξιο του να βλέπεις πέναλτι σε νοκ άουτ αγώνα ποδοσφαίρου. Ποιος θα το βάλει, ποιος θα το χάσει, γουρλώνεις τα μάτια όταν πάει δοκάρι, πανηγυρίζεις στην απόκρουση. Έτσι είναι κι εδώ. Τις φορές, δε, που κάποιος παίζει immunity idol τα πάντα γίνονται ακόμα καλύτερα.

Το idol είναι ένα κρυφό μενταγιόν που μπορεί να βρει κάποιος παίχτης χύμα στο παιχνίδι, και που αν το παίξει στο συμβούλιο, τον προστατεύει σβήνοντας τυχόν ψήφους εναντίον του. Κάτι που φυσικά προσθέτει επιπλέον επίπεδα στρατηγικής στην όλη διαδικασία. Για να το παίξεις πρέπει να ξέρεις ότι σε στοχεύουν. Αλλά αν το χαραμίσεις; Κι αν το κρατήσεις “για μετά” αλλά σε πετάξουν έξω και φύγεις με το idol στην τσέπη;

Στη φετινή σεζόν είδαμε ένα τα καλύτερα παιξίματα όλων των εποχών, όταν μια παίχτρια (που όλη τη σεζόν κινείται πρακτικά χωρίς συμμαχίες φτάνοντας στον αποψινό τελικό*) το χρησιμοποίησε τη βραδιά που 9 από τους υπόλοιπους 11 ψήφισαν εναντίον της. 9 ψήφοι (οι περισσότερες ever) αχρηστεύτηκαν μεμιάς, και από το πουθενά έφυγε από το παιχνίδι ο ισχυρότερος παίχτης της κυρίαρχης συμμαχίας. Έκτοτε η σεζόν κινείται σε φρενήρεις ρυθμούς, δίχως ούτε μια ισχυρή συμμαχία να έχει σχηματιστεί, απλώς και μόνο επειδή κάποιος έβαλε δυναμίτη τη σωστή στιγμή.

(*Και φυσικά ο καθένας υποστηρίζει τον δικό του ή τη δικιά του, όπως ακριβώς συμβαίνει και στα σπορ. Εγώ πχ είμαι με τον Μουρίνιο και την Κέλι Γουέντγουορθ.**)

(**To twitter dissing μεταξύ των παιχτών είναι ένα μικρό μπόνους απόλαυσης μετά από το κάθε επεισόδιο.)

Έχουμε δει idol να παίζεται για άλλο παίχτη (ώστε κάποιος να προστατεύσει έναν σύμμαχό του), έχουμε δει idol να παίζεται αδίκως (επειδή οι “άλλοι” έχουν πείσει τον κάτοχο ότι θα τον στοχεύσουν απλώς και μόνο για να ξεφορτωθούν το idol του), έχουμε δει παίκτη να παίζει κάτι που ΝΟΜΙΖΕ πως είναι idol αλλά δεν ήταν (κλάμα), έχουμε δει παίκτη να σκαλίζει ψεύτικο idol κάνοντας τους άλλους να ΝΟΜΙΣΟΥΝ πως έχει αληθινό κι άρα να μην τον ψηφίζουν (ενώ μπορούσαν κάλλιστα να το κάνουν).

Οι στρατηγικές ανά πάσα στιγμή είναι τόσες πολλές που ούτε ο Γκρεγκ Πόποβιτς με τα x and o του δε θα μπορούσε να τα έχει όλα υπό έλεγχο. Οι αναλύσεις που γράφονται κάθε φορά για την κάθε απόφαση του κάθε παίχτη (έπρεπε να διώξουν αυτόν; Κι αν όχι ακόμα, τότε πότε; Κι αν όχι αυτόν, ποιον;) είναι αντάξιες μιας post-game ανάλυσης αγώνα, όπου τα πάντα αποτελούν μεταβλητές. Το “Survivor” είναι ένα διαρκές παζλ όπου και τα 20 κομμάτια είναι ζωντανά κι αλλάζουν σχήμα όλη την ώρα.

Πιο έξυπνος, πιο δυνατός, πιο ανθεκτικός

Ένας από τους λόγους που δεν με κουράζει ποτέ η σειρά, παρότι έχω δει κυριολεκτικά δεκάδες εκδοχές της πλέον (26 σεζόν and counting), είναι πως επειδή ζητάει από τους παίχτες πολλά πράγμματα, δίνοντάς τους πολλούς τρόπους να νικήσουν. Το μότο είναι “outwit, outlast, outplay”, κάνοντάς το εξαρχής σαφές πως δεν υπάρχει ένας τρόπος επιβίωσης.

Άλλοι είναι δυνατοί παίκτες, κυριαρχούν στις δοκιμασίες, φτιάχνουν καταλύματα για τους συν-survivors τους, ψαρεύουν μεγάλα ψάρια, και μένουν στο παιχνίδι επειδή παραείναι δυνατοί για να φύγουν. Άλλοι φτιάχνουν δυνατούς δεσμούς με άλλους, καταφέρνοντας να επιβιώσουν χάρη στο κοινωνικό τους παιχνίδι. Άλλοι απλώς ελίσσονται, καταφέρνοντας πάντα να κρύβονται πίσω από άλλους μέχρι να χτυπήσουν την κατάλληλη στιγμή.

Υπό αυτή την έννοια, το “Survivor” είναι ακόμα και ακούσια, ένα πραγματικό κοινωνικό πείραμα. Πετάει 20 αγνώστους στον ίδιο χώρο και τους ζητά να επιβιώσουν στο πλαίσιο μιας μικρής κοινωνίας για ένα μήνα. Ναι, οι κάμερες είναι εκεί και παρατηρούν, όχι όμως με τον άμεσα παρεμβατικό τρόπο ενός ας πούμε “Big Brother” ή “Fame Story”. Αυτό που βλέπουμε δεν θα τεθεί στη δικαιοδοσία του κοινού, δε συμβαίνει εδώ και τώρα. Κάθε σεζόν φιλμάρεται, μοντάρεται και παραδίδεται πριν καν ξεκινήσει η προβολή, οπότε αυτό που βλέπουμε είναι ένα αυτοτελές πείραμα τη φορά, ανέγγιχτο από τον εξωτερικό παρατηρητή.

Βλέπουμε ανθρώπους, διαφορετικούς τύπους ανθρώπων κάθε φορά, από κάθε κοινωνική τάξη, φύλο, φυλή, και παρατηρούμε διαφορετικούς τρόπους κοινωνικής επιβίωσης. Σίγουρα, όλοι αυτοί προσπαθούν να κερδίσουν κάτι, και όλο αυτό είναι ένα παιχνίδι, όμως τα ένστικτα του καθενός δείχνουν πάντα κάτι συναρπαστικό. Όταν κάποιος ξέρει πως κινδυνεύει και πως πρέπει να προφυλαχθεί, τι θα κάνει; Άλλοι αράζουν και το αποδέχονται. Άλλοι καταστρέφουν αντίπαλες συμμαχίες. Άλλοι αναζητούν μανιωδώς τη σωτηρία στη μορφή ενός immunity idol. Άλλοι βάζουν κάτω τους αριθμούς και σκαρώνουν απίθανα σενάρια, ισορροπώντας ανάμεσα σε ένα κάρο υποθετικά σενάρια.

Το “Survivor” ακόμα κι όταν κάνει κάθε χρόνο το ίδιο πράγμα, καταλήγει θέλοντας και μη να το κάνει διαφορετικά, με τον ίδιο τρόπο που τρεις παρέες ανθρώπων στον ίδιο χώρο θα αληλλεπιδράσουν πάντα διαφορετικά μεταξύ τους από ό,τι αν ήταν τρεις άλλες παρέες.

Α, κι αν προσπαθούσαν διαρκώς η μία να επικρατήσει της άλλης.

Και φιλία, και πόλεμος. Και δράση, και στρατηγική. Και πράξεις, και υποθέσεις. Και ρίσκα, και μπλόφες.

Είναι σαν μια παρτίδα πόκερ, η νοκ άουτ φάση ενός Μουντιάλ, μια σαπουνόπερα του Άαρον Σπέλινγκ και ένα ντοκιμαντέρ του National Geographic να έκαναν όλα μαζί ένα παιδί. Πώς να κοιτάξω από την άλλη;

5 σεζόν για σκληρό σαμπλάρισμα

Pearl Islands (Σεζόν 7). Πειρατική θεματική διατρέχει όλη τη σεζόν δίνοντας ξεχωριστό στυλ, τόσο οπτικά όσο στις επιμέρους δοκιμασίες και ανατροπές. Από τα καλύτερα γκρουπ χαρακτήρων και νικητής με ιστορική αξία για τη σειρά.

Micronesia (Σεζόν 16). Αντί να κάνει δεύτερο τυπικό “All-Stars” η σειρά έφερε πίσω 10 παλιότερους συμμετέχοντες και τους έβαλε αντιμέτωπους με 10 superfans της σειράς. Το αποτέλεσμα ήταν προβλεπόμενα απολαυστικό.

Borneo (Σεζόν 1). Εδώ που ξεκίνησαν όλα. Η σεζόν μοιάζει με slow-motion σε σύγκριση με το παιχνίδι όπως παίζεται σήμερα, αλλά έχει μουσειακή αξία. Συν τοις άλλοις βλέπεις πώς γεννήθηκαν και επικράτησαν έννοιες που αργότερα έγιναν κυρίαρχες στο gameplay.

Samoa (Σεζόν 19). Το πιο εντυπωσιακό one-man show στην ιστορία του παιχνιδιού.

Cagayan (Σεζόν 28). Η πιο αγνά διασκεδαστική σεζόν των τελευταίων χρόνων, γεμάτη τέλειες δοκιμασίες, τρελό καστ χαρακτήρων (μεταξύ των οποίων κι ο Κλιφ Ρόμπινσον, ναι, ο ΝΒAer), χαοτικές στιγμές στρατηγικής κι ένα από τα καλύτερα τελικά Συμβούλια ever.