Γιατί ο άντρας θέλει το λαϊκό του

“Σαν το σπιτίσιο το ψωμί και σαν της μάνας την ευχή. Σαν το νερό απ’ την πηγή κι άγριο λουλούδι. Είναι για μένα στη ζωή, το λαϊκό τραγούδι. Λαϊκά τραγούδια, θα λέω μια ζωή. Λαϊκά τραγούδια, βγαλμένα απ’ την ψυχή. Όταν μου λες το σ’ αγαπώ, μ’ ένα τραγούδι λαϊκό. Νιώθω πως είμαι ένα παιδί στο πρώτο χνούδι. Είναι η ίδια η ζωή, το λαϊκό τραγούδι”. Οι στίχοι αυτοί του μεγάλου τραγουδοποιού, Τάκη Μουσαφίρη, σε ένα τραγούδι που ερμήνευσε για πρώτη φορά το 1986 ο τεράστιος και αξέχαστος Δημήτρης Μητροπάνος, είναι βγαλμένοι μέσα από τη ζωή. Γιατί η ίδια η ζωή είναι το λαϊκό τραγούδι.

Η μουσική είναι μία. Δεν χρειάζεται να της βάζουμε ταμπέλες. Γούστα είναι αυτά και ο καθένας ακούει ό,τι του αρέσει. Ό,τι τον κάνει να αισθάνεται καλύτερα στις στιγμές της ζωής του. Άλλος μπορεί να τη βρίσκει με τον Βασίλη Λέκκα και άλλος με τον Βασίλη Τερλέγκα. Η ζωή είναι στιγμές. Μόνο έτσι μπορεί ένας άνθρωπος να την ευχαριστηθεί και να την πιει στο ποτήρι. Μία είναι η άτιμη, ας της δώσουμε την αξία που πρέπει…

Το παρεξηγημένο λαϊκό τραγούδι

Το λαϊκό τραγούδι υπήρξε παρεξηγημένο. Στα παλαιότερα χρόνια είχε ταυτιστεί με την υπερβολική συμπεριφορά των αντρών και την καλώς ή κακώς εννοούμενη μαγκιά, αποτελώντας προέκταση ορισμένων αντρικών συνηθειών, που δεν απέχουν πολύ από… κουσούρια. Ακόμα και σήμερα, νυχτερινά ελληνικά κέντρα διασκέδασης, που προσφέρουν χώρο για ζωντανή λαϊκή μουσική και χορό, χαρακτηρίζονται σαν “σκυλάδικα” και “μπουζούκια” επειδή  η μουσική που παίζουν θεωρείται από κάποιους κατώτερης ποιότητας.

Το λαϊκό τραγούδι, όμως, παραμένει, η παράδοσή μας. Απευθύνεται κυρίως στις λαϊκές μάζες. Αφομοιώνεται από τον λαό. Στην Ελλάδα συνδέθηκε με τον ήχο του μπουζουκιού και του κλαρίνου, που είναι έγχορδα και πνευστά όργανα, τα πιο δημοφιλή στον απλό λαό. Το λαϊκό τραγούδι δεν διαχωρίζεται σε είδη. Χαρακτηρίζεται ως τέτοιο από την απήχηση που έχει και από τα ισχυρά συναισθήματα που προκαλεί.

Υπό την ευρεία έννοια, λαϊκοί τραγουδιστές υπήρξαν και υπάρχουν ανά τον κόσμο. Αυτοί που απευθύνονται στους πολλούς. Μάικλ Τζάκσον, Έλβις Πρίσλεϊ, Μπιτλς, Μαντόνα και πολλοί άλλοι. Η “ποπ” μουσική, για παράδειγμα, βγαίνει από την αγγλική λέξη “popular”, που σημαίνει δημοφιλής. Επί της ουσίας, αυτός που έχει το λαϊκό έρεισμα. “Ποιότητα είναι ό,τι αρέσει στον κόσμο”, είχε πει κάποτε σε μία συνέντευξή του ο Πασχάλης Τερζής. Δεν υπάρχει “έντεχνο” και “άτεχνο” τραγούδι, όπως θρυλείται από τους ψευτοκουλτουριάρηδες αυτής της χώρας. Καλή η κουλτούρα, για αυτούς που την έχουν δει κάπως, αλλά κανείς δεν έκλαψε από δαύτη. Ενώ με το μπουζούκι… Έχουμε κλάψει αμέτρητοι… Το κριτήριο του λαού σπάνια λαθεύει.

Μια υπόθεση ανδρική

Το λαϊκό τραγούδι δεν έχει φυλετικές διακρίσεις. Άλλωστε, η χώρα μας έχει βγάλει σπουδαίους ερμηνευτές και ερμηνεύτριες, που έβαλαν την σφραγίδα τους στο ελληνικό τραγούδι, υπηρετώντας τον λαό και την παράδοση. Στα λόγια του, συναντάμε έννοιες για τον έρωτα, την αγάπη, τον (απο)χωρισμό, αλλά και πολιτικοκοινωνικά προβλήματα. Στην εποχή, που έχει ως αρχή την ισότητα των δύο φύλων, τα μηνύματά του απευθύνονται σε άντρες και γυναίκες.

Η σύνδεσή του με τον άντρα προέρχεται από τα χρόνια του ισχυρού φύλου. Ποτό, τσιγάρο, γκόμενες και κομπολόι, που κρατούσαν οι οργανοπαίκτες. Λαϊκά τραγούδια έχουν γραφτεί για την ξενιτιά, όπου συνήθως έφευγε ο πατέρας, ο γιος, ο σύζυγος, για να συντηρήσει την οικογένειά του. Πολλά λαϊκά τραγούδια, βέβαια, έχουν γραφτεί για τον πόνο και την απιστία. Ειδικά η… τελευταία έχει “κάψει” κόσμο και κοσμάκη.

Ο άντρας με τις πολλές κατακτήσεις λογίζεται “μάγκας” και η γυναίκα με τις πολλές κατακτήσεις “πόρνη”. Σπίτια έκλεισαν, κλείνουν και θα κλείσουν στο μέλλον, οικογένειες τινάζονται στον αέρα για μία αντρική ή γυναικεία απερισκεψία. Πρέπει να παραδεχθώ, αν και με βρίσκει απόλυτα σύμφωνο, πως η απιστία στον άντρα συγχωρείται πιο εύκολα από ό,τι σε μία γυναίκα. Σε κάποιο άλλο θέμα του ONEMAN στο μέλλον (άντε, βρε, σας δίνω και ιδέες) θα εξηγήσω τη φιλοσοφία μου πάνω στο συγκεκριμένο θέμα, αν φυσικά μου ζητηθεί!

Το ζεϊμπέκικο

Σήμα-κατατεθέν του λαϊκού τραγουδιού είναι ο ζεϊμπέκικος χορός. Δεν έχω τίποτα με τις γυναίκες που επιχειρούν να χορέψουν ζεϊμπέκικο. Ως θέαμα, πάντως, δεν μου αρέσει. Δεν μου κολλάει στο μάτι. Δεν γίνεται από εκεί που μία γυναίκα χορεύει “ρίξε στο κορμί μου σπίρτο να πυρποληθώ”, να χορέψει στο καπάκι “βρέχει φωτιά στην στράτα μου”. Too much, που λένε και στο χωριό μου.

Το ζεϊμπέκικο είναι καθαρά αντρικός χορός. Για λίγους, ακριβέστερα. Πρέπει να το λέει η καρδιά σου. Όχι απλά να το “χορέψεις” για να κάνεις… μόστρα στην γκόμενα. Το ζεϊμπέκικο δεν κάνει κάποιον μάγκα. Πρέπει να είσαι για να το χορέψεις. Μάγκας δεν είναι αυτός που έχει μόνο επιτυχίες στο γυναικείο φύλο. Μάγκας είναι ο σεμνός, ο έξυπνος, ο ευγενής, ο καλοντυμένος και ο μοναχικός άντρας. Το ζεϊμπέκικο είναι ένας χορός ψυχής, λεβεντιάς και ευγένειας. Βιώματα ζωής, που πρέπει να βρεις το κουράγιο και τη δύναμη προκειμένου να αντέξεις στην πίστα για τρία-τέσσερα λεπτά στη δική σου κατάθεση ψυχής.

Το ζεϊμπέκικο δεν έχει βήματα και τεχνική. Τον ζεϊμπέκικο χορό, πρέπει πάνω από όλα να τον τιμάς και να τον σέβεσαι. Είναι σαν το “Πάτερ Ημών”, είχα διαβάσει παλιότερα. Ό,τι πιο εύστοχο έχει γραφτεί για έναν χορό, που αντιπροσωπεύει τον αληθινό άντρα. Όπως είναι το “Πάτερ Ημών” για την Ορθοδοξία, έτσι είναι και το ζεϊμπέκικο για το λαϊκό τραγούδι. Το ζεϊμπέκικο είναι μοναχικός χορός. Δεν είναι χορός επίδειξης. Εκείνη την στιγμή, δε σε νοιάζει τίποτα. Δεν ντρέπεσαι για τίποτα. Είσαι αδύναμος και πονάς. Δεν επικοινωνείς με το περιβάλλον, αν και είσαι το κέντρο του σύμπαντος. Αυτοσχεδιάζεις και προσπαθείς να βγάλεις από μέσα σου αυτά που νιώθεις. Πάντα ταπεινά και με αξιοπρέπεια, εκφράζεις και εξωτερικεύεις τα συναισθήματά σου.

Όσο κρατάμε ρίζες και παραδόσεις, σε μία εποχή που τις αλλοιώνει, το λαϊκό τραγούδι θα αποτελεί “καταφύγιο” για τον αδικημένο, τον πονεμένο, τον αδύναμο, τον φτωχό. “Καταφύγιο” για τα ανεκπλήρωτα όνειρά μας, “βάλσαμο” για τις πληγές μας…