Γιατί όλο το ίντερνετ ασχολείται με μια ψεύτικη ταινία του Martin Scorsese;

Η ταινία, σύμφωνα με την επίσημη σύνοψή της, ακολουθεί την ιστορία του Goncharov (Robert De Niro, ενός πρώην ιδιοκτήτη ντισκοτέκ που καταφθάνει στη Νάπολη και αρχίζει να σκοτώνει ώσπου μέσα από μια ματωμένη διαδρομή να ανέβει τα σκαλιά του οργανωμένου εγκλήματος.

«Στην πορεία», συνεχίζει η επίσημη σύνοψη, «ο Goncharov μπλέκεται με τις ζωές του Andrey (Harvey Keitel), έναν παλιό γνώριμο από τον τόπο του, και τον ναπολιτάνο μαφιόζο Mario (Al Pacino)». Δεν είναι μόνο αυτά φυσικά. Στο έπος αυτό συναντάμε ακόμα σπουδαίες φιγούρες όπως την τραγική περσόνα της Katya Michailov που παίζει η Cybill Shepherd και φυσικά τον Gene Hackman σε μια εμβληματική ερμηνεία-δυναμίτη ως “Ice Pick Joe” Morelli.

(Μιλώντας πρόσφατα με τον Κώστα Γαβρά, μου είπε πως για τον Αγνοούμενο «μου πρότειναν για το ρόλο ηθοποιούς όπως ο Gene Hackman, ηθοποιούς με δύναμη όπως φαίνεται σε έναν ρόλο σαν εκείνον στο Goncharov, που μπορούσαν να αντιμετωπίσουν την αδικία. Εμένα με ενδιέφερε ένας μικρός αμερικάνος, που δεν είχε καμία σχέση με αυτή τη δύναμη». Τον ρόλο στην ταινία έδωσε τελικά στον Jack Lemmon, ο οποίος δεν παίζει στο Goncharov. Ακόμα.)

Γυρισμένο τη χρονιά του Mean Streets, το Goncharov είχε μια εντελώς διαφορετική μοίρα. Το Mean Streets έμελλε να γίνει το μεγάλο breakthrough του Scorsese την ώρα που το Goncharov θάφτηκε από στούντιο και διανομείς για μάλλον ασαφείς λόγους καταλήγοντας λίγο πολύ ως χαμένο αριστούργημα. Στο πέρασμα των χρόνων φυσικά τίποτα δε μένει κρυφό: Η ταινία απέκτησε τη θέση που της αξίζει στο πάνθεον των παραγνωρισμένων αριστουργημάτων.

Όλα αυτά είναι γνωστά και δεδομένα και ισχύουν. Ρωτήστε όποιους θέλετε, αρκεί αυτοί που θα ρωτήσετε να είναι στο Tumblr.

Το Goncharov φυσικά δεν υπάρχει στα αλήθεια, αν και το τι είναι αληθινό και τι όχι είναι μια άλλη συζήτηση που πρέπει να κάνουμε άλλη στιγμή. Η ταινία υπάρχει εφόσον τη συζητάμε, αλλά τελοσπάντων ας πούμε πως δεν υφίσταται ως αληθινό κινηματογραφικό προϊόν που μπορείς να δεις σε κάποια οθόνη. Αυτό που υπάρχει, ο μύθος του Goncharov (1973), γεννήθηκε στο tumblr. ως κομμάτι μιας ευρύτερης χιουμοριστικά αυτοαναφορικής παραφιλολογίας. Με έναν χρήστη να παίρνει ένα τυχαίο, παλιό ποστ και να το μετατρέπει σε κάτι τεράστιο, σε κάτι, γουέλ, αληθινό.

To 2020 λοιπόν, σε ένα ποστ βλέπουμε κάτι μποτάκια-μαϊμού που στο εσωτερικό αναφέρονται σε κάποια ανύπαρκτη ταινία γυρισμένη από τον Martin Scorsese με τίτλο Goncharov. (Η εικασία είναι πως επρόκειτο για ένα λάθος συστήματος και πως ο στόχος ήταν να αναφέρεται η εκτύπωση στο Gomorrah του Matteo Garrone.)

Δύο χρόνια μετά, ένας άλλος χρήστης του Tumblr. πέτυχε την ορίτζιναλ φωτό και την έκανε reblog με ένα χιουμοριστικό meta σχόλιο: «αυτός ο ηλίθιος δεν έχει δει το goncharov». Σταδιακά όλο και περισσότερος κόσμος άρχισε να ακολουθεί το αστείο σύμφωνα με το οποίο το Goncharov είναι προφανώς μια αληθινή ταινία, αλλά μιας και θάφτηκε στην εποχή της ελάχιστοι όντως την ξέρουν.

Το τρίτο χτύπημα ήρθε πριν μια μόλις βδομάδα, όταν ένας άλλος χρήστης εμπνεύστηκε από τα παραπάνω και δημιούργησε το ήδη κλασικό πια πόστερ της ταινίας, χρησιμοποιώντας γνωστούς ηθοποιούς με τους οποίους έχει δουλέψει ο Scorsese και ονομάζοντας κάποιους χαρακτήρες.

Μετά από εκείνο το σημείο, συνέβη το αληθινό πάρτυ. Μέσα σε λιγοστές μέρες όλο το Tumblr. έχει γίνει μέρος του αστείου. Κάθε χρήστης μιλά για την ταινία σα να είναι υπαρκτή, προσθέτοντας στοιχεία, χαρακτήρες, σκηνές, κομμάτια πλοκής, ακόμα και ανάλυση μοτίβων– δεν έχει καν σημασία που αυτό που έχει δημιουργηθεί εν τέλει θυμίζει περισσότερο τον Νονό παρά κάποια ταινία του ίδιου του Scorsese. Αυτό κάνει το όλο παιχνίδι ακόμα πιο κεφάτο.

Πώς συνέβη κάτι τόσο μαζικό; Πιθανώς το φαινόμενο να πετυχαίνει στόχο ακριβώς στο σημείο όπου η σινεφιλία γίνεται τόσο διασκεδαστική (το να μοιράζεσαι σημεία αναφοράς, εντυπωσιακά κάδρα, ανάλυση σκηνών, αξέχαστες ατάκες) δίχως να απαιτείται καθόλου από τη δουλειά. Σε μια μόνο στιγμή, ήταν σαν ξαφνικά όλοι να έχουμε δει και απολαύσει το ίδιο πράγμα, δίχως κανείς να τσακώνεται για αυτό (κάτι που επίσης είναι απαραίτητο κομμάτι του κύκλου ζωής μιας υπαρκτής ταινίας).

Έτσι, στο ίδιο ακριβώς διάστημα που στο Twitter ο ένας κάποιος Simu Liu έβαζε τις φωνές(!) στον Scorsese επειδή ο Tarantino είπε πως στις ταινίες της Marvel δεν είναι σταρ οι ηθοποιοί αλλά οι χαρακτήρες (αν δεν έχετε ιδέα τι είναι η πρόταση που μόλις έγραψα τότε σας ζηλεύω, και by the way συγχαρητήρια που δεν είστε ακραία online), το Tumblr. έστηνε το πιο γλυκό σκορσεζοπάρτυ που έχει συμβεί.

Έχουμε memes αντιδράσεων για κάτι που «συμβαίνει» στην ταινία, σαν αυτά τα κλασικά του τύπου «εγώ όταν η Rhaenyra φιλήθηκε με τον Daemon», και τα οποία προφανώς βασίζονται στη δημιουργία «κλασικών» σκηνών για την ανύπαρκτη ταινία. Όπως και φυσικά memes για τις περιπτώσεις όπου άλλες, σύγχρονες σειρές, κάνουν αναφορά στην ταινία, όπως έκανε το Riverdale. (Το διευκρινίζω επειδή το Riverdale συγκεκριμένα θα το είχα ικανό να έχει κάνει με κάποιο τρόπο αναφορά στο Goncharov: δεν είναι αληθινή η αναφορά.) (Μάλλον.)

Έχουμε σκηνές από συγκεκριμένα σημεία της ταινίας να γίνονται fan-made πόστερς (συγκεκριμένα η σκηνή από το μόνο φλάσμπακ της ταινίας, όπου ο νεαρός Goncharov σκοτώνει για πρώτη φορά (θυμίζω πως όλα αυτά αναφέρονται σε κάτι μη υπαρκτό). Έχουμε μια σκηνή μπροστά από ένα ρολόι να αναλύεται σε σχέση με το ευρύτερο μοτίβο των ρολογιών στην ταινία, που συμβολίζουν τον χρόνο που τελειώνει για τους χαρακτήρες.

Μιλώντας για αναλύσεις, θέλετε μήπως να διαβάσετε μια θεωρία για το πώς ο Ice Pick Joe του Gene Hackman κρύβει πίσω του μια ψυχαναλυτική αλληγορία; (Λογικό που βρήκε τόσο ζουμί σε αυτή την ερμηνεία του Hackman ο Κώστας Γαβράς).

Μήπως προτιμάτε να συζητήσουμε τις επιρροές στην αισθητική των κουστουμιών της ταινίας; Ίσως ενδιαφέρεστε για κάποιες ακαδημαϊκές παραπομπές σε σχέση με την ταινία, όπως ας πούμε στην Περί Γένους και Περσόνας διατριβή ή σε αυτό το δοκίμιο του 1993 πάνω στην απεικόνιση της μαφίας στο σινεμά;

Υπάρχουν φυσικά κι οι κριτικές. Μερικές σύγχρονες από το Letterboxd αλλά και το απόκομμα της εφημερίδας από την ορίτζιναλ κριτική του Gene Siskel κατά την κυκλοφορία του φιλμ.

Δεν πιστεύω να νομίζετε ότι τελειώσαμε!

Με χρήση αρχειακού υλικού ή/και με μπόλικο μεράκι, χρήστες αρχίζουν και δημιουργούν σκηνές, τη μουσική της ταινίας, promo εικόνες της εποχής και προφανώς και εικόνες υποθετικών physical εκδόσεων.

Στο τέλος, μέχρι και κάποια εμπλεκόμενα ονόματα άρχισαν να παίζουν το παιχνίδι. Όταν ένας χρήστης στο tumblr. δημιούργησε ένα meme-αντίδραση στην «συνειδητοποίηση» πως έχει έναν μικρό ρόλο στην ταινία κι η Lynda “Wonder Woman” Carter, η ίδια η ηθοποιός το έκανε reblog. Ελπίζω σύντομα να μας εξηγήσει κι ο Κώστας Γαβράς γιατί είχε αρνηθεί να σκηνοθετήσει το Goncharov πριν το αναλάβει ο Scorsese, όπως είχε συμβεί και με τον Νονό λίγα χρόνια νωρίτερα.

Φυσικά, δε θα μπορούσε να υπάρξει πιο ταιριαστή κορύφωση για όλο αυτό το μεγαλείο, από αυτό που συνέβη πριν λίγες μέρες στο TikTok. Όπου η παντελώς online κόρη του Martin Scorsese, Francesca, έγραψε reaction βίντεο σε ένα TikTok που αναρωτιόταν αυτό που όλοι σκεφτόμασταν: «Πιστεύετε πως η Francesca έχει εξηγήσει στον πατέρα της, Martin Scorsese, αυτό που συμβαίνει στο tumblr.;»

Η απάντησή της είναι σιωπηλή, κι απλώς αφήνει στην οθόνη να φανεί ένα σκρίνσοτ της συνομιλίας με τον πατέρα της. Του έχει στείλει ένα από τα άρθρα που γράφτηκαν για το Goncharov, από τους New York Times, και τον ρωτάει αν το είδε αυτό.

«Ναι», απαντάει ο Martin Scorsese, δημιουργός του Goncharov. «Γύρισα αυτή την ταινία πριν χρόνια».