Η κοινωνικά απαραίτητη αναγέννηση της μαύρης μουσικής

Η μεγάλη αλήθεια είναι πως είχαμε λιγάκι ξεχαστεί. Είχαμε κάτσει στο κάθισμα χαλαροί με το κεφάλι να γέρνει πίσω και να θεωρούμε ότι η μπόρα του ρατσισμού έχει περάσει και ότι έχει καταντήσει γραφικό να κλαίγεται ακόμα η μαύρη κοινότητα για ανισότητες και ρατσισμούς, ειδικά όταν το κάνουν φορώντας πολλά κιλά χρυσού σε οποιαδήποτε δυνατή μορφή καλλωπισμού και οδηγώντας τα πιο γρήγορα αυτοκίνητα του πλανήτη.

Εδώ και λίγα χρόνια όμως αυτό έχει ανατραπεί σαν νόρμα και πλέον οι εκφραστές της καταπίεσης το ζουν όλο αυτό πολύ διαφορετικά. Ίσως γιατί είδαν την υποκρισία στην προηγούμενη από αυτούς γενιά που διψασμένη όπως ήταν, ήθελε να απολαύσει κάθε καρπό που μπορούσε να προσφέρει το προϊόν της. Και η επαναστατικότητα και η αντίδραση, από προϊόν έγινε και πάλι ιδέα και βρήκε πάλι τον τρόπο να ακουστεί.

Το 2016 είναι η χρονιά που κυκλοφόρησαν οι περισσότεροι δίσκοι μαύρων μουσικών, της πρώτης γραμμής στη δημοτικότητα και την κατανάλωση, με ξεκάθαρο στοχευμένο κοινωνικοπολιτικό περιεχόμενο, που δεν αφορά μόνο τη μαύρη κοινότητα έστω κι αν πυροδοτήθηκε από αυτήν. Για πρώτη φορά δημιουργήθηκε ένα μαζικό κύμα αντίδρασης ανθρώπων που έχουν στα χέρια τους έστω και την εξουσία της δημοφιλίας. Όλα αυτά συνέβησαν πριν αποφασίσει μια υπνωτισμένη και νοητικά παραλυμένη Αμερική, να δώσει την εξουσία σε έναν ημίτρελο ρατσιστή.

Και ακόμα και στο χειρότερο σενάριο του πιο καχύποπτου, που θέλει αυτές οι κινήσεις να γίνονται από μεγάλα κεφάλια της μουσικής βιομηχανίας μόνο και μόνο για να εκμεταλλευτούν την επικαιρότητα προς όφελος τους και να γεμίσουν τις τσέπες τους, τα τραγούδια τους έχουν ωστόσο εισχωρήσει σε στα λαϊκά στρώματα που είχαν μάθει μόνο να καταπίνουν στίχους για bitches, δολάρια, όπλα και συμμορίες που το μόνο που κατάφερναν ήταν να γυρίζουν τη μαύρη κουλτούρα και μουσική πολλά χρόνια πίσω. Χώρια που τελικά όπως έδειξαν τα νούμερα, μπορεί η Beyonce να είδε το όνομα της να φιγουράρει σε όλες τις λίστες των καλύτερων δίσκων τους 2016, αλλά η Taylor Swift είναι αυτή που έβγαλε αυτό το χρόνο περισσότερα από όσα έβγαλαν μαζί ο JayΖ, η Beyonce και ο Justin Bieber.

The Revolution Must Be Televised

“There will be no highlights on the eleven o’clock News

and no pictures of hairy armed women Liberationists

and Jackie Onassis blowing her nose”

                                                                             Gil Scott Heron – ‘The revolution will not be televised’

Ένα από τα σημαντικότερα protest songs στην ιστορία μπορεί να κάνει λάθος; Φυσικά και όχι, μέσα στο βάθος των ανατρεπτικών του στίχων. Αλλά ο Gil Scott Heron δεν προέβλεψε ότι όλα πλέον συμβαίνουν σε μία οθόνη. Και ότι ναι χρειάζεται ένα ισχυρός άνθρωπος της pop κουλτούρας για να κάνει την ανάφλεξη. Τα ‘60s είχαν την Nina Simone που με τη δύναμη του ονόματός της και τραγούδια όπως τα “Come ye”, “Mississippi Goddam” και “Young, gifted and black” έδωσε φωνή σε τόσους άλλους όπως τον Heron, τον Syl Johnson με το “Is it because I’m black”, τον Marvin Gaye και το “What’s going on” ή τους The Isley Brothers με το “Fight the Powers” που αργότερα θα γινόταν το μεγαλύτερο hit των Public Enemy.

Η Beyonce, είναι ό,τι πιο κοντινό σε αυτό έχουμε στη διάθεση μας ως γενιές των 90’s και 00’s, που δεν έχουμε δει εδώ και 20 χρόνια ένα ηγετικό πρόσωπο της pop (και μάλιστα μη λευκό) να αναλαμβάνει ένα παρόμοιο ρόλο. Ίσως βέβαια γιατί δεν ήταν ποτέ πριν τόσο επιτακτική η ανάγκη όσο είναι την τελευταία 5ετία.

Η εμφάνιση της στα BET Awards τον Ιούνιο που μας πέρασε ήταν ένα συγκλονιστικό show, με τη φωνή του Martin Luther King να μας εισάγει στο “Freedom” λέγοντας ότι «αρνούμαστε να πιστέψουμε πως η τράπεζα της δικαιοσύνης έχει πτωχεύσει».

Το Lemonade, ένας από τους δίσκους της χρονιάς, έφερε στην επιφάνεια όχι πράγματα που δεν γνωρίζαμε ή δεν ακούγαμε, αλλά δραστικότερα, την τάση να ακουστούν και πάλι οι μαύρες φωνές και σπουδαία ονόματα του χώρου (αλλά και μικρότερα όπως θα δούμε παρακάτω) να πάρουν μπρος και να αναλάβουν δράση.

ΔΙΑΒΑΣΕ ΑΚΟΜΑ

Η μεταμόρφωση της Solange Knowles

H Alicia Keys, μετά από 15 Grammy και πωλήσεις των 35 εκατ. δίσκων, αποφασίζει με δημόσια ανακοίνωση της να μην ξαναφορέσει ποτέ της μακιγιάζ και να βγάλει το single “Hallelujah” για την κρίση στη Συρία. Πριν από ένα μήνα κυκλοφόρησε και το καινούργιο της άλμπουμ Here, που μιλάει για την αστυνομική βία, τον πόλεμο και την τακτική που οδηγεί τους μαύρους από τα σχολεία στις φυλακές.

O Common που ποτέ δεν σταμάτησε να ασχολείται με αυτά τα θέματα και να γράφει τραγούδια γι’ αυτά, επέστρεψε φέτος με το καλύτερο του άλμπουμ από το 2005. Το Black America Again είναι εμπνευσμένο και θυμωμένο. Το ομώνυμο κομμάτι με τη συνδρομή του Stevie Wonder, συνοδεύεται από μια μικρού μήκους ταινία 20 λεπτών που είναι μια λιτανεία της αφρικανικής παράδοσης καθώς και ένα ισχυρό οπτικοακουστικό αντίδοτο απέναντι στο ρατσισμό, σκηνοθετημένο από τον Bradford Young, τον διεθυντή φωτογραφίας του προπέρσινου Selma.

Η φρέσκια ενέργεια του Kendrick Lamar, που έχει αναλάβει τον κεντρικό ρόλο του preacher των Αφροαμερικανών με το To Pimp A Butterfly του 2015, κυκλοφορεί, με ότι περίσσεψε από αυτό, το Untitled Unmastered και επιδεικνύει το μεγάλο του απόθεμα. Σαν ο καλύτερος συνεχιστής του έργου του Nas, μιλάει για τα οικονομικά προβλήματα των μαύρων, την ανύπαρκτη δικαιοσύνη, τις κοινωνικές ανισότητες («See I’m livin’ with anxiety, duckin’ the sobriety, fuckin’ up the system I ain’t fuckin’ with society, justice ain’t free, therefore justice ain’t me»).

Οι βετεράνοι A Tribe Called Quest παίρνουν την απόφαση να ξαναχτυπήσουν, μετά από 18 χρόνια και διαλέγουν να το κάνουν τώρα που το καζάνι βράζει, με το πιο ευθέως και βαριά πολιτικοποιημένο άλμπουμ τους. Κι όσο όλοι οι υπόλοιποι απλώς τα λένε, το συναρπαστικό flow και η ποίηση του Q-Tip, δίνουν μια ρεαλιστική αλλά ψύχραιμη διάσταση στο πρόβλημα.

Population gettin’ tired now (they don’t know)

Everybody wants inspired now (they don’t know)

Racist emails fire out (they don’t know)

We did it in the dark, it’s coming out (they don’t know)

The world is crazy and I cannot sleep but (they don’t know)

‘Melatonin’

ΔΙΑΒΑΣΕ ΑΚΟΜΑ

Η στήλη κριτικών άλμπουμ του Γιάννη Σαμούρκα

Το νέο αίμα

Το μεγαλύτερο παράπλευρο όφελος της όλης κατάστασης είναι το φως που παίρνουν όλοι οι μικρότερου βεληνεκούς καλλιτέχνες για να εκφράσουν τις δικές τους ανησυχίες σε ένα κοινό που δεν θέλει απαραίτητα να ακούει πλούσιους popstars να το πατρονάρει και να του κάνει κηρύγματα.

Ο βρετανός Michael Kiwanuka, στο δεύτερο άλμπουμ του, διοχετεύει διακριτικά τις ενστάσεις του και φτιάχνει ένα από τα ωραιότερα singalong soul τραγούδια της χρονιάς με το “Black man in a white world”. Ο συμπατριώτης του Skepta, ένας νιγηριανός από φτωχή οικογένεια και μεγαλωμένος σε προβληματικές γειτονιές, κερδίζει το Mercury Prize με το grime hip-hop άλμπουμ του Konnichiwa και την εκρηκτική του σκηνική παρουσία που ουσιαστικά επισημαίνει ότι τα προβλήματα των μαύρων είναι παγκόσμια.

Ο τρίτος βρετανός που επιτίθεται φέτος και κερδίζει το Music Of Black Origin βραβείο (MOBO Awards) είναι ο Kano με το Made In The Manor. Ένας ακόμα grime hip-hop δίσκος που όμως δίνει τον πρώτο λόγο στο πιάνο(!). O Kano προσπαθεί να αποτινάξει τα κλισέ και να φωνάξει «all respect due to garage niggas, all respect due to Shab and Skibba, and all hail the king Jackson, but our Quincy was Wiley, our Michael was Dylan» στο “New banger”. Αλλά και να παραδεχτεί πόσο δύσκολο είναι να ξεφύγεις από το γκανγκστεριλίκι όταν έχεις μεγαλώσει εκεί που κάποτε έκαναν κουμάντο τα αδέρφια Kray, στο “This is England” (μια σαφής αναφορά στην ομώνυμη ταινία του Shane Meadows).

Τον Ιούνιο κυκλοφόρησε το Still Brazy, το άλμπουμ του νεαρού ράπερ YG (μάλλον σημαίνει Young Gangster) και έχει μέσα το κομμάτι “FDT (Fuck Donald Trump)” που το έγραψε όταν ο Trump αποφάσισε να κατέβει στις εκλογές.

Μέσα στο γενικό χαμό η Jamila Woods πετάει στίχους όπως «we go missing by the hundreds and nobody checkin’ for us…the camera loves us Oscar doesn’t…look at what they did to my sisters, last century last week» στο “Blk girl soldier μέσα από το ντεμπούτο της Heavn.

Αυτό που καταφέρνει αυτή η νέα πιο πολιτικά υγιής γενιά μαύρων μουσικών είναι να ταΐσει και να ταρακουνήσει ακόμα και τις λευκές συνειδήσεις. Να μιλήσει εξ ονόματος όλων, ασχέτως χρώματος και πεποιθήσεως. Kαι πιο σημαντικά (μιλώντας για μουσική πρωτίστως), να τα κάνει αυτά προάγοντας ταυτόχρονα την τέχνη και όχι απλώς χρησιμοποιώντας την. Βάζοντας και πάλι τη jazz, την μουσική των Αφρικανών που εδώ και χρόνια είχε ξεχαστεί, στο καθημερινό λεξιλόγιο των μουσικών sites και blogs.