Ρωτήσαμε τον Bruno Ganz αν ξέρει τα memes με τον Χίτλερ από την ‘Πτώση’

Είχα μόλις τελειώσει τη συνέντευξή μου με τον Bruno Ganz, τον θρυλικό ηθοποιό μεγάλων σκηνοθετών σαν τον Wim Wenders, τον Werner Herzog, τον Coppola και τον Jaume Collet-Serra, ο οποίος ήρθε στο Φεστιβάλ του Λονδίνου στο πλαίσιο της πρεμιέρας της ταινίας ‘The Party’ της Sally Potter. Μίλησα με όλο το καστ και την σκηνοθέτιδα, αλλά η σύντομη κουβέντα με τον Ganz είναι λίγο πιο ξεχωριστή, δε συναντάς κάθε μέρα από κοντά έναν τόσο σημαντικό ηθοποιό.

Είπαμε για την ερμηνευτική του τεχνική, για τον ‘Αμερικάνο Φίλο’ του Wenders, για το πολιτικό κλίμα στην Ευρώπη. Υπέροχη κουβέντα, θα τη διαβάσετε σύντομα ολόκληρη (αν θέλετε). Αλλά θέλω να είμαι ειλικρινής, τόσα χρόνια γνωριζόμαστε από αυτά εδώ τα σάιτ, δε θέλω να λέμε ψέματα μεταξύ μας. Όλη την ώρα που μιλούσαμε, δε μπορούσα να σταματήσω να σκέφτομαι μόνο ένα πράγμα: Πώς νιώθει ο Ganz με τον εαυτό του ως meme;

Το 2004 ο Ganz έπαιξε αυτό που μάλλον θα καταλήξει να θεωρείται ο ρόλος της ζωής του, ερμηνεύοντας τον Χίτλερ στην ταινία ‘Η Πτώση’ του Oliver Hirschbiegel. Η ταινία δημιούργησε ένα κάποιο πανικό καθότι σκιαγραφούσε τον Χίτλερ ως άνθρωπο, οπότε προφανώς τεράστιο μέρος της ευθύνης της απεικόνιση του διασημότερου ανθρώπινου τέρατος είχε μετατοπιστεί στις πλάτες του Ganz. Ένα τέτοιο λεπτοδουλεμένο έργο ζωής, με επίπεδα και προεκτάσεις, προφανέστατα θα περνούσε στην ιντερνετική αιωνιότητα. Ως meme.

(Hitler finds out Santa isn’t real)

Κάθε άνθρωπος που έχει υπάρξει στο ίντερνετ την τελευταία δεκαετία θα έχει πετύχει κατά καιρούς τα διάφορα ‘ο Χίτλερ αντιδρά στο [τάδε]’ βιντεάκια, που μετέτρεψαν μια από τις σημαντικότερες στιγμές του σύχγρονου ευρωπαϊκού σινεμά σε injoke. Αχ, ίντερνετ.

Οπότε ναι, τι να κάνω; Να προσποιούμαι πως δεν καιγόμουν να ρωτήσω τον Ganz, από όλα τα πιθανά πράγματα, για αυτά τα βιντεάκια;

Ντρεπόμουν ωστόσο- ήταν και κοινή η συνέντευξη με τη σκηνοθέτιδα Sally Potter, ήμασταν και δύο δημοσιογράφοι εκεί μαζί, εντάξει, σε πόσους να ξεφτιλιστώ πια. Δάγκωσα τα χείλη μου και το άφησα να φύγει.

ΟΜΩΣ! Η κοσμική δικαιοσύνη έδωσε την ετυμηγορία της λίγη ώρα αργότερα μες στη μέρα. Σε ένα μεγάλο κενό ανάμεσα στις συνεντεύξεις κατέβηκα στο λόμπι του ξενοχοδείου Mayfair για να δω και λίγο φυσικό φως. Εκεί, καθώς περίμενα το ασανσέρ, βλέπω με την άκρη του ματιού μου τον Ganz, να περιμένει ένα άλλο ασανσέρ λίγο πιο μακριά. Με βλέπει, με χαιρετάει, κι έρχεται προς το μέρος μου. Φοράει μια απλή φόρμα, ούτε καν έχει ασχοληθεί όσο όλοι οι υπόλοιποι του καστ. Σα να λέει “κοιτάχτε, είμαι ένας θρύλος, είμαι 76 χρονών, ήρθα, αλλά ας μη το πολυκουράσουμε το θέμα.” Με πλησιάζει λοιπόν, πάει να πει κάτι, αλλά αυτή τη φορά είμαι αποφασισμένος.

(Photo by Vianney Le Caer/Invision/AP)

“Ήθελα να σας ρωτήσω κάτι από πριν. Πώς νιώθετε με τα βίντεο παρωδίες που υπάρχουν για την ‘Πτώση’ στο ίντερνετ;” Γελάει κάπως ξαφνιασμένος με την ερώτηση. “Δε τα είχα δει, αλλά μου λέγανε οι φίλοι μου χρόνια τώρα ότι το YouTube είναι γεμάτο με τη σκηνή αλλά διαφορετικό κείμενο κάθε φορά.” Φαίνεται να τον διασκεδάζει. Τον ρωτάω αν του φαίνεται παράξενο που μια τόσο βαθιά και δύσκολη ερμηνεία για μια τέτοια φιγούρα της ιστορίας έχει γίνει τόσο ευρέως διαδεδομένο αστείο. “Ε, είναι ΟΚ,” λέει, κοιτώντας λίγο εμένα, λίγο την πόρτα του ασανσέρ. “Είναι αστείο. Είναι καλό να κάνει κόσμος αστεία πράγματα.”

Σε αυτό το σημείο είναι σημαντικό να τονίσω πως δεν έχω ιδέα αν με ειρωνεύεται ή όχι. Αλλά περιμένοντας το ασανσέρ συνέχισε να μου μιλάει, το οποίο είναι καλό σημάδι, υποθέτω. Μου είπε πόσο δύσκολη ήταν η ταινία και ο ρόλος. Τον ρώτησα πώς ξεκινάς καν να προσεγγίζεις μια περσόνα που θεωρείται ως οριακά μη-ανθρώπινο κακό. “Διάβασα πολύ, και μίλησα με πολλούς ανθρώπους,” απάντησε. Μου είπε πως για μήνες διάβαζε ένα σωρό βιβλία για τον Χίτλερ, γραμμένα από ανθρώπους που τον ήξεραν, τα οποία πήραν χρόνια για να εμφανιστούν επειδή οι πάντες φοβόντουσαν πως αν τα έγραφαν, θα τους χαρακτήριζαν ναζιστές.

(Η πραγματική σκηνή)

Η ερμηνεία του είναι μυθική. Είναι γεμάτος οργή, θλίψη και μίσος, με έναν ορμητικό, ολοκληρωτικό τρόπο που άλλες νερόβραστες βιογραφίες πολύπλοκων προσωπικοτήτων δεν φτάνουν ούτε στο ελάχιστο. Αυτή είναι υποθέτω η διαφορά ανάμεσα σε μια τολμηρή διείσδυση στην ψυχή ενός ανθρώπου που συλλογικά έχουμε αποφασίσει να μην τον αντιλαμβανόμαστε καν ως άνθρωπο, και σε ξεπλύματα τύπου ‘The Iron Lady’. Ο Ganz μου εξηγεί πως μιλούσε για καιρούς με ειδικούς, κάνοντας πολύμηνη έρευνα πριν προβάρει το ρόλο. Μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα, από εκεί που απλώς περιφερόταν νωχελικά, τώρα κουνούσε χέρια, με κοιτούσε στα μάτια, μιλούσε παθιασμένα.

Η σημειολογία του συγκεκριμένου meme είναι κάτι απόλυτα συναρπαστικό. Παίρνει μια βαθιά, ανθρώπινη προσέγγιση του απόλυτου ανθρώπινου κακού, και την μετατρέπει σε διαρκές punchline. Είναι ακύρωση της καλλιτεχνικής πρόθεσης, αυτό εξυπακούεται. Είναι και επιβεβαίωσή της όμως ταυτόχρονα: Αν η “Πτώση” επιχειρεί να πάρει τον διαστάσεων καρτούν, μπαμπούλα Χίτλερ που έχουμε ανασυστάσει ως ανθρωπότητα στο πέρασμα των δεκαετιών για να εξετάσει τι βρισκόταν αληθινά εκεί μέσα, το ίντερνετ τον ξανακάνει flat, υπό τις ιαχές γέλιων του πλήθους, κι αυτή τη φορά δε χρειάστηκαν παρά λίγα χρόνια. Ή μήνες. Με έναν παράξενο τρόπο, επιβεβαιώνουν το μεγαλείο της δουλειάς του Ganz στον αδιαμφισβήτητα πιο τολμηρό ρόλο στην σύγχρονη ιστορία του σινεμά.

Θα ήθελα να έχω προλάβει να πω κάτι από όλα αυτά, όμως πήγαινα μόλις στον 2ο όροφο- εκείνος στον 5ο. Όταν του είπα πως κατεβαίνω, μου έδωσε το χέρι του. Από όλα τα παραπάνω, του είπα απλώς, και είναι από τις φορές που ειλικρινά και 100% το ένιωθα, “ήταν τιμή μου που σας γνώρισα”. Εξάλλου, λίγα πράγματα είναι περισσότερο ‘21ος αιώνας’ από το να συζητάς με έναν θρύλο για το πώς έγινε meme παρωδία της πιο φρικιαστικής περσόνα του 20ού. Η πόρτα του ασανσέρ έκλεινε- ο Bruno Ganz μέσα ακόμα χαμογελούσε.

*Το ‘The Party’ θα βγει στις αίθουσες από την Feelgood. Τότε θα διαβάσετε και τις συνεντεύξεις με ολόκληρο το σπουδαίο καστ (Cillian Murphy, Timothy Spall, Kristin Scott Thomas, Cherry Jones και φυσικά ο Bruno Ganz) και τη σκηνοθέτιδα Sally Potter.