‘I Am Not a Witch’: Το ομορφότερο ντεμπούτο της χρονιάς προβάλλεται στην Ταινιοθήκη

Για δεύτερη χρονιά, το αφιέρωμα “50/50 Ισότητα και στον κινηματογράφο” μας παρουσιάζει γυναικείες κινηματογραφικές ματιές που αξίζει να γνωρίσει κανείς, λαμβάνοντας χώρα αυτό το τριήμερο στην Ταινιοθήκη, με ελεύθερη είσοδο. Η Ταινιοθήκη, σε συνεργασία με τη Γενική Γραμματεία Ισότητας των Φύλων και το WIFT GR (Women in Film and Television GR), μας συστήνουν για τρεις μέρες ταινίες γυναικών δημιουργών, πολλές εκ των οποίων θα βρίσκονται μάλιστα εκεί ως καλεσμένες.

Εξέχουσα θέση στο πρόγραμμα καταλαμβάνει το εκπληκτικής ομορφιάς σατιρικό δράμα ‘I Am Not a Witch’ που πρόσφατα κέρδισε το BAFTA για εξαιρετικό ντεμπούτο της χρονιάς, και για το οποίο γενικώς σας λέμε τα καλύτερα από πέρσι που το είδαμε πρώτη φορά στις Κάννες. (Η ταινία έκανε πρεμιέρα στη χώρα μας το Νοέμβριο στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης.) Στην ταινία, ντεμπούτο της 35χρονης Ουαλο-Ζαμπιανής Rungano Nyoni, ένα 9χρονο κορίτσι κατηγορείται στο χωριό του στην Αφρική πως είναι μάγισσα και οδηγείται σε κάτι-σαν-εξορία μαζί με τις άλλες γυναίκες (όλες πολύ μεγαλύτερης ηλικίας) που έχουν καταδικαστεί. Είναι αναγκασμένη τώρα να ζει δεμένη σε ένα μεγάλο κομμάτι υφάσματος που την κρατά διαρκώς ενωμένη με ένα ξύλο- ο τρόπος της φυλής να κρατά τις γυναίκες-μάγισσες υπό έλεγχο.

Γράφαμε για την ταινία από τις Κάννες πως, πρόκειται για μια «απίστευτης ομορφιάς και σύνθεσης κάδρων σάτιρα, που εναλλάσσει τα σκληρά πορτρέτα έντονα γήινων χρωμάτων, με απρόσμενης σατιρικής δύναμης σκηνές που οδηγούν εξίσου σε πικρά γέλια όσο και σε ξεφυσήματα αποστροφής» και η οποία «αποκτά διαστάσεις κοινωνικού παραμυθιού- τόσο χάρη στις παλέτες και το ρυθμό της Nyoni, όσο και σε μια πληθώρα στιγμών πάθους και αναγνωρίσιμου πόνου, που φτάνουν να μιλούν για τον κυνισμό της εκμετάλλευσης σε κάθε επίπεδο».

Η Nyoni δε θα βρεθεί κι αυτή στην Αθήνα, όμως βρήκαμε πολλά ενδιαφέροντα πράγματα που είχε να πει για την θαυμάσια ταινία της.

Ρίξε μια ματιά σε μια σύντομη συνέντευξη από τις περσινές Κάννες, όπου μιλά για τα στρατόπεδα μαγισσών που αποτελούν μια εξωφρενική πραγματικότητα, και για το πώς προσέγγιση αυτή τη σκληρή ιστορία με τη γλώσσα ενός παραμυθιού.

(Με την επιλογή cc μπορείς να το δεις με ελληνικούς υπότιτλους.)

Λίγο μετά την πρεμιέρα στις Κάννες, η Nyoni παρουσίασε την ταινία της στο Φεστιβάλ του Τορόντο, όπου μίλησε ακόμα πιο πολύ για το έργο της και για την έμπνευσή της. Ρίξε μια ματιά σε αυτό το σύντομο Q&A από το Τορόντο, όπου μιλάει ακόμα και για το πώς συνεργάστηκε με απολύτως ερασιτέχνες ανθρώπους ακόμα και σε πόστα πίσω από την κάμερα:

Ποια είναι η προέλευση του πρότζεκτ;

Άρχισε ως μια σειρά από μικρές ιστορίες διαφόρων χαρακτήρων. Δεν ήμουν σίγουρη τι προσπαθούσα να πω αλλά σταδιακά φάνηκε τι είχαν όλες κοινό – προσπαθούσα να μιλήσω για θεματικές που σχετίζονται με την καταπίεση, την ελευθερία ή το κόστος της ελευθερίας. Με συνάρπασε αυτό και άρχισα να κάνω έρευνα πάνω στο θέμα. Σκέφτηκα πως ένα στρατόπεδο μαγισσών ήταν το τέλειο μέρος για να τοποθετήσω τους χαρακτήρες και τις ιδέες μου. Επισκέφθηκα και έμεινα σε ένα στρατόπεδο μαγισσών για ένα μήνα στη Γκάνα.

Η ιστορία ξεκίνησε από τις θεματικές ή από τους χαρακτήρες;

Η ιστορία ξεκίνησε όταν θύμωσα πάρα πολύ για κάτι και σκέφτηκα πως έπρεπε να γράψω για αυτό. Όταν το κάνεις αυτό μπορεί να είναι πολύ καρποφόρα διαδικασία αλλά μετά από λίγο συνειδητοποιείς πως γράφεις απλά ένα επιχείρημα που θες να κερδίσεις και γίνεται βαρετό. Όλοι οι χαρακτήρες κατέληξαν να λένε πράγματα που πάντα ήθελα να πω σε ανθρώπους αλλά δε μπορούσα – ήταν πολύ θεραπευτικό αλλά δεν έκανε απαραιτήτως ένα ενδιαφέρον σενάριο. Εξελίχθηκε από εκεί και το να θέσω την ιστορία σε ένα στρατόπεδο μαγισσών φάνηκε να ταιριάζει με όλες τις θεματικές που ήθελα να εξερευνήσω.

Ποιες ήταν οι προκλήσεις του να γυρίζεις την ταινία στη Ζάμπια και από την άλλη τι ήταν υπέροχο σε αυτό;

Οι δυσκολίες για κάθε εξωτερική παραγωγή που έρχεται να δουλέψει στη Ζάμπια είναι να προσπαθήσει να αφομοιώσει αυτά που λειτουργούν στη χώρα. Πρέπει να έχεις ανοιχτό μυαλό και διαφορετική προσέγγιση όταν σκηνοθετείς εδώ, για να κερδίσεις όσο περισσότερο από την εμπειρία. Η κινηματογραφική δομή στη Ζάμπια είναι τώρα στη βρεφική της ηλικία. Το να υποθέτεις πως τα πράγματα θα είναι ίδια κάνει τα πάντα πιο ακριβά, πιο χρονοβόρα και πιο απογοητευτικά στη διαδικασία. Είναι απλά χρόνος – κι αυτό είναι κάτι που δυστυχώς δε μπορείς να ξοδέψεις στη διάρκεια της παραγωγής.

Το φοβερό πράγμα είναι πως υπάρχει τόσος πολύς ενθουσιασμός. Η απουσία εμπειρίας ποτέ δε με φοβίζει αν υπάρχει δίψα και διάθεση για μάθηση. Για παράδειγμα η διευθύντρια του κάστινγκ στην ταινία είχε μηδενική εμπειρία από το πώς κάνουμε κάστινγκ – ήταν διαχειρίστρια ενός ξενοδοχείου. Μου πήρε μισή μέρα να της εξηγήσω το ρόλο της και το έπιασε πολύ γρήγορα.

Οι περισσότερες αφρικάνικες ταινίες που βλέπουμε στα Φεστιβάλ είναι συνήθως πιο ευθείς, αλλά εσύ δημιούργησες μια σάτιρα με στιγμές χιούμορ. Είναι αυτό αντιπροσωπευτικό της γενικότερης δημιουργικής ευαισθησίας σου ή είχε να κάνει με τη συγκεκριμένη ιστορία που έλεγες;

Αυτά που βλέπουμε σε Φεστιβάλ σαν τις Κάννες ή το Τορόντο περισσότερο αντικατοπτρίζουν τον τύπο των ταινιών που προσελκύουν μεγαλύτερη χρηματοδότηση, παρά οτιδήποτε άλλο. Οι ντόπιες ανεξάρτητες παραγωγές που έρχονται από την Αφρική έχουν την τάση να είναι πιο αστείες και πιο πειραματικές. Οι Κάννες είχαν πάντως δεχτεί το ‘Hyena’ στο διαγωνιστικό – μια εκπληκτική Σενεγαλέζικη κωμωδία του παραλόγου. Οπότε υπάρχουν πάντα εξαιρέσεις.

Εγώ ήθελα να κάνω αυτή την ιστορία παράλογη επειδή το ίδιο της το θέμα είναι παράλογο. Ερεύνησα τα στρατόπεδα μαγισσών και τις κατηγορίες εναντίον ‘μαγισσών’ και βρήκα το όλο θέμα τελείως κωμικό και γελοίο μέσα στον κραυγαλέο του μισογυνισμό.

|Η ποπ κουλτούρα μέσα από εικόνες| Ακολούθησε το Ιnstagram account του PopCode.

*Η ταινία ‘I Am Not a Witch’ (‘Δεν Είμαι Μάγισσα’) προβάλλεται την Παρασκευή 30 Μαρτίου στην Ταινιοθήκη, στο πλαίσιο του 2ου αφιερώματος “50/50 Ισότητα και στον Κινηματογράφο”. Αναλυτικές πληροφορίες στη σελίδα της Ταινιοθήκης στο facebook.

Όλο το πρόγραμμα του αφιερώματος:

Παρασκευή 30 Μαρτίου:

• 19.00 Και η γυναίκα έπλασε το Χόλιγουντ – Julia Kuperberg – C. Kuperberg (2016, 52’)
• 20.00 Συζήτηση στρογγυλής τραπέζης με τίτλο: «50/50 και στον Κινηματογράφο: Δεδομένα και Προοπτικές»
• 21.30 Δεν είμαι μάγισσα – Rungano Nyoni (2017, 92’)

Σάββατο 31 Μαρτίου:

• 19.00 Η τέχνη της αγάπης: Η ιστορία της Μιχαλίνα Βισλότσκα – Maria Sadowska (2017, 120’) (Παρουσία της σκηνοθέτιδας)
• 21.45 Η άδεια – Εύα Στεφανή (2001, 26’)
• Φαουέγια – Μύρνα Τσάπα (2017, 61’) (Παρουσία της σκηνοθέτιδας Μύρνα Τσάπα)

Κυριακή 1 Απριλίου

• 18.00 Αναζητώντας εμένα – Ghazale Soltani (2016, 76’) Παρουσία της πρωταγωνίστριας (Μεχραβέ Σαριφινιά)
• 19.30 Συζήτηση στρογγυλής τραπέζης με τίτλο: «Υιοθεσία και Οικογενειακή κατάσταση: αλλαγές στη νομοθεσία και προοπτικές στην Ελλάδα του σήμερα»
• 21.00 Ιερόσυλοι – Μάρσα Μακρή (2017, 86’) (Παρουσία της σκηνοθέτιδας)

|Η ποπ κουλτούρα μέσα από εικόνες| Ακολούθησε το Ιnstagram account του PopCode.