Η μεγάλη απενοχοποίηση του τσιφτετελιού
- 11 ΣΕΠ 2022
Εδώ και περίπου ένα χρόνο τα τσιφτετέλια έχουν κάνει ένα δυνατό comeback στη μουσική. Μουσικοί όπως η Nalyssa Green και η Μαρίνα Σάττι, ενσωμάτωσαν το τσιφτετέλι στον ήχο τους, διαμορφώνοντας ένα νέο είδος, που θα μπορούσαμε να ονοματίσουμε «ψευδοτσιφτετέλι».
Στα 90s, που το τσιφτετέλι είχε την τιμητική του, ήταν ένας ήχος που τολμούσαν να χρησιμοποιήσουν μόνο οι λαϊκοί τραγουδιστές.
Τότε οι μουσικές φυλές ήταν πιο ξεκάθαρες και έπρεπε να ανήκεις κάπου.
Πλέον, τα μουσικά σύνορα έχουν καταργηθεί και έφτασε η στιγμή να ζήσουμε τη μεγάλη απενοχοποίηση του τσιφτετελιού.
Ποια είναι τα ψευδοτσιφτετέλια
Πριν από 10 χρόνια η πρωτοεμφανιζόμενη Nalyssa Green είχε μιλήσει για τους λόγους που προτιμά να γράφει τραγούδια στα Αγγλικά. «Και όποτε ξεκινάω να γράψω ελληνικό στίχο, καταλήγω να το μελοποιώ πάντα με τρόπους ελληνικούς. Δηλαδή είναι ή ζεϊμπέκικο ή τσιφτετέλι, κάπως έτσι. Απλώς, με τη μουσική που παίζω, είναι καλύτερα να μιλάω στα αγγλικά».
Έφτασε όμως η εποχή που θα έγραφε και θα κυκλοφορούσε και το ένα και το άλλο. Το Μπλουμ το 2018 ήταν η πρώτη ολοκληρωμένη της δουλειά στα Ελληνικά.
«Στα ελληνικά είναι όλα πιο φορτισμένα, κι αυτό είναι που απολαμβάνω.Το να μιλάς στη γλώσσα σου έχει βάθος και ουσία» είχε πει σε συνέντευξή της.
Στο Ταξίδι Αστρικό ήταν ακόμα πιο τολμηρή, και η πρόθεσή της να γίνει ο δίσκος όσο πιο ελληνικός γίνεται ήταν ξεκάθαρη. Το Ναι Μεν Αλλά Δεν και η Μπλε Τροχιά από τον συγκεκριμένο δίσκο επαναπροσδιόριζαν το ζεϊμπέκικο (ψευδοζεϊμπέκικα, όπως τα έχει αποκαλέσει η ίδια σε συνέντευξή της).
Κάτι αντίστοιχο μάλιστα είχε κάνει και η Μόνικα στον δίσκο ο Κήπος είναι Ανθηρός. Το ζεϊμπέκικο βέβαια ήταν στην πραγματικότητα απενοχοποιημένο από τότε που ο Μίκης Θεοδωράκης πήρε τον Επιτάφιο από τα χέρια του Μάνου Χατζιδάκι και της Νάνας Μούσχουρη, και τον παρέδωσε στον Γρηγόρη Μπιθικώτση. Ο δρόμος της απενοχοποίησης του τσιφτετελιού όμως ήταν λίγο μεγαλύτερος για τους περισσότερους καλλιτέχνες.
Το 2021, η Nalyssa Green κυκλοφόρησε την Πανσέληνο, ένα single που είναι τόσο ποπ όσο και τσιφτετέλι, ενσωματωμένο πλήρως στην αισθητική της.
Τον Απρίλιο του 2022 η Μαρίνα Σάττι μίλησε στο Mega Star για την επερχόμενη κυκλοφορία του ντεμπούτου δίσκου της Yenna. «Έχω μεγαλώσει σε ένα σπίτι που ακούγαμε πολύ αραβική μουσική. Μου αρέσουν και πολύ τα τσιφτετέλια. Στο παρελθόν όμως ντρεπόμουν να πω ότι μου αρέσουν τα τσιφτετέλια, γιατί αισθανόμουν ότι δε θα με πάρουν στα σοβαρά. [..]
Αυτή η μουσική είναι μέσα μας, πώς μπορούμε σε αυτό που δημιουργούμε να μην αποτυπώνεται αυτό; Έχω κάνει συζητήσεις με μουσικούς που θαυμάζω πολύ, και μου έχουν πει “και εμείς, όταν ήμασταν νέοι θέλαμε να πειραματιστούμε με την παράδοση και φοβόμασταν ότι θα μας κρίνουν”».
Στην ίδια συνέντευξη, μίλησε για τους λόγους που ονόμασε τον πρώτο της δίσκο Yenna, και, μεταξύ άλλων, είπε «Για πολλά χρόνια ένιωθα και γω σαν να έχω ένα φίμωτρο μπροστά μου. [..] Επειδή οι άλλοι δε θα με πάρουν στα σοβαρά και περιμένουν από μένα κάτι συγκεκριμένο, το τσιφτετέλι δε θα το βάλω στη δική μου δουλειά, θα το ακούω κρυφά το βράδυ μόνη μου; Αυτή ήταν η διαδικασία της “γέννας”.
Όχι να μη φοβάμαι τους ανθρώπους γύρω μου πώς θα με κρίνουν, αλλά να μην φοβάμαι τον άνθρωπο που έχω μέσα μου που με έκρινε τόσο καιρό. Να πηγαίνω στο στούντιο και να μην έχω όλους αυτούς τους περιορισμούς για το τι θα ήταν πρέπον και σοβαρό να γράψω, τι θα άρμοζε υποτίθεται στην ανατροφή και στις σπουδές μου».
Στο βίντεοκλιπ του Πάλι, που κυκλοφόρησε το 2021, η Μαρίνα Σάττι χορεύει τσιφτετέλι, αν και το τραγούδι καθ’αυτό δεν είναι τσιφτετέλι. Τίζαρε όμως στην εν λόγω συνέντευξη ότι στον δίσκο Yenna, εκτός από τα Πόνος Κρυφός και το Πάλι, που είχαν αρκετά λαϊκά στοιχεία, θα γίνει μία ακόμα μεγαλύτερη βουτιά στο λαϊκό τραγούδι.
Ο λόγος φυσικά ήταν για το Σπίρτο και Βενζίνη, το οποίο έγινε και η μεγαλύτερη επιτυχία από τα ακυκλοφόρητα τραγούδια του δίσκου, και που έχει σαφείς επιρροές από το απόλυτο τσιφτετέλι Ρίξε στο κορμί μου σπίρτο της Κατερίνας Κούκα, που μοιράζονται και τον ίδιο στίχο στην αρχή των ρεφρέν.
Ποια είναι τα καθαρόαιμα τσιφτετέλια
Την ίδια ακριβώς περίοδο με το Σπίρτο και Βενζίνη της Μαρίνας Σάττι, κυκλοφόρησε και το El Telephone της Ελένης Φουρέιρα, ένα εντελώς απενοχοποιημένο τσιφτετέλι, στο οποίο ακούμε και αραβικό στίχο. H ίδια τραγουδίστρια έχει δηλώσει ότι όταν το άκουσε «αμέσως το ερωτεύτηκα και είπα ότι είναι massive hit». Και είχε δίκιο.
Το τραγούδι αγαπήθηκε πριν καν κυκλοφορήσει ολόκληρο, από ένα teaser που είχε ανέβει στο YouTube. Μετά την κυκλοφορία του, οι ραδιοφωνικές συχνότητες κατακλύστηκαν από El Telephone, στο YouTube το τραγούδι έχει τα περισσότερα views από τα acts στα Mad Awards, στο Spotify έχει τα περισσότερα streams από τα καινούρια κομμάτια του δίσκου της Ελένης Φουρέιρα και στο TikTok όλοι προσπαθούσαν να επαναλάβουν την εμπνευσμένη χορογραφία του.
Λίγες μέρες μετά, η Σοφία Κωτσοπούλου, η Daphne Lawrence και η Plain Jane κυκλοφόρησαν το Habibi, ένα ποπ, οριεντάλ τσιφτετέλι, στο οποίο τραγουδούσαν με στίχους στα αραβικά, τα ελληνικά και τα αλβανικά.
Το πιο καθαρόαιμο τσιφτετέλι όμως είχε έρθει και είχε κάνει επιτυχία λίγους μήνες νωρίτερα. Όταν ο πρωτοεμφανιζόμενος Στέφανος Πιτσίνιαγκας άκουσε τυχαία το Δυνατά Tα Tα Tα στο στούντιο, κατάλαβε κατευθείαν ότι επρόκειτο να γίνει επιτυχία.
Ο 23χρονος τραγουδιστής δούλευε ως Dj από τα 16 του και ήξερε ποια είναι τα κομμάτια που αγαπάει να χορεύει ο κόσμος. Και κυρίως ήταν τα 90s τσιφτετέλια. Το προαίσθημά του βγήκε αληθινό και το Δυνατά Tα Tα Tα ήταν μία από τις μεγαλύτερες επιτυχίες της χρονιάς.
Το συγκεκριμένο τραγούδι δεν επαναπροσδιορίζει την έννοια του τσιφτετελιού, είναι αγνά βγαλμένο μέσα από τα 90s, γραμμένο από τον Μάριο Ψιμόπουλο και την Εύη Δρούτσα.
Έτσι κι αλλιώς, δεν έχει καμία σημασία αν το τσιφτετέλι είναι ψευδό ή πραγματικό, σημασία έχει ότι σε κάνει να χορεύεις.
