Η οργασμική οδύσσεια του Babylon
Το Babylon μας θυμίζει πως το σινεμά πεθαίνει εδώ και 100 χρόνια, αλλά πάντοτε μένει ζωντανό.
- 19 ΙΑΝ 2023
Το Babylon δεν ξεχνάει πως το Χόλιγουντ, όπως και οι Ηνωμένες Πολιτείες συνολικά, είναι χτισμένο πάνω στις αμαρτίες του. Μέσα στα πρώτα λεπτά της νέας ταινίας του οσκαρικού Damien Chazelle, ένας ελέφαντας που πρέπει να μεταφερθεί παράνομα στο σπίτι ενός μεγιστάνα της βιομηχανίας για το επικείμενο πάρτι του χέζει κυριολεκτικά τους ανθρώπους που προσπαθούν να κάνουν τη μεταφορά. Ο δημιουργός δεν χάνει καθόλου χρόνο για να υπονοήσει ότι η μηχανή του Χόλιγουντ εκμεταλλευόταν πάντοτε τους ανθρώπους που την κρατούν σε λειτουργία.
Ένας από αυτούς είναι ο Manny του Diego Calva, ένας fixer από το Μεξικό που ονειρεύεται να δουλέψει σε κάποιο σετ του Χόλιγουντ αντί να μεταφέρει ελέφαντες, αλλά προς το παρόν δεν έχει αποκαρδιωθεί από τη βιομηχανία που τον περιθωριοποιεί. Ο Manny θα είναι η ματιά μας σε ένα από τα πιο καλειδοσκοπικά, παλαβωμένα πάρτι που έχουν αποτυπωθεί ποτέ στον σελιλόιντ, με αποθήκες γεμάτες βουνά ναρκωτικών, σεξουαλικά φετίχ, εκσφενδονισμούς εμετών και περισσότερα γυμνά σώματα από όσα μπορείς να μετρήσεις. Και αυτά είναι μόνο τα πέντε πρώτα λεπτά.
Στο πάρτι βρίσκονται επίσης η Nellie LaRoy της Margot Robbie, μία φιλόδοξη ηθοποιός που γνωρίζει πολύ καλά ότι είναι σταρ και θα κάνει τα πάντα για να το αποδείξει, και ο Jack Conrad του Brad Pitt που είναι ήδη μεγάλος σταρ του βωβού κινηματογράφου με κάμποσα διαζύγια στο ενεργητικό του και άλλα τόσα που έπονται. Η σκοτεινά αστεία, ιλιγγιώδης σεκάνς του πάρτι είναι γεμάτη από αυτές τις πώς-το-κατάφεραν λήψεις που κόβουν την ανάσα, σχεδιασμένες από έναν σκηνοθέτη με το χάρισμα της ρευστής αφήγησης και οπτικής συνοχής, από τον διευθυντή φωτογραφίας Linus Sandgren που καταφέρνει μεγάλης διάρκειας takes σε φιλμ 35 χιλιοστών, και τη Mary Zophre που ράβει μία αναχρονιστική, φανταχτερή γκαρνταρόμπα για τους πρωταγωνιστές.
Η ταινία αφορά τα 1920s του Χόλιγουντ, αλλά περισσότερο τη μετάβαση των ταινιών από τον βωβό κινηματογράφο στον ομιλούντα. Σταρλέτες όπως η Nellie που βρέθηκε εκτεθειμένη όταν η έλευση του ήχου πρόδωσε την ταπεινή της καταγωγή μέσα από τη λαϊκή της προφορά, και αστέρες όπως ο Conrad, ανίκανος να αρθρώσει όπως απαιτούν τα talkies, είναι καταδικασμένοι να μείνουν πίσω όσο η τεχνολογία και οι προτιμήσεις του κοινού ανατρέπονται. Το ίδιο συμβαίνει και στα σετ των ταινιών.
Στο δεύτερο πιο εντυπωσιακό set piece του φιλμ ένα γουέστερν, μία πολεμική ταινία, ένα δράμα και άλλες ταινίες γυρίζονται η μία δίπλα από την άλλη, μιας που ο ήχος δεν έπαιζε ρόλο τότε (εκεί ο Manny θα αποδείξει την αξία του, η Nellie γίνεται αστέρι της και ο Spike Jonze υποδύεται έναν Γερμανό σκηνοθέτη). Αργότερα όμως, σε ένα ιδιαίτερα αξιομνημόνευτο μέρος του Babylon όπου το συνεργείο της Kinoscope προσπαθεί να κινηματογραφήσει μία σκηνή με ήχο, το μέτρημα των αποτυχημένων λήψεων χάνεται και η ζέστη είναι τόσο ακαταμάχητη που κινδυνεύουν ζωές.
Πώς επιβίωσε καν το σινεμά αυτή τη μετάβαση, αναρωτιέται κανείς.
Αλλά αυτό είναι το Babylon. Μία ταινία που απεικονίζει την πρώτη μεγάλη κρίση του μέσου, μέσα από το πρίσμα της τελευταίας του. Ειδικά κατά τη διάρκεια της πανδημίας και της επέλασης των streamers ο θάνατος του σινεμά έχει ανακοινωθεί αρκετές φορές, αλλά το σινεμά υποτίθεται πεθαίνει εδώ και 100 χρόνια. Με ένα συγκινητικό μοντάζ κοντά στο τέλος που παρουσιάζει την ολότητα της ιστορίας του κινηματογράφου, τις αλλαγές στις εποχές του και τη δύναμη της κινούμενης εικόνας ο Chazelle υπερτονίζει κάτι που είχε πει νωρίτερα ο χαρακτήρας της Jean Smart, μία αιχμηρή δημοσιογράφος καλλιτεχνικού ρεπορτάζ – οι δημιουργοί και οι ηθοποιοί δεν θα υπάρχουν για πάντα, αλλά η κινηματογραφική εικόνα εξασφαλίζει ότι «θα περάσουν την αιωνιότητα με τους αγγέλους και τα φαντάσματα».
Ο Chazelle βέβαια ενδιαφέρεται περισσότερο στο πώς παρατηρεί τη δράση και τους ανθρώπους της ταινίας παρά στο τι είναι αυτό που παρατηρεί, περισσότερο στις δυνατότητες της κάμερας και λιγότερο στα υποκείμενά της. Γι’ αυτό ίσως το Babylon μοιάζει με PG ταινία παρότι είναι R-rated. Οι εικόνες είναι γεμάτες σεξ, ναρκωτικά και εφιάλτες (ο Tobey Maguire συμμετέχει στον πιο αδιανόητο από όλους), αλλά δεν νιώθεις ποτέ ότι το φιλμ γίνεται επικίνδυνο.
Οι πιο κοντινές σε ωμό συναίσθημα εμπειρίες του Babylon προκύπτουν όταν στην οθόνη βρίσκεται η Lady Fay Zhu (Li Jun Li), μία ηθοποιός ασιατικής καταγωγής που δεν προσλαμβάνεται παρά μόνο για να γράφει τους τίτλους των ταινιών αλλά ξέρει να ζωντανεύει κάθε πάρτι, και ο Jovan Adepo στον ρόλο ενός μαύρου τζαζίστα που υφίσταται τον ρατσισμό όταν του ζητούν να μαυρίσει παραπάνω το δέρμα του με μέικαπ για το γύρισμα. Η καρδιά της ταινίας δεν χτυπάει σε αυτούς τους δύο γιατί ο Chazelle τους αφήνει και αυτός στο περιθώριο, χτυπάει ωστόσο στον Manny του Calva που θα έπρεπε μετά από εδώ να αποκτήσει σημαντική καριέρα.
Δεν έχω καταλήξει εάν το Babylon είναι ακριβώς καλή ταινία. Μάλλον είναι πολύ απασχολημένο με το να γίνει ωδή για το μέσο για να αποτυπώσει την ουσία του να είσαι ζωντανός. Τι ωδή όμως.
