Η θέση του ΣΑΠΟΕ για το «όχι» του υπουργείου Πολιτισμού στον Γιώργο Λάνθιμο

Το ζήτημα είναι αισθητικό και όχι πρακτικό, αυτό καταλάβαμε από την ανακοίνωση του Υπουργείου Πολιτισμού μετά την επισημοποίηση της άρνησης να παραχωρήσει μια λίγες μόλις ώρες την Ακρόπολη (ένα μέρος της) στον πολυβραβευμένο Έλληνα σκηνοθέτη Γιώργο Λάνθιμο προκειμένου να γυριστεί μία σημαντική σκηνή της νέας του ταινίας Βugonia.

Πιο συγκεκριμένα, η απόφαση αναφέρει: «Δεν εγκρίνεται το αίτημα της εταιρείας παραγωγής Either Or Productions για τη χορήγηση άδειας κινηματογράφησης στον αρχαιολογικό χώρο της Ακρόπολης στις 10 Απριλίου 2025, διότι οι σκηνές που προτείνεται να κινηματογραφηθούν στον μνημειακό χώρο είναι ασύμβατες με τους συμβολισμούς που εκπέμπει και τις αξίες που προβάλλει η Ακρόπολη και ιδιαιτέρως ο Παρθενώνας, ως ένα οικουμενικό μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς.»

Η άρνηση του υπουργείου Πολιτισμού προκάλεσε – δικαιολογημένες – αντιδράσεις, ειδικά από τη στιγμή που στον Ιερό Βράχο έχουν γυριστεί πολλές ταινίες στο παρελθόν.

Λίγες μέρες μετά την είδηση για το «όχι» στον Γιώργο Λάνθιμο, έχουμε και την τοποθέτηση του ΣΑΠΟΕ (Σύνδεσμος Ανεξάρτητων Παραγωγών Οπτικοακουστικών Έργων), στην οποία, μεταξύ άλλων, διαβάζουμε πως, «στην επόμενη επιστολή συγχαρητηρίων του ΥΠΠΟ προς τον οποιοδήποτε Έλληνα και Ελληνίδα σκηνοθέτρια διακρίνεται διεθνώς για την ποιότητα του έργου της, μπορούμε να επισυνάπτουμε τη σχετική απορριπτική πράξη της διοίκησης ως τεκμήριο έμπρακτης υποστήριξης των Ελλήνων δημιουργών από το ελληνικό κράτος.

Ολόκληρη η ανακοίνωση του ΣΑΠΟΕ

Με έκπληξη, απορία και αγανάκτηση ο Σύνδεσμος Ανεξάρτητων Παραγωγών Οπτικοακουστικών Έργων (ΣΑΠΟΕ) υποδέχεται την απόφαση του Υπουργείου Πολιτισμού να απορρίψει το αίτημα χορήγησης άδειας κινηματογράφησης στον αρχαιολογικό χώρο της Ακρόπολης την 10 η Απριλίου 2025 για τη νέα ταινία σε σκηνοθεσία του Γιώργου Λάνθιμου με τίτλο BUGONIA.

Η απόρριψη του σχετικού αιτήματος θεμελιώνεται σε μία και μόνο πρόταση, η οποία ως μεταφυσική – αξιωματική κρίση απλώς δηλώνει «οι σκηνές που προτείνεται να κινηματογραφηθούν στον μνημειακό χώρο είναι ασύμβατες με τους συμβολισμούς που εκπέμπει και τις αξίες που προβάλλει η Ακρόπολη και ιδιαιτέρως ο Παρθενώνας, ως ένα οικουμενικό μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς». Πέραν αυτού ουδέν.

Η υποχρέωση αιτιολογίας των διοικητικών πράξεων, ελάχιστο δείγμα σεβασμού προς τον πολίτη ενός ευνομούμενου κράτους δικαίου, εξαϋλώνεται σε λίγες λέξεις που αφορούν μάλιστα τις υποκειμενικές αισθητικές κρίσεις των μελών ενός διοικητικού οργάνου – και μάλιστα όχι όλων, καθότι υπήρξε μειοψηφούσα γνώμη εντός αυτού. Παρά την αναλυτική και πλήρως εμπεριστατωμένη παρουσίαση του επιδιωκόμενου αισθητικού αποτελέσματος της σχετικής σκηνής που εκτυλίσσεται στην Ακρόπολη, των συμβολισμών της και του φιλοσοφικού της υποβάθρου εκ μέρους των δημιουργών, η απόρριψη αρκείται στην παραπάνω λακωνική διατύπωση.

Την ίδια στιγμή που δεκάδες χιλιάδες ευρώ δαπανώνται σε προγράμματα για την προώθηση της εξωστρέφειας του ελληνικού κινηματογράφου (βλ. Πρόγραμμα Εξωστρέφειας ΕΚΚΟΜΕΔ 2025), την ίδια στιγμή που άλλα μνημεία παγκόσμιας κληρονομιάς, όπως το Ωδείο Ηρώδου του Αττικού παραχωρούνται για τις διαφημιστικές καμπάνιες μεγάλων εταιριών – δηλαδή για την ενίσχυση της κερδοφορίας μιας ιδιωτικής επιχείρησης – και ενώ ο αρχαιολογικός χώρος της Ακρόπολης έχει κατ’ επανάληψη παραχωρηθεί για κινηματογραφικές παραγωγές στο παρελθόν, ο πλέον προβεβλημένος Έλληνας σκηνοθέτης αυτή την στιγμή παγκοσμίως στερείται αυτή την δυνατότητα με μια πλημμελώς αιτιολογημένη διοικητική πράξη δύο προτάσεων.

Πέραν αυτού, ο ΣΑΠΟΕ καταγγέλλει τη διαρροή του περιεχομένου της σκηνής τέλους της ταινίας στα μέσα ενημέρωσης, διαρροή που μόνο από τις υπηρεσίες του ΥΠΠΟ μπορεί να έχει πραγματοποιηθεί και παρά την υποχρέωση εμπιστευτικότητας και εχεμύθειας που διέπει τις σχετικές διαδικασίες.

Λίγες μέρες μετά την υπερψήφιση από την Βουλή διάταξης αυστηροποίησης των κυρώσεων για την διαδικτυακή πειρατεία, με στόχο και τον τελικό χρήστη, σκηνή από το σενάριο κινηματογραφικής ταινίας, δηλαδή προστατευόμενου νομικά πνευματικού δημιουργήματος, γνωστοποιείται παράνομα στον τύπο από στέλεχος εντός του αρμόδιου για την πάταξη της πειρατείας φορέα.

Και φυσικά δεν μπορούμε παρά να επισημάνουμε πως μαζί με λίγη παραπληροφόρηση περί δήθεν αιτήματος κλεισίματος της Ακρόπολης για τις ανάγκες του γυρίσματος διάρκειας τεσσάρων (!) ημερών, όταν στην πραγματικότητα το επίμαχο διάστημα είναι μόλις τεσσάρων ωρών (6πμ – 12μμ αλλά με ώρα ανοίγματος του μνημείου για το κοινό στις 8πμ), η απόρριψη μπορεί να γίνει ευκολότερα αποδεκτή από το ευρύ κοινό.

Καλούμε το ΥΠΠΟ να αναθεωρήσει την στάση του στο κρίσιμο ζήτημα λαμβάνοντας υπόψη τα κρίσιμα στοιχεία που του έχουν προσφερθεί για την καλλιτεχνική αξία του εγχειρήματος. Η νομική δυνατότητα υπάρχει με την αποδοχή της υποβληθείσας αίτησης θεραπείας. Διαφορετικά στην επόμενη επιστολή συγχαρητηρίων του ΥΠΠΟ προς τον οποιοδήποτε Έλληνα και Ελληνίδα σκηνοθέτρια διακρίνεται διεθνώς για την ποιότητα του έργου της, μπορούμε να επισυνάπτουμε την σχετική απορριπτική πράξη της διοίκησης ως τεκμήριο
έμπρακτης υποστήριξης των Ελλήνων δημιουργών από το ελληνικό κράτος.

Το ΔΣ του ΣΑΠΟΕ

ΣΧΕΤΙΚΟ ΘΕΜΑ