«Η τούρτα της μαμάς» ήταν από τις πιο σπουδαίες τηλεοπτικές στιγμές του 2020

«Χαιρέτα μου τον Πλάτανο», «Τα καλύτερα μας χρόνια» και «Η τούρτα της μαμάς» ήταν οι τρεις σειρές που έκαναν πρεμιέρα πρώτα στην ψηφιακή πλατφόρμα του ERTFLIX και ύστερα στους τηλεοπτικούς δέκτες, αξιοποιώντας τις υβριδικές τεχνολογίες που δουλεύονται για χρόνια στο Ραδιομέγαρο και υποδεικνύοντας τις τάσεις που θα ακολουθήσει η τηλεόραση τα επόμενα χρόνια.

Το καθημερινό «Χαιρέτα μου τον Πλάτανο» (διασκευή της κροατικής σειράς “Kud puklo da puklo”), και ειδικά το δις εβδομαδιαίο «Τα καλύτερα μας χρόνια», (διασκευή του ισπανικού “Cuéntame cómo pasó”), εξαιτίας του ιδιαίτερου βαθμού δυσκολίας της σεναριακής και σκηνοθετικής απόδοσης της Ελλάδας του 1969, βρήκαν θετική ανταπόκριση από το τηλεοπτικό κοινό που συντονίστηκε στο ERTFLIX, όπου παρακολουθεί τις σειρές τη στιγμή που επιθυμεί. Από την εξίσωση της επιτυχίας δεν λείπει και «Η τούρτα της μαμάς» που είναι ίσως ένα από τα πιο ακομπλεξάριστα και τολμηρά μυθοπλαστικά προϊόντα της χρονιάς που μας πέρασε.

Η τηλεοπτική επιστροφή του συγγραφικού διδύμου των Αλέξανδρου Ρήγα και Δημήτρη Αποστόλου, μετά τις «Τρίχες» στον ΑΝΤ1 (2014 – 2015), αφορά (ημί-)αυτοτελείς ιστορίες γύρω από ένα οικογενειακό τραπέζι, το οποίο στήνεται με διάφορες αφορμές, όπως το «Ντέρμπι των Αιωνίων», τα γενέθλια της γιαγιάς Μαριλού, τα Χριστούγεννα ή το τραπέζωμα κάποιου διάσημου φιλοξενούμενου. Σε αυτό το οικογενειακό τραπέζι με όλους τους ετερόκλητους χαρακτήρες που μπορεί να φανταστεί κανείς, εκτοξεύονται βιτριολικές ατάκες (σήμα κατατεθέν των δημιουργών), στήνονται λογομαχίες, δημιουργούνται γκρίνιες, παράπονα και διαφωνίες, τις οποίες λύνει ως δια μαγείας «η τούρτα της μαμάς».

Τα πρώτα σχόλια στο Twitter αποθέωσαν την τηλεοπτική επανένωση της Καίτης Κωνσταντίνου με τον Κώστα Κόκλα, μετά τα «Εγκλήματα» του Λευτέρη Παπαπέτρου. Ωστόσο, την παράσταση κλέβουν οι τρεις «γιοι» τους, Θάνος Λέκκας, Πάρις Θωμόπουλος και Μιχάλης Παπαδημητρίου και η αθεράπευτα κυνική, ΠΑΣΟΚοχτυπημένη, είδωλο του Twitter και τεκνατζού γιαγιά Μαριλού, την οποία ερμηνεύει μοναδικά και ανεπιτήδευτα η εκπληκτική Λυδία Φωτοπούλου (βλ. Γκόλφω του Σπ. Περεσιάδη, σε σκηνοθεσία Ν. Καραθάνου στο Εθνικό Θέατρο, σεζόν 2013 – 14).

Σε ένα τηλεοπτικό τοπίο που δεν υπάρχει ούτε μία σατιρική εκπομπή να διακωμωδήσει και να καυτηριάσει τα πολιτικά και τα κοινωνικά πεπραγμένα, οι ήρωες των Ρήγα – Αποστόλου δε διστάζουν να αφήσουν τίποτα ασχολίαστο στην ωριαία διάρκεια των επεισοδίων με λογοπαίγνια, αναφορές και πληθωρικές μεταφορές, όπου μόνο «τα λογικά του Πλάτωνα» λείπουν.

Η κοινωνική σάτιρα των σεναριογράφων βρίσκει πάτημα στο οικογενειακό τραπέζι και, με το μανδύα της σπιτικής θαλπωρής, έχουν τη δημιουργική ελευθερία να δημιουργήσουν κόντρες, να αποτυπώσουν με έμμεσες αναφορές τον οικογενειακό ρατσισμό, να σχολιάσουν τις ιδεολογικές κόντρες θρήσκων – άθρησκων, αριστερών – δεξιών, να καταγράψουν τα επιχειρήματα που χρησιμοποιούν οι δύο πλευρές και να κάνουν ένα έμμεσο σχόλιο σε περιστατικά βίας (βλ. στο Χριστουγεννιάτικο επεισόδιο, στο 01:06:30) και να μιλήσουν ακομπλεξάριστα και άφοβα για τη διαφορετικότητα.

Υπάρχουν δύο σκηνές στις οποίες βλέπουμε για πρώτη φορά στην ελληνική τηλεόραση έναν πατέρα να εξηγεί στο παιδί του το τι είναι διαφορετικότητα και το τι σημαίνει να σέβεσαι τον διπλανό σου, ανεξάρτητα από το χρώμα, την καταγωγή και τη σεξουαλική του ταυτότητα και έναν στρατιωτικό (μια απεικόνιση ενός γκέι χαρακτήρα χωρίς στερεότυπα) να αποκαλύπτει την ομοφυλοφιλία του σε έναν ανώτερό του.

Στο πρώτο επεισόδιο της σειράς, ο μικρός Μάριος (Θανάσης Μαυρογιάννης) ρωτάει τον μπαμπά του, τον Κυριάκο (Θάνος Λέκκας), για ποιον λόγο ο θείος του ο Πάρης (Πάρις Θωμόπουλος) που είναι στρατιωτικός στο Πεντάγωνο φοβάται να πει στην άλλη γιαγιά του (Χρύσα Ρώπα) για τη σχέση του με τον Παναγιώτη (που τείνει να εξελιχθεί στη Νινέτα των «Δύο Ξένων»).

Τότε, ο πατέρας του τού εξηγεί πως «υπάρχουν μερικοί άνθρωποι που δεν καταλαβαίνουν ότι όλοι γεννιόμαστε ίσοι και όχι ίδιοι» και πως «είναι κακό να μη σέβεσαι πως ο άλλος είναι διαφορετικός και πως τη διαφορετικότητα την κατοχυρώνει το Σύνταγμα (…). Δε σε υποχρεώνει κανένας ούτε να αγαπάς, ούτε να κάνεις παρέα με τον οποιονδήποτε. Οφείλεις όμως να σέβεσαι τον χώρο που πιάνουμε όλοι στη γη».

Στο έβδομο επεισόδιο, με αφορμή την προαγωγή του Πάρη, η οικογένεια τραπεζώνει τον ανώτερο του, Ταξίαρχο Μοσχοτά (Πασχάλης Τσαρούχας), ο οποίος πετάει τις μπηχτές του για την ψεύτικη κοπέλα του Πάρη. Κάποια στιγμή, κουρασμένοι από το «θέατρο», ο Πάρης κάνει το coming out στον Ταξίαρχο με την υποστήριξη της οικογένειάς του, καταλήγοντας πως «ο κόσμος είναι πολύ επικίνδυνος για οτιδήποτε άλλο εκτός από την αλήθεια, και πολύ μικρός για οτιδήποτε άλλο εκτός από την αγάπη».

Φυσικά, οι εξελίξεις των coming out και οι διάλογοι περί διαφορετικότητας σε ένα πλαίσιο κατανόησης, καλοσύνης και υποστήριξης δεν εντοπίζονται σε ένα μεγάλο μέρος της ελληνικής κοινωνίας. Παρ’ όλα αυτά, αποτελεί έκπληξη να βλέπουμε από την κρατική τηλεόραση μιας χώρας που κάποτε λογόκρινε ένα φιλί μεταξύ δύο αντρών στο Downton Abbey να προβάλλει τώρα στο πρόγραμμά της μια σειρά που οι ήρωές της είναι ενάντιοι σε κάθε μορφή διακρίσεων.

Το σύμπαν της σειράς παραμένει εξαιρετικά ενδιαφέρον με την αρχική ιδέα του οικογενειακού τραπεζιού που πάρθηκε από το πρώτο επεισόδιο του «Τι ψυχή θα παραδώσεις μωρή;», τη συμπερίληψη ατακών από θεατρικά τους (βλ. Παρακαλώ ας μείνει μεταξύ μας) και ηρώων από προηγούμενα σίριαλ του συγγραφικού διδύμου, όπως το guest του Άγγελου Παπαδημητρίου στον ρόλο του εκκεντρικού, βαθύπλουτου κληρονόμου Ντίμη Τσιμισκή Χόφμαν, που αγαπήσαμε στους «Στάβλους της Εριέτας Ζαΐμη», και της Τζόυς Ευείδη στον ρόλο της Λίτσας, της προϊσταμένης του ιατρείου που γέννησε η Μαρίνα Κουντουράτου στους «Δύο Ξένους» (βλ. Α ρε Φάνη).

Υπάρχουν φορές που οι φωνές και οι υστερίες να κουράζουν, όπως και ο καταιγισμός από το κωμικό οξύ που ανταλλάσσουν μεταξύ τους οι ηθοποιοί να υποσκάπτουν την πλοκή των επεισοδίων. «Η τούρτα της μαμάς», όμως, επαναφέρει την αρμονία στις ατέλειές της και μας σερβίρει ένα από τα πιο νόστιμα κομμάτια μιας ιδιαίτερης κωμωδίας και σάτιρας που είχε λείψει από την ελληνική τηλεόραση.