Ιππόλυση: Και αν το ‘ντιβάνι’ ήταν χωράφι, και ο ψυχολόγος άλογο;

“Οι τετράποδοι άλλωστε ακολουθούν πιστά το ιατρικό απόρρητο. Δεν μας λένε ποτέ τίποτα“.

Μία από τις τελευταίες ατάκες που ηχογράφησε το μαγνητοφωνάκι μου εκείνο το απομεσήμερο Παρασκευής στο Μαραθώνα, στη Λεωφόρο Πλαταιών 95, ήταν μία μεγάλη αλλά και περίεργη αλήθεια. Πράγματι, δεν γίνεται ένα άλογο να μαρτυρήσει το παραμικρό. Εκ των πραγμάτων δηλαδή. Όμως, πώς γίνεται να το μάθει; Θέλω να πω πώς είναι δυνατόν να φτάσουμε στο σημείο της εκμυστήρευσης; Αυτή ήταν μία από τις βασικές μου απορίες όταν έμαθα για την ύπαρξης της Ιππόλυσης, της ομάδας ψυχοθεραπευτών που από το 2009 αναλαμβάνουν να περιποιηθούν τα τραύματα των ‘άχρηστων’ όπως μου θα μου επαναλάβει αρκετές φορές στη συζήτησή μας η επικεφαλής και ιδρύτρια της ομάδας, νευρολόγος και ψυχίατρος Δρ. Νίκη Μαρκογιάννη, και εν τέλει να τα απελευθερώσουν από το υποζύγιό τους ώστε να μπορέσουν να βοηθήσουν στην ψυχική υγεία των ανθρώπων.

Φωτογραφίες: Φραντζέσκα Γιαϊτζόγλου- Watkinson

Πριν δώσω το λόγο στην Νίκη, πρέπει να σε ενημερώσω ότι προς τιμήν τους (μεταφορικά και καθόλου κυριολεκτικά) η θεραπεία για την οποία θα μάθεις ευθύς αμέσως πληρώνεται με δωρεές αλλά και “με το ανταλλακτικό σύστημα. Αν κάποιος έρθει και καθαρίσει στάβλους, θα έχει θεραπεία. Αν θέλει να φέρει φαγητό στα ζώα, θα έχει θεραπεία“. Αν έχεις κάνει ποτέ ψυχοθεραπεία ή γνωρίζεις τις τιμές της αγοράς, τότε ίσως καταλαβαίνεις γιατί το γράφω.

Η Ιππόλυση ως ιστορία…

“Η Ιππόλυση είναι μία μη κερδοσκοπική αστική εταιρεία που ο στόχος της, ο σκοπός της είναι αυτό που λέει και το όνομά της: Ίππος και λύση. Είναι δηλαδή ένας χώρος που παρέχει λύση σε άλογα που δεν έχουν άλλη λύση ζωής είτε γιατί είναι τραυματισμένα και άρα άχρηστα για τους ανθρώπους είτε γιατί είναι ηλικιωμένα και κανείς δεν ενδιαφέρεται να τα γηροκομήσει, να τα ταΐσει, να τα προσέξει. Η Ιππόλυση δίνει μία λύση ζωής σε αυτά τα άλογα και τα εκπαιδεύει για να γίνουν θεραπευτές και δάσκαλοι και οδηγοί ζωής για τους ανθρώπους“.

“Το πρόγραμμα Eagala που εφαρμόζουμε στην Ιππόλυση υποστηρίζει ότι με τη βοήθεια του αλόγου επιτυγχάνεται η αυτογνωσία, η εξέλιξη, η ανάπτυξη της ανθρώπινης προσωπικότητας, των ταλέντων, της δημιουργικότητας αλλά και η διόρθωση και λύση προβλημάτων που έχουν και αντιμετωπίζουν οι άνθρωποι στην καθημερινότητά τους“.

“Τα άλογα συνήθως όταν τα παραλαμβάνουμε έχουν ήδη εργαστεί είτε σαν υποζύγια, είτε σαν αθλητικά άλογα είτε σαν άλογα στον ιππόδρομο και έχουν μάθει να υπακούν εντολές. Η σχέση του ανθρώπου με το άλογο είναι η σχέση του αφεντικού με τον δούλο“.

“Όταν ένα ζώο ξέρει ότι το σέβεσαι, τότε δεν έχεις πρόβλημα επικοινωνίας. Δεν υπάρχει φόβος, δεν υπάρχει τιμωρία, δεν υπάρχει τίποτα. Μέσα από αυτήν τη διαδικασία, το κάθε άλογο αρχίζει να βρίσκει την ασφάλεια και τη γαλήνη. Το καθένα το κάνει στο δικό του χρόνο. Εξαρτάται από την ιστορία του, από τις τραυματικές εμπειρίες που ενδεχομένως έχει στο παρελθόν του, από την ηλικία του. Υπάρχει ένας μέσος όρος δύο χρόνων που λέμε ότι χρειάζεται το άλογο για να ισορροπήσει μπορεί όμως να είναι λιγότερο, μπορεί και περισσότερο“.

“Ξέρετε και αυτά έχουν προσωπικότητα. Όπως και εμείς“.

“Παρόλο που είμαστε πάρα πολύ φτωχοί σε διαφήμιση, έχουν περάσει μέχρι στιγμής περισσότερα από 5000 άτομα. Οικογένειες, αθλητικές ομάδες, σχολικές ομάδες, εταιρείες“.

“Εμείς δεν κάνουμε θεραπεία υποβοηθούμενη από κατοικίδια. Δεν έρχονται εδώ οι άνθρωποι να χαϊδέψουν τα αλογάκια. Εμάς είναι μία δομημένη θεραπευτική προσέγγιση“.

“Δεν ιππεύουμε. Η θεραπευτική ιππασία που αφορά σε άτομα με κινητικές διαταραχές είναι μία άλλη ειδικότητα. Εμείς εδώ είμαστε στο έδαφος μαζί με τα ζώα, ίσος προς ίσον, πρόσωπο με πρόσωπο“.

Η μέθοδος Eagala…

“Έρχεται λοιπόν ένας άνθρωπος οποίος μπορεί να ζητήσει βοήθεια είτε φωναχτά είτε από μέσα του. Τα ζώα δεν ενδιαφέρονται άλλωστε για λόγια. Ενδιαφέρονται για αυτά που εκπέμπει το συναίσθημά μας. Κάποιο ή κάποια άλογα, θα ανταποκριθούν σε αυτήν την έκκληση. Σε εκείνο το σημείο λοιπόν, ζητάμε από τον άνθρωπο να περάσει λίγη ώρα με αυτά τα άλογα και αναλόγως τι θα του θυμίζουν, να μας τα συμβολίσει. Σε κάποιον μπορεί για παράδειγμα να βγάλει την καλοσύνη, σε άλλον, την τσαχπινιά, αυτό είναι τελείως προσωπικό. Μόλις τελειώσουμε με τους συμβολισμούς, υπάρχουν διάφορες δομικές ασκήσεις έτσι ώστε να καταλάβει ο άνθρωπος τι κάνουμε εδώ. Του ζητάμε να χτίσει ένα δρόμο ζωής με ένα στόχο ή οτιδήποτε άλλο και αφού το κάνει αυτό να διαλέξει με ποιο από τα προηγούμενα σύμβολα πιστεύει ότι θα μπορέσει να πετύχει αυτόν το στόχο. Συνδεόμενος με αυτό το σύμβολο, ξεκινάει να περπατήσει και να διαπραγματευτεί τις δυσκολίες“.

“Η επικοινωνία δεν είναι μόνο λεκτική αλλά είναι και εξωλεκτική και όταν φοβάμαι, ο φόβος μου μυρίζει και προκαλεί κάποιες μικρές μυικές συσπάσεις τις οποίες μπορεί να διαβάσει το άλογο. Δεν πρέπει ξεχνάμε ότι τα άλογα είναι ζώα αγέλης σαν τους ανθρώπους και βρίσκονται σε συνεχή επικοινωνία μεταξύ τους στην αγέλη γιατί από εκείνη εξαρτάται η επιβίωσή τους. Έχουν διαφορετική στάση σώματος, ουράς, αυτιών, συσπάσεις προσώπου όταν πρόκειται για κίνδυνο, για τροφή κ.ο.κ. Αυτό σημαίνει ότι μπορούν να διαβάζουν και τη δική μας εξωλεκτική συμπεριφορά“.

“Στο σημείο που εγώ έχω ένα αδιευκρίνιστο θέμα το άλογο θα κοντοσταθεί, τις περισσότερες σκύβει και υποδεικνύει ότι εδώ έχουμε μία περιοχή ‘παγιδευμένη’. Για να ξεκολλήσω την κίνηση και να κινηθώ ξανά με το άλογο απαιτείται να λύσω αυτό το θέμα μέσα μου. Προσπαθώντας δηλαδή να πάρω το άλογο από αυτήν την περιοχή είναι σαν να διαπραγματεύομαι μέσα μου ότι και εγώ θα κινηθώ προς κάποια κατεύθυνση“.

“Και εμείς καταλαβαίνουμε την εξωλεκτική επικοινωνία. Όταν μπαίνουμε σε σιωπή και αφήσουμε κατά μέρος τις πολυλογίες μας ερχόμαστε σε επαφή με τον εαυτό μας και επικοινωνούμε μαζί του. Πολλοί λένε: ‘μα τι θα καταλάβω, δεν καταλαβαίνω τίποτα, δεν ξέρω από ζώα’. Μέσα σε μισή ώρα ξέρουν πάρα πολύ καλά τι συμβαίνει και τι γίνεται μέσα εκεί. Δεν είναι ανάγκη να ξέρεις από ζώα, δεν είναι ανάγκη να έχεις επαφή με τα ζώα. Μερικές φορές μη σου πω είναι και χειρότερο γιατί υπάρχουν πάρα πολλές σχολές που διδάσκουν το πόσο θα κάνεις το άλογο να σε υπακούει και πώς το άλογο θα μάθει να κάνει αυτά που θέλεις και αυτοί οι άνθρωποι νομίζουν ότι εφαρμόζοντας αυτά τα κόλπα ξέρουν τι λέει το άλογο“.

“Δεν χρειάζεται συνειδητοποίηση. Το επίπεδο της επικοινωνίας είναι το επίπεδο των συναισθημάτων, των ενστίκτων, των αναγκών, των φόβων. Το παιδί έχει ακριβώς τα ίδια με έναν ενήλικα, απλώς ο δεύτερος τα έχει καλύψει με πάρα πολλά στρώματα εκλογίκευσης. Το παιδί είναι πιο καθαρό. Άρα το παιδί θα συντονιστεί γρηγορότερα. Σε εμάς τους μεγαλύτερους, επειδή έχουμε πολύ σκουπίδι στο κεφάλι μας, και επειδή συνεχώς προσπαθούμε να ερμηνεύουμε και τελικά παρερμηνεύουμε τα πράγματα, μας παίρνει περισσότερο χρόνο. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν είναι αποτελεσματικό. Είναι αποτελεσματικό σε όλες τις ηλικίες“.

“Οι μαθησιακές δυσκολίες όλες βοηθούνται πολύ από τη μέθοδο“.

Η Χρύσα Μπαξεβανίδη, ψυχολόγος ψυχοθεραπεύτρια και μέλος της ομάδας ένιωσε την ανάγκη να παρέμβει:”Το πιο βασικό για εμένα επειδή δουλεύω και σε γραφείο όπως όλοι οι κλασικοί ψυχοθεραπευτές είναι η διαφορά που βλέπεις μεταξύ των ανθρώπων που ακολουθούν την κλασική μέθοδο και εκείνων που έρχονται και δουλεύουν εδώ μαζί με εμάς και τους τετράποδους θεραπευτές. Εδώ παρότι δεν μιλάμε ή ίσως επειδή δεν μιλάμε, τα πράγματα είναι πιο άμεσα. Και στο πώς θα τα βιώσει ο άνθρωπος μέσα του και στις αλλαγές που παρατηρείς επάνω τους, μέχρι και στην έκφραση του προσώπου, βλέπεις ότι γλυκαίνει, ηρεμεί“.

“Στους δικούς μου θεραπευόμενους, ακόμα και σε εκείνους που ακολουθούν λεκτική ψυχοθεραπεία, το συστήνω πολύ συχνά. Πολλές φορές έρχονται εδώ και μετά τη βιωματική θεραπεία με τα άλογα επιστρέφουν στην λεκτική ψυχοθεραπεία με εντελώς διαφορετικά δεδομένα. Λύνονται οι κόμποι πιο εύκολα“.

Η Ιππόλυση ως ομάδα…

“Είμαστε πιστοποιημένοι στη μέθοδο. Υπάρχουν στην ομάδα μας τέσσερις παιδοψυχολόγοι, μία ψυχίατρος και μία κτηνίατρος αλόγων. Όλοι μας έχουμε τη διττή ιδιότητα να είμαστε υπηρέτες της ψυχικής υγείας και να έχουμε πιστοποιημένες γνώσεις πάνω στη συμπεριφορά των αλόγων έτσι ώστε να ξέρουμε πώς θα διαχειριστούμε την όποια συνθήκη προκύψει“.

“Εδώ έχουμε νοικιάσει 25 στρέμματα και τους δίνουμε την ευκαιρία να είναι ελεύθερα, να ξεχάσουν ότι είναι δούλοι και ότι πρέπει να υπακούν. Τα αντιμετωπίζουμε με σεβασμό και προσπαθούμε να συνεννοηθούμε μαζί τους δίχως ποτέ να τους ζητήσουμε να υπακούσουν σε εμάς“.

“Είμαστε εθελοντές που έχουμε αγαπήσει πάρα πολύ τόσο τα άλογα όσο και τη μέθοδο γιατί βλέπουμε τα αποτελέσματά της. Ζούμε με μικρές δωρεές που μας κάνουν οι άνθρωποι. Οποιαδήποτε βοήθεια πάει στην διατροφή και την συντήρηση των αλόγων. Οποιαδήποτε βοήθεια είναι ευπρόσδεκτη γιατί είμαστε σε πολύ κακή οικονομική κατάσταση“.

“Συνεργαζόμαστε με πολλούς ψυχιάτρους και ψυχοθεραπευτές. Είναι μία γρήγορη βιωματική μέθοδος. Δεν είναι πανάκεια όμως τόσο και σε συνεργασία με τις άλλες ψυχοθεραπείες όσο και μόνη της έχει αποδειχθεί ότι έχει πολύ γρήγορα αποτελέσματα“.

Η Ιππόλυση ως εμπειρία…

“Νιώθουμε ηλίθιες. Για να γίνεις ψυχοθεραπευτής πρέπει να έχεις καταθέσει πάρα πολλά χαρτιά, ώρες εκπαίδευσης, εκμάθησης, διαβάσματος και έρχεται η ώρα που μπαίνεις μέσα στο χωράφι με τα άλογα και βλέπεις πόσο αυτονόητα εύκολο είναι για αυτά να διεισδύσουν, να κατανοήσουν, να φέρουν στην επιφάνεια το υλικό που σου βγάζει την πίστη στην λεκτική θεραπεία, ραντεβού το ραντεβού. Τα άλογα σε προσγειώνουν ότι αυθεντίες δεν υπάρχουν“, λέει η Νίκη και η Χρύσα επεμβαίνει ξανά: “Νιώθουμε όμως και ευγνωμοσύνη που υπάρχει αυτό και ανά πάσα στιγμή είναι μία βοήθεια που τα ζώα σου τη δίνουν απλόχερα“.

“Μέσα στο στοίβο με τα άλογα θεραπευτές, καλούμαστε να δούμε μία κατάσταση δίχως ερμηνείες. Έναν χώρο κενό. Οι πληροφορίες και οι απαντήσεις πάντοτε υπάρχουν μέσα μας. Η δική μας δουλειά είναι να διευκολύνουμε τη διαδικασία μέσα από την οποία θα μπορέσει να τις εντοπίσει και να τις διαλέξει“.

“Άμα έχεις σεβασμό τα ξέρεις όλα, άμα δεν έχεις χρειάζεσαι τρικ“.

Πριν κλείσω θέλω να σου πω μία ιστορία που μου διηγήθηκαν εκεί καθώς περπατούσα στα χωράφια θαυμάζοντας την ηρεμία και την ησυχία. “Μία φορά είχαν έρθει από ένα σχολείο και ένα κοριτσάκι φώναξε με τεράστια χαρά στην δασκάλα του:’Κυρία, κυρία, τρέχτε να δείτε κάτι κότες με βατραχοπέδιλα’“. Όσο και να μην θέλουμε να το παραδεχτούμε η απομάκρυνσή μας από τα ζώα είναι τεράστια και γενιά με τη γενιά, μεγαλώνει. Και αν θες τη γνώμη μου, μάλλον κάτι πρέπει να κάνουμε γι αυτό.