Έρευνα απάντησε στο αν η μουσική του Mozart μας κάνει τελικά πιο έξυπνους
Ο μεγάλος συνθέτης πέθανε σαν σήμερα (5/12/1791) και ασχολούμαστε με τον μεγαλύτερο μύθο που ακολουθεί τη μουσική του.
- 5 ΔΕΚ 2023
Όσο γράφω αυτό το κείμενο, στα ακουστικά μου παίζουν οι σονάτες του Mozart. Μόλις ολοκληρωθεί, θα είμαι εξυπνότερος. Ναι, σίγουρα ναι. Ή μήπως όχι; Σύμφωνα με μια μελέτη του 1993 (Nature), πάντως, υπάρχει μια δόση αλήθειας σε αυτό. Μικροσκοπική και κάπως διαφορετική από αυτό που μπορεί να έχετε στο μυαλό σας.
Μετά από μία ακρόαση περίπου 15 λεπτών, τα φυσιολογικά άτομα παρουσίασαν σημαντικά καλύτερες ικανότητες χωρικής σκέψης (αντίληψη, οπτική αναπαράσταση, προσανατολισμός), συγκριτικά με τα άτομα που άκουσαν, για παράδειγμα, οδηγίες χαλάρωσης με σκοπό τη μείωση της αρτηριακής πίεσης. Οι μέσες βαθμολογίες χωρικού IQ ήταν 8 και 9 μονάδες υψηλότερες ενώ η ενισχυτική επίδραση δεν επεκτάθηκε πέραν των 10-15 λεπτών. Με λίγα λόγια, το συγκεκριμένο cheat πιάνει ταβάνι.
Τα αποτελέσματα αυτά, όπως ήταν λογικό, δεν έπεισαν την πλειοψηφία του κόσμου και ορισμένοι ερευνητές, παρά τις προσπάθειές τους να αποδείξουν ότι όντως η μουσική του συνθέτη που πέθανε σαν σήμερα (5/11/1791), δεν τα κατάφεραν. Κάποιοι άλλοι, όμως, επιβεβαίωσαν ότι η ακρόαση της σονάτας K448 του Mozart προκάλεσε μικρή αύξηση της χωρικής επίδοσης, όπως μετρήθηκε με διάφορες δοκιμασίες που προέρχονται από την κλίμακα Stanford-Binet.
Ωστόσο, η μελέτη Rauscher τόνισε ότι το φαινόμενο Mozart περιορίζεται στη χωρική σκέψη και ότι δεν υπάρχει ενίσχυση της γενικής νοημοσύνης. To κρατάμε αυτό. Τι ισχύει λοιπόν για το φαινόμενο Mozart; Η γενικότητα των αρχικών θετικών ευρημάτων έχει επικριθεί καθώς οι «αρνητές» θεωρούν ότι η αλλαγή στη χωρική σκέψη οφείλεται στη «διέγερση απόλαυσης» που προκαλεί η συγκεκριμένη μουσική.
Η ερμηνεία αυτή αντικρούεται από πειράματα σε ζώα στα οποία ξεχωριστές ομάδες αρουραίων εκτέθηκαν για μια περίοδο 60 ημερών μετά τον τοκετό, στη σονάτα K448 (από τον συνθέτη Philip Glass), σε λευκό θόρυβο ή στη σιωπή και στη συνέχεια εξετάστηκε η ικανότητά τους να βγουν από έναν λαβύρινθο.
Η «ομάδα Mozart» ολοκλήρωσε τη δοκιμασία του λαβύρινθου σημαντικά πιο γρήγορα και με λιγότερα λάθη από τις άλλες τρεις ομάδες, επομένως, η «διέγερση απόλαυσης» είναι απίθανο να ήταν η βάση της βελτίωσης. Πίσω από κάθε μύθο, όμως, κρύβεται το κέρδος. Καπιταλισμό το λένε.
Το 1998, ο κυβερνήτης της Τζόρτζια, Zell MIller, ενθουσιάστηκε τόσο πολύ που ξεκίνησε ένα πρόγραμμα διανομής CD κλασικής μουσικής σε κάθε νεογέννητο στην πολιτεία του. Αλλά τι μας λένε τα στοιχεία; Καμία έρευνα δεν απέδειξε ποτέ ότι η απλή ακρόαση της μουσικής του Mozart μπορεί να έχει μόνιμο αντίκτυπο στη γενική νοημοσύνη ή στο IQ. Αντιθέτως, όσες έρευνες έχουν αναφέρει μια επίδραση, αυτή περιορίστηκε στον τομέα των δεξιοτήτων χωρικής σκέψης. Μέχρι εκεί.
Στη θέση σας, θα σκεφτόμασταν περισσότερο τη βιομηχανία προϊόντων για «έξυπνα μωρά» που έχει στηθεί γύρω από το αυτό τον μύθο. Επίσης, η επίδραση στη χωρική σκέψη έχει συνδεθεί και με άλλα είδη μουσικής όπως η ροκ. Στην πραγματικότητα, είναι πιθανό το αποτέλεσμα να μη σχετίζεται καν άμεσα με τη μουσική αλλά να προκαλείται από τα συναισθήματά μας και τις βελτιώσεις στη διάθεση.
