Javier Bardem, Penelope Cruz και Martin Scorsese ανοίγουν το 71ο Φεστιβάλ Καννών
- 9 ΜΑΙ 2018
*Το PopCode σας μεταφέρει στην Κρουαζέτ με καθημερινές ανταποκρίσεις από το 71ο Φεστιβάλ Καννών. Ταινίες, εικόνες και πρόσωπα του Φεστιβάλ θα βρίσκονται εδώ από τις 8 ως τις 19 Μαΐου.
***
Για δεύτερη συνεχή χρονιά πάω στις Κάννες, περιμένω στην ουρά πάνω από μια ώρα το πρώτο απόγευμα, κάθομαι στη θέση μου, βλέπω τα φώτα να σβήνουν, και απολαμβάνω στη μεγάλη οθόνη την πρώτη μου ταινία του Φεστιβάλ, ένα κοινωνικό δράμα για ένα παιδί που εξαφανίζεται μετά τα πρώτα λεπτά της ταινίας αφήνοντας πίσω του μια οικογένεια υπό κατάρρευση, που λυγίζει κάτω από το βάρος μυστικών και εντάσεων που έρχονται στην επιφάνεια.
Το κέφι στην Κρουαζέτ δε σταματά ποτέ.
Πέρσι η ταινία ήταν το ‘Loveless’ του Zvyagintsev, που πήρε και το Μεγάλο Βραβείο της Επιτροπής, φέτος ήταν η επίσημη ταινία ανοίγματος του Φεστιβάλ, το ‘Everybody Knows’ του Asghar Farhadi. Ο Ιρανός σκηνοθέτης έχει γυρίσει δύο ταινίες που κέρδισαν Όσκαρ Ξενόγλωσσου, το ‘The Salesman’ και φυσικά το ‘A Separation’.Η σαφής εμπορική του στροφή εδώ έχει ενδιαφέρον.
Καταρχάς μες στο πλαίσιο του Φεστιβάλ, ενός Φεστιβάλ που δεν έχει φέτος πολλά αστέρια, έχοντας ως μάλλον πιο φλασάτη ταινία του Διαγωνιστικού ένα οικογενειακό μελόδραμα όπου τα πάντα αποσυντίθενται, αργά και σταθερά. Αλλά με πρωταγωνιστές τον Bardem και την Cruz, ένα ζεύγος πολλών καρατίων μες στο σύστημα του παγκοσμίου αλλά πόσο μάλλον του ευρωπαϊκού σινεμά, που εδώ φέρνουν στην Ισπανία τον Farhadi σε μια ξεκάθαρή του προσπάθεια να μιλήσει σε πιο ευρύ κοινό.
Οι Κάννες παίρνουν λοιπόν τον σεβαστό Ιρανό auteur των 2 Όσκαρ και τους αστεράτους πρωταγωνιστές του, και του βάζει σαν άνοιγμα, σε μια αληθινά ενδιαφέρουσα περίπτωση εναρκτήριου κόκκινου χαλιού. Το παρακολουθούσαμε σε απευθείας μετάδοση, όχι φυσικά από το ίδιο το χαλί (δεν αγγίζεις), αλλά στη μεγάλη οθόνη της διπλανής μεγάλης αίθουσας, όπου προβαλλόταν παράλληλα η ταινία. Αυτή είναι η μεγάλη αλλαγή του φετινού Φεστιβάλ: Μέχρι πέρσι, οι δημοσιογραφικές γίνονταν το πρωί της επίσημης πρεμιέρας κάτι που σημαίνει πως μέχρι να περπατήσουν στο κόκκινο χαλί οι Penelopeς και οι Javierς και οι Asgharς, ήξεραν ήδη αν η ταινία τους θα θεωρηθεί αριστούργημα ή φόλα. Το οποίο είναι ομολογουμένως αμήχανο και άκομψο.
Από φέτος λοιπόν οι δημοσιογραφικές γίνονται είτε παράλληλα με την πρεμιέρα, είτε αμέσως το επόμενο πρωί, ώστε να μπορέσουν οι κακόμοιροι οι σταρς να απολαύσουν μια Κάννες με την ησυχία τους σαν άνθρωποι. Στο φετινό κόκκινο χαλί η Penelope έμοιαζε βέβαια σα να είχε ήδη διαβάσει ένα μάτσο χλιαρές κριτικές για την ταινία, ενώ την παράσταση έκλεψε η κριτική επιτροπή που έτσι κι αλλιώς δανείζει στις φετινές Κάννες το μεγαλύτερο star power.
Η Kristen Stewart με το μπλαζέ της ύφος, η Khadja Nin με μια διαρκή «και τώρα, θα σας τραγουδήσω μεγαλοπρεπώς» εσάνς, ο ταϊβανέζος σταρ Chang Chen με τα καταπληκτικά του ensemble, η Ava DuVernay με την γνωστή της αύρα της αυτοκράτειρας της διπλανής πόρτας (ή του διπλανού τουήτ), και φυσικά η Cate Blanchett με την αγνή αυτή χαρακτηριστική CateBlanchettότητά της.
Επιτροπή και καστ πέρασαν το κόκκινο χαλί και πήραν τις θέσεις τους στην αίθουσα ώστε να παρακολουθήσουμε ένα αμήχανο ωριαίο σόου έναρξης, που είχε από λάιβ τραγούδι και πιάνο μέχρι κουβεντούλα με χαλαρά ουισκάκια στο πάσο. Ενδιάμεσα σε όλα αυτά, ο Martin Scorsese, που βρίσκεται στις Κάννες με αφορμή την επετειακή προβολή του ‘Mean Streets’, κήρυξε την έναρξη του Φεστιβάλ αφού πρώτα μονολόγησε ένα σερί από ντροπαλά «thank you» προς το κοινό που δε σταματούσε να χειροκροτά. Κήρυξε την έναρξη φωνάζοντας δίπλα του μάλιστα την Blanchett, ή κατά το επίσημο ενημερωτικό newsletter του Φεστιβάλ, Clanchett.
Η σπουδαία ηθοποιός συστήθηκε νωρίτερα μέσα από ένα όμορφο μοντάζ για το σύνολο της καριέρας της- εγώ ήμουν εκείνος που φώναξε «wooo!!» μες στην Debussy όταν εμφανίστηκε το απόσπασμα του ‘Indiana Jones and the Kingdom of the Crystal Skull’. (Στο ‘Carol’ χειροκρότησα. Στο ‘Song to Song’ έκλεισα τα μάτια και ονειρεύτηκα σινεμά.)
Η Blanchett υπογράμμισε την έμφαση του Φεστιβάλ στην ισότητα των φύλων τουλάχιστον στις κριτικές επιτροπές. (Φέτος αποτελείται από 5 γυναίκες και 4 άντρες.) Επίσης, θα συμπληρώσω, στα προγράμματα Un Certain Regard και Semaine η πλειοψηφία των ταινιών είναι γυρισμένες από γυναίκες. (Μόλις συμπλήρωσα την Cate Blanchett.) Όπως φυσικά είπε κι η ίδια, η αλλαγή σε βάθος χρόνου θα προέλθει μόνο μέσα από συγκεκριμένες κινήσεις ώστε να μειωθεί το κενό ανάμεσα στα δύο φύλα και να προαχθεί η διαφορετικότητα της έκφρασης στον κόσμο του σινεμά.
Σε αυτό το σημείο θέλω να θυμίσω πως ο Thierry Frémaux, διευθυντής του Φεστιβάλ, δήλωσε πως κατάλαβε πως υπάρχει ανισότητα χάρη στις περσινές δηλώσεις της Jessica Chastain, το οποίο είναι απλά κάτι που θέλω να το αφήσω εδώ στο τραπέζι να υπάρχει. (Δεν κρίνω.)
Θα έχει σίγουρα πολύ ενδιαφέρον να δούμε πώς θα κινηθεί το Φεστιβάλ στην πρώτη του μετά-#MeToo διοργάνωση. Το ότι η Ava DuVernay είναι μέλος της κριτικής επιτροπής είναι ήδη μια πρώτη ισχυρή ένδειξη, αλλά εδώ θα είμαστε και θα τα καταγράφουμε όλα στην διαδρομή.
Όπως και το τι συμβαίνει σε σχέση με τα άλλα μεγάλα μέτωπα που έχουν ανοιχτεί, δηλαδή την κόντρα με το Netflix και την κόντρα με τις selfies. Ανταπορκτικά αναφέρω πως το Φεστιβάλ υπέστη σήμερα μικρές αλλά όχι αμελητέες ρωγμές στη θωράκισή του και στα δύο μέτωπα. Στο κόκκινο χαλί της πρεμιέρας αρκετοί ήταν αυτοί που επιχείρησαν να πάρουν selfies. Πήρε το μάτι μου έναν που κατευθείαν ήρθε κύριος και του έκανε αυστηρή παρατήρηση ζητώντας του να κρύωει το κινητό (υποθέτω αυτό του είπε δηλαδή, γιατί χείλια να διαβάζω δεν ξέρω, αλλά και να ήξερα χαμένο θα πήγαινε το skill γιατί δεν ξέρω γαλλικά), αλλά σε μια-δυο άλλες περιπτώσεις οι παράνοιμοι απέδρασαν χωρίς να τους αντιληφθεί το μάτι του μεγάλου αδελφού.
Όσο για το Netflix, αφού τα μεγάλα αφεντικά των δύο πλευρών αντάλλαξαν κάποιες περίπου-αβρότητες («κάναμε λάθη» είπε ο Sarandos, «υπήρξαμε εξαιρετικά Γάλλοι σε αυτή την περίπτωση» ομολόγησε ο Frémaux — δεν το είπε έτσι αλλά αυτό εννοούσε, για να βοηθήσουμε), σήμερα περάσαμε στο επόμενο στάδιο. Όπου έσκασε η είδηση πως το Netflix έχει έρθει στις Κάννες κι ας μην έχει ταινίες, έχει έρθει για να αγοράσει, και μάλιστα να αγοράσει ταινίες του Διαγωνιστικού, και μάλιστα την ταινία ανοίγματος του Φεστιβάλ, το ‘Everybody Knows’ που μόλις είδαμε! Τέλειο;
Πέρα από το επίπεδο troll level ανωριμότητας που σχεδόν οφείλεις να το σεβαστείς, αυτή θα ήταν μια ταινία τέλεια για το Netflix. Έχει την Penelope Cruz και τον Javier Bardem με παντελώς δραματικά βλέμματα, έχει την υπογραφή ενός σεβαστού, πολυβραβευμένου auteur που όμως πάντα κάνει ταινίες σαφείς, ευθύτατες και γεμάτες ένταση, και είναι -πάνω από όλα τα άλλα- η πιο mainstream δουλειά του.
Το ‘Everybody Knows’ παίρνει τις δραματουργικές εντάσεις που χαρακτηρίζουν τις ταινίες του Farhadi και τις μετακομίζει σε ένα γραφικό επαρχικό κομμάτι της Ισπανίας, όπου οι Bardem και Cruz παίζουν πρώην εραστές που επανενώνονται με αφορμή έναν γάμο, και φυσικά θα καταλαβαίνεις αγαπητές αναγνώστη, μυστικά θα έρθουν στην επιφάνεια, μαχαίρια θα κληθούν να κόψουν την ένταση στο χώρο, βλέμματα θα ανταλλαχθούν, εντάσεις θα υπάρξουν. Χαμός θα γίνει!
Οι ηθοποιοί είναι καλοί, το σκηνικό υπέροχο, και σε κανένα σημείο το φιλμ δε φρενάρει. Ο Farhadi είναι μεγάλος μάστορας αυτού του είδους της δραματουργικής αποσυμπίεσης, όπου το ένα μυστικό οδηγεί στο άλλο καθώς οι χαρακτήρες κουτουλάνε από τον έναν αόρατο τοίχο στον επόμενο. Η ταινία αυτή είναι, πώς να το πω, είναι «εντάααξει», είναι η πιο «εντάααξει» ταινία που φανταζόμουν πως θα έβλεπα στις Κάννες, είναι τόσο «εντάααξει» που αν ήμουν το Netflix φυσικά και θα ήθελα να τον αγοράσω. (Κι όχι μόνο επειδή θα την έμπαινα έτσι στον Thierry.)
Το πρόβλημα της δεν είναι πως κάνει κάτι λάθος, είναι πως τα πάντα είναι πάρα πολύ λεία, πάρα πολύ καθαρά, για το είδος της ιστορίας που αφηγείται. Δεν πειράζει καν που τα πάντα είναι αδιανόητα προβλέψιμα, επειδή ο Farhadi ξέρει πώς να σε σέρνει μαζί του- αυτό που πειράζει είναι πως διακρίνεις μια επανάληψη, σχεδόν βαριεστημένη, σχεδόν μηχανική, μια μανιέρα που απλώς λειτουργεί.
Το μεγαλύτερος μέρος της δύναμης των ιστοριών του Farhadi προερχόταν από την τοπικότητα των ιστοριών του, από τη μετάφραση μιας εφιαλτικά ασφυκτικής γραφειοκρατίας σε ένα έντονο ψυχολογικό θρίλερ διαζυγίου. Η τοπικότητα, ο εξαιρετικά συγκεκριμένος χαρακτήρας μιας ταινίας σαν το ‘A Separation’ απουσιάζει πλήρως από το ‘Everybody Knows’, το οποίο είναι κάτι σαν τουριστική εκδοχή. Χωρίς την λεπτομερή υφή του δαιδαλώδους δράματος στο ‘A Separation’, μένεις μόνο με μηχανισμούς, με το σκελετό μιας μηχανής που απλά κινείται, σωστά, χωρίς να χάνει λάδια, που όμως δεν κάνει και τίποτα.
Ανταποκριτικά και πάλι, να αναφέρω πως στο τέλος της προβολής υπήρξαν πολύ-πολύ σύντομα και πολύ-πολύ χαλαρά χειροκροτήματα, ενώ σε 3-4 χαρακτηριστικά σημεία της ταινίας υπήρξαν και εξάρσεις διακριτικού γέλιου από τους θεατές- μία σε ένα ερμηνευτικό κοκκάλωμα του Bardem, μία άλλη όταν ο τίτλος της ταινίας αναφέρεται εντός του διαλόγου με έναν τρόπο που καθιστά το φιλμ άξιο αντικείμενο drinking game. («Αδειάζουμε το ποτήρι όταν κάποιος πει τη φράση ‘everybody knows’.»)
Τελοσπάντων, είναι η πιο μέτρια ταινία του Farhadi και ειλικρινά πιστεύω πως το ξέρει κι ο ίδιος και δεν τον πειράζει (τι να τον πειράζει, μια χαρά αξιοπρεπές φιλμ είναι), και θα τον πειράζει ακόμα λιγότερο όταν τα πηγαίνει μια χαρά στις αίθουσες/στα streams. Ελπίζω τουλάχιστον να ξέκλεψε κι αυτός καμιά selfie στο κόκκινο χαλί.
*Η ταινία θα βγει στις ελληνικές αίθουσες από την Seven.
ΣΗΜΕΡΑ
Το Φεστιβάλ πιάνει σιγά-σιγά κανονικό ρυθμό, που θα πει 3-4-5 ταινίες τη μέρα, συνεντεύξεις, 2μιση ώρες ύπνος και τα λοιπά. Η ανταπόκριση όπως και πέρσι δε θα έχει σταθερή μορφή, μία θα είναι συνέντευξη, μία θα είναι review, μία θα είναι ό,τι ήταν αυτό το κείμενο. Σίγουρα κάθε 3-4 μέρες θα υπάρχει ένα συγκεντρωτικό ποστ με συν/πλην 7 ταινίες του Διαγωνιστικού, και τα υπόλοιπα όπως προκύπτουν.
Τα must μας για σήμερα είναι το ‘WildLife’ του ηθοποιού Paul Dano στην πρώτη του σκηνοθετική απόπειρα, με την Carey Mulligan πρωταγωνίστρια:
H ταινία του Dano ανοίγει τη Semaine, το παράλληλο τμήμα που προγραμματίζει μόνο πρώτες ή δεύτερες ταινίες σκηνοθετών, και φέτος μοιάζει πάρα πολύ δυνατό.
Επίσης προσέχουμε το Κενυάτικο λεσβιακό coming-of-age δράμα ‘Rafiki’, το οποίο έχει ήδη απαγορευτεί στην Κένυα, αλλά γίνεται η πρώτη ταινία της χώρας που παίζεται στις Κάννες. Θα ακολουθήσει και συνέντευξη με τη σκηνοθέτη, της οποίας ως τότε μπορείτε να δείτε αυτό το πάρα πολύ afrofuturism φιλμάκι από μερικά χρόνια πριν:
Το PopCode θα σας μεταφέρει κριτικές, συνεντεύξεις και νέα από το 71ο Φεστιβάλ Καννών καθημερινά, από τις 8-19 Μαΐου.
ΚΙ ΑΛΛΕΣ ΚΑΝΝΕΣ: