Καφέ της Χαράς: Η πιο ψύχραιμη ανάλυση που έγινε ποτέ για την επιστροφή του
- 13 ΦΕΒ 2020
Από τη φύση τους άλλωστε, τα revivals είναι ένα αλλόκοτο εγχείρημα.
Ένα prequel, ας πούμε, θα πρέπει να μπορεί να σταθεί μόνο του, όπως έκανε φανταστικά το ‘Bates Motel’. Εάν κιόλας οδηγεί όπως εκείνο με μαθηματική ακρίβεια σε κάποια τραγωδία που έχουμε ήδη δει να εκτυλίσσεται, ενέχει έναν απολαυστικό μαζοχισμό που μπορεί να εθίσει. Ένα sequel, πάλι, δεν έχει συγκεκριμένη συνταγή. Μπορεί να μεγαλώσει ένα σύμπαν ή να αναπτύξει απλώς βαθύτερα τους χαρακτήρες του που πλαισιώνονται από κάποια πλοκή. Σίγουρα όμως βρίσκει πιο εύκολα τρόπο να δικαιολογήσει την παρουσία του. Οι ήρωές του είχαν ξεκινήσει από το Α και κατάφεραν να φτάσουν μέχρι το Γ. Είτε από δική σου ιδέα, είτε για τις ανάγκες κάποιου στούντιο (ή και για τα δύο), μπορείς να δοκιμάσεις να τους πας μέχρι το Ω.
Το revival όμως δεν μπορεί να σταθεί απολύτως μόνο του γιατί κατά κανόνα πρέπει να αναγνωρίσει το παρελθόν του. (Εκτός αν είσαι ο David Lynch και φτιάχνεις το αριστοτεχνικό ‘Twin Peaks: The Return’. Σε αυτή την περίπτωση θα απορούν όλοι για το τίποτα και για τα πάντα ταυτόχρονα). Για τους ίδιους ακριβώς λόγους όμως, δεν μπορεί να προχωρήσει την πλοκή και στην αμέσως επόμενη μέρα. Το revival των ‘X-Files’ έπρεπε να φανταστεί τον Mulder και τη Scully μέσα στα fake news των 2010s. Το ‘Will & Grace’, παρότι άφησε στην άκρη το φινάλε της σειράς σαν κακό όνειρο, έπρεπε να μάθει να μιλά για το φάσμα της σεξουαλικότητας με πιο σύγχρονους όρους (το αν τα κατάφερε καλά, ακόμα ελέγχεται).
Το ‘Καφέ της Χαράς’, το πρώτο επιτυχημένο revival στην ελληνική τηλεόραση, είχε τη δική του αποστολή και, ως τώρα τουλάχιστον, τη φέρνει σε πέρας. Γιατί, από τη στιγμή που το δυτικό σινεμά και η τηλεόραση έχουν αποφασίσει πως έχουν ανάγκη να επενδύσουν στο παρελθόν, το λιγότερο που μπορούν να κάνουν είναι να επιδείξουν συνέπεια.
Το ‘Καφέ της Χαράς’ το έκανε κάπως έτσι:
ΤΟ ΑΝΟΙΧΤΟ ΤΕΛΟΣ
Η σειρά είχε τελειώσει με τη Χαρά να αποχωρεί από το Κολοκοτρωνίτσι μαζί με την κόρη της, Βάλια, και τον Πόπωτα να πέφτει σε κατάθλιψη με την ελπίδα ότι κάποτε θα ξαναγυρίσουν. Ήταν μια δραματική στροφή που δεν είχαμε μάθει να περιμένουμε από σειρά του διδύμου Ρώμα-Χατζησοφιά κι ας μην είχε κρατήσει τον Κωνσταντίνο και την Ελένη μαζί στην προηγούμενη δημοφιλή σειρά του. Εκείνη ήταν μια καθαρόαιμη κωμωδία που αντιμετώπιζε όλες τις εξελίξεις της με ελαφρά δα. Ένα τέλος με τους πρωταγωνιστές χωρισμένους δεν μπορούσε να πονέσει. Το ‘Καφέ της Χαράς’ ισορροπούσε συχνότερα μεταξύ δράματος και κωμωδίας – τα προεόρτια μάλλον για το ωριμότερο ‘Δεληγιάννειο Παρθεναγωγείο’ που θα ακολουθούσε – και αποφάσισε στο φινάλε του να γύρει στη μία του πλευρά.
Ως τέλος όμως, άφηνε μεγάλα περιθώρια για το μέλλον των ηρώων του. Τώρα συμπληρώνονται με λογική.
Μπορούσα, για παράδειγμα, εύκολα να φανταστώ τον εμμονικό Περίανδρο Πόπωτα να στήνει καραούλι στη Χαρά στο σπίτι της στην Αθήνα ή στην Αυστραλία όπου είχε καταλήξει για κάποιο διάστημα. Θα μπορούσα αντίστοιχα να δω τη Χαρά να αναζητά την τύχη της εκτός Ελλάδας κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης.
Το προηγούμενο φινάλε μάλιστα, ένα χαλάκι που τραβήχτηκε απότομα κάτω απ’ τα πόδια των τηλεθεατών, έχει θολώσει τα νερά και για το επόμενο. Εάν ο Περίανδρος και η Χαρά δεν κατάφεραν να ξεπεράσουν την ασυμφωνία χαρακτήρων τους την πρώτη φορά, γιατί να τα καταφέρουν τώρα; Θα είναι τα παιδιά τους που θα το πετύχουν στη θέση τους όσο εκείνοι θα παρακολουθούν από μακριά ή θα βρουν και εκείνα αγεφύρωτα χάσματα;
Οι δημιουργοί δεν έχουν την τάση να δένουν με ωραίους φιόγκους τα φινάλε τους και οι επανασυνδέσεις δεν σημαίνουν απαραίτητα το happy end.
ΟΙ ΡΩΜΑΪΣΜΟΙ
Στο μεγαλύτερο μέρος τους, οι ρωμαϊσμοί (το ραπ του Μανωλάκη με τον Περίανδρο είναι ένα αντιπροσωπευτικό τους παράδειγμα) δεν είναι το αγαπημένο μου μέρος των σειρών του δημιουργού. Γι’ αυτό και δεν κατάφερα ποτέ να τελειώσω το ‘Λίφτινγκ’ όπου βρήκα την ποσότητά τους κάπου ανεκδιήγητη. Ηθοποιοί όπως η Ρένια Λουιζίδου, η Μαρία Κανελλοπούλου, η Φωτεινή Ντεμίρη, η Τζόυς Ευείδη, η Χριστίνα Τσάφου και επισήμως πλέον και ο Πάρης Σκαρτσολιάς, μπορούν να κοιτάξουν τα επιτηδευμένα τραυλίσματα και τους διαλόγους διαρκών παρεξηγήσεων στα μάτια και να βγουν νικητές, αλλά ok, και πάλι θα εκτιμούσα μία μείωσή τους κατά 80%.
Παρ’ όλα αυτά, αν δεν ήταν ανασταλτικός παράγοντας για να μη δει κανείς τη σειρά τότε – και δεν ήταν για μένα για να γράφω αυτό το κείμενο – δεν θα είναι και σήμερα. Εκτός κι αν ξεπέρασες τόσο τη μανιέρα του που πια την αποστρέφεσαι. Η νέα σειρά δίνει περισσότερο χρόνο στο χιούμορ και είναι αναγκαίο να βρει την ισορροπία που είχε κάποτε με το δράμα, όμως προς το παρόν το ‘Καφέ της Χαράς’ είναι πιστό στο DNA του. Μέρος αυτού είναι και οι ρωμαϊσμοί. Το take it or leave it της συμφωνίας.
ΣΑΝ ΝΑ ΜΗΝ ΠΕΡΑΣΕ ΜΙΑ ΜΕΡΑ (ΑΛΛΑ 15 ΧΡΟΝΙΑ)
Εάν έχει πράξει κάτι ολόσωστα το νέο ‘Καφέ της Χαράς’, είναι να φέρει τους χαρακτήρες του με συνεκτικό τρόπο από το χθες στο σήμερα. Και εκείνους και τις συνθήκες γύρω τους.
Η παλαιότερη απεικόνιση του Κολοκοτρωνιτσίου απέδιδε το χωριό σαν ένα κομμάτι γης αποκομμένο από την υπόλοιπη πραγματικότητα της χώρας. Όπως συνέβαινε και με το Stars Hollow των αγαπημένων μας ‘Gilmore Girls’, το Κολοκοτρωνίτσι φαινόταν ανόθευτο από εξωτερικές επιρροές και οι χαρακτήρες του αναλάμβαναν συγκεκριμένους ρόλους. Συχνά ρόλους-σύμβολα. Όταν κάποιος έσπαγε για λίγο τη φούσκα του σύμπαντος της σειράς, έμοιαζε με εισβολέας.
Το σημερινό Κολοκοτρωνίτσι δεν έχει διατηρήσει τόσο το βουκολικό του στοιχείο και αυτό είναι ίσως το πιο συχνό παράπονο που έχουν εκφράσει ως τώρα οι θεατές. Η σειρά όμως χρειάστηκε να προσπεράσει εντελώς χρονικά τα 2010s και την οικονομική τους κρίση ώστε να μπορέσει να προσγειωθεί στο σήμερα. Το χωριό δεν θα μπορούσε να έχει μείνει όπως ακριβώς το αφήσαμε, γιατί τίποτα στην Ελλάδα δεν είναι όπως το αφήσαμε.
Ο Πόπωτας παραιτήθηκε από τη δημαρχεία και έτσι στένεψαν τα περιθώρια για το πολύ ‘εμπρός πίσω’. Ο Μπίλλυ και η Γωγώ εγκατέλειψαν τη χώρα για οικονομικούς λόγους, όπως εκατοντάδες χιλιάδες συνομήλικοί τους. Ο προνομιούχος Μανωλάκης έμεινε στα πάτρια, αλλά είναι καθρέφτης όσων νέων αποφάσισαν να ασχοληθούν σοβαρά με τη γη και να εκμεταλλευτούν με σύγχρονο τρόπο τις δυνατότητές της.
Αντίθετα κιόλας με το ‘A Year in the Life’, το revival του ‘Gilmore Girls’ που μόλις ανέφερα και το προσωπικό μου αγαπημένο revival από όσα έχω δει ως τώρα, το ‘Καφέ της Χαράς’ δεν έκανε πως δεν συνέβησαν τα 15 χρόνια που έχουν μεσολαβήσει. Στο ‘A Year in the Life’, η δημιουργός της σειράς Amy Sherman-Palladino δεν αγνόησε απλώς τις τελευταίες σεζόν στις οποίες δεν συμμετείχε. Οι ήρωές της βρέθηκαν μπροστά σε προβλήματα που, υπό κανονικές συνθήκες, θα έπρεπε να είχαν ήδη αντιμετωπίσει ή έστω θέσει επί τάπητος νωρίτερα. Το πιο πρόσφατο ‘Veronica Mars’ του Hulu από την άλλη, ήθελε και την πίτα ολόκληρη και τον σκύλο χορτάτο – και τη Veronica ως υπερασπιστή της δικαιοσύνης και των αδυνάτων, και τη Veronica τόσο ακίνητη ως χαρακτήρα όσο χρειαζόταν για να της δημιουργεί το ίδιο δράμα που περνούσε ως έφηβη στην προσωπική της ζωή.
Το ‘Καφέ της Χαράς όμως, για τους βασικούς πρωταγωνιστές τουλάχιστον που δεν ήταν εκεί μονάχα για την κωμωδία του πράγματος, δεν έγινε μια ιστορία για ανθρώπους που ενέπνευσαν την αλλαγή ο ένας τον άλλον. Ήταν μια ιστορία για ανθρώπους που προσπάθησαν να φέρουν ο ένας τον άλλον στα μέτρα του και τελικά απέτυχαν. Δεν αποφάνθηκε ποτέ ότι είχαν βρει πια τον εαυτό τους για να χρειαστεί τώρα να τους ανακινήσει.
Φυσικά και κάποιος σαν τον Περίανδρο, καταπιεστικός και στριφνός, θα βυθιζόταν ξανά στις χειρότερες εκφάνσεις του χωρίς την επιρροή της Χαράς. Η προσκόλλησή του στο παρελθόν ήταν πάντοτε το πιο συνεπές στοιχείο του χαρακτήρα του και δεν είχε καταφέρει ποτέ να τη δαμάσει πραγματικά. Αντίθετα η Χαρά, παρότι πεισματάρα, υπήρξε πάντα πιο διαλλακτική και προοδευτική. Είναι λογικό, ας πούμε, να έχει ανακατευτεί με φεμινιστικές οργανώσεις από όταν την είδαμε τελευταία φορά. Η Σταυρούλα πάλι, ο τρίτος χαρακτήρας που αναπτυσσόταν έξω από την κωμωδία με εξαίρεση του νεαρού καστ που τώρα απουσιάζει, είναι μια πολύ ρεαλιστική περίπτωση από το χθες στο σήμερα. Μακριά από τον πρώην της απ’ τον οποίο υπήρξε εξαρτημένη, μεγαλώνει μόνη το παιδί τους και ανακατεύεται με τα κοινά, αλλά δεσμεύεται ακόμα από τις οπισθοδρομικές απόψεις του χωριού και δεν μπορεί να αποδείξει την αξία της.
Οι χαρακτήρες του ‘Καφέ της Χαράς’, σε γενικές γραμμές, δεν είναι κουρασμένοι χαρακτήρες. Δεν έχουν να αναπληρώσουν την αίγλη της νεανικότητας με κάτι εντελώς καινούριο, όπως οι ήρωες του ‘Λόγω Τιμής’ που επιβεβαίωσαν κάτι αποδεδειγμένο από πολλά shows του εξωτερικού – ότι δηλαδή αν πρόκειται να συνεχίσεις να ακολουθείς το νεαρό καστ μετά από κάποια αποφοίτηση αλά ‘90210’, ‘Dawson’s Creek’ ή ‘One Tree Hill’, καλά θα κάνεις να το επιχειρήσεις απευθείας.
Το δραματικό βάρος που έχουν κρατήσει από το ορίτζιναλ show, μπορεί με τις σωστές σεναριακές επιλογές να τους πάει παρακάτω. Από όλες τις προηγούμενες σειρές των δύο δημιουργών, αυτό είναι το μοναδικό ρόστερ που θα μπορούσε να έχει βρει οργανική συνέχεια.
Το αν τη χρειαζόμασταν είναι μια ερώτηση που κάθε φορά αναλύουμε οι κριτικοί και μονάχα το κοινό μπορεί να απαντήσει αποφασιστικά και πάντα ανά περίπτωση. Πρακτικά, πάντως, η βιομηχανία ψυχαγωγίας την έχει ξεπεράσει. Είμαστε στον χορό και χορεύουμε.
Ο Χάρης Ρώμας, μέχρι αποδείξεως του εναντίου, στην Ελλάδα τον σέρνει πρώτος.
***
Στον απόηχο των φετινών Όσκαρ, απονέμουμε τα δικά μας βραβεία. Τι έχουμε να πούμε για τον Joaquin Phoenix; Τι συνδέει τη Jennifer Lopez και τον Adam Sandler; Γιατί δεν απονέμουμε ξενόγλωσση κατηγορία; Και γιατί μιλάμε πάλι για το ‘Shallow’ και τον Bradley Cooper;
