Καλώς ήρθες παλιόφιλε Αστερίξ

Στο εξώφυλλο του ολοκαίνουργιου άλμπουμ της νέας περιπέτειας του Αστερίξ, «ο Αστερίξ στη χώρα των Πικτών» υπάρχει ο Οβελίξ, σχεδιασμένος από τον εμπνευστή του Ουντερζό και ο Αστερίξ σχεδιασμένος από το νέο επιμελητή των ιστοριών του, τον Κονράντ: η παράδοση – παραλαβή έρχεται με τρόπο συμβολικό  δια μέσου της Τέχνης και της αγάπης που οι δυο υπηρετούν.

Το άλμπουμ κυκλοφόρησε επιτέλους λίγες μέρες πριν και στην Ελλάδα: ο  Αστερίξ στις υπέροχες εκδόσεις της ΜαμούθΚόμιξ ήταν πάντα μια λατρεμένη πολυτέλεια. Περιττό να πω ότι για μένα Αστερίξ είναι μόνο αυτός του εικονογραφημένου άλμπουμ.

Οι διάφορες τηλεοπτικές εκδοχές του, ως κινούμενα σχέδια, δεν με ενθουσίασαν ποτέ κι ας ήταν μερικές απολύτως πιστές μεταφορές των κόμικς: δεν έψαχνα ποτέ τις φωνές των ηρώων, ούτε και ήθελα να δω τους ήρωες να ζωντανεύουν στην τηλεόραση, αφού ήταν έτσι κι αλλιώς υπέροχοι πρωταγωνιστές στην  καθοδηγούμενη από τους Ουντερζό και Γκοσινί φαντασία μου. Ομολογώ ότι δεν βρήκα ποτέ τίποτα το ενδιαφέρον στις κινηματογραφικές εκδοχές του Αστερίξ: σε πολλές περιπτώσεις οι απερίγραπτες χοντράδες σκότωναν το χιούμορ των ιστοριών και των ηρώων, ένα χιούμορ σχεδόν μπουνιουελικό, αφού βασίζονταν σε ατέρμονες επαναλήψεις.

Δεν σας κρύβω πως όταν έμαθα ότι κυκλοφόρησε επιτέλους στα ελληνικά η νέα ιστορία του Αστερίξ, «Ο Αστερίξ στη χώρα των Πικτών», ένοιωσα ένα είδος συγκίνησης: σαν να ξαναβρήκα ξαφνικά τα χαμένα μου ανέμελα παιδικά χρόνια.

Υπήρξε μια μεγάλη συζήτηση στη Γαλλία για το αν ο Ζαν Ιβ Φαρί, που διαδέχτηκε τον Ρενέ Γκοσινί στα κείμενα, και ο Ντιντιέ Κονράντ, που πήρε το μαγικό πενάκι του Αλμπέρ Ουντερζό για να σχεδιάσει τις νέες ιστορίες, έχουν δικαίωμα να νεκραναστήσουν τον ήρωα και το σύμπαν του: διάβασα διάφορες απόψεις κατά του εγχειρήματος, που τις βρήκα πολύ γαλλικές και πολύ ρομαντικές.

Οι Γάλλοι ανέκαθεν διάβαζαν στον Αστερίξ πράγματα που εμείς οι υπόλοιποι fun δεν διακρίναμε. Η γέννηση των ιστοριών του συμπίπτει με τον ερχομό του στρατηγού Ντε

 Γκολ στην εξουσία – οι ρωμαίοι κατακτητές είναι οι γερμανοί κατακτητές κι ο Αστερίξ ένας Ντε Γκολ που αντιστέκεται. Αλλοι είδαν στην σημειολογία του γαλατικού χωριού που ποτέ δεν παραδίνεται την ίδια την αντοχή της γαλλικής κουλτούρας απέναντι στο καλπάζοντα αμερικανισμό της Ευρώπης: και οι Γάλλοι έχουν ανάγκη από σύμβολα, αλλά τα σύμβολα είναι συνήθως χρήσιμα σε δεδομένες εποχές κι όταν αυτές περνάνε χρειάζονται άλλα πιο μοντέρνα και πιο συμβατά – με άλλα λόγια πολλοί αναρωτήθηκαν τι να μας πει ο Αστερίξ σήμερα;

Προσοχή όμως: όλες αυτές οι αναγνώσεις, που ακολούθησαν την τρομερή επιτυχία των άλμπουμ, κατέληξαν σε συμπεράσματα που δεν έγιναν ποτέ αποδεκτά από τους δημιουργούς του ήρωά μας. Κι επειδή ο Αστερίξ ένας μεγάλος χάρτινος ήρωας είναι, κακώς τίθεται θέμα νεκρανάστασης: οι ήρωες δεν πεθαίνουν ποτέ.

Στην ιστορία των κόμικς η προσφορά ενός καλού συνεχιστή της ιστορίας είναι συχνά – πυκνά ανάλογα σημαντική με την έμπνευση εκείνου που τον ήρωα τον σχεδίασε: θυμηθείτε πόσο σημαντικός υπήρξε για την δυναστεία των Ντακ ο Ντον Ρόζα.

Η εξαφάνιση του Αστερίξ δεν είχε να κάνει με μόδες, αλλά με την αδυναμία έμπνευσης των δημιουργών του: το τελευταίο άλμπουμ που έφτασε στα χέρια μου πριν χρόνια, νομίζω το 2006, ήταν μια ιστορία την παραγωγή της οποίας είχε αποκλειστικά ο ήδη γερασμένος Ουντερζό: το «Ο ουρανός έπεσε στα κεφάλια μας»  ήταν μια συρραφή από ανέκδοτα – σου έδινε την εντύπωση ότι ο τότε 81χρονος Ουντερζό προσπαθούσε να θυμηθεί αστεία που του χε πει ο Γκοσινί.

Χωρίς τον κειμενογράφο, που είχε πεθάνει νεότατος το 1977, οι ιστορίες του Γαλάτη έμοιαζαν εξαντλημένες: όταν όμως μιλάμε για ήρωα, αυτό δεν μπορεί επ ουδενί να συμβεί. Στον Ουντερζό χρειάστηκαν πάνω από επτά χρόνια για να καταλάβει ότι ο Αστερίξ δεν ήταν δικός του, και πως οι πιστοί του τον είχαν ανάγκη.

Δεν θα σας διηγηθώ την ιστορία του «ο Αστερίξ στη χώρα των Πικτών»: θα σας καθησυχάσω λέγοντας ότι οι δυο νέοι αφηγητές των ιστοριών του Γαλάτη, φρόντισαν στην πρώτη τους δουλειά να δείξουν τον πρέποντα σεβασμό, οπότε μπορούμε να περιμένουμε αρκετά και καλύτερα στη συνέχεια. 

Παρά το ευδιάκριτο και λογικό άγχος τους, αφού η δουλειά που ανέλαβαν προβλέπει αναμέτρηση με τρομακτικές απαιτήσεις, οι δυο κατορθώνουν να πείσουν τον αναγνώστη ότι πρόθεσή τους είναι να διατηρήσουν και την αφηγηματική μανιέρα και  το μπακ ραόυντ του  ήρωα: αφού αντλήσουν έμπνευση από αυτό θα προχωρήσουν σε κάποιες καινοτομίες συνδέοντας το με την εποχή μας.

Πιθανότατα στην πρώτη τους αυτή προσπάθεια λίγο φρέναραν: τον ακαδημαϊσμό που χαρακτηρίζει την πρώτη απόπειρα τον βρήκα λογικό. Θα φέρω ένα παράδειγμα. Θέλοντας να συνεχίσουν την συνήθεια του Ουντερζό να δίνει ρόλους σε πραγματικά πρόσωπα (στον Αστερίξ έχουν εμφανιστεί σκιτσογραφημένοι όχι μόνο ο Κίρκ Ντάγκλας (ως επαναστάτης σκλάβος «Σπαρτάκις» στη «Γαλέρα του Οβελίξ») ή ο Σόν Κόνερι (ως πράκτορας Μηδενμηδενεξίξ στην «Οδύσσεια του Αστερίξ»), αλλά και ο Μπενίτο Μουσολίνι (ως ρωμαίος εκατόνταρχος στον «Αγώνα των Αρχηγών»), έδωσαν στον Μακ Αβέθ, αρχηγό των Πικτών, το πρόσωπο του Βενσάν Κασέλ.

Προφανώς διάλεξαν ένα Γάλλο σταρ για να κλείσουν το μάτι στο γαλλικό κοινό που τους περίμενε στην γωνία για να τους σταυρώσει, όμως το γεγονός ότι ο Μακ Αβέθ πολύ συμπαθητικός δεν είναι, δείχνει ότι από τους τύπους η ειρωνεία δεν λείπει.

Είναι αλήθεια ότι λίγα λείπουν από το λατρεμένο σύμπαν των αναμνήσεών μας στο νέο άλμπουμ. Ο Οβελίξ δέρνει Ρωμαίους, το μαγικό φίλτρο κάνει δουλειά, ο  Αυτοματίξ με τον Αλφαβητίξ τσακώνονται πάλι για τα ψάρια, και στο τέλος η περιπέτεια κλείνει με ένα μεγάλο τσιμπούσι ενώ η πανσέληνος λάμπει.

Ναι, η ιστορία δύσκολα μπορεί να συγκριθεί με αριστουργήματα όπως «Η οδύσσεια του Αστερίξ» ή «Ο Αστερίξ και η Κλεοπάτρα» ή «Ο αγώνας των αρχηγών» κτλ. Όμως μου αρκεί πως αν ένας πιτσιρίκος ξεκινούσε τώρα να διαβάζει τα άλμπουμ δύσκολα θα καταλάβαινε τη διαφορά κι αυτό είναι καλό σημάδι.

Καλώς ήρθες φίλε και ο Οβελίξ έχει απόλυτο δίκιο: είναι τρελοί αυτοί οι Ρωμαίοι…