Εξηγούμε τι έγινε στο ‘Κόκκινο Ποτάμι’ για όσους δεν κατάλαβαν

Η προφητεία ότι το 2019 θα είναι η χρονιά του σίριαλ επιβεβαιώνεται, αφού μετά τις ‘Αγριες Μέλισσες’, μία ακόμα σειρά μας έκανε να μιλάμε για αυτή, το ‘Κόκκινο Ποτάμι’, που σήμανε και την επιστροφή του Μανούσου Μανουσάκη στην τηλεόραση πάνω από μια δεκαετία μετά. Τα δύο πρώτα επεισόδια προβλήθηκαν εχτές και συγκέντρωσαν τις καλύτερες κριτικές.

Εγώ τα είδα, μπερδεύτηκα, και αφού παρακάτω τα ξεμπλέκω, ασκώ και την κριτική μου, που δεν είναι η καλύτερη.

Η Σαμσούντα ή Σαμσούν στα Τούρκικα ή Αμισός στα Αρχαία Ελληνικά είναι λιμάνι και πόλη των παραλίων του Πόντου. Η απόβαση του Κεμάλ Ατατούρκ στη Σαμσούντα στις 19 Μαΐου 1919 θεωρείται αρχή του Τουρκικού πολέμου της ανεξαρτησίας και αποτελεί εθνική γιορτή στην Τουρκία, ενώ από την άλλη, από το ελληνικό κράτος έχει ορισθεί ως Ημέρα Μνήμης των θυμάτων της Γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου, αφού θεωρείται η απαρχή της τελικής φάσης της Γενοκτονίας.

Η πρώτη σκηνή εκτυλίσσεται στα περίχωρα Σαμσούντας στις 19 Μαΐου του 1919 και βλέπουμε τον πρωταγωνιστή Μίλτο Παυλίδη (ο Παπαζήσης), μαζί με άλλους Πόντιους να είναι αιχμάλωτοι των Τούρκων. Ένας από τους Τούρκους αξιωματικούς βλέπουμε να καλομεταχειρίζεται και εν τέλει να απελευθερώνει τον Μίλτο (αφού ο Μίλτος ρίχνει και έναν Ποντιακό χορό, γιατί ο Έλληνας τον καημό του τον χορεύει, όπως μας έχουν μάθει οι ελληνικές ταινίες). Ο Τούρκος αυτός αξιωματικός, όπως μαθαίνουμε στη συνέχεια, είναι ο Κερέμ, παιδικός φίλος με τον πρωταγωνιστή.

Η επόμενη σκηνή είναι ένα φλάσμπακ από το 1895 στο Ακ Νταγ Μαντέν, που βρίσκεται στο κέντρο της σημερινής Τουρκίας. Εκεί ζει ο Μίλτος με την οικογένειά του. Είναι 12 χρονών και τον αρραβωνιάζουν εικονικά με την κόρη του γιατρού, την 9χρονη Ιφιγένεια Νικολαϊδη, για να την προστατέψουν από το ενδεχόμενο να την πάρει κάποιος Μουσουλμάνος για γυναίκα του στο μέλλον. Στον αρραβώνα βρίσκεται και ο Κερέμ με τους γονείς του, που φαίνεται επίσης να έχουν φιλικές σχέσεις με τις δύο ελληνικές οικογένειες που λογοδίνουν τα παιδιά τους. Ο πατέρας μάλιστα του Κερέμ, ο Καρτάλ Μπέης, μπαίνει στη μέση, όταν ένας άλλος, κακός μπέης έρχεται να κάνει χαμό στον αρραβώνα.

Μετά το γλέντι, οι δύο οικογένειες συζητούν μεταξύ τους και λένε ότι θέλουν να φύγουν από το Ακ Νταγ Μαντέν, γιατί φοβούνται τους Τούρκους. Οι γονείς του Μίλτου λένε ότι θα πάνε στη Σαμσούντα, ενώ οι γονείς της Ιφιγένειας (Καζάκος -Τρύπη) λένε πως θα πάνε στην Κωνσταντινούπολη, που είναι “Ευρώπη” και δεν έχει σχέση με το συντηρητικό Ακ Νταγ Μαντέν. Στο τραπέζι υπάρχει και ένας “ξάδερφος” που δεν έχει σημασία για την πλοκή -προς το παρόν έστω- είναι όμως ο Μάκης του ‘Εμείς κι Εμείς’, οπότε ήθελα να το πω. Την επόμενη μέρα κιόλας, φεύγουν και οι δύο οικογένειες, γιατί ναι μωρέ, το ένα βράδυ το πετάς σε μια συζήτηση και την επόμενη τα μαζεύεις και φεύγεις.

Έτσι φτάνουμε στην ημερομηνία που εκτυλίσσονται όλα τα υπόλοιπα γεγονότα των δύο πρώτων επεισοδίων. Δεκατρία χρόνια μετά το φευγιό των δύο οικογενειών από το Ακ Νταγ Μαντέν, βρισκόμαστε στην Κωνσταντινούπολη. Είναι 24 Ιουλίου του 1908 και μόλις έχει λάβει τέλος ο Μακεδονικός Αγώνας.

Η οικογένεια της Ιφιγένειας έχουν πια φτιάξει τη ζωή τους στην Πόλη. Ο πατέρας της, είναι γιατρός του Σουλτάνου, που τον υποδύεται ο Γεράσιμος Σκιαδαρέσης. Βλέπουμε λοιπόν την Ιφιγένεια με τους γονείς και την αδερφή της να μένουν σε ένα πλούσιο αρχοντικό, με υπηρετικό προσωπικό και να δέχονται ένα δέμα με δώρα από τη Γαλλία.

Ταυτόχρονα βλέπουμε τον Μίλτο, να βρίσκεται και αυτός στην Κωνσταντινούπολη μαζί με τον Κερέμ, που είναι ακόμα φίλοι. Έχει έρθει για να υποδεχτεί τον Θέμη, τον Μακεδονομάχο αδερφό του, που γύρισε δύο χρόνια μετά από τον πόλεμο. Στον δρόμο βλέπουν τυχαία τον πατέρα της Ιφιγένειας, ο οποίος τους καλεί για να τους φιλοξενήσει σπίτι του μέχρι να φύγουν για τη Σαμσούντα, που είναι οι γονείς τους.

Τώρα που εξηγήσαμε λίγο βικιπαιδίστικα το ιστορικό πλαίσιο, το συνοψίζουμε στα εξής:

1895: Δύο ελληνικές οικογένειες που ζουν στο Ακ Νταγ Μαντέν, δεχόμενοι τις πιέσεις των Οθωμανών φεύγουν για τις πιο προοδευτικές πόλεις, Σαμσούντα και Κωνσταντινούπολη.

1908: Λήξη του Μακεδονικού αγώνα. (Σε αυτή τη χρονική στιγμή εκτυλίσσεται το μεγαλύτερο μέρος των δύο επεισοδίων)

1919: Απαρχή της τελικής φάσης της Γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου. (Η πρώτη σκηνή με τον αιχμάλωτο Μίλτο)

Και τώρα πάμε σε όλα αυτά που καταλαβαίνουμε καλά.

Ο Μίλτος είναι τύπου αγόρι-λεβεντιά χώνεται, υπερασπίζεται, προστατεύει. Η Ιφιγένεια είναι ελεύθερο πνεύμα και θέλει να σπουδάσει και να ανεξαρτητοποιηθεί. Ο Μίλτος και η Ιφιγένεια ξαναβλέπονται τυχαία 13 χρόνια μετά τον “αρραβώνα” τους και ερωτεύονται κεραυνοβόλα χωρίς να ξέρουν ποιος είναι ο ένας και ο άλλος. Στη συνέχεια καταλαβαίνουν ποιος είναι ο καθένας, ερωτεύονται ακόμα περισσότερο και μέσα σε ένα βράδυ δίνουν όρκο αγάπης και ο Μίλτος ζητάει το χέρι της.

Ο αδερφός του Μίλτου, ο Θέμης, τον οποίο υποδύεται ο Αργύρης Πανταζάρας, βλέπει συνεχώς εικόνες από τον πόλεμο, χάνεται λίγο, του γυαλίζει το μάτι, δεν είναι καλά το παιδί.

Κάτι παίζει με τον πατέρα της Ιφιγένειας και την οικιακή βοηθό.

Ο Κερέμ, ο Τούρκος παιδικός φίλος του Μίλτου, είναι προς το παρόν καλός, φοιτά όμως στη στρατιωτική σχολή της Πόλης και αυτό δεν θα βγει σε καλό για τη φιλία τους. Όπως δείχνουν οι οιωνοί, θα έρθει αντιμέτωπος με τον Μίλτο για την πατρίδα και για την Ιφιγένεια.

Ας περάσουμε τώρα στην κριτική:

Όποιος έχει δει οποιοδήποτε σίριαλ του Μανούσου Μανουσάκη, ήξερε τι να περιμένει. Έναν παθιασμένο έρωτα μετ’ εμποδίων. Χείλια να τρέμουν, μύτες να ρουθουνίζουν από πόθο, ματιές να γδύνουν, και εχθρούς της αγάπης να μπαίνουν ανάμεσα στους ερωτευμένους. Ο σκηνοθέτης επέστρεψε σε αυτό που τον καθιέρωσε στην τηλεόραση, χωρίς να απογοητεύσει τους λάτρεις του.

Στα πολύ καλά της σειράς είναι το καστ. Οι ηθοποιοί -ακριβώς όπως και στις ‘Μέλισσες‘- είναι ένας συνδυασμός νεοσύλλεκτων καλών ηθοποιών (όπως ο Πανταζάρας, η Χαρά-Μάτα Γιαννάτου που θα δούμε στο επόμενο επεισόδιο, αλλά και η Παντούση, που ήδη είχε βέβαια ξαναεμφανιστεί στην TV) και βετεράνων αγαπημένων (όπως ο Παπαζήσης, ο Καζάκος, η Τρύπη, ο Σκιαδαρέσης κλπ -και μην ξεχνάμε και τον Μάκη από το Εμείς κι Εμείς).

Τα κουστούμια επίσης εντυπωσίασαν το κοινό, και τα σκηνικά έχουν αρκετά καλά στάνταρ για μια ελληνική παραγωγή και δη εποχής.

Στα αρνητικά τώρα, είναι αρκετά δύσκολο να ακολουθήσεις το τι συμβαίνει, αν δεν ξέρεις καλά το ιστορικό πλαίσιο. Έτσι πολλοί τα χάσαμε με το πότε και το πού βρίσκονται οι ήρωες. Προσωπικά, είδα τη σειρά στο site του OPEN και γύρισα προς τα πίσω πολλές φορές το επεισόδιο, για να καταλάβω τι γίνεται.

Όσον αφορά την ιστορική απόδοση των γεγονότων, δεν μπορώ να την κρίνω, γιατί δεν γνωρίζω επαρκώς την ιστορία του Πόντου. Μπορώ να κρίνω τους χαρακτήρες και οι χαρακτήρες είναι γραμμένοι, για να είναι οι καλοί και οι κακοί. Οι καλοί Έλληνες και οι κακοί Τούρκοι, με εξαίρεση κάποιους Τούρκους (όπως ο Κερέμ και ο πατέρας του) που δεν είναι ακριβώς καλοί, απλά είναι λιγότερο κακοί. Σίγουρα αυτό είναι μια κακή απόδοση των ιστορικών γεγονότων και θυμίζει το ύφος των ελληνικών ταινιών με καλτ στάτους τύπου ‘Παπαφλέσσας‘, δείχνοντας ότι η ιστορική μυθοπλασία στην Ελλάδα δεν έχει προχωρήσει καθόλου τα τελευταία 50 χρόνια.

Σε κάθε περίπτωση, είμαι πολύ χαρούμενη για την επάνοδο της ελληνικής μυθοπλασίας και η όποια κριτική είναι από αγνή αγάπη για την τηλεόραση.

* To ‘Κόκκινο Ποτάμι’ προβάλλεται κάθε Κυριακή στις 21.00 στο OPEN.

***

Και μην ξεχνάς! Δες τι είπαμε με τον Θωμά Ζάμπρα για την επέτειων των 20 χρόνων από το Cruel Intentions.