Η βασιλική πρεμιέρα του νέου Λάνθιμου στη Βενετία

Κάθε μέρα μεταφέρουμε πρώτες εντυπώσεις από τις μεγάλες παγκόσμιες πρεμιέρες του 75ου Φεστιβάλ Βενετίας, των ταινιών που θα πρωταγωνιστήσουν στη φετινή σεζόν.

***

To πρωινό της Πέμπτης στο Φεστιβάλ Βενετίας μπορεί και να μείνει στα χρονικά ως ένα από τα δυνατότερα φεστιβαλικά double features που έχουμε δει ποτέ, καθώς Γιώργος Λάνθιμος και Alfonso Cuaron επιστρέφουν εντυπωσιακά. Οι πρεμιέρες της πρώτης πλήρους μέρας του Διαγωνιστικού:

THE FAVOURITE

Η προηγούμενη ταινία του Γιώργου Λάνθιμου: Το ‘Killing of a Sacred Deer’, το οποίο μου άρεσε ως μια πιο εσωτερικού τύπου επιστροφή προς ‘Κυνόδοντα’, αλλά ταυτόχρονα με μεγάλη χαρά θα έβλεπα τον Λάνθιμο να κινείται προς κάτι φρέσκο. Για την ταινία και για τη δουλειά του γενικότερα ο Λάνθιμος είχε μιλήσει στο PopCode.

H καινούρια: Ταινία εποχής για τα παιχνίδι ισχύος γύρω από τον αγγλικό θρόνο στις αρχές του 18ου αιώνα, όταν η δούκισσα Sarah (Rachel Weisz) και ξαδέρφη της Abigail, ξεπεσμένη ευγενής (Emma Stone) αντιμάχονται για την εύνοια της βασίλισσας Άννας (Olivia Colman).

Και πώς είναι: Να πω σπαρταριστό; Σε μια καριέρα γεμάτη ‘σημαντικά επόμενα βήματα’ ο Λάνθιμος πετυχαίνει εδώ το μεγαλύτερο, επανατοποθετώντας την ουσία του στυλ του σε ένα εντελώς διαφορετικό περιβάλλον, ένα σκηνικό εποχής, μια ιστορία βασισμένη σε αληθινά πρόσωπα. Πραγματοποιώντας αυτή τη μετακίνηση, κατορθώνει ενδεχομένως να εστιάσει και στα στοιχεία που αποτελούν τη βάση της αισθητικής του, πίσω και από τις παγωμένες ανθρώπινες φιγούρες: Το αποστασιοποιημένα σουρεαλιστικό του χιούμορ βρίσκει απρόσμενα ταιριαστό νέο χώρο δράσης ένα παλάτι του 18ου αιώνα, όπου ο παραλογισμός ούτως ή άλλως καταπνίγει το ρεαλισμό ως έννοια.

Ο Λάνθιμος καδράρει τις τεράστιες, λεπτομερείς, πλούσιες αίθουσες με ευρείς φακούς, πολλές φορές σε ακραίο βαθμό, αφήνοντας τους ανθρώπους ασήμαντες, μηδαμινές υπάρξεις μέσα σε αυτές. Όταν μια άμαξα παίρνει απότομη στροφή μες στα όρια του κάδρου, είναι σαν τα πάντα να αποτελούν εξωφρενικά μονόπρακτα δωματίου ακόμα κι όταν βρισκόμαστε σε εξωτερικούς χώρους, κάτι που ισχύει και για τις απολαυστικές συναντήσεις της Sarah με την Abigail, όπου η μεταξύ τους εχθρική ένταση αποτυπώνεται σε ασκήσεις σκοποβολής αιματηρών, συχνά, αποτελεσμάτων.

Τα θέλω και οι εμμονές των τριών ηρωίδων επηρεάζουν έναν ολόκληρο λαό έξω από τα τείχη των ανακτόρων, με τις πληροφορίες για τον έξω κόσμο να φτάνουν στα αυτιά μας μέσα από κάποια πολιτική διαπραγμάτευση ως υποσημείωση ερωτικών παιχνιδιών δύναμης. Ο λαός δεν υφίσταται, είναι μια μακρινή ιδέα. Αυτοί εδώ οι ευγενείς ζουν το δικό τους παράλογο παιχνίδι του στέμματος, και η ιστορία τους στα χέρια του Λάνθιμου είναι η σπαρταριστή σάτιρα που αξίζει να είναι. Η μαύρη κωμική καρδιά της weird περιόδου του σκηνοθέτη επιβεβαιώνεται εδώ με τρόπο αναπάντεχο, ερχόμενη στο προσκήνιo.

To ‘The Favourite’ είναι αστείο (όχι αστείο όπως είναι ‘αστείες’ οι περισσότερες Σημαντικές Κωμωδίες της σημερινής τηλεόρασης, αστείο όπως είναι αστείο το ‘Arrested Development’ ή το ‘Seinfeld’) και επιτρέπει στον Λάνθιμο να επανατοποθετήσει τις αισθητικές του σταθερές σε ένα παντελώς ξένο πλαίσιο. Το σύνολο λειτουργεί κι αυτό το φαινομενικό παιχνίδι απέναντι στο προφανές βοηθάει και τις τρεις πρωταγωνίστριες να εκτοξευθούν: Η Emma Stone σε κρυφά κόντρα ρόλο δείχνει στον Littlefinger πώς γίνεται και αποκαλύπτει πτυχές που πραγματικά δεν της τις είχα, η Colman παίρνει έναν αβανταδόρικο ρόλο και τον παίζει με  στα όριά του χωρίς να γίνεται χάρτινη, η Weisz κουβαλά μια συναρπαστική masculine ενέργεια μέσα στην αβεβαιότητά της. «Πάμε να πυροβολήσουμε κάτι». Πράγματι.

Μια σκηνή που μου έμεινε στο μυαλό: Παρότι γέλαγα και διασκέδαζα σε όλη τη διάρκεια της ταινίας, όταν τελείωσε δεν ήμουν σίγουρος αν με ένοιαζε ιδιαίτερα αυτό που είχα δει. Στην πορεία της μέρας σκεφτόμουν διαρκώς ξέμπαρκες στιγμές και γελούσα (ή αναλύαμε το περφόρμανς της Emma Stone), το οποίο είναι καλή ένδειξη. Υπάρχει μια σκηνή ενός τέρμα γελοίου καρτουνίστικου χορού μπροστά στο θρόνο, που όσο τον κοιτάμε γίνεται και πιο γελοίος. Η κάμερα παρατά τα μίκι μάους και στρέφεται στην βασίλισσα Άννα η οποία κοιτάει αποσβολωμένη επειδή εμφανώς βρίσκεται εκείνη τη στιγμή κάπου αλλού, σκέφτεται όσα έχουν πάει λάθος. Η κάμερα την κοιτάζει επίμονα καθώς είναι έτοιμη να βουρκώσει, η ένταση κυριαρχεί, η Άννα διατάζει να διακοπεί το show. Η κάμερα επιστρέφει πίσω, σα να είχε ξεχάσει τι μας έδειχνε πριν. Οι χορευτές όχι απλά τόση ώρα χορεύουν, αλλά βρίσκονται και στο μέσο της πιο γελοίας πιθανής πόζας. Η Olivia Colman σπαράζει, κι εμείς έχουμε λυθεί στο γέλιο.

Πώς θα τη δούμε; Έχει διανομή από την Odeon.

ROMA

Η προηγούμενη ταινία του Alfonso Cuaron: Το ‘Gravity’, Όσκαρ Σκηνοθεσίας, άνοιγμα Βενετίας. Όχι η αγαπημένη μου ταινία της αψεγάδιαστης καριέρας του Cuaron, αλλά μεγάλη στιγμή για τον σκηνοθέτη σε κάθε περίπτωση.

H καινούρια: Στο Μεξικό της δεκαετίας του ‘70, εν μέσω αναταράξεων και διαδηλώσεων που σχηματίζουν τη χώρα, παρακολουθούμε ένα χρόνο από τη ζωή μιας οικογένειας σε αποσύνθεση, μέσα από τα μάτια της οικιακής βοηθού (η πρωτοεμφανιζόμενη Yalitza Aparicio).

Και πώς είναι: Παρήγγειλε κανείς μια ακόμα ατομική βόμβα συναισθήματος στη μορφή ενός τεχνικά άρτιου και μεθοδικά σκηνοθετημένου ταξιδιού δίχως κατεύθυνση ή διέξοδο αλλά μυστηριωδώς γεμάτου ελπίδα; Επειδή ήρθε συστημένη.

Ο Cuaron αντλεί υλικό από τα βιώματα των παιδικών του χρόνων για μια εμφανώς προσωπική ιστορία, φτιαγμένη στο άσπρο-μαύρο των αναμνήσεων. Νεορεαλισμός πιο στημένος από ποτέ, με τον μεξικάνο να δομεί την ιστορία του ως μια σειρά από θεατρικής εμφάνισης βινιέτες-αναμνήσεις, σαν μικρά μονόπρακτα στη διάρκεια των οποίων η κάμερα εκτελεί αργόσυρτα pans από άκρη σε άκρη του εκάστοτε σκηνικού. Η οικιακή βοηθός Cleo μοιάζει διαρκώς να βρίσκεται στην τροχιά της οικογένειας ενώ ανά πάσα δεδομένη στιγμή, ο Cuaron πυκνώνει το σκηνικό του με τέτοιο τρόπο ώστε να δίνει την αίσθηση πως έξω από τα όρια του κάδρου ο κόσμος σταματά, δεν υπάρχει απολύτως τίποτα.

Αυτό δίνει στο ‘Roma’ αληθινή αναμνησιακή χροιά, καθώς όποτε θυμόμαστε την παραμικρή θολή στιγμή του παρελθόντος, τα όριά της τρεμοπαίζουν στο κενό, είναι κάτι φευγαλέο, απομονωμένο, και μετά εξαφανίζεται από εκεί που ήρθε- ο κόσμος γύρω του πράγματι δεν υφίσταται. Οι μικροί πλανήτες-σκηνικά που δημιουργεί ο Cuaron υπηρετούν στην αφήγηση μιας τελικά εξαιρετικά σκληρής και σπαρακτικής ιστορίας, στο περιθώριο της οποίας μαίνεται μιας διαρκής εξέγερση, την οποία καταλαβαίνουμε περισσότερο όταν ταράζει τη ρουτίνα, το τελετουργικό, την ήρεμη ροή της κάμερας, στη διάρκεια μιας σεκάνς.

Στο τέλος της μέρας, είναι μια ακόμα ιστορία επιβίωσης, απλά αυτή τη φορά τοποθετημένη στον πραγματικό κόσμο. Ή έστω μια κάποια ανάμνησή του.

Μια σκηνή που μου έμεινε στο μυαλό: Είναι δύο σκηνές που δε λένε να βγουν από το κεφάλι μου και όποτε τις θυμάσαι κλείνω ψύχραιμα τα μάτια φοβούμενος τι θα ακολουθήσει. Περιττό να πω, αποτελούν spoiler οπότε δε θα επεκταθώ. Αλλά και για τις δύο, συναισθηματικά αντικρυστές μεταξύ τους, θα είναι εντελώς προφανές ποιες εννοώ όταν δει κανείς την ταινία.

Πώς θα τη δούμε; Στο Netflix. Μακάρι να μπορούσε να διοργανωθεί έστω μια προβολή ή κάποιες περιορισμένες προβολές σε σινεμά, ωστόσο.

Για το ‘The Mountain’ θα τα πούμε σε επόμενη ευκαιρία, και για να επανορθώσουμε για αυτή την καθυστέρηση (αισθάνομαι τεράστιες ενοχές και για τους 11 από εσάς που περιμέναμε κριτική αυτής της ταινίας, είστε δικοί μου άνθρωποι) θα πάρουμε συνέντευξη από τον Jeff Goldblum το πρωί.

***

Οι αποψινές επίσημες πρεμιέρες: Το ριμέικ του ‘A Star Is Born’ από τον Bradley Cooper με τη Lady Gaga, η τελευταία ταινία του Orson Welles ‘The Other Side of the Wind’, το ανθολογικό φιλμ ‘The Ballad of Buster Scruggs’ των αδελφών Coen και το ‘Double Vies’ του Olivier Assayas.

Η κάλυψη θα συνεχιστεί ως το τέλος του Φεστιβάλ, στις 8 Σεπτεμβρίου.

ΚΙ ΑΛΛΗ ΒΕΝΕΤΙΑ

Το πρώτο βήμα του Ryan Gosling στο φεγγάρι

Όλη η ανταπόκριση του PopCode