Λαοθαλασσογραφία: Εντυπώσεις από τη μεγάλη συναυλία του Νιόνιου

Ο Διονύσης Σαββόπουλος είναι από τους καλλιτέχνες με πραγματικά φανατικό κοινό. Κοινό που ήταν πάντα εκεί. Απ’ την ‘Αγράμπελη’ (αν τυχόν η χούντα άφηνε τη συναυλία να γίνει) και το ‘Κύτταρο΄μέχρι και σε συναυλία που διοργανώνει το ‘όλοι μαζί μπορούμε’ (αφότου γυρίσαμε από τον Άγιο Δομίνικο).

Η συναυλία ξεκίνησε με ‘Φορτηγό’. Οι ‘Μάγοι’ βγήκαν και πάλι στην σκηνή. Αυτό που είναι μοναδικό σε κάθε παράσταση του Σαββόπουλου είναι η μουσική και οι ενορχηστρώσεις (από τα μπουρμπούλια μέχρι και σήμερα). Φυσικά δεν είναι μόνος του σε αυτό. Ο Γιώτης Κιουρτσόγλου (που είναι μαζί του τα τελευταία χρόνια) είχε ‘ντύσει’ μουσικά το όλο πρόγραμμα με απίστευτη μαεστρία. Δίπλα τους μια μοναδική ορχήστρα που κάθε φορά πειραματίζεται, επιχειρεί, ρισκάρει και ομορφαίνει τον σταθερά υπέροχο στίχο του Σαββόπουλου.

Με την ‘Παράγκα’ ο Νιόνιος κάνει το πρώτο ‘πολιτικό’ σχόλιο, ευήκουστο στα αυτιά του ‘όλοι μαζί μπορούμε’. Η Ελλάδα που δεν θέλει να μεγαλώσει, οι φυλλάδες που ακόμα κοστίζουν μιάμιση δραχμή, οι ψευτοεπαναστάτες αιώνιοι έφηβοι. Κάπως προφητικά ο ίδιος ο καλλιτέχνης έχει γράψει: “τραγουδάκια μου κατάμονα, αν σας αντάμωνα θα έπεφτα κάτω”.

(Φωτογραφίες: NDP Photo Agency)

Στην σκηνή ανεβαίνει η Ελεονόρα Ζουγανέλη και ο κόσμος αρχίζει και καλωσορίζει έναν έναν τους συμμετέχοντες. Κάλεσμα Νιόνιου γαρ, είναι κάτι σαν γενική επιστράτευση ταλέντου. Στην έλευση του Γιάννη Χαρούλη στην σκηνή το στάδιο πάλλεται. “Τι θα μας πει άραγε ο Χαρούλης;”. Το λαούτο πάλλεται, χωρίς ακόμα να προδίδει το τραγούδι. ‘Μ’ αεροπλάνα και βαπόρια’. Ο Νιόνιος δεν θα σταματήσει ποτέ να μας εκπλήσσει. Το ‘Σου μιλώ και κοκκινίζεις’ που ακολουθεί είναι απλά το έναυσμα του γλεντιού. Κάτι σαν τελετουργία έναρξης.

Ανεβαίνει ο Νίκος Ζιώγαλας και ο Σαββόπουλος τον υποδέχεται σαν παλιά καραβάνα. Η αναφορά στους Νίκο Παπάζογλου, Μανώλη Ρασούλη και Σάκη Μπουλά σηκώνουν το στάδιο στο πόδι. Το ελληνική τραγούδι ζει και μέσα απ’ τις απώλειές του. Η ‘Παράβαση’ απ’ τους ‘Αχαρνείς’: “Τώρα με χειρουργεί μα αλλήθωρη νεολαία, μια τσογλανοπαρέα που κάνει κριτική”.

Την ιστορία του αφέντη τσουτσουλομύτη, του διάσημου πλέον Κότσυφα του Σαββόπουλου, ακολουθεί το ‘Μη μιλάς άλλο γι’ αγάπη’ με τη Δήμητρα Γαλάνη να μπαίνει κάπως κρυφά στην σκηνή και να ξεσηκώνει το Καλλιμάρμαρο στάδιο. Οι δύο τους, φίλοι 50 ετών, ακτινοβολούν την τρυφερότητα της στιγμής, για όσα έχουν ζήσει και την αγάπη τους για το ελληνικό τραγούδι.

Ο ‘συναυλιακός’ Λαυρέντης Μαχαιρίτσας “ζητάει μια ευκαιρία παραδείσου” και κατόπιν τα ακόρντα της κλασικής του Νιόνιου, δωρικά και ξάστερα, προλογίζουν τη ‘Δημοσθένους λέξις’. “Σαν βγω απ’ αυτή την φυλακή…”.

Τα φώτα της σκηνής γίνονται κόκκινα. Η Μαρία Φαραντούρη στέκεται δίπλα στο Διονύση Σαββόπουλο. “Η Πλατεία είναι γεμάτη κι’ απ το πρόσωπό σου κάτι έχει σωθεί” αγαπημένε μας Διονύση. Απ’ μια γιορτή του ελληνικού τραγουδιού, με ‘πρωτομάστορα’ τον Διονύση – με το όνομα και την ουσία του θεού του δράματος και του παιχνιδιού – δεν θα μπορούσε να λείπει ένα δείγμα από αυτό το κοσμοϊστορικό που συνέβη στο ελληνικό τραγούδι στα ’60s. Και με την Μαρία Φαραντούρη στη σκηνή η επιλογή δεν ήταν διόλου τυχαία. Στίχοι Οδυσσέας Ελύτης, μουσική Μίκης Θεοδωράκης και ‘Ένα το Χελιδόνι’: “Πάρθηκεν από μάγους το σώμα του Μαγιού, Το `χουνε θάψει σ’ ένα μνήμα του πέλαγου”.

Ο ‘Δεκέμβρης του ’44’ δεν φάνηκε χθες πάνω του ούτε στιγμή. Ζωηρός, ζωντανός, κεφάτος και συνέχεια στην πίστα (έφυγε για να αλλάξει 2 φορές). Ποιος θα μπορούσε καλύτερα από το Νιόνιο να έχει αυτό τον ρόλο, του ενωτικού στοιχείου του ελληνικού τραγουδιού; Σε τίνος το κάλεσμα θα έρχονταν όλοι αυτοί, να πειραματιστούν, να ‘πειράξουν’ τα τραγούδια τους, να τα μοιραστούν σε μια σκηνή μαζί του; Ο Νιόνιος ‘διαμαρτύρεται’ για την κριτική που του κάνουν οι νεώτεροι. “Και γω τα ίδια έκανα όταν ήμουν νέος”. Μας τραγουδάει το ‘Σιγά μην κλάψω’ του Αγγελάκα. Νέος Νιόνιος.

Συνεχίζει με τον ‘Καραγκιόζη’ και την ‘Ωδή στο Γεώργιο Καραϊσκάκη’ για το κοινό του που ζητάει όσο πιο πολύ Σαββόπουλο γίνεται. Ανεβαίνει ο Φοίβος Δεληβοριάς, για τον οποίο ο Νιόνιος μιλάει με τα καλύτερα λόγια. Περιέργως, δεν θα τραγουδήσουν ούτε Σαββόπουλο, ούτε Δεληβοριά. Θα τραγουδήσουν Λουκιανό Κελαηδόνη και στο στάδιο κάνει ακόμα πιο πολύ ελληνικό καλοκαίρι. “Κι όμως κατά βάθος, κάπου υπάρχει λάθος”.

  Η βραδιά οδεύει προς το τέλος της και σχεδόν δύο ώρες και κάτι μετά την έναρξη της ο κόσμος δεν έχει κουραστεί. Ανεβαίνουν όλοι οι καλλιτέχνες στη σκηνή. Τραγουδούν το ‘Αερικό’ του Θανάση Παπακωνσταντίνου. Ναι, στο Καλλιμάρμαρο, στο ‘Όλοι μαζί μπορούμε’ του Σκάι. “Όσες κι αν χτίζουν φυλακές, κι αν ο κλοιός στενεύει, ο νους μας είναι αληταριό, που όλο θα δραπετεύει”. Κάποιος απ’ την αρένα φωνάζει “Για τον Τάσο που βγήκε και για την Ηριάννα που έρχεται”. Στην Αλληλεγγύη μπορούμε πολύ καλύτερα. Άλλωστε στο πιο σαββοπουλικό τραγούδι όλων των εποχών (μακρύ ζεϊμπέκικο για τον Νίκο) υπάρχει ο εξής ασύλληπτος στίχος: “Στους λαβυρίνθους του εφιάλτη οδηγημένη, αιώνια, δίχως σωτηρία. Στην τακτική δουλεία του δικαστή, που δεν καταλαβαίνει”.

Κι αν σας έλεγα πως η βραδιά έκλεισε με Μάνο; Όχι Χατζιδάκι, αλλά Λοΐζο. “Δεν θα περάσει ο φασισμός”. Είναι ο Νιόνιος της συναυλίας ο ίδιος άνθρωπος με τους διθυράμβους στον Σημίτη, τους μετανάστες στα νησιά, και την συντηρητική στροφή; “Φίδι, πίθηκος κι αετός”. Ο Διονύσης Σαββόπουλος είναι το ελληνικό τραγούδι. Με τις αντιφάσεις του αλλά και την απέραντη ποιότητά του. Και ζει και ζήτω το ελληνικό τραγούδι.