LOST, 3 χρόνια μετά: “We have to go back!”

(To παρακάτω κείμενο προϋποθέτει πως έχει δει ολόκληρο το “Lost”. Ή πως δε σε νοιάζει να διαβάζεις πολλές από τις ανατροπές του χωρίς να το έχεις δει. Αλλά ας μη γελιόμαστε- μάλλον θα το έχεις δει. Spoilers, όπως και νά’χει.)

Σαν σήμερα, πριν 6 χρόνια.

23 Μαϊου 2007.

Είναι ένα από τα μεγαλύτερα cliffhangers στην τηλεοπτική ιστορία. Είναι ο Τζακ του Matthew Fox με βασανισμένο βλέμμα και Μούσι Ενοχής, έχοντας μιζεριάσει για ένα ολόκληρο δίωρο season finale, που λίγα δευτερόλεπτα πριν το τέλος (κι ενώ όλοι προσπαθούμε ακόμα να καταλάβουμε πού στα κομμάτια τοποθετείται αυτή η ιστορία στο χρονολόγιο της σειράς) βλέπει από τις σκιές να ξεπροβάλλει η Κέητ της Evangeline Lilly.

Κοιταζόμαστε μεταξύ μας. Ο εγκέφαλος πατάει γκάζι, το αίνιγμα γίνεται μεγαλύτερο. Ο χρόνος διαστέλλεται, λες και περιμένει εμάς, τους θεατές, που σε κάθε πηγαδάκι ανά τον κόσμο που βλέπει το φινάλε της 3ης σεζόν εκείνο το βράδυ, παρατάμε την οθόνη και προσπαθούμε να βγάλουμε άκρη. Τι γίνεται; Τι συμβαίνει; Πώς είναι δυνατόν αυτοί οι δύο να μοιράζονται φλάσμπακ; Χάρτες, διαγράμματα, θεωρίες, άπειρες ώρες online μελέτης καίγονται στη θέα μιας σκηνής που δε μπορούσε να υπάρξει.

Στην οθόνη η σκηνή συνεχίζεται. Η Κέητ μπαίνει στο αυτοκίνητο και απομακρύνεται. Ο Τζακ, ένα ρετάλι ανθρώπου, της φωνάζει καθώς πάει να βάλει τα κλάμματα. “We have to go back!”, της φωνάζει. “We have to go back.”

*ήχος εκατομμυρίων εγκεφάλων που καίγονται ταυτόχρονα*

///

22 Σεπτεμβρίου 2004.

Το σωτήριον έτος 2004 η πτήση Oceanic 815 προσέκρουσε σε ένα ερημικό νησί αγνώστου τόπου και χρόνου, οι ναυαγοί έπρεπε να επιβιώσουν τόσο τις φυσικές απειλές, όσο και τις μεταφυσικές, όσο -εκεί να δεις δράμα και μυστήριο- τις διαπροσωπικές, το μάτι του Τζακ άνοιξε κοιτώντας την τροπική βλάστηση, κι εμείς θα παγιδευόμασταν μαζί τους για τα επόμενα 6 χρόνια, εκεί, στο Νησί, προσπαθώντας να βγάλουμε άκρη παρέα με αυτούς.

Ο πιλότος του “Lost” δεν έμοιαζε με τίποτα που να είχαμε ξαναδεί, παρότι επιφανειακά αποτελείτο από γνώριμα υλικά. Και “Survivor” και “Twilight Zone”; Ίσως εκεί να ήταν το κλειδί. Ο Μανώλης, αφού υπογραμμμίσει πως έχει δει 26 σεζόν “Survivor”, εξηγεί: “Δεν ήταν «ένα νησί», ήταν ΤΟ νησί, είχε μυστηριώδη τέρατα από καπνό, μυστηριώδεις Γαλλίδες που άφηναν μυστηριώδεις ηχογραφήσεις και φυσικά μυστηριώδεις πολικές αρκούδες. Και οι ίδιοι οι μυστηριώδεις επιζώντες της πτήσης είχαν όλοι μυστηριώδη backstories και έρυβαν ακόμη πιο μυστηριώδη μυστικά. Ήταν όλο πανέξυπνα σχεδιασμένο να γραπώσει την περιέργεια και τη φαντασία σου.”

Είναι δύσκολο να αναλύσεις με επιστημονική ακρίβεια τι κάνει μια σειρά πετυχημένη, όμως το “Lost” για κάποιον λόγο τα κατάφερε. Όχι, ψέματα. Για κάποιον μυστήριο λόγο. Μια σειρά που κατάφερε να γίνει απαραίτητο appointment TV για εμένα, για εσένα, για φοιτητές, για geeks, για χαλαρούς θεατές, για τους γονείς μας- για όλους. Πώς έγινε αυτό; Μυστήριο. Το Χόλιγουντ ακόμα προσπαθεί να αναπαράγει την επιτυχία (δίχως επιτυχία), οπότε σίγουρα δε μπορούμε να το ξέρουμε εμείς. Όμως έχει αξία να δούμε τι ήταν αυτό που έκανε τον καθένα να κολλήσει.

Οι πρώτες κιόλας στιγμές του εντυπωσιακού πιλότου σίγουρα δε σε αφήνουν εύκολα να ξεκολλήσεις. Προσωπικά θυμάμαι να έχω κάψει τον πιλότο σε ένα DVD και να γυρίζω σπίτι αργά το βράδυ, να βάζω να δω λίγο την αρχή από περιέργεια- και να καταλήγω να το βλέπω όλο επί τόπου, 5.30 το βράδυ με 7 το πρωί.

Ο Γιάννης ξεχωρίζει ξεκάθαρα τις πρώτες στιγμές: “Το wow factor του αεροπορικού ατυχήματος, του αεροπλάνου που κόβεται στα δύο, του ανθρώπου που ρουφιέται στην τουρμπίνα. “Αρκούσε η πρώτη σκηνή,” θυμάται ο Θέμης. “Το μάτι, ο σκύλος, το παπούτσι που κρέμεται, το μακελειό.” Ο Νίκος ας πούμε θυμάται πως ήρθε για το μυστήριο αλλά έμεινε για τους χαρακτήρες. “Το Walkabout ήταν το επεισόδιο που τα άλλαξε όλα. Το κόλλημα το έφαγα με χαρακτήρες σαν τον Τζον Λοκ.”

“Το χτίσιμό τους άρχισε να φαίνεται πολύ νωρίς,” συμφωνεί ο Μάνος. “Παρότι τα μπρος πίσω ήταν για κάποιους κουραστικά, για μένα ήταν άκρως ενδιαφέροντα. Η κλιμάκωση της ιστορίας, ειδικά τις πρώτες δύο-τρεις σεζόν είναι κάτι που ως τώρα δεν το έχω συναντήσει αλλού.” Ενώ ο Θανάσης στέκεται απλά σε στιγμές και στον παράγοντα θαυμασμού και μυστηρίου που έκρυβαν πίσω τους. “Θόρυβος στο δάσος, δέντρα ξεριζώνονται, πολικές αρκούδες, ‘Where the hell are we?’.”

Μάλλον όλα αυτά μαζί, ένα μείγμα σπάνιο και θαυμαστό. “Μεγάλωσα διαβάζοντας Ροβινσώνα Κρούσο, Οικογένεια Ελβετών Ροβινσώνων και Ιούλιο Βερν, οπότε και μόνο η ιδέα ναυαγών που προσπαθούν να επιβιώσουν σε άγνωστο νησί, μου φαινόταν συναρπαστική,” επιστρέφει στις παιδικές του αναφορές ο Σταύρος. “Αλλά ας μη γελιόμαστε, το βασικό πράγμα που με τράβηξε ήταν το μυστήριο. Δεν θα ξεχάσω ποτέ την ανατριχίλα όταν ακούστηκε η φωνή της Ρουσσώ στον ασύρματο στο 2ο μέρος του πιλότου. Στην πορεία η σειρά μας πέταξε πολικές αρκούδες, κρυμμένες καταπακτές και ανάπηρους να περπατάνε…”

“Αεροπλάνα που πέφτουν, εκρήξεις, καπνό-τέρας που καταπίνει δεντράκια και πιλότους, αριθμούς που επαναλαμβάνονται, νεκρούς που stalk-αρουν τους πρωταγωνιστές,” υπερθεματίζει η Έρη. “Το έναυσμα της πώρωσης ήταν φυσικά η ατάκα του Τσάρλι «Guys, where are we?”. Αρρώστια λέμε.”

Αρρώστια που δεν ξανάγινε.

///

Διάφορες στιγμές στον χώρο και τον χρόνο.

Η ιστορία για την επίδραση του “Lost” στην ποπ κουλτούρα, ταιριαστά, δεν θα μπορούσε ποτέ να είναι γραμμικής αφήγησης. Άνθρωποι με διαφορετικά background, με διαφορετικούς τρόπους, σε διαφορετικές χρονικές στιγμές, ανακάλυψαν τη σειρά και έμειναν εκεί ως το (πικρό;) τέλος. Άλλοι ακολουθούσαν ‘live’ από τον πιλότο και μετά, Πολλοί από τη 2η σεζόν. Άλλος στην 4η. Στην 3η. (Η πιο συχνή απάντηση.) Κάποιοι το άκουσαν από φίλους. Άλλοι το είδαν στη ΝΕΤ ή στη nova ή στον ΑΝΤ1.

Όμως μέσα σε όλη αυτή τη διαφοροποίηση εκκίνησης, υπάρχει ένα πολύ βασικό στοιχείο: Για σχεδόν όλους μας, το “Lost” ήταν η πρώτη φορά που νιώθαμε τι σημαίνει εμπειρία τηλεοπτικής σειράς. Είχαμε δει κάποιες σειρές προηγουμένως σε DVD και υπήρχε και το Star με ό,τι έδινε εκείνο. Αλλά όλα αυτά ήταν απλά η βασική εκπαίδευση πριν μπούμε στις αληθινές συνθήκες μάχης.

“Ο,τι καλό τύχαινε να μας δείξει η ελληνική τηλεόραση,” απαντά ο Νίκος στο αν έβλεπε σειρές πριν το “Lost”. “‘24’ και ‘Alias’ σε DVD,” έβλεπε ο Μάνος. “Ξέρεις, από αυτά που ο Μπάουερ είναι πιο δυνατός από τον Σούπερμαν, ο Τίπιν δεν είχε γίνει σταρ του ‘Hangover’ και η Τζένιφερ Γκάρνερ, αααχχχ, η Τζένιφερ Γκάρνερ.” Ο Χρήστος παραθέτει τον κατάλογο των best of του Star: “‘FRIENDS’, ‘House’, ‘Gilmore Girls’, ‘OC’, ‘One Tree Hill’, ‘Everwood’, ‘Smallville’ και τόσες άλλες. Αξέχαστα ΣΚ.” O Γιάννης μνημονεύει και λίγο Μακεδονία TV: “Έδειχνε ‘21 Jump Street’, ‘Family Ties’, ‘Just Shoot Me’, ‘Two Guys’, a Girl and a Pizza Place’.”

Εν ολίγοις, υπήρχε το hall of fame των DVD επιτυχιών και από εκεί και μετά ό,τι τύχαινε να φέρει κάποιο εκ των δύο καναλιών. Όπως συνοψίζει ο Σταύρος, για τους πιο πολλούς από εμάς δεν υπήρχε ως τότε συστηματική θέαση. “Ξέμπαρκα επεισόδια έβλεπα στην τηλεόραση, αλλά το ‘Lost’ ήταν η πρώτη αμερικάνικη σειρά για την οποία καιγόμουν να μην χάσω επεισόδιο και στηνόμουν να παρακολουθήσω σε συγκεκριμένη ώρα. Πρακτικά το ‘Lost’ μου γνώρισε την αμερικάνικη τηλεόραση.”

Αυτή είναι ίσως και η πιο μεγάλη, διαχρονική του επίδραση: Οι περισσότεροι δεν επιστρέψαμε ποτέ στο ‘πριν’. “Μικρόβιο. Ζούμε όλοι πλέον νομίζω σε πυρετό αμερικάνικων σερών,” παραδέχεται ο Μανώλης. “Δεκάδες σειρές, mini-series, αμερικάνικες, βρετανικές και δε συμμαζεύεται,” συμπληρώνει η Έρη. “Το ‘Lost’ με έκανε να μην ψάχνω μόνο κωμωδίες αλλά και τις δραματικές πιο πολύ, ή κάποιες sci-fi,” εντοπίζει τη διαφοροποίηση ο Γιάννης.

“Νομίζω ότι δεν έχω και πολλά να σου πω από τη ζωή μου. Έχω πολλά να σου πω από τις σειρές μου,” ρίχνει το μικρόφωνο ο Μάνος.

///

The Constant.

28 Φεβρουαρίου 2008.

Αφού απλωθήκαμε στο παντού και στο πάντα ας δοκιμάσουμε να βρεθούμε τώρα όλοι μαζί κάπου. Να ανακτήσουμε μια Σταθερά, αν θες. Ετούτη τη βραδιά προβάλλεται το επεισόδιο που κατά κοινή παραδοχή είναι το αποκορύφωμα της σειράς. Συναισθηματικό κέντρου βάρους, υπόδειγμα του πώς μπλέκεις περιπετειώδη αφήγηση, σπαστή δομή, δράμα, δράση, μυστήρια, τα πάντα. Μέσα από την ιστορία δύο καταραμένων εραστών (πάντα πρέπει να έχεις καταραμένους εραστές!), τον Ντέσμοντ και την Πέννυ, που ψάχνουν ο ένας τον άλλον, όπως θα το έθετε ο Δράκουλας του Φράνσις Φορντ Κόπολα, “διασχίζοντας ωκεανούς χρόνου για να βρεθούν.”

Αν όλοι ήρθαμε από διαφορετικά μέρη στο “Lost” για διαφορετικούς λόγους και ύστερα χαθήκαμε σε διαφορετικές διαδρομές, η Σταθερά μας είναι αυτό το επεισόδιο, το “θρυλικό”, “υπερεπικό”, “και κλάαααααμα” (μερικοί από τους χαρακτηρισμούς που το συνόδευσαν) The Constant. “Η σειρά για ένα ευλογημένο επεισόδιο είχε τη δυνατότητα να είναι απλά μεγαλειώδης,” λέει ο Μανώλης, “τέλεια αναλογία μυστηρίου-συναισθημάτων, το ‘Lost’ στα καλύτερά του” ο Νίκος. “Η αγαπημένη μου στιγμή της σειράς είναι το τηλεφώνημα Ντέσμοντ-Πένι από The Constant, το πιο αβίαστο κλάμα με λυγμούς που έχω ρίξει,” συγκινείται ο Σταύρος. “Η στιγμή που η Πένι σηκώνει το τηλέφωνο τα Χριστούγεννα και είναι ο Ντέσμοντ στην άλλη γραμμή,” θυμάται συγκεκριμένα ο Γιάννης.

Άλλοι χαρακτήρες που έλαβαν πολλή αγάπη: ο Μπεν (“των πρώτων σεζόν”), ο Σαγίντ, φυσικά ο Τζον Λοκ, ο Ντέσμοντ, ο Χέρλι, ακόμα κι ο Ντάνιελ ο Φάραντεϊ. Όμως όταν μιλάμε για στιγμές με πολλαπλές αναφορές που έχουν εμφανέστατα χαραχτεί στη συλλογική μνήμη των θεατών, ξεχωρίζουν το “Not Penny’s boat” (από τους πολλούς θανάτους της σειράς, εκείνος του Τσάρλι συγκινεί περισσότερο) και φυσικά το “We have to go back” από το φινάλε της 3ης σεζόν.

“Το ‘We have to go back’ του Τζακ παραμένει το  μεγαλύτερο mindfuck που έχω βιώσει σε σειρά,” και έχει δει πολλές σειρές ο Χρήστος. “Όταν ο Τζακ λέει στην Κέιτ να επιστρέψουν «πίσω.στο.νησί», η έννοια του flash-forward μπαίνει για πρώτη φορά στο παιχνίδι και τα μυαλά μας πονάνε,” θυμάται η Έρη. Απαντά στον εαυτό του ο Μάνος: “Πρέπει να γυρίσουμε πίσω; Ναι, ρε. Πρέπει.”

///

2008-2010.

Λίγο ως πολύ αυτό ήταν το διάστημα που όλοι θυμόμαστε όταν μιλάμε για εμπειρία “Lost”. Αυτά τα τρία χρόνια, οι σεζόν 4 ως 6, όπου η σειρά πλέον προβαλλόταν δίχως διακοπές για επαναλήψεις, δίχως να απλώνεται σε 9 μήνες, όπου όλοι είχαμε φτάσει up to date μέσα από DVD, από δανεισμούς φίλων, από επαναλήψεις- Για αυτά τα 3 χρόνια, κάθε παλιός ή νέος ή περιστασιακός ή ψαγμένος φαν της τηλεόρασης, ζούσε στους ρυθμούς του “Lost”.

(Τυχαία ή όχι, η αγαπημένη σεζόν των περισσοτέρων είναι η 3η.)

“Η ιεροτελεστία κάθε Πέμπτη (και Παρασκευή αργότερα) είχε ως εξής,” περιγράφει ο Σταύρος. “Ξύπνημα → άνοιγμα υπολογιστή για να είναι έτοιμο το επεισόδιο μετά το σχολείο → σχολείο → προβολή μετά το μεσημεριανό → ποστάρισμα στο GreekTVsubS.gr.” Αυτό προφανώς διαφέρει για τον καθένα, αναλόγως του πού βρισκόταν στη ζωή του εκείνη την περίοδο, αλλά με μια προσαρμογή έχεις λίγο ως πολύ τη ρουτίνα των περισσότερων. “Ξυπνούσα με ξυπνητήρι γύρω στη μία κι έμπαινα στο greektvsubs,” προσθέτει ο Γιάννης. “Οι υπότιτλοι έβγαιναν συνήθως στις 2.”

“Δεν νομίζω να υπήρχε μέρα που να άντεχα να φύγω από το σπίτι για τη σχολή προτού μάθω τι σκατά συμβαίνει στο νέο επεισόδιο. Είχε καλλιεργήσει υπέροχα αυτό το επίπεδο φανατισμού στους θεατές ή μάλλον ΟΠΑΔΟΥΣ της,” λέει ο Μανώλης, αγγίζοντας τον έναν Μεγάλο Κανόνα. Βλέπεις, άλλοι μαζεύονταν και το έβλεπαν με παρέα (ιδίως πρεμιέρες και φινάλε, ήταν must) άλλοι με αδέρφια, με κολλητούς, αλλά πάντα ο κανόνας ήταν ένας: Την ίδια μέρα. “Το βλέπαμε πάντα μαζί με την κοπέλα μου και βασικά η ιεροτελεστία ήταν μία: έβγαινε το επεισόδιο, το βλέπαμε την ίδια μέρα,” λέει απλά ο Μάνος.

Και μετά, ερχόταν το Μετά.

“Μετά την προβολή, 10 tabs ανοιχτά  σε blogs και forums για να αναλύεις μέχρι τα χαράματα τα ιερογλυφικά στο χρονόμετρο της καταπακτής,” θυμάται η Έρη. “Δεν έβλεπα ποτέ promo κι έμενα μακριά από spoilers,” ξεκαθαρίζει ο Νίκος. Αλλά μετά; “Συζητήσεις, θεωρίες με φίλους, κάψιμο στο internet (lostpedia και greektvsubs κυρίως) και ξανά θεωρίες με γνωστούς και αγνώστους.”

“Διάβαζα όλα τα trivia και το recap του επεισοδίου για να δω μήπως μου ξέφυγε κάτι αλλά κι επειδή πολλές λεπτομέρειες ειναι ‘κρυφές’,” λέει ο Γιάννης, ενώ ο Θέμης θυμάται ότι “στον 5ο κύκλο βρισκόμασταν κάθε Παρασκευή απόγευμα να συζητάμε το τελευταίο επεισόδιο.” Και περισσότερο ακόμα: Στη δουλειά δεν πήγαινα αν δεν είχα δει το επεισόδιο (γιατί πώς θα άνοιγα ίντερνετ!), την επόμενη μέρα ήταν βασικό θέμα συζήτησης, τα φόρουμ, τα μπλογκ, αργότερα το τουίτερ έπαιρναν φωτιά, μέχρι και πανικόβλητα τηλεφωνήματα συνέβαιναν. (“Έχεις δουλειά; Είδες το επεισόδιο; ΛΟΙΠΟΝ,…”)

“Κάπου γύρω στην κυκλοφορία του Time Loop Theory ήταν η αρχή της Μεγάλης Εποχής των Συνομοσιών,” το τοποθετεί συγκεκριμένα ο Μανώλης. “Συνειδητοποιούσες πως κάτσε, ήξερες πως υπάρχει ένα μεγάλο τεράστιο σχέδιο πίσω από όλο αυτό, αλλά ίσως τελικά να είναι ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΜΕΓΑΛΟ και αδιανόητο και ένα παζλ που περιμένει ΕΣΕΝΑ να το συναρμολογήσεις. Βοηθούσαν και όλα τα online scavengers hunts στα ενδιάμεσα των σεζόν. Το show ήταν πλέον μια μηχανή hints για να αποκρυπτογραφήσουν οι fans και να συνδέσουν τις τελείες”

“Κοιτώντας πίσω, η φαντασία και ο ενθουσιασμός των fans της σειράς ήταν το ωραιότερο κομμάτι αυτής της μεγάλης εμπειρίας, και αποδείχτηκε στο τέλος πολύ πιο γόνιμο και ειλικρινές από οτιδήποτε πλάσαραν οι showrunners.”

///

Σαν σήμερα, πριν 3 χρόνια.

23 Μαϊου 2010.

“The End.”

Η σειρά τελειώνει, όπως αναμενόταν, μέσα σε έναν ανεμοστρόβιλο αντιμαχιών. Μέχρι σήμερα η μάχη δεν έχει κοπάσει για το αν το φινάλε ήταν άξιο κλείσιμο ενός τεράστιου φαινομένου ή ένα ντροπιαστικό κλείσιμο που ακύρωνε ό,τι είχε προηγηθεί. (Η τελευταία αυτή φράση, προφανέστατα υπερβολικότατη, ήταν κυρίαρχο συναίσθημα ανάμεσα σε πολλούς φανς την επαύριο του τέλους.)

Στο τέλος της σειράς όπως όλοι θυμόμαστε, οι συγγραφείς επέλεξαν να πάνε με μια περισσότερο πνευματική κατεύθυνση που έριχνε το βάρος στο συναισθηματικό κλείσιμο της πορείας κάποιων χαρακτήρων, αντί να ‘δώσουν απαντήσεις’. Απλοϊκή ανάγνωση, αλλά λίγο ως πολύ ξέρουμε τι εννοούμε.

Σου άρεσε το φινάλε;, ρωτάω τον Χρήστο. “ΝΑΙ, χαχαχαχα. Πόσες ώρες έχω ξοδέψει υπερασπίζοντάς το.” To γέλιο εκεί είναι πολύ χαρακτηριστικό: Η πλευρά που το λάτρεψε έχει επίγνωση του πώς το έχουν εκλάβει αρνητικά οι ‘πολλοί’ (επιστημονικά στοιχεία ΟΝΕΜΑΝ), όπως φαίνεται ας πούμε και στην απάντηση του Νίκου που λέει “Εννοείται! Δεν καταλαβαίνω γιατί ρωτάς;” προφανώς με ένα κλείσιμο ματιού να υπονοείται ανάμεσα στις γραμμές. Αλλά ακόμα και η μάχη για ένα φινάλε που δίχασε είναι αναπόσπαστο κομμάτι της κληρονομιάς μιας σειράς-φαινομένου.

(Δε θα βρεις ας πούμε κόσμο να τσακώνεται για το πώς τελείωσαν τα “Φιλαράκια”. Το “Lost” αντιθέτως έχει ένα από τα 5 πιο πολυσυζητημένα φινάλε σειρών στην ιστορία.)

Για την ακρίβεια, έχει ενδιαφέρον το πόσο διαφορετικά αντιδρούν όλοι στο ερέθισμα του φινάλε.

Ο Μανώλης είναι κάθετα αρνητικός: “Όχι. Ή μάλλον ΟΧΙ, βάλε το αν μπορείς με bold, italics, underline και φωτάκια που αναβοσβήνουν έξαλλα. (σσ. φωτάκια δεν είχα.) Ανακαλύπτεις πως δεν υπήρχε ουσιαστικός σχεδιασμός αλλά «ψάρεμα» των θεατών με συνεχή red herrings, η εύκολη λύση της σύμπτωσης για να καλύψει επικές τρύπες στην πλοκή και (αυτό που σιχαίνομαι πιο πολύ) το θεϊκό στοιχείο σαν κινητήρια δύναμη μια σειράς που πλασαριζόταν άτυπα ως δράμα μυστηρίου με στοιχεία επιστημονικής φαντασίας.”

Ο Θέμης αδιαπραγμάτευτα θετικός: “Επικό. Μια κοινωνία ανθρώπων που παρακολουθούσαν το ‘Lost’ σ’όλο τον κόσμο έσπασε σε κομμάτια και έμεινε ο καθένας μόνος του, με τον εαυτό του, τη ζωή του, τις εμπειρίες του, την κοσμοθεωρία και τα πιστεύω του. Remember and let go.“ Ο Θανάσης απαντά ένα ξερό “Όχι” ενώ ο Γιάννης, που του άρεσε, το βλέπει πιο σφαιρικά: “Ίσως είμαι κι ο μοναδικός που δεν είχε “απαίτηση” η σειρά να έχει το φινάλε που είχα στο μυαλό μου.”

O Μάνος στέκεται κάπου στη μέση: “Δεν μου άρεσε αλλά το υπερασπίστηκα, προσπάθησα να το καταλάβω, προσπάθησα να το αγαπήσω. Είμαι από αυτούς που πιστεύουν ότι η αχαριστία είναι αμάρτημα. Και όλα αυτά τα βράδια ήταν ωραία και δεν τα σβήνω για μια ξεπέτα φινάλε της κακιάς ώρας. Αγάπη μόνο για το ‘Lost’.”

Η Έρη παίζει ένα παιχνίδι προσδοκιών: “Συγκινητική μουσική κάθε 3’ μέσα στο επεισόδιο, αγκαλιές σε slow-motion και στο φινάλε παράλληλο μοντάζ με όλα να τελειώνουν εκεί που ξεκίνησαν; Προφανώς και το λάτρεψα, αποδεχόμενη φυσικά την ελαφρότητα μερικών απαντήσεων σε όλα τα προηγούμενα επεισόδια.“

O Χρήστος αναλαμβάνει το ρόλο του διαπραγματευτή: “Η 6η ήταν μια περίεργη σεζόν. Aπό ένα σημείο και μετά κατάλαβα ότι δεν παίζει να με ικανοποιήσουν οι απαντήσεις που δόθηκαν ή η απουσία τους. Πήγα συμβιβασμένος λοιπόν στο finale και με κάλυψε απόλυτα. Ειδικά συναισθηματικά, εκεί ήταν που με τσάκισε. Πάντως καταλαβαίνω απόλυτα και την άλλη πλευρά.”

Τo ευρύτερο πλαίσιο κοιτάζει κι ο Σταύρος: “Ακόμα και πριν την τελευταία σαιζόν, η σειρά έβγαζε μια αύρα αβεβαιότητας. Δηλαδή, οκ, νομίζω η πλειοψηφία υποψιαζόταν από νωρίς ότι οι δημιουργοί δεν είχαν ξεκάθαρο end-game, αλλά από κάποιο σημείο και μετά φαινόταν πως οι Lindelof-Cuse απλά διάβαζαν τις θεωρίες του ίντερνετ και πάλευαν με νύχια και με δόντια να μην πλησιάσουν καμία απ’ αυτές. Το αποτέλεσμα ήταν η 6η σαιζόν να απαντάει σε αρκετά απ’ τα “τι”, αλλά σε λίγα απ’ τα “πώς” ή τα “γιατί”,” για να καταλήξει: “Βραχυπρόθεσμα μάλλον με ικανοποίησε, αλλά τελικά άφησε ιδιαιτέρως πικρή γεύση στο στόμα.”

///

2010-2013.

Ο λόγος που το “Lost” ξεπερνά τα στενά όρια της κριτικής αποτίμησης και αγγίζει τον ποπ μύθο είναι όλα αυτά τα παραπάνω. Το σύνολο όλης αυτής της φρενήρους οικουμενικής εμπειρίας δεν έχει επαναληφθεί από τίποτα άλλο ξανά, όσο κι αν στο πέρασμα των χρόνων έχουν γίνει προσπάθειες- Υπάρχει εξάλλου καλός λόγος που η θέση του “Lost” αποτιμάται περισσότερο ως φαινόμενο και λιγότερο ως ‘έργο τέχνης’. Ό,τι κι αν σημαίνει αυτό.

(Δεν είναι τυχαίο που σε αντίθεση με άλλες ‘σημαντικές’ σειρές, οι περισσότεροι φανς αυτοχαρακτηρίζοντας ως φανς του ‘Lost’ κι όχι ως φανς του Lindelof ή του Cuse- ο JJ Abrams είνααι ιδιαίτερη περίπτωση έτσι κι αλλιώς.)

“Βρέθηκαν πολύ καλύτερες σειρές για να γεμίσουν το κενό του ‘Lost’, αλλά εκείνο τον πανικό και το τζέρτζελο του afterwards κάθε επεισοδίου με θεωρίες, αναλύσεις, συγκρίσεις, καυγάδες δεν πρόκειται καμία άλλη σειρά να το καταφέρει,” πιστεύει η Έρη. “Σαν ποιότητα σίγουρα έχω δει καλύτερες σειρές,” συμφωνεί ο Χρήστος. “Αλλά η συνολική εμπειρία είναι που έκανε το ‘Lost’ μοναδικό, οι θεωρίες, τα ξενύχτια, η τρέλα. Σ’αυτό το κομμάτι δύσκολα να με καλύψει άλλη.”

“Πολλές κυνηγάνε το ‘Lost’-factor αλλά χάνουν το νόημα,” λέει ο Γιάννης, αναφέροντας παραδείγματα όπως το “Revolution” ή το “FlashForward”. Αναφέρονται πολλές άλλες σειρές. Υπάρχει ας πούμε το “Game of Thrones” που έχει κάτι από τη μαζικότητα, την προσμονή, το ιντερνετικό τζέρτζελο του “Lost”, αλλά όχι τις θεωρίες ή την διαρκή αίσθηση έκπληξης, ανακάλυψης, κομματιών παζλ που ενώνονται. Δε θα μπορούσε άλλωστε.  Άλλοι αναφέρουν το “Doctor Who” επί Steven Moffat ως περίπτωση σειράς που κάνει ‘σωστά’ το όλο κομμάτι του μυστηρίου, των ανατροπών. (“O Moffat δεν μας έχει «προδώσει»,” λέει ο Μανώλης.) Αναφέρεται και το “Fringe”, ως προς το sci-fi και το mindfuck.

Εν ολίγοις, αν πάρεις όλα εκείνα τα στοιχεία που έκαναν το “Lost” α υτό που ήταν, και τα σκόρπιζες αριστερά και δεξιά, θα έβρισκες σειρές που ίσως στα επιμέρους να ήταν και καλύτερες. Όμως καμία, ποτέ ξανά, δεν τα είχε όλα.

“Το κενό που δεν καλύφθηκε ήταν αυτό της κουλτούρας που περιτριγύριζε το ‘Lost’,” εξηγεί ο Σταύρος. “Η μανία να δεις το επεισόδιο όσο πιο γρήγορα γινόταν για να συμμετέχεις στην κουβέντα, η τρέλα να ψάξεις για εκείνη τη θεωρία που θα κολλήσει ή εκείνο το φαινομενικά αδιάφορο στοιχείο που θα αποδειχθεί στη συνέχεια σημαντικό. Πολλές σειρές επιχείρησαν να δημιουργήσουν τέτοιο περιβάλλον χρησιμοποιώντας μάλλον χοντροκομμένα μυστήρια, αλλά καμία (ίσως ο “Doctor Who” του Steven Moffat σε κάποιο βαθμό;) δεν το κατάφερε ιδιαίτερα. Προσωπικά συμβιβάστηκα σχετικά γρήγορα ότι δεν θα ζήσω ξανά τέτοιο φαινόμενο, και απλά προσάρμοσα τις απαιτήσεις μου σε σχέση με τα προσφερόμενα προϊόντα, πολλά απ’ τα οποία κατέληξα να λατρέψω πολύ περισσότερο απ’ το ‘Lost’.”

Ο Μάνος ας πούμε, πιστεύει πως το ξεπέρασε. “Ο Γουόλτερ Γουάιτ και ο κόουτς Τέιλορ είναι τα καλύτερα πράγματα που είδαν ποτέ τα μάτια μου,” λέει. Όμως το μικρόβιο του “Lost” δεν ξεκολλάει. Ακολουθεί τους συντελεστές εδώ κι εκεί, μπας και. “Προσπάθησα να δω το ‘Person of Interest’ αλλά βαρέθηκα, προσπάθησα να δω το ‘Alcatraz’ αλλά γέλασα, προσπάθησα να βρω που έχει πάει ο Τζακ και το IMDb γελάει μαζί μου, βλέπω την Σάνον σε κάτι πηδήματα στο ‘Californication’, είδα το ‘FlashForward’. Ναι, ακολουθώ σαν χαζός.”

“Σαν το ‘Lost’ δεν έχει,” λέει λιτά και χαμογελώντας ο Νίκος. Όταν ρωτάω τον Θέμη αν υπήρξε σειρά που γέμισε αυτό το κενό, η απάντησή του ήταν δύο λέξεις:

“Πλάκα κάνεις;”

///

Σήμερα.

23 Μαϊου 2013.

Το πόσο έντονα το “Lost” είναι διαφορετικά πράγματα σε διαφορετικούς ανθρώπους φαίνεται όταν τεθεί μια απλή ‘αποστολή’ μεγάλου περιορισμού. Περιγράψτε μας το “Lost” με 25 λέξεις. Οι περισσότερες σειρές έχουν, ας το πούμε, σωστή απάντηση. 6 φίλοι σε αντικρυστά διαμερίσματα στη Νέα Υόρκη. Ένας πράκτορας σώζει τον κόσμο μέσα σε 24 ώρες. Ένας γιατρός που δεν παίζει με τους κανόνες λύνεις τις πιο παράξενες ιατρικές υποθέσεις.

Το “Lost” όμως; Πήραμε αυτές τις απαντήσεις:

• “Αεροπλάνο πέφτει σε νησί γεμάτο μυστήρια, ναυαγοί προσπαθούν να τα λύσουν και να επιβιώσουν, ανακαλύπτοντας παράλληλα τον εαυτό τους.” Άνισο, αλλά σε μεγάλο βαθμό απολαυστικό. (Σταύρος)
• “Ναυαγοί επιζούν πολικές αρκούδες, επιστημονικά μυστήρια, αστάθειες στο χρόνο και συμπτώσεις για να κωλοφαγωθούν τελικά ποιον θα διαλέξει η Κέητ και να βρουν τον Θεό.” (Μανώλης)
• “«Η πρώτη σειρά», το πρώτο ίντερνετ, ο πρώτος online καυγάς, ο πρώτος «έρωτας», τα πάντα-όλα  για το μεγαλύτερο τηλεοπτικό φαινόμενο της εποχής.” (Έρη)
• “Τρελό μυστήριο, χαρακτήρες για κάθε γούστο, ΤΟ ΝΗΣΙ, μα πάνω απ’όλα μια αξέχαστη εμπειρία. Θα πωρωθείς, θα το λατρέψεις, θα κάψεις κάθε εγκεφαλικό κύτταρο. Μπορεί και να το μισήσεις στο τέλος. Αυτή είναι η μαγεία του Lost.” (Χρήστος)
• “Αεροπλάνο πέφτει ΣΤΟ ΝΗΣΙ, άνθρωποι επιζούν, σκοτώνονται, αλλάζουν, λυτρώνονται. Εχει και πολικές αρκούδες, time travel, καλά θα περάσεις. Δες το. Ωραία φάση ακόμα και όταν ασχολούνται με τατουάζ.” (Νίκος)
• “Η σειρά που έκανε τους Έλληνες να καταλάβουν ότι η τηλεοπτική κουλτούρα δεν είναι μεσημεριάναδικα και κατινιές στα παράθυρα. Είναι κάτι που αν το έχεις, περνάς καλά.” (Μάνος)
• “10 ναυαγοί σε νησί που υπάρχουν μυστήρια και για 7 χρόνια προσπαθούν να μας πείσουν ότι δεν είναι το purgatory. Τελικά ήταν όλοι νεκροί. Στο μέλλον.” (Θανάσης)
• “Δεν πρόκειται να βγει ποτέ καμία σειρά που να κάνει τον κόσμο να σκέφτεται τόσες θεωρίες και να την συζητάει τόσο πολύ και όταν προβαλλόταν και αφότου τελείωσε.” (Γιάννης)
• “Αν εμφανιζόταν μπροστά μου το τζίνι και μου έδινε δέκα ευχές (πολύ large), η μία θα ήταν να σβήσει το Λοστ απ’τη μνήμη τη δικιά και μερικών άλλων, ώστε να το ζήσουμε ξανά.” (Θέμης)

///

Πάλι,

23 Μαϊου 2007.

Ο Τζακ μουρμουράει μέσα απόγνωση και πίκρα και πόνο, “We have to go back”. Η στιγμή που άλλαξε τα πάντα. Στο “Lost”, στο κοινό του, στο πώς έβλεπε το “Lost” το κοινό του, ίσως τελικά και στο πώς μάθαμε να βλέπουμε τηλεόραση μετά από εκείνη τη μέρα. Ίσως, τελικά, γι’αυτό ακριβώς το “Lost” ήταν και θα παραμείνει σημείο αναφοράς.

Επειδή δεν θα μπορέσουμε ποτέ να γυρίσουμε πίσω.

***Ευχαριστούμε τον Μανώλη, τον Σταύρο, τον Θέμη, τον Γιάννη, την Έρη, τον Θανάση, τον Χρήστο, τον Νίκο και τον Μάνο για τη συμμετοχή τους στο θέμα.