«Πάντα φοβόμαστε πως θα ξεμείνουμε από χρόνο»: O M. Night Shyamalan μάς εξηγεί τους εφιάλτες του Old

Και αλήθεια, υπάρχει μεγαλύτερη κοινή μας, συλλογική φοβία, από το πέρασμα του χρόνου; Δεν μιλάμε απλώς για τον θάνατο εδώ, αλλά για αυτή τη διαδικασία που νομοτελειακά μας οδηγεί εκεί. Άνθρωποι αλλάζουν, γερνάνε, γίνονται πιο αδύναμοι- εκεί μέσα είναι όλα. Ο απόλυτος υπαρξιακός τρόμος.

Εκεί στοχεύει η νέα, φανταστική ταινία του M. Night Shyamalan, ο οποίος πλέον απολαμβάνει μια υγιέστατη δεύτερη εκτεταμένη περίοδο επιτυχίας με τις ταινίες του. Το Old άνοιξε κι αυτό στην πρώτη θέση του αμερικάνικου box office, το τρίτο σερί του #1 άνοιγμα μετά τα Split και Glass.

Με ένα εξαιρετικό καστ που συμπεριλαμβάνει τον Gael Garcia Bernal, την Vicky Krieps και την Thomasin McKenzie, το Old ακολουθεί μια οικογένεια που έχοντας πάει διακοπές σε ένα πολυτελές θέρετρο, βρίσκεται σε μια απομονωμένη παραλία όπου ο χρόνος κυλά πιο γρήγορα.

Το OneMan εξασφάλισε ένα αποκλειστικό Q&A με τον αγαπημένο σκηνοθέτη, που μίλησε για τον φόβο πίσω από αυτή την ταινία, για τα γυρίσματα την περίοδο των τυφώνων, και για την τέχνη του να παραμένεις πάντοτε πρωτότυπος.

***

Τι μπορεί να περιμένει το κοινό από το Old;

Απλώς ελπίζω ο κόσμος να δει κάτι ξεχωριστό, με μια δομή κι έναν τόνο που είναι εντελώς νέος, πάνω σε ένα θέμα που δεν έχουν ξαναδεί με αυτό τον τρόπο πριν. Πρέπει να περιμένουν κάτι πρωτότυπο και διαφορετικό. Αυτό με οδηγεί. Και ελπίζω το κοινό να είναι έτοιμο να επιστρέψει πίσω στα σινεμά και να έχει αυτή τη συλλογική εμπειρία.

Τι σε ενέπνευσε στο κόμικ Sandcastle για να το μετατρέψεις στην ταινία Old;

Ήταν νομίζω ένα σύνολο πραγμάτων που συνέβαιναν στη ζωή μου. Οι κόρες μου μού έδωσαν το κόμικ Sandcastle για τη μέρα του πατέρα ως δώρο, το οποίο ήταν ειρωνικό υπό μία έννοια μια και αφορά τον χρόνο και την επιτάχυνση της ζωής μας. Την ίδια στιγμή, ο πατέρας μου γερνούσε και δεν ήταν πια ούτε σωματικά ούτε νοητικά το πρόσωπο που με φρόντιζε κάποτε – που σημαίνει πως εγώ τώρα έπρεπε να τον φροντίζω.

Οπότε πάλευα συναισθηματικά με πράγματα που όλοι πρέπει να αντιμετωπίσουμε, όπως το να βλέπεις τα παιδιά σου να μεγαλώνουν και την ίδια στιγμή τους γονείς σου σχεδόν να γίνονται παιδιά ξανά. Όλα αυτά τα πράγματα ήταν στο μυαλό μου, μαζί με τους φόβους μου, μιας και πάντα μου αρέσει να βάζω τα πράγματα που με τρομάζουν σε ένα θρίλερ και να προσπαθώ να τα εκφράζω στην οθόνη.

Ξεκινάμε με μια οικογένεια σε αυτό που μοιάζει με τροπικό παράδεισο, αλλά μετά τι συμβαίνει όταν φτάνουν σε αυτή την όμορφη παραλία;

Μια οικογένεια πηγαίνει διακοπές και φτάνει σε αυτή την πολύ απομονωμένη παραλία, και μετά περίεργα πράγματα αρχίζουν να συμβαίνουν. Υπάρχει μια σειρά από ανησυχητικά γεγονότα που προκαλούν τεράστια σύγχυση, επειδή η κάθε πτυχή των πραγμάτων που συμβαίνουν δεν μοιάζει να βγάζει νόημα, μέχρι που το καταλαβαίνουν.

Η ιδέα της γήρανσης είναι ήδη ανησυχητική, αλλά εδώ το πηγαίνεις οπωσδήποτε στα όρια.

Ξέρεις, τότε παλιά όταν σκεφτόμουν για την Έκτη Αίσθηση ρωτούσα τον εαυτό μου, «Έχει γυριστεί μια καθοριστική ταινία φαντασμάτων; Και γιατί μας ενδιαφέρουν τόσο πολύ τα φαντάσματα;» Οι απαντήσεις σε αυτές τις απαντήσεις έχουν να κάνουν με τον φόβο του θανάτου και με το τι συμβαίνει μετά.

Κι ένιωθα το ίδιο πράγμα εδώ σχετικά με τη σχέση μας με τον χρόνο και γιατί πάντα τον φοβόμαστε πως θα ξεμείνουμε από χρόνο. Αλλά τι θα συνέβαινε αν ξαφνικά δεν είχες πολύ χρόνο να ζήσεις ακόμα; Πιστεύω πως ξοδεύουμε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής μας αποφεύγοντας τον χρόνο και προσπαθώντας να μην το σκεφτόμαστε, στο βαθμό που προσποιούμαστε πως δεν κυλάει καν προς τα μπροστά. Οπότε, σκέφτηκα πως θα ήταν σπουδαίο το να περάσουμε μια ολόκληρη ταινία αντιμετωπίζοντας τη σχέση μας με τον χρόνο.

Οπότε οι πρωταγωνιστές της ιστορίας πρέπει να έρθουν αντιμέτωποι με τη φρικιαστική ιδέα πως έχουν ίσως μόνο μια μέρα ζωής ακόμα.

Όταν έγραψα το σενάριο, το έδειξα σε ορισμένους ανθρώπους που δούλευαν μαζί μου και ένας από αυτούς -που ο πατέρας του είχε πεθάνει όταν ήταν πολύ νέος- είχε μια πολύ ενδιαφέρουσα αντίδραση. Μου είπε πως ευχόταν να ήταν σε αυτή την παραλία με τον πατέρα του για να τον δει γερασμένο, κάτι το οποίο δεν είχε ποτέ την ευκαιρία να κάνει. Εγώ ήθελα αυτή η ιστορία να είναι εφιάλτης, αλλά εκείνος το εξέλαβε ως ένα τρόπο να βιώσεις μια ολόκληρη ζωή μαζί με το αγαπημένο του άτομο. Αυτό ήταν πολύ βαθύ για μένα – η ιδέα πως, όταν δεν εστιάζεις στο να νικήσεις τον χρόνο αλλά στο να είσαι παρών με τους ανθρώπους που θες να είναι γύρω σου, τότε είναι που έχεις πραγματικά νικήσει το χρόνο.

Ας μιλήσουμε λίγο για το διεθνές καστ που έχεις συγκεντρώσει για το Old. Πώς είναι να δουλεύεις με έναν ηθοποιό του βεληνεκούς του Gael Garcia Bernal;

Ήμουν πολύ τυχερός με το καστ. Ήταν ευλογία αυτή η αλχημεία ανθρώπων από όλο τον κόσμο. Κι ο Gael είναι τόσο γοητευτικός και φιλικός, και πολύ σωματικός ηθοποιός επίσης. Το να έχω την αλλέγρα οπτική του πάνω στα πάντα ήταν σπουδαίο. Ήμουν τυχερός που τον είχα στο κέντρο όλου αυτού. Και είχαμε ήδη μιλήσει παλιότερα για να κάναμε κάτι μαζί, τον είχα στο μυαλό μου για αρκετά πρότζεκτ προηγουμένως.

Τι έφερε στο ρόλο της η Vicky Krieps;

Τη Vicky την παρακολουθούσα από τότε που έκανε το Phantom Thread. Υπάρχει κάτι το αχρονικό πάνω της, σχεδόν σα να ήταν ηθοποιός από μια άλλη εποχή. Επίσης την είχα κατά νου για ένα προηγούμενο πρότζεκτ, και πάνω στη στιγμή που σκεφτόμουν ποια πρέπει να παίξει αυτό το ρόλο, έτυχε να έχω την οντισιόν της στον υπολογιστή μου οπότε την είδα και είπα στον εαυτό μου, «Αυτή πρέπει να παίξει!» Πιστεύω πως κάποιοι ηθοποιοί έρχονται στη ζωή μου τη σωστή στιγμή, κι έτσι νιώθω για τον Gael García Bernal και τη Vicky Krieps.

Πώς ήταν τα γυρίσματα σε αυτή την τοποθεσία στη Δομινικανή Δημοκρατία;

Ήταν μια υπέροχη εμπειρία! Νομίζω πως και το καστ κι εγώ νιώθαμε πως ζούσαμε ένα όνειρο. Είχαμε γυρίσματα στη διάρκεια της πανδημίας, σαν να ήμασταν σε καραντίνα μαζί για μήνες, πηγαίνοντας από το ξενοδοχείο στην παραλία κάθε μέρα. Γυρίζαμε 6 μέρες τη βδομάδα και μετά την έβδομη μέρα κάναμε πρόβες. Από τότε που άρχισα να κάνω ταινίες, αυτή ήταν μια από τις βαθύτερες εμπειρίες μου, λόγω του πόσο με επηρέασε.

Αλλά δεν είχατε και ακραίες καιρικές συνθήκες να αντιμετωπίσετε;

Ναι, επειδή θα γυρίζαμε τον Μάιο αλλά όταν χτύπησε η πανδημία μεταφέραμε την παραγωγή την περίοδο των τυφώνων, γιατί είχαμε ένα πού συγκεκριμένο χρονικό παράθυρο για να κάνουμε την ταινία με αυτούς τους ηθοποιούς. Μετά, δυστυχώς, μας χτύπησαν κάποιοι από τους χειρότερους τυφώνες που έχουν καταγραφεί, κάτι που δεν είχα αντιμετωπίσει ποτέ ξανά πριν. Και ξαναχτίσαμε τα σετ που κυριολεκτικά μόλις είχαν ετοιμαστεί για το ξεκίνημα των γυρισμάτων.

Μετά όμως γύρισε αυτό. Είχαμε 40 συνεχόμενες μέρες όμορφου καιρού, εκτός από τις Κυριακές, τη μόνη μας μέρα ρεπό, που συχνά έβρεχε. Δε μπορούσα να το πιστέψω! Στο τέλος, η Μητέρα Φύση ήταν πολύ καλή μαζί μας.

Έχουμε δει πολλές φορές εφέ γήρανσης στην οθόνη με τρόπους όχι πάντα πειστικούς. Πώς κατάφερες να γεράσεις τους ηθοποιούς σου με τόσο ρεαλιστικό τρόπο;

Νιώθω κι εγώ πως η γήρανση στις ταινίες μπορεί να σε πετάξει έξω αν χρησιμοποιηθούν πολλά προσθετικά, επειδή δεν επιτρέπει στο κοινό να αφήσει στην άκρη τη δυσπιστία του. Το σκεφτόμουν πολύ αυτό καθώς σχεδιάζαμε την ταινία, και μετά κατέληξα στο συμπέρασμα πως θα ήταν πιο ακριβές να χρησιμοποιήσω διαφορετικούς ηθοποιούς. Οπότε, προτιμούσα να βάλω άλλον ηθοποιό στο ρόλο από το να χρησιμοποιήσω προσθετικά, αλλά και όποτε χρειαστήκαμε προσθετικά ήταν με πολύ λεπτό και απαλό τρόπο.

Οι ταινίες σου είναι πάντα μοναδικές και με εκπλήξεις, είναι δύσκολο να σε κατατάξει κανείς ως δημιουργό.

Κάποιοι άνθρωποι πάντα θέλουν να ξέρουν σε ποιο ράφι πάνε οι ταινίες μου ή σε ποιο είδους ανήκους. Όταν η όλη ουσία είναι πως δεν σερβίρω έναν συγκεκριμένο τύπο φαγητού. Οπότε το υψηλότερο κομπλιμέντο για μένα είναι το να ακούω πως η δουλειά μου δεν ανήκει σε ένα συγκεκριμένο ράφι.

Δημιουργείς πετυχημένες ταινίες καιρό τώρα, και εμπλέκεσαι σε κάθε στάδιό τους, από τη σύλληψη ως το τέλος. Ποιο κομμάτι αυτής της διαδικασίας απολαμβάνεις περισσότερο;

Έχω ανάγκη κάθε στάδιο της ταινίας να εκφράζει κάτι. Και τα αγαπώ όλα, παρόλο που είμαι πολύ κουρασμένος όταν τελειώνω το καθένα. Όταν γράφω καταλήγω αποκαμωμένος μετά από τόσους μήνες μόνος μου, οπότε έχω την ανάγκη να αλληλεπιδράσω με ανθρώπους. Τότε το συνεργείο έρχεται κι αρχίζω να σχεδιάζω όλες τις σκηνές. Όταν τελειώνω με αυτό θέλω πια απλά να πάω και να το γυρίσω αυτό το πράγμα, μιας και απολαμβάνω τον ενθουσιασμό του να έχω όλο αυτό τον κόσμο στο σετ.

Αλλά στο τέλος του γυρίσματος, νιώθω πως δε μπορώ να το κάνω πια! Είμαι τόσο εξαντλημένος και έχω την ανάγκη να πάω να είμαι ήσυχος, που συμβαίνει όταν είμαι στο δωμάτιο του μοντάζ. Μετά, προς το τέλος όλων, λέω πια στον εαυτό μου, «Hey, είμαι έτοιμος να αρχίσω να γράφω ξανά!»

Εκεί βρίσκομαι τώρα.

*Το Old του M. Night Shyamalan κυκλοφορεί στα σινεμά από την Tulip Entertainment.