Με τις σειρές του Μανούσου Μανουσάκη έμαθαν ελληνικά γενιές και γενιές μεταναστών
- 21 ΝΟΕ 2024
«RIP στον σκηνοθέτη που με τις σειρές του έμαθαν ελληνικά γενιές μεταναστών», έγραφε στον τοίχο της στο Facebook η φίλη μου η Ένι και από κάτω πόσταρε το trailer των Ψιθύρων Καρδιάς, της σειράς που έμελλε να κάνει τηλεοπτικό θρύλο τον Μανούσο Μανουσάκη.
Ο σκηνοθέτης που μας σύστησε την Ερατώ και τον μπαλαμό, τον Ηλία από την Αλβανία και την παντρεμένη με μεγαλογαιοκτήμονα Βασιλική, τον πατέρα Ιωάννη Μεγαπάνο και τη νεαρή αγιογράφο Δέσποινα Απέργη και τον προσωπικό μου αγαπημένο Πέτρο Αλυσανδράτο ή αλλιώς Λύκο, έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 74 ετών, άφησε πίσω του όμως τεράστιες τηλεοπτικές επιτυχίες και ρεκόρ που δύσκολα θα σπάσουν.
Ο Μανούσος Μανουσάκης ύμνησε τον απαγορευμένο έρωτα και παρόλο που οι σειρές του θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν υπερβολικές, ο σκηνοθέτης από την Κρήτη αντιμετώπιζε τους ήρωές του πάντα με σεβασμό και στις σειρές του οι μειονότητες δεν ήταν μέρος του background, αλλά πρωταγωνιστούσαν. Ο Μανούσος Μανουσάκης έβαλε τους Ρομά σε όλα τα σαλόνια της χώρας και έκανε τον μέσο Έλληνα να τους δει ως όμοιούς του, ακόμα κι αν αυτό κράτησε για μια και μόνο σεζόν. Σε εποχές τεράστιας αλβανοφοβίας, ο Μανούσος Μανουσάκης έκανε τους Έλληνες να θέλουν να πετύχει ο απαγορευμένος έρωτας μιας Ελληνίδας και ενός Αλβανού.
Ο ίδιος είχε δηλώσει σε συνέντευξή του το 2015 στον Θοδωρή Δημητρόπουλο πως, «Πιστεύω ακράδαντα ότι η διαφορετικότητα είναι πολύτιμη. Η διαφορετικότητα μας δίνει γνώσεις, μας δίνει καινούριες εμπειρίες, καινούριες ματιές στον κόσμο και είναι πολύτιμη να την αγκαλιάζουμε, να την ενστερνιζόμαστε και να την επηρεάζουμε. Άλλωστε ο Ελληνικός πολιτισμός ήταν πάντα μια χοάνη πολιτισμών. Καταβρόχθιζε ό,τι ερχόταν και το μηρύκαζε και έβγαζε κάτι καινούριο.
Είναι θεωρώ πολύ σημαντικό να το θυμόμαστε αυτό σε εποχές σαν αυτή που διανύουμε τώρα, γιατί είναι τελείως ενδεικτικές για το πού μπορεί να φτάσει η άλλη άκρη της μισαλλοδοξίας, σε τι καταστροφικά κοινωνικά γεγονότα μπορούμε να οδηγηθούμε. Πέραν των πολέμων. Ο εσωτερικός κοινωνικός κανιβαλισμός είναι η μεγάλη απειλή».
Ο Μανούσος Μανουσάκης έδειξε πως ο Αλβανός μετανάστης δεν ήταν ένα απλό εργαλείο που σου κάνει μερεμέτια στο σπίτι και πως οι Ρομά δεν είναι οι κλέφτες που μας έχουν κάνει τα κυρίαρχα media να πιστεύουμε ότι είναι. Όπως είχε πει και ο ίδιος, «Μου έλεγε κάποτε ένας τσιγγάνος όταν μας είχαν δώσει ένα αναμνηστικό βραβείο, που έγραφε επάνω “έκανες το δάκρυ μας χαμόγελο”, πως “πάω στο περίπτερο και ο περιπτεράς δε με κοιτάει με μισό μάτι σαν να θέλω να του κλέψω κάτι αλλά με κοιτάει σαν άνθρωπο τώρα”».
Έχω ξαναγράψει γι’ αυτό αλλά από τις πιο έντονες αναμνήσεις που έχω από τα πρώτα μου χρόνια στην Ελλάδα, είναι να κάθομαι μπροστά στην τηλεόραση με τη μητέρα μου και να της μεταφράζω τους Ψίθυρους Καρδιάς. Η κύρα Σάβα, η μαμά μου δηλαδή, πρώτα έμαθε τι σημαίνει μπαλαμός και μετά μπόρεσε να φτιάξει μια ολόκληρη φράση στα ελληνικά. Έτσι το ποστ της Ένι, μίλησε βαθιά μέσα μου και μου επιβεβαίωσε πως τελικά η μεταναστευτική εμπειρία αν και δεν είναι μονόλιθος και διαφέρει από οικογένεια σε οικογένεια, έχει πολλά κοινά. Για τους Αλβανούς των 90s και τον 00s αυτά τα κοινά ήταν οι σειρές του Μανούσου Μανουσάκη.
Μικροί μεγάλοι μαζευόμασταν στα σαλόνια και περιμέναμε να δούμε αν τελικά η Θεοφανία Παπαθωμά και ο Σταύρος Ζαλμάς θα φιληθούν και αν η Λίνα Σακκά θα φύγει με τον Κώστα Σόμμερ. Οι μεγάλοι κάθονταν μπροστά στην τηλεόραση γιατί όντως τους άρεσε η σειρά και οι μικροί επειδή κάποιος θα έπρεπε να μεταφράσει τις άγνωστες λέξεις. Δύσκολα έβρισκες μετανάστη το 1998 που να ήξερε τι σημαίνει «αρχιμανδρίτης», το έμαθε όμως βλέποντας το Άγγιγμα Ψυχής.
Οι σειρές του Μανούσου Μανουσάκη είχαν κάτι το καθηλωτικό, κάτι που σε έκανε να στήνεσαι μπροστά στην τηλεόρασή σου ακόμα κι αν δεν καταλαβαίνεις όλες τις λέξεις που βγαίνουν από τα στόματα των ηθοποιών. Οι σειρές του Μανούσου Μανουσάκη έμαθαν ελληνικά στους γονείς μας και αυτό είναι ανεκτίμητο.
