Με το ‘Sourcery’ ο Terry Pratchett κάνει ένα βήμα προς τα πίσω

Κάθε μήνα διαβάζουμε κι από ένα βιβλίο της επικής σειράς ‘Discworld’ του Terry Pratchett. Όλο το αρχείο μπορείτε να βρείτε εδώ.

***

Παρότι με το προηγούμενο ‘Mort’ ο Pratchett φαίνεται να πατά σταθερά πάνω στον Discworld και να βρίσκει τη συνταγή που μπορεί να παράξει πολυδιάστατες και δημιουργικές ιστορίες στον φρέσκο ακόμα κόσμο του, στο 5ο βιβλίο της σειράς μοιάζει να κάνει ένα βήμα προς τη λάθος κατεύθυνση.

Τίτλος: ‘Sourcery’

Ημερομηνία έκδοσης: Μάιος 1988

Σειρά: 4/41, Rincewind (3)

Ο Terry Pratchett επιστρέφει στον Rincewind, τον ήρωα των ‘The Colour of Magic’ και ‘The Light Fantastic’, των 2 πρώτων βιβλίων του Discworld. Χωρίς τον Twoflower αυτή τη φορά, ο Rincewind, ο χειρότερος μάγος που είδε ποτέ ετούτος ο επίπεδος κόσμος, βρίσκει τον εαυτό του μέσα σε μια νέα περιπέτεια που είναι ξεκάθαρα πάνω από τις δυνάμεις του, συνεχίζοντας από εκεί που τον αφήσαμε την τελευταία φορά, ως βοηθό του Librarian στη βιβλιοθήκη του Unseen University.

I don’t regret it, you know. I would do it all again. Children are our hope for the future.”

THERE IS NO HOPE FOR THE FUTURE, said Death.

“What does it contain, then?”

ME.

Ο συγγραφέας έχει παραδώσει 4 βιβλία μέσα σε 2 χρόνια, ενώ το επόμενο ‘Wyrd Sisters’ θα είναι το 5ο μέσα σε 2,5. Η επιτυχία του ‘The Colour of Magic’ κάνει τον εκδότη του Pratchett να ζητά όλο και μεγαλύτερη και γρηγορότερη παραγωγή, γεγονός που σίγουρα είναι ο λόγος για τον οποίο το ‘Sourcery’ είναι ένα από τα χειρότερα έργα ολόκληρου του Discworld και ταυτόχρονα καθόλου αντιπροσωπευτικό της ποιότητας των βιβλίων της σειράς.

Όπως έγινε σαφές στα προηγούμενα βιβλία, ο όγδοος γιος ενός όγδοου γιου γεννιέται πάντα μάγος, όμως τι συμβαίνει αν αυτός ο μάγος έχει με τη σειρά του 8 γιους; Κάτι πολύ επικίνδυνο: Γεννιέται ένας παντοδύναμος μάγος, ένας sourcerer, που μπορεί να δημιουργεί τα δικά του μαγικά, αντί απλά να χρησιμοποιεί τη μαγεία που υπάρχει ελεύθερη στον Discworld. Κανένας sourcerer δεν έχει περπατήσει στον κόσμο εδώ και αιώνες, αλλά τώρα ένας νέος, ο νεαρός Coin, βρίσκεται ανάμεσα στους μάγους και τους υπόλοιπους κατοίκους της Ankh-Morpork για να πάρει τη θέση του Archchancellor στο Unseen University κι ο Rincewind βρίσκεται πολύ κοντά σε μια τρομακτική μάχη για εξουσία και για το μέλλον ολόκληρου του Discworld, για την οποία δεν είναι προετοιμασμένος.

I meant, said Ipslore bitterly, what is there in this world that truly makes living worthwhile?

Death thought about it.

CATS, he said eventually. CATS ARE NICE.

Ο Pratchett επιστρέφει και πάλι στους μάγους, μετά από τα ενδιάμεσα ‘Equal Rites’ και ‘Mort’, και επικεντρώνεται γύρω από το Unseen University. Η ιστορία του ‘Sourcery’ μοιάζει να επιστρέφει σε υφή παρωδίας των παραδοσιακών αφηγήσεων του φανταστικού, κάτι που ο Pratchett απέφυγε να κάνει στα 2 προηγούμενα επεισόδια της σειράς. Εδώ δίνει στον Rincewind για παρέα την Conina, την κόρη του Cohen the Barbarian (που συναντήσαμε στο ‘The Light Fantastic), η οποία δε διασκεδάζει ιδιαίτερα ακολουθώντας τα βήματα του πατέρα της και θα ήθελε απλά να γίνει κομμώτρια, τον ασθματικό wannabe Barbarian, γιο ενός μπακάλη, που κυκλοφορεί με το όνομα Nijel the Destroyer και, αργότερα, τον αποτυχημένο ποιητή Creosote.

No one knows why smoking boots always remain, no matter how big the explosion. It seems to be just one of those things.

Κανένας όμως από τους παραπάνω δεν έχει αρκετά σημαντικό ρόλο ή ανεπτυγμένη προσωπικότητα για να βρεθεί ανάμεσα στους πρωταγωνιστές του βιβλίου. Γεμάτη (ζωντανά) καπέλα και (ζωντανά) ραβδιά μάγων, πεντάλφες, ιπτάμενα χαλιά, λάμπες με τζίνι και μπόλικη μαγεία που αλλάζει το πρόσωπο της Ankh-Morpork, η διήγηση του ‘Sourcery’ μοιάζει περισσότερο σαν μια σειρά από κωμικά gags βγαλμένη μέσα από ένα D&D campaing, παρά σαν μια καλοκουρδισμένη ιστορία φανταστικού βασισμένη στα στοιχεία της μαγείας στη λογοτεχνία.

Ο συγγραφέας επικεντρώνεται εδώ στο θέμα της ταυτότητας. Όπως φαίνεται από τους παραπάνω χαρακτήρες, αλλά και από την πορεία του Rincewind στα προηγούμενα βιβλία αλλά και στο ‘Sourcery’, και από την επιλογή του Coin στην τρίτη πράξη του βιβλίου έως την προσωπική κρίση που περνά το Luggage (δεν πιστεύω να νομίζατε πως το βιβλίο είναι Luggage-free!), ο Pratchett κάνει εμφανές πως ακόμη και στον Discworld ο δρόμος προς την εύρεση της πραγματικής ταυτότητας του κάθε ατόμου δεν είναι καθόλου εύκολη υπόθεση.

It’s vital to remember who you really are. It’s very important. It isn’t a good idea to rely on other people or things to do it for you, you see. They always get it wrong.

Όταν ο Nijel προτείνει στον Rincewind απλά να πετάξει την τήβεννό του και το καπέλο του και κανείς δε θα καταλάβει πως είναι μάγος, εκείνος δεν καταλαβαίνει καν για τι πράγμα του μιλάει. Παρότι ο Rincewind είναι ένας κακός μάγος, ένας μάγος χωρίς μαγικά, δεν μπορεί να συλλάβει καν πως θα γινόταν να μην είναι τέτοιος, να αποποιηθεί αυτής του της ταυτότητας.

Στο ξεκίνημα του βιβλίου ο Rincewind φεύγει από το Unseen University την ώρα που ο Coin έρχεται να διεκδικήσει αυτό που του αξίζει και επιστρέφει λίγο πριν το τέλος για να τον προκαλέσει σε μάχη, χωρίς όμως στο ενδιάμεσο να επιτύχει κάτι το ιδιαίτερο ταξιδεύοντας ανά τον Discworld και ψάχνοντας το κουράγιο να ξεφύγει από έρμαιο της μοίρας του και να πάρει τις δικές του αποφάσεις. Υπάρχουν αρκετά νήματα της πλοκής του βιβλίου που δεν οδηγούν πουθενά, όπως για παράδειγμα το ερωτικό ενδιαφέρον του Rincewind προς την Conina ή ολόκληρη η ιστορία με το καπέλο του Archchancellor.

“Yes, wizards are good at getting you out of the sort of trouble that only wizards can get you into,” said Creosote. “Then they expect you to thank them.”

Η μεγαλύτερη εδώ παρουσία του φανταστικού Librarian, που ηγείται της “αντίστασης” απέναντι στους μάγους και σώζει τα βιβλία από κάψιμο, η ματιά στο εσωτερικό των πολιτικών διεργασιών μέσα στο Unseen University, η εικόνα ποντικιών, εντόμων και πέτρινων Gargoyles να εγκαταλείπουν το πανεπιστήμιο, οι μύθοι του Discworld που ζωντανεύουν στην τρίτη πράξη, οι αναφορές στα στερεότυπα που αφορούν τις γυναίκες, οι συζητήσεις του Rincewind με τη συνείδηση και τη λίμπιντό του, τα cameos του Death και των 3 Horsemen of the Apocralypse, οι πολλές pop culture αναφορές, όπως στον James Bond, στη Narnia του C.S. Lewis, στις αραβικές Χίλιες και μια νύχτες, στην Casablanca, στον M. C. Escher, στο The Lord of the Rings, είναι όλα κομμάτια που δείχνουν πως ο συγγραφέας δε χάνει την ικανότητα να προσθέτει σπουδαία στοιχεία σχεδόν σε κάθε στροφή των ιστοριών του.

Τελικά όμως χωρίς ρυθμό ανάμεσα στις περιπέτειες του Rincewind, στα όσα συμβαίνουν πίσω στο Unseen University και τη μάχη μεταξύ παντοδύναμων μάγων που μαίνεται ανά τον Discworld και με πλοκή που επαναλαμβάνεται και μοιάζει απλά με αντιγραφή στοιχείων των προηγούμενων βιβλίων (ναι, ξαναγυρνάμε στα τέρατα των Dungeon Dimensions μέχρι το τέλος του ‘Sourcery’), το βιβλίο οπωσδήποτε απογοητεύει τους φανς του κόσμου του Pratchett. Από δω και πέρα ο δρόμος όμως είναι ανηφορικός.

I don’t know what to do,” he said. “No harm in that. I’ve never known what to do,” said Rincewind with hollow cheerfulness. “Been completely at a loss my whole life.” He hesitated. “I think it’s called being human, or something.

ΤΑ ΚΑΛΥΤΕΡΑ ΟΝΟΜΑΤΑ ΤΟΥ ‘Sourcery’:

Virrid Wayzygoose

Ardrothy Longstaff

Gravie Derment

Havelock Vetinari

Skarmer Billias