Μεγάλες ερμηνεύτριες του rock

Το rock είναι ένα μουσικό κίνημα με άπειρες καλλιτεχνικές μορφές που στέγασαν στο μισό αιώνα της ύπαρξής του όλες τις διαφορετικές τάσεις στη σύνθεση, την ερμηνεία και την εκτέλεση. Η ιδιοσυγκρασία του rock είναι στην πλειοψηφία της φιλελεύθερη, προοδευτική, αλλά και επαναστατική, αντισυμβατική και βαθιά πολιτική. Από τα πρώτα χρόνια του, στη δεκαετία του ’60, το rock ταρακούνησε θεσμούς, αμφισβήτησε πραγματικότητες και υιοθέτησε τη δική του καινούργια κουλτούρα, απευθυνόμενο στον ψυχισμό – κυρίως – των νέων, με αποτέλεσμα να αποκτήσει πολύ γρήγορα μια πρωτόγνωρη δημοφιλία.

Σε αυτό τον ιδιαίτερο μουσικό κόσμο, αν κάτι προκαλεί εντύπωση, είναι ο περιορισμένος αριθμός της γυναικείας παρουσίας. Σε άλλα μουσικά είδη, όπως η folk, η disco, η pop και η country, οι γυναίκες πρωταγωνιστούν. Ίσως ο χαρακτήρας του rock, σκληρός, δυναμικός, συχνά βίαιος ή άγριος, δύσκολα συμβαδίζει με τα γυναικεία χαρακτηριστικά. Όμως διαχρονικά, υπάρχουν οι παρουσίες αυτές που ανατρέπουν το συγκεκριμένο επιχείρημα και καλύπτουν όλο το φάσμα στις διαφορετικές φόρμες της rock μουσικής. Από τα blues της Janis Joplin στα παραμύθια της Kate Bush και από την ποίηση της Patti Smith στην ψυχεδέλεια της Grace Slick και το μελωδικό punk της Siouxsie Sioux, η διαδρομή είναι μεγάλη και οι ήχοι της καθηλώνουν κυριολεκτικά τον ακροατή.

Το ΟΝΕΜΑΝ παρουσιάζει 10 από τις κορυφαίες γυναικείες φωνές του rock, που αποδεικνύουν περίτρανα ότι το ταλέντο και η προσωπικότητα δεν χωράνε σε κανενός είδους καλούπι, πόσο μάλλον όταν πρόκειται για μορφές που με την παρουσία τους σφράγισαν την ίδια την ιστορία της σύγχρονης μουσικής. Να συμπληρώσω ότι δεν έχω συμπεριλάβει στη λίστα ονόματα όπως η Tina Turner, η Billie Holiday, η Aretha Franklin κλπ, αφού προτίμησα να περιοριστώ σε γυναικείες φωνές που “υπηρέτησαν” περισσότερο το ροκ, παρά κάποιο άλλο είδος, όπως η soul ή το blues.

1. Janis Joplin

 

Όνομα: Janis Lyn Joplin

Γεννήθηκε: 19-1-1943 στο Τέξας, πέθανε στις 4-10-1970 στο Λος Άντζελες

Μουσικά είδη: ψυχεδελικό rock, blues, rhythm & blues, soul

Μουσικά σχήματα: Big Brother & the Holding Company, Kozmic Blues Band, Full Tilt Boogie Band

Η απόλυτη ιέρεια του rhythm & blues, η μοναδική λευκή ερμηνεύτρια που δικαιωματικά στάθηκε δίπλα στη Billie Holiday, στη Bessie Smith και στην Aretha Franklin, η πρώτη γυναίκα ροκ σταρ, η πλήρης ενσάρκωση της hippie αντικουλτούρας στη μουσική. Η Janis Joplin ταξίδεψε τις φόρμες του blues πέρα από τα συμβατικά φωνητικά όρια, πλαισίωσε τις διονυσιακές κραυγές της με δυο από τις κορυφαίες rhythm & blues μπάντες της εποχής και «έκλεισε» το μεγαλείο των αυθεντικών, ηλεκτρικών δωδεκάμετρων μέσα σε τέσσερα LPs, που συγκεντρώνουν τη διαδρομή από τη soul και την ψυχεδέλεια, μέχρι το «λευκό» blues και τον θάνατο. Ανήσυχο πνεύμα από μικρή, μεγάλωσε με τα τραγούδια της Odetta Holmes και της Big Mama Thornton και στα 20 της έφυγε για το San Francisco, όπου άρχισε να ηχογραφεί blues με διάφορους μουσικούς και παραγωγούς.

Εκεί γνωρίστηκε με όλων των ειδών τα ναρκωτικά – με ιδιαίτερη έφεση στις αμφεταμίνες, το LCD και την ηρωίνη, εκτός φυσικά του αγαπημένου της Southern Comfort. Το 1967 έπαιξε στο Monterey Pop Festival μαζί με τους Big Brother & the Holding Company, αφήνοντας άφωνους κοινό και κριτικούς. Ένα χρόνο αργότερα, με την κυκλοφορία του 2ου LP της, «Cheap Thrills», γνώρισε τον απόλυτο θρίαμβο στις δυο μεριές του Ατλαντικού. Στη συνέχεια συνεργάστηκε με σημαντικούς μουσικούς (Mike Bloomfield, Nick Gravenites, Jimi Hendrix), πήρε μέρος στο Woodstock, βρήκε καινούργια μπάντα (Full Tilt Boogie Band) και πριν ολοκληρώσει το «Pearl», παραδόθηκε ολοκληρωτικά στην εξάρτησή της στα drugs και το αλκοόλ, πεθαίνοντας από overdose ηρωίνης στις 4 Οκτωβρίου του 1970. Τρεις μέρες πριν είχε κάνει την τελευταία της ηχογράφηση, το α καπέλα αξεπέραστο «Mercedes Benz», ενώ την ημέρα του θανάτου της ήταν προγραμματισμένο να βάλει τα φωνητικά στη σύνθεση του Nick Gravenites, «Buried alive in the blues»…

Βίντεο: Συγκλονιστική ερμηνεία της Τζάνις Τζόπλιν στο Woodstock. “Try, just a little bit harder”, πραγματικά ονειρική.

 

2. Grace Slick

 

Όνομα: Grace Barnett Wing

Γεννήθηκε: 30-10-1939 στο Σικάγο

Μουσικά είδη: ψυχεδελικό rock, acid rock, pop rock

Μουσικά σχήματα: The Great Society, Jefferson Airplane, Jefferson Starship

Στην ευλογημένη μουσική σκηνή του San Francisco γεννήθηκε στα μέσα των 60ties το κίνημα της ψυχεδέλειας. Εκεί η νεολαία πήρε το λόγο με ριζοσπαστικότερο τρόπο από ότι στο Λίβερπουλ και στο Λονδίνο και δημιούργησε τη δική της κουλτούρα. Ατημέλητη, χαμογελαστή, ζαμανφουτίστικη, μαστουρωμένη, αυτή ήταν η χίπικη κοινότητα με τη δική της, ξεχωριστή ενέργεια στη δυτική ακτή των ΗΠΑ. Μέσα σ’ αυτές τις συνθήκες – γεμάτες παραισθησιογόνα, λουλούδια και αγάπη – εμφανίστηκε η μπάντα των Jefferson Airplane το 1965, πειραματιζόμενη με τον παλλόμενο ηλεκτρισμό, τα στροβοσκοπικά φώτα, τους ψυχεδελικούς στίχους και τους ατελείωτους αυτοσχεδιασμούς στα live, εγκαινιάζοντας – μαζί με τους Grateful Dead του Jerry “Captain Trips” Garcia – την «εποχή του Υδροχόου».

Ένα χρόνο αργότερα, το 1966, η τραγουδίστρια των Great Society – και πρώην μοντέλο – Grace Slick, άφησε τη μπάντα της και προσχώρησε στους Jefferson, προσφέροντάς τους τα δυο μαγικά «χαλιά» πάνω στα οποία στηρίχτηκε το «Surrealistic Pillow», ένα από τα κορυφαία LP του ψυχεδελικού ροκ. Οι συνθέσεις της Slick, «Somebody to love» και «White Rabbit», τραγουδισμένες με την υπέροχη κοντράλτο φωνή της, έδωσαν ταυτότητα σε ολόκληρη τη σκηνή του San Francisco και αποτέλεσαν αξεπέραστους σταθμούς στα μουσικά φεστιβάλ του Monterey και του Woodstock. Η Grace Slick συνέχισε την καριέρα της με τους Jefferson Starship μέχρι το 1988, όταν και αποσύρθηκε από τη ροκ σκηνή, παραμένει όμως μέχρι σήμερα ένα από τα σύμβολα του «Summer of Love». Η φωνή της αλλά και η σκηνική της παρουσία, επηρέασαν μεγάλες ερμηνεύτριες του ροκ, όπως η Stevie Nicks, η Patti Smith, η Sandy Denny και η Dolores O’ Riordan, ανοίγοντας – μαζί με την Janis Joplin – το δρόμο για την καθιέρωση της front woman στις ροκ μπάντες.

Βίντεο: Σάββατο 16 Αυγούστου 1969. Οι Jefferson Airplane παίζουν το «White rabbit» ζωντανά στο Woodstock. Η ποιότητα του βίντεο είναι μέτρια, αλλά η ερμηνεία της Grace Slick παραμένει αξεπέραστη.

 

3. Patti Smith

 

Όνομα: Patricia Lee Smith

Γεννήθηκε: 30-12-1946 στο Σικάγο

Μουσικά είδη: protopunk, punk, post – punk, alternative rock

Μουσικά σχήματα: Patti Smith Group

Η Patti Smith αποφάσισε από μικρή ότι η θρησκεία δεν κάλυπτε τις ανησυχίες της. Στα 21 της άφησε πίσω το χωριό της και την ανατροφή της και αναζήτησε διέξοδα στην πολυσυλλεκτική κουλτούρα της Νέας Υόρκης των 70ties. Εκεί η Patti, που θα ήθελε να είναι μετενσάρκωση του Ρεμπό, γνωρίστηκε με τους Velvet Underground και τον Allen Ginsberg, άρχισε να κινείται στο ποιητικό και μποέμ περιβάλλον της πόλης απαγγέλλοντας τους στίχους της στα κλαμπ, ενώ τη συνόδευε μερικές φορές στην κιθάρα ο δημοσιογράφος Lenny Kaye. Έτσι σιγά – σιγά άρχισε να «ντύνει» τους στίχους της με μουσική, επιλέγοντας μίνιμαλ μοτίβα και απλές φόρμες με δυο – τρία ακόρντα, απαλλαγμένα από αχρείαστες μελωδίες και συμβατικές αρμονίες. Έπεισε τον John Cale των Velvet να κάνει την παραγωγή στον πρώτο δίσκο της, με αποτέλεσμα ένα από τα πλέον αριστουργηματικά και πρωτοποριακά LP της δεκαετίας του ’70. Το «Horses» κυκλοφόρησε το 1975 και έδωσε στην Smith – δικαίως – την προσωνυμία της «Godmother of Punk».

Το «Horses» συνδύασε σε μια υπέροχη σύνθεση, ποιητικές απαγγελίες, μυστικιστική έμπνευση και τις πρωτόγονες σκληρές μορφές του ροκ, που πολύ σύντομα θα έβρισκαν ιδεολογικοπολιτικό πλαίσιο στο κίνημα του punk. Ο δίσκος ξεκινάει με μια διασκευή της «Gloria» του Van Morrison και η Smith από τον πρώτο κιόλας στίχο οριοθετεί τα πιστεύω της απέναντι στην αστική πραγματικότητα, λέγοντας ξεκάθαρα «Jesus died for somebody’s sins, but not mine», μην αφήνοντας το παραμικρό περιθώριο παρερμηνείας των προθέσεών της. Από εκεί αρχίζει ένα ανατρεπτικό ταξίδι μέσα στο χρόνο για μια ερμηνεύτρια και πάνω απ’ όλα ποιήτρια – συνθέτρια, με απόλυτη συνέπεια τόσο στην ευαισθησία όσο και στη σύγκρουση με κάθε τι αντιδραστικό. Η Patti Smith παραμένει μέχρι σήμερα μια αυθεντική αγωνίστρια – ακτιβίστρια του rock, έχοντας επηρεάσει την πορεία και τη διαμόρφωσή του όσο λίγοι άλλοι.  

Βίντεο: Το “Because the night”, ο “ύμνος” της Πάτι Σμιθ (και του Μπρους Σπρίνγκστιν) μαζί με την μπάντα της.

 

4. Siouxsie Sioux

 

Όνομα: Susan Janet Ballion

Γεννήθηκε: 27-5-1957 στο Κέντ της Αγγλίας

Μουσικά είδη: punk, post – punk, new wave, gothic, alternative rock

Μουσικά σχήματα: Siouxsie & the Banshees, The Creatures

Μεγαλώνοντας σε ένα δύσκολο περιβάλλον, με ένα πατέρα αλκοολικό που πέθανε όταν η ίδια ήταν 14, η Siouxsie αποτραβήχτηκε στον εαυτό της, βρίσκοντας καταφύγιο στις μουσικές των Velvet Underground, Stooges, David Bowie και Roxy Music. Στην εφηβεία της υιοθέτησε την punk κουλτούρα και έγινε groupie των Sex Pistols, με τους οποίους εμφανίστηκε στην τηλεόραση το 1976, στην ιστορική εκπομπή του Bill Grundy, ο οποίος θέλησε να τη φλερτάρει, εισπράττοντας από τον Steve Jones το «καταδικαστικό» για τη συνέχεια της καριέρας της μπάντας, «dirty fucker». Την ίδια χρονιά σχημάτισε μαζί με τον μπασίστα φίλο της Steven Severin τους Siouxsie & the Banshees και δυο χρόνια αργότερα, το 1978, κυκλοφόρησε το ντεμπούτο LP της μπάντας, «Scream», ένας δίσκος που διαφοροποιήθηκε σημαντικά από τους κανόνες του punk, όχι όμως κι από τις απαιτήσεις του.

Οι στίχοι συνέχισαν να είναι ανατρεπτικοί, το ίδιο και τα όργανα, όμως μελωδικές φόρμες έκαναν την εμφάνισή τους στις συνθέσεις του ντουέτου, θέλοντας κυρίως να αναδείξουν τη μεγάλη δύναμη της μπάντας: την υπέροχη, ακαλλιέργητη αλλά και συγχρόνως μαγική mezzo soprano φωνή της Siouxsie. Οι δυνατότητες των Banshees έγιναν απεριόριστες και αποτέλεσαν σταθμό στο punk, αφού ήταν η πρώτη φορά που στη συγκεκριμένη μουσική πρωταγωνιστούσαν τα φωνητικά και όχι τα ουρλιαχτά. Η ποικιλία και ο μουσικός πλούτος θεωρήθηκαν από τους φανατικούς ως προδοσία. Επρόκειτο όμως απλά για την ανάγκη του γκρουπ να βρει μια βιώσιμη έξοδο, κάτι ανάλογο με αυτό που συνέβη και στους Clash με το «London Calling». Οι Siouxsie & the Banshees κατάφεραν να εξασφαλίσουν μαζί με άλλους τη συνέχεια του punk, επικυρώνοντας την εκρηκτική του υφή μέσα από ένα μεταβατικό χαρακτήρα, που σταδιακά οδήγησε στο post punk και στο new wave, αλλά και σε πιο περίτεχνους μουσικούς διαδρόμους, όπως το gothic και το alternative rock. Σε όλες αυτές τις αναζητήσεις, η Siouxsie υπήρξε πάντοτε πρωτοπόρος, χαρίζοντας απλόχερα επιρροές στην πορεία και διαμόρφωση του σύγχρονου ροκ των 80ties και 90ties.  

Βίντεο: Η Siouxsie και οι Banshees στο “The Passenger” του Ίγκι Ποπ.

 

5. Kate Bush

 

Όνομα: Catherine Bush

Γεννήθηκε: 30-7-1958 στο Κέντ της Αγγλίας

Μουσικά είδη: art rock, alternative rock, pop rock, progressive rock

Μουσικά σχήματα: – 

Η Catherine μεγάλωσε στο ιδανικό καλλιτεχνικό περιβάλλον, αφού η μητέρα της ήταν χορεύτρια, ο πατέρας της πιανίστας, ο ένας αδερφός της, κατασκευαστής μουσικών οργάνων και ο άλλος, ποιητής και φωτογράφος. Η ίδια από μικρή άρχισε να γράφει τραγούδια, «στολίζοντάς» τα με την υπέροχη, σπάνια σοπράνο φωνή της. Οι κέλτικες ρίζες της, η ταξιδιάρικη ευαισθησία της, οι αφηγηματικές της συνθέσεις και τα ονειρικά της φωνητικά, τη μεταμόρφωσαν στη νεράιδα του art rock, μια καινούργια εναλλακτική πρόταση απέναντι στο punk που κυριαρχούσε εκείνη την εποχή στη Βρετανία. Όταν ένα demo της έπεσε στα χέρια του David Gilmour των Pink Floyd, όλα πήραν το δρόμο τους. Ο Gilmour, εντυπωσιασμένος από όσα άκουσε, έπεισε την ΕΜΙ να της προσφέρει συμβόλαιο και τρία χρόνια αργότερα η 19χρονη Bush κυκλοφόρησε το πρώτο LP της «The Kick inside» (1978), εντυπωσιάζοντας το μουσικό κοινό με τη γεμάτη ρομαντισμό progressive πρότασή της. Η Kate έγινε έτσι η πρώτη γυναίκα που κατέκτησε την κορυφή του βρετανικού τσαρτ με δική της σύνθεση.

Την επόμενη χρονιά πραγματοποίησε τη μοναδική περιοδεία της καριέρας της, αποσπώντας διθυραμβικές κριτικές για την εκπληκτική της σκηνική παρουσία με τους κέλτικους χορούς και τις θεατρικές της ερμηνείες. Στη συνέχεια περιπλανήθηκε σε όλα τα μονοπάτια του art rock, εμπλούτισε τις μουσικές της φόρμες με έθνικ στοιχεία από ολόκληρο τον κόσμο, διατηρώντας παράλληλα αναλλοίωτο το προσωπικό της στιλ και τη μοναδική της ικανότητα να «στεγάζει» τα παραμύθια της μέσα στο πεντάγραμμο. Η συνολική μουσική της παρουσία επηρέασε βαθύτατα ολόκληρη τη βρετανική σκηνή – και όχι μόνο – οριοθετώντας μαζί με άλλες σπουδαίες μπάντες των 70ties το νέο κύμα του alternative rock.

Βίντεο: Το «Wuthering heights» από το ντεμπούτο LP «The kick inside» (1978). Η Kate Bush το συνέθεσε σε ηλικία 18 ετών, διαβάζοντας το ομώνυμο βιβλίο της Έμιλι Μπροντέ.

 

Αν ήθελα να είναι δεκάδα…

Για να είμαι ειλικρινής, στην πρώτη πεντάδα έβαλα πέντε κυρίες του ροκ, οι οποίες, εκτός από τις υπέροχες φωνές τους, επηρέασαν με την συνολική παρουσία τους και την ίδια τη σύγχρονη μουσική. Προφανώς υπάρχουν και άλλες εκπληκτικές ερμηνεύτριες στις διαφορετικές φόρμες του ροκ, που αξίζουν αναφοράς. Αν θα ήθελα να συμπληρώσω τη δική μου πρώτη δεκάδα, τότε θα επέλεγα από το 6 μέχρι το 10 τις εξής:

 

6. Pat Benatar (1953)

 

Οπωσδήποτε μια από τις κορυφαίες mezzo soprano της ροκ σκηνής. Η Μπέναταρ, γέννημα θρέμμα της Νέας Υόρκης, ξεκίνησε με σπουδές στο κλασσικό τραγούδι, γεγονός το οποίο επηρέασε την ερμηνεία της, γεμάτη βάθος, θεατρικότητα και λυρική τελειότητα. Στη διάρκεια της σόλο καριέρας της έχει περάσει από αρκετές φόρμες του ροκ (rock, hard rock, pop rock, new wave, heavy metal), ξεχωρίζοντας πάντοτε για την ξεχωριστή αρτιότητα των υπέροχων φωνητικών της. Υπήρξε η πρώτη γυναίκα που τραγούδησε ζωντανά στο MTV. 

Βίντεο: Η Πάτι Μπέναταρ και το “Love is a battlefield”.

 

7. Linda Ronstadt (1946)

 

Ίσως ο μεγαλύτερος “χαμαιλέοντας” των τελευταίων δεκαετιών σε ότι αφορά τις γυναικείες φωνές. Η Λίντα από το Τούσον της Αριζόνα μπορεί να ξεκίνησε από την country, όμως έδρασε στην folk, το rock, το rock n roll, το soft rock, το art rock, την jazz, κυριολεκτικά παντού. Με πάντοτε μοναδικά προσεγμένες ενορχηστρώσεις και μια λαμπερή σκηνική παρουσία, οι ερμηνείες της Ronstadt έγραψαν τη δική τους ιστορία μέσα από ένα ευρύτατο ρεπερτόριο. Στη διάρκεια της καριέρας της συνεργάστηκε με μια στρατιά από γνωστούς καλλιτέχνες, ανάμεσα σε άλλους με τους Neil Young, Eagles, Jackson Browne, Warren Zevon, Emmylou Harris και Aaron Neville.

Βίντεο: To “You’re no good”, από τις μεγαλύτερες επιτυχίες της Λίντα Ρόνσταντ.

 

8. Stevie Nicks (1948)

 

Λίγο πιο δίπλα, στο Φοίνιξ της Αριζόνα, γεννήθηκε η Στίβι Νικς, μια από τις πιο μυστηριακές, ιδιαίτερες, περίπλοκες και σαγηνευτικές φωνές του ροκ. Και αυτή ξεκίνησε από την country, αλλά στη συνέχεια αφοσιώθηκε κυρίως στο soft rock, ντύνοντας με τα εξαίσια φωνητικά της το αριστουργηματικό “Rumours” των Fleetwood Mac. Υπήρξε μέλος ενός από τα πιο ξεχωριστά γυναικεία φωνητικά ντουέτα του ροκ μαζί με την Christine McVie, ενώ συνέχισε τις υψηλής ποιότητας ερμηνείες της και στη σόλο καριέρα της. Η φωνή της μπορεί να έχει τεχνικές ατέλειες, αποτέλεσμα των καταχρήσεων και της κοκαΐνης, αλλά ο “χαρακτήρας” που βγάζει είναι μοναδικός.

Βίντεο: Οι Fleetwood Mac, η Stevie Nicks και το “Don’t stop”.

 

9. Ann Wilson (1950)

 

Εδώ έχουμε να κάνουμε με μια ακόμα εξαιρετική φωνή που έχει διαγράψει εντυπωσιακή πορεία στο ροκ, κυρίως μέσα από την μπάντα των Heart. Η Καλιφορνέζα Wilson θεωρείται από τις κορυφαίες ερμηνεύτριες του “σκληρού” ροκ, με μια εκπληκτική φυσική τοποθέτηση στις νότες της mezzo soprano. Συνθέτρια, φλαουτίστρια, αλλά πάνω απ’ όλα απολαυστική front woman, έχει συνδυάσει στο ρεπερτόριό της αρκετές φόρμες του ροκ (hard rock, folk rock & pop rock), πάντα με την ίδια ξεχωριστή επιτυχία.

Βίντεο: Η Ann Wilson στο “Immigrant Song” των Led Zeppelin.

 

10. Annie Lennox (1954)

 

Και κλείνουμε τη δεκάδα με την Σκωτσέζα ακτιβίστρια που σημάδεψε όσο λίγες ερμηνεύτριες του ροκ τα 80ties. Η “κορυφαία ζωντανή λευκή ερμηνεύτρια της soul”, όπως χαρακτηρίστηκε, έχει καλύψει στη διαδρομή της όλες τις ροκ φόρμες των τελευταίων δεκαετιών, από το new wave και το pop rock, μέχρι το R&B και την electronica. Αποτέλεσε μέλος του μυθικού ντουέτου των Eurythmics και αποκρυπτογράφησε την μουσική ταυτότητα της γενιάς της. Με ένα εκπληκτικό κρύσταλλο στις ερμηνείες της, έχει γραφτεί ότι η φωνή της “είναι τόσο βαθιά όσο ο ωκεανός και τόσο ακριβής όσο ένα χειρουργικό νυστέρι”.

Βίντεο: Η Annie Lenox ερμηνεύει το “A whiter shade of pale” των Procol Harum.

 

* Αυτά λοιπόν για μερικές από τις κορυφαίες γυναικείες φωνές του ροκ. Φαντάζομαι κάποιοι θα αρχίσουν να “ψάχνουν” την Chrissie Hynde, την Debbie Harry, την Joan Jett, την Amy Lee, την Alanis Morissette, την PJ Harvey, την Amy Winehouse, την Sade, την Dolores O’Riordan, την Joni Mitchell, την Nico, την Bjork και πολλές άλλες. Ελπίζω μόνο το “ψάξιμο” να γίνει πολιτισμένα.