Από ποιες 9 χώρες προέρχονται τα μεταφρασμένα βιβλία στην Ελλάδα
Ο συντάκτης μας Γιάννης Σαχανίδης πραγματοποίησε μια μεγάλη έρευνα για την προέλευση των ελληνικών μεταφρασμένων βιβλίων.
- 24 ΙΟΥΝ 2019
Πριν λίγες ημέρες έτυχε να πέσω πάνω σε ένα κείμενο του Quartz με τίτλο “Τα μισά μεταφρασμένα βιβλία στην Αμερική προέρχονται από μόνο 9 χώρες”. Η πρώτη μου αντίδραση ήταν να γελάσω, μιας και σκέφτηκα πως πολύ θα θέλαμε στην Ελλάδα το 50% των βιβλίων να προέρχεται από 9 χώρες, αφού στη δική μας πραγματικότητα αυτό το νούμερο το ξεπερνάμε κατά πολύ.
Για μισό λεπτό όμως. Είμαστε σίγουροι πως ξέρουμε από που προέρχονται τα βιβλία που μεταφράζονται στη χώρα μας; Ποιες χώρες είναι υπεύθυνες για τις μεγαλύτερες εισαγωγές λογοτεχνίας; Υπάρχουν περιοχές του κόσμου που καλύπτουν δυσανάλογο ποσοστό αναγνωσμάτων, είτε προς τα πάνω είτε προς τα κάτω;
Για να απαντήσουμε σε αυτές τις ερωτήσεις, αποφάσισα να κάνω τη δική μου έρευνα. Άνοιξα τη Biblionet, την πιο ενημερωμένη βάση δεδομένων της ελληνικής βιβλιοπαραγωγής και κοίταξα όλα τα έργα της μεταφρασμένης λογοτεχνίας που εκδόθηκαν στη χώρα μας μέσα στο 2018. Ορίστε τα αποτελέσματα:
Το 2018 εκδόθηκαν 582 μεταφρασμένα βιβλία από 52 διαφορετικές χώρες. Η Αμερική ήρθε πρώτη στην καταμέτρηση, με 125 βιβλία. Δεύτερη η Βρετανία με 114 και τρίτη η Γαλλία με 73. Ακολουθούν η Γερμανία και η Ρωσία με 28, η Ιταλία με 26, η Ισπανία με 20, η Σουηδία με 19 και η Τουρκία με 16.
Αυτές είναι οι 9 πρώτες χώρες της κατάταξης. Συνολικό ποσοστό τους, για να συγκρίνουμε με το σχεδόν 50% της Αμερικής από το παραπάνω άρθρο; 77.1% παρακαλώ. Περισσότερα από 3 στα 4 βιβλία προέρχονται από αυτές τις 9 χώρες!
Να το κάνω λίγο χειρότερο; Τα βιβλία της Αμερικής, της Βρετανίας και της Γαλλίας μαζί συγκεντρώνουν περισσότερα από τα μισά συνολικά βιβλία, συγκεκριμένα το 53.6% του συνόλου.
Είμαι σίγουρος όμως πως κάποιοι θα πουν ό,τι η βιβλιοπαραγωγή της Αμερικής και της Βρετανίας, που δεν υπολογίζεται ως μεταφρασμένη λογοτεχνία στο παραπάνω άρθρο μιας και εκεί τα αγγλικά δεν είναι ξένη γλώσσα (duh), δίνει μια λανθασμένη εικόνα για το πως έχουν τα πράγματα στην Ελλάδα σε σχέση με την Αμερική. Έτσι αποφάσισα να δω τα αποτελέσματα αν αφαιρέσω εντελώς τα βιβλία των 2 αυτών χωρών.
Στις υπόλοιπες 7 χώρες της κατάταξης έπρεπε λοιπόν να προσθέσω ακόμη την Ιρλανδία με 12 βιβλία και τη Δανία με 8. Συνολικό ποσοστό για τις 9 πρώτες της νέας κατάταξης; 67.1%, πολύ μακριά δηλαδή ακόμα από το 50% της Αμερικής.
Ας δούμε και λίγο τι συμβαίνει ανά ήπειρο, χρησιμοποιώντας το παραπάνω κόνσεπτ. Στο πρώτο πινακάκι βλέπετε τι συμβαίνει με την Αμερική και τη Βρετανία στην καταμέτρηση, στο δεύτερο χωρίς τις 2 χώρες. Στην Αφρική μάλλον δε γράφουν βιβλία σύμφωνα με τους Έλληνες εκδότες, όπως βλέπετε από την σούμα.
Μερικές τελικές σημειώσεις για όλα τα παραπάνω:
-
Στους παραπάνω αριθμούς συμπεριλαμβάνονται μόνο τα μεταφρασμένα βιβλία που (σύμφωνα με τη Biblionet) εκδόθηκαν για πρώτη φορά στην Ελλάδα μέσα στο 2018. Προσπάθησα έτσι να κρατήσω τη λίστα όσο πιο σύγχρονη γίνεται και να αποφύγω όσα περισσότερα κλασικά λογοτεχνικά έργα ήταν δυνατό, τα οποία προέρχονται κατά μεγάλη πλειοψηφία από τις 9 πρώτες χώρες της κατάταξης.
-
Η Biblionet μπορεί να είναι το καλύτερο database για τα ελληνικά βιβλία αλλά σίγουρα έχει ελλείψεις. Οι παραπάνω λοιπόν αριθμοί δεν μπορούν να είναι 100% ακριβείς αλλά είναι όσο πιο κοντά στην απόλυτη πραγματικότητα μπορούμε να φτάσουμε μέσω των εργαλείων που μας παρέχονται.
-
Στην έρευνα που έκανα δεν έπαιξε κανένα ρόλο η ποιοτική ανάλυση των αριθμών κάθε χώρας, αν και αυτό είναι ένα θέμα με το οποίο θα έπρεπε να ασχοληθούμε. Για παράδειγμα το Βέλγιο έχει 3 βιβλία μέσα στο 2018 στην Ελλάδα, αλλά και τα 3 αποτελούν έργα του Georges Simenon. Μας δίνει αυτό οποιαδήποτε ιδέα για τη λογοτεχνία του Βελγίου;
-
Υπάρχουν αρκετοί λόγοι που μπορεί κάποια χώρα να βρίσκεται ψηλά τη μια χρονιά αλλά χαμηλά την επόμενη, ένας από τους περιορισμούς του να εξετάζεις αποκλειστικά μια σύντομη σχετικά χρονική περίοδο. Για παράδειγμα, σχεδόν το ⅓ των βιβλίων από τη Σουηδία μέσα στο 2018 ήταν εκδόσεις έργων του August Strindberg από συγκεκριμένο εκδοτικό.
-
Μιας και είπα Strindberg, να μιλήσουμε και λίγο για ηλικίες; Επέλεξα έναν τυχαίο μήνα, τον Ιούνιο του ‘18, και είδα έναν-έναν τους συγγραφείς των μεταφρασμένων βιβλίων που εκδόθηκαν τότε. Το 43% των 114 βιβλίων του μήνα προέρχεται από συγγραφείς που έχουν πεθάνει, στην πλειοψηφία τους εδώ και αιώνες. Το 57% των συγγραφέων ζει και η μέση ηλικία τους ξεπερνά τα 57 χρόνια. Ευτυχώς που είχαμε κάποιους 35ρηδες που ρίξανε το μέσο όρο κάτω από τα 60 και πλησιάσαμε λίγο περισσότερο στο λογικό.
ΔΙΑΒΑΣΕ ΑΚΟΜΑ
