Μία ελληνική φυλακή ανάμεσα στις πιο σκληρές του πλανήτη

Η αλήθεια είναι πως δεν το περιμένεις. Ειδικά αν είσαι φανατικός της σειράς, το concept της οποίας θέλει τον 54χρονο παρουσιαστή της, τον Τζαμαϊκανής καταγωγής Άγγλο Raphael Rowe που πέρασε 11 χρόνια σε βρετανική φυλακή (1989-2000) για ένα έγκλημα που δε διέπραξε, να περνάει μια εβδομάδα σε κάθε φυλακή ως φυλακισμένος προκειμένου να μας δείξει από μέσα την εμπειρία.

Συγκεκριμένα, ο Raphael ξεκινάει μπαίνοντας κανονικά στις φυλακές υψίστης ασφαλείας (του ψάχνουν κάθε σωματική κοιλότητα, τον εκφοβίζουν και τον «ξαμολάνε» στον γενικό πληθυσμό), περνάει πέντε μέρες με τους κρατούμενους (κοιμάται κανονικά στα κελιά τους και βάζει χαλαρά τη ζωή του σε κίνδυνο), μια μέρα κάνει «παρέα» με τους φύλακες (για να μας δείξει και τη δική τους οπτική) και, στο τέλος, μιλάει και λίγο με τον διευθυντή της φυλακής (για να έχει μια σφαιρική εικόνα της κατάστασης).

Γιατί βλέπουμε τις φυλακές Διαβατών

Ο λόγος που δεν περιμένεις να αντικρίσεις τις φυλακές Διαβατών εδώ είναι γιατί τόσο οι υπόλοιπες φυλακές της σεζόν (βλέπε Βοσνία και Μολδαβία), όσο και η συντριπτική πλειοψηφία των όσων έχει δείξει τα τελευταία χρόνια, αποτελούν απάνθρωπες τρύπες σκληρότητας και βαρβαρότητας στα πιο αφιλόξενα μέρη του κόσμου. Η φυλακή των Διαβατών, από την άλλη, είναι ένα φραπέ δρόμο από τη Θεσσαλονίκη.

Μια απορία που θα σου λυθεί αφού δεις το επεισόδιο (και μπράβο σε όποιον υπεύθυνο έδωσε το ΟΚ για το γύρισμα) αφού ο λόγος που επιλέχθηκε η ελληνική φυλακή δεν είναι οι κακές συνθήκες που επικρατούν εκεί, αλλά το γεγονός ότι είναι ασφυκτικά γεμάτη με καταδικασμένους για διακίνηση προσφύγων και μεταναστών. Kάτι που την καθιστά μοναδική.

Διακινητές που έχουμε την ευκαιρία να γνωρίσουμε για τα καλά (με τα ονόματα αλλαγμένα) προκειμένου να βγάλουμε από μόνοι μας το συμπέρασμα για το αν οι άνω των 100 ετών ποινές που τους ρίχνουν (αν και τελικά μέχρι 20 χρόνια μπορούν να εκτίσουν) αποτελούν όντως ικανό αποτρεπτικό στοιχείο για να μην επαναλάβουν το αδίκημα.

Highlight της διαμονής του Raphael στην Ελλάδα (ο οποίος, για πρώτη φορά στα χρονικά της σειράς, βγήκε μια μέρα έξω για να επισκεφθεί το γειτονικό στρατόπεδο προσφύγων και μεταναστών, προκειμένου να ακούσει τη δική τους πλευρά της ιστορίας) αποτελεί η στιγμή που ένας συγκρατούμενός του, του δίνει ένα κομπρεσέρ.

Όλα αυτά ενώ οι δυο τους προσπαθούν να φτιάξουν τη βλάβη που έχει στερήσει τους κρατούμενους το ζεστό νερό για μέρες. Με την τεράστια απορία στο βλέμμα του καθώς, όπως λέει, είναι η πρώτη φορά που του δίνουν -εντός φυλακής- ένα τέτοιο εργαλείο. Και μάλιστα με τον εξωτερικό τοίχο να απέχει μόλις μερικά εκατοστά μακριά.

Ένα σουρεάλ στιγμιότυπο που έρχεται ως αποτέλεσμα της πολιτικής της φυλακής (που δεν έχει ακριβώς λεφτά για κάψιμο) του να εργάζονται οι ίδιοι οι κρατούμενοι για να επιδιορθώνουν τις βλάβες, με κάθε μέρα δουλειάς να τους μειώνει και μια μέρα από την ποινή τους. Επιπλέον, ο Raphael σχολίασε επίσης θετικά την ειδική μονάδα αποτοξίνωσης που υπάρχει εντός των εγκαταστάσεων.

Οι φυλακές της Λευκωσίας

Ακόμη πιο resort chic είναι τα πράγματα στη φυλακή της Λευκωσίας. Με τον παρουσιαστή  (με τη χαρακτηριστική ουλή από μαχαίρι στο μάγουλο) να προσπαθεί να καταλάβει αν η χαρισματική διευθύντρια Άννα Αριστοτέλους (σε μια σκηνή οι κρατούμενοι της φωνάζουν «Άννα είσαι η βασίλισσά μας») έχει όντως καταφέρει να βγάλει αποτέλεσμα με μια πολιτική που αντιμετωπίζει τους κρατούμενους με εξαιρετικά ανθρώπινο τρόπο. Προσπαθώντας, και μάλλον καταφέρνοντας, να διαγράψει το αμαρτωλό παρελθόν των φυλακών που κάποτε κατέγραψε 6 αυτοκτονίες σε διάστημα 10 μηνών.

Εκεί όπου ο Βρετανός δημοσιογράφος-παρουσιαστής παθαίνει ένα πολιτισμικό σοκ από διάφορα πράγματα. Όπως τα  «επώνυμα» προϊόντα υγιεινής (σαμπουάν, σαπούνια, οδοντόκρεμες, οδοντόβουρτσες) που παρέλαβε στην είσοδο, το γεγονός ότι οι κρατούμενοι δε φορούν στολές (ως τρόπος διατήρησης της δικής τους ταυτότητας), τη βραδιά μπίνγκο με δώρα από γλυκά μέχρι τηλεοράσεις, τα μαθήματα αγγλικών, ρωσικών και παραδοσιακών χορών και τον γάμο στο ορθόδοξο εκκλησάκι που βρίσκεται εντός των φυλακών όπου βρέθηκε καλεσμένος.

Για την ιστορία να πούμε ότι ο Raphael (συγγραφέας του Νotorious: Life with no parole for a crime i did not commit), πριν την -άδικη όπως αποδείχθηκε- καταδίκη του σε ισόβια τον Μάρτιο του 1990 για φόνο και ένοπλη ληστεία, είχε ήδη μπει στο αναμορφωτήριο στα 17 του για ληστεία. Ενώ, αφού αποφυλακίστηκε, πέρασε ένα ολόκληρο χρόνο ταξιδεύοντας, προκειμένου να κάνει catch up στη ζωή που έχασε πριν ξεκινήσει να δουλεύει ως ρεπόρτερ στο BBC Radio 4.

«Φοβάμαι κάθε φορά. Κάθε φορά που μπαίνω σε μια φυλακή, κατεβαίνω από το βαν και περνάω αυτή την εμπειρία της σωματικής έρευνας, επιστρέφω στην πραγματικότητα αυτού που έζησα για 12 χρόνια».

Το γιατί τώρα, από ψυχολογικής άποψης, ένας τύπος που πέρασε τόσο χρόνο στη φυλακή (όπου και σπούδασε δημοσιογραφία) επέλεξε να κάνει μια δουλειά στο πλαίσιο της οποίας περνάει μια εβδομάδα πίσω από τα σίδερα, είναι κάτι που με ξεπερνάει.

Σε προσωπικό επίπεδο αγαπημένο μου επεισόδιο είναι ένα παλιότερο στο Λεσότο, όπου ο παρουσιαστής παραλίγο να καταλήξει έρμαιο στις σεξουαλικές ορέξεις κάποιου από τους φυλακισμένους. Ένα μεγάλο μέρος των οποίων βρίσκεται πίσω από τα κάγκελα για βιασμό. Αν και σε αυτή τη σεζόν, στη Βοσνία, παραλίγο να βρεθεί στο νοσοκομείο -από τα χέρια ενός γίγαντα- μόνο και μόνο επειδή κουνούσε τα χέρια του υπερβολικά πολύ όταν μιλούσε.

Το μόνο πρόβλημα; Αυτή η σεζόν είχε μόλις 4 επεισόδια. Κάτι που σημαίνει ότι είτε δεν πρόλαβε να γυρίσει περισσότερα ή, και αυτό δε θέλω να το σκέφτομαι καν, μας τελείωσαν οι φυλακές.