Μήπως ήρθε η ώρα να κατέβει ο Ricky Gervais από το βάθρο;

Ας το πάρουμε από την αρχή. Ο Ricky Gervais δεν είναι κάποιος τυχαίος τύπος. Είναι ο άνθρωπος που μας έδωσε το ‘The Office’ στη βρετανική και την αμερικανική εκδοχή του. Και νομίζω αυτό αρκεί για να πάρεις τη συγκλονιστικά ελληνόφατσά του καν να την κολλήσεις κάπου πολύ ψηλά στο κόσμο της κωμωδίας. Γιατί μιλάμε -ιδίως για την αμερικανική του εκδοχή- για ένα αριστούργημα. Ίσως για την καλύτερη κωμική σειρά του αιώνα μας, αν δεν υπήρχε το Community. Και το να κάνεις ένα αριστούργημα από μια κωμωδία είναι κάτι που παραδοσιακά θεωρώ κάτι αδιανόητα δύσκολο.

Το ‘The Office’, λοιπόν, είναι ένα αριστούργημα γιατί, ακόμα και στην πιο φλεγματική βρετανική του εκδοχή, κάνει κάτι απίστευτο. Σε αρπάζει από τον σβέρκο και σου δείχνει όλες τις παραδοξότητες και τις κωμικοτραγικές καταστάσεις τις οποίες έχουμε κρύψει πίσω από τον πολτό που ονομάζουμε ρουτίνα. Ιδιοφυώς ο Gervais πήρε στοιχεία της πληκτικής καθημερινότητας, τους έδωσε μια ελάχιστη κωμική υπερβολή και μας τα παρουσιάσε μέσα από το κωμικό του φίλτρο. Από τότε, όποιος είδε το ‘The Office’ είναι σαν να έβαλε τα γυαλιά του ‘They Live’ και άρχισε να βλέπει όλη του τη ζωή με ένα νέο φίλτρο. Και αυτό το φίλτρο που έδωσε το ‘Office’ έκανε τη ρουτίνα αυτή και λίγο πιο απολαυστική.

Η ζωή μετά το Γραφείο

Από τότε όμως έχει κυλήσει πάρα πολύ νερό στο αυλάκι. Ο Gervais δεν μπόρεσε να διαχειριστεί την τρομερή του επιτυχία. Πάλι, η διαχείριση της επιτυχίας για έναν κωμικό είναι μάλλον η πιο δύσκολη διαχείριση επιτυχίας. Αν δεν υπήρχαν οι Υπουργοί Οικονομικών. Ο Gervais μπήκε σε διάφορες αναίτιες κόντρες. Ανήγαγε την προσβολή ως το μόνο μέσο κωμωδίας. Καβάλησε το κύμα και έγινε ο Βρετανός edgelord. Οι τελείως ανθρώπινες και ευφυέστατες στιγμές του ‘The Office’ είναι ακόμα εκεί. Ο δημιουργός και εμπνευστής τους όμως πήρε μια απότομη στροφή.

H δημόσια παρουσία του έγινε μια μόνιμη εριστική στάση. Όταν μάλιστα ερχόταν η κριτική στη στάση του, η απάντησή του ήταν πάντα η γκρίνια. Ο Gervais ήταν σαν να επιζητούσε διακαώς την αρνητική κριτική την οποία όμως τελικά (σχεδόν) ποτέ δεν μπορούσε να διαχειριστεί. Οι πάντες έπνιγαν την ελευθερία του λόγου του. Το μόνιμο πράγμα το οποίο τον απασχολούσε ήταν τα όρια της σάτιρας. Συνέχεια μάλιστα τσιγκλούσε τα όρια αυτά. Σιγά-σιγά άρχισε να συνομιλεί μόνο με τον εαυτό του και με όσους τον θαύμαζαν. Έκλεισε τα αυτιά στις υπόλοιπες φωνές. Η κοφτερή του ματιά ατόνησε. Έγινε μια διαρκής και υπαρξιακή ανάγκη να αποδείξει ότι είναι ο καλύτερος όλων.

Μέσα σε αυτό το κλίμα και έχοντας πάρει ακόμα μεγαλύτερη δημοσιότητα ως ο παρουσιαστής των Χρυσών Σφαιρών, ο Ricky Gervais ετοίμασε το νέο μεγάλο του project. Γιατί ως γνωστόν και άλλοι φιμωμένοι από την πολιτική ορθότητα, παίρνουν πάνω τους ένα ολόκληρο show στο Netflix. Στο ‘After Life’ ο Gervais υποδύεται ουσιαστικά τον εαυτό του. Ένας δημοσιογράφος που είναι πολύ καλύτερος από όλους τους γύρω του ο οποίος πρέπει να υπομείνει τον πόνο για τον θάνατο της γυναίκας του. Μαζί με αυτό πρέπει να τον υπομείνουν και όλοι οι γύρω του.

Αβάστακτη μετριότητα

Το αποτέλεσμα ήταν κακό. Για την ακρίβεια εκνευριστικά κακό. Ο ίδιος ο χαρακτήρας του Τοny καταφέρνει μέσα στο δράμα του να γίνεται ανυπόφορος. Και δεν γίνεται ανυπόφορος για τους λόγους που τον έκανε έτσι ο Gervais. Λόγω του δράματός του δηλαδή. Γίνεται ανυπόφορος γιατί καθρεφτίζεται μέσα του ο ίδιος ο Gervais και η εικόνα που έχει πλάσει για τον εαυτό του. Κάποιες φορές νιώθεις ότι ο θάνατος της αγαπημένης του Tony γίνεται απλά αφορμή για τις χοντροκομμένες συμπεριφορές του Ricky. Τα πάντα περιστρέφονται εμμονικά γύρω από τον εαυτό του Gervais. Μια ολόκληρη πόλη ασχολείται μόνο με αυτόν. Προφανώς ο κόσμος είναι χάλια, επειδή είναι κάτω από τα στάνταρ του ίδιου. Το περιβάλλον του Gervais χωρίζεται σε αυτούς που είναι αρκετά ηλίθιοι για να του δίνουν πάσες να φανεί αστείος και λιγότερο ηλίθιοι για να κάθονται να ακούνε το δράμα του.

Ταυτόχρονα, τα πάντα βγάζουν μια τεμπελιά. Διάφοροι ατελείωτοι κύκλοι αφήγησης που επαναλαμβάνουν τα ίδια και τα ίδια. Για να καταλάβουμε ότι συγκινείται πρέπει να τον βλέπουμε να παρακολουθεί συνέχεια βίντεο της προηγούμενης ζωής του. Υπάρχουν χαρακτήρες που είναι σαν σκηνικά μέσα στον χώρο (βλ. τον πατέρα του ή τη σεξεργάτρια). Στο νεκροταφείο τον βλέπουμε να βρίσκει μια τύπισσα στην οποία διαρκώς εξηγεί όσα όχι ιδιαίτερα περίπλοκα έχουν συμβεί στο μεταξύ. Πολύ συχνά πιάνει πολύ χοντρά πράγματα και στη συνέχεια τα παρατάει γιατί πιθανώς δεν ήξερε τι να τα κάνει. Ας πούμε την ηθική αυτουργία σε μια αυτοκτονία που συνέβη και μετά ήταν σαν να τη ξεχάσαμε όλοι μαζί. Το exposition είναι ατελείωτο, ώστε κάποιες φορές να χάνεις ποια είναι η κεντρική αφήγηση και ποια η ερμήνεια της από τον ίδιο τον Gervais. Δεν μένει χώρος για κάνενα άλλο παρά μόνο για τον δημιουργό.

Το χειρότερο όμως σε όλο αυτό είναι τα επιφανειακώς στοχαστικά κλισέ για τη ζωή και τις ανθρώπινες σχέσεις. Λόγοι που μοιάζουν με μέτριο motivational speech από πρωτάρη life coach. Ουδεμία σχέση με την πραγματεία πάνω στη ζωή που είμαι σίγουρος ότι ο ίδιος ο Gervais θεωρεί ότι κάνει. Πράγματα που όχι μόνο έχουν ειπωθεί 200.000 φορές αλλά που δημιουργούν ένα εκρηκτικό μείγμα, όταν παρουσιάζονται ως σκέψεις ενός ανθρώπου που θεωρεί τον εαυτό του διάνοια. Ο τρόπος που ταπώνει ο Ricky τους διαφωνούντες είναι σαν τους φανταστικούς διαλόγους που κάνουμε στο κεφάλι μας πριν πέσουμε για ύπνο για το πώς θα είχαμε διαχειριστεί καλύτερα μια κατάσταση.

Και αυτό είναι που σε κάνει να απορείς: Όταν αφήνουν για λίγο οι edgelords την προσβολή και την πρόκληση αυτό είναι που έχουν να δώσουν; Γι’αυτό γραπώνονται οι ίδιοι και η ύπαρξή τους από αυτή; Για να ξεχωρίσουν από τους διάφορους Κοέλιο εκεί έξω; Γιατί ομολογουμένως, όλες οι σκέψεις πάνω στη ζωή και την ύπαρξη στο ‘After Life’ είναι σαν σκέψεις του Κοέλιο. Χωρίς απλά να έχουν την αισιόδοξη ματιά του δεύτερου.

Τελικά

Με τυπικούς όρους, το ‘After Life’ είναι εκνευριστικά μέτριο και όχι απολαυστικά κακό. Και συχνά το δεύτερο τουλάχιστον σου δίνει μια απόλαυση που το πρώτο αδυνατεί να στη δώσει. Aρκεί ένα κακό show για να φέρει τη συνολική αποκαθήλωση ενός δημιουργού; Όχι. Αλλά ο Gervais δυστυχώς μας έχει συνηθίσει σε αυτό ακριβώς το ύφος και σε άλλες δουλειές του. Σε τέτοιο σημείο που σε κάνει να νομίζεις ότι το ‘The Office’ ήταν τελικά ένα πυροτέχνημα.

Καμιά φορά η πραγματικότητα είναι πολύ πιο πολύπλοκη από το να τη σχηματοποίησεις ως ένα μάτσο ηλιθίων που στέκεσαι και κοιτάς αφ’υψηλού. Από το βάθρο που εσύ έστησες στον εαυτό σου.