Μήπως ήρθε η ώρα των audiobooks για την Ελλάδα;

Κάπου ανάμεσα στο ραδιοφωνικό θέατρο και το είδος του spoken word, τα audiobooks γνωρίζουν τρομερή άνθιση τα τελευταία χρόνια. Υπάρχουν εκεί έξω εκατοντάδες χιλιάδες τίτλοι για να επιλέξει κανείς – κυρίως στα Αγγλικά αλλά και σε άλλες γλώσσες όπως τα Κινέζικα ή τα Ρώσικα.  Μάλιστα, η πρόβλεψη της Deloitte για το 2020 έκανε λόγο για άνοδο της τάξης του 25% (!) με τη αγορά τους να αγγίζει σε αξία τα 3,5 δισ. δολάρια.

Την ίδια όμως στιγμή, το μοναδικό πράγμα που θυμόμαστε ή γνωρίζουμε για τα audiobooks οι περισσότεροι Έλληνες είναι κάποιες παμπάλαιες παραγωγές, όπως δηλαδή η εξαιρετική κατά τα άλλα Εδώ Λιλιπούπολη ή πιθανόν κάποια σχεδόν ξεχασμενη μεταφορά του Άρχοντα των Δαχτυλιδιών. Πώς, πού και κυρίως γιατί ακριβώς έχουμε χαθεί στη μετάφραση;

Audiobooks, μια νέα ανεκμετάλλευτη τάση;

«Πραγματικά, τι είναι αυτό;». Αυτή ήταν η ομόφωνη παρατήρηση που ήρθε από το στόμα των φίλων οι οποίοι βρίσκονταν στο αυτοκίνητο. Ήταν μερικά χρόνια πριν, όταν ξεκινώντας για διακοπές, αποφάσισα από τη θέση του οδηγού να σταματήσω τη μουσική για να βάλω ένα αντιγραμμένο cd που περιείχε διηγήματα του H.P. Lovecraft σε μορφή audiobook. Όσοι βρίσκονταν μέσα στο αμάξι ήταν όλοι αναγνώστες fantasy λογοτεχνίας, οπότε περίμενα ότι θα ενθουσιαστούν με τη νέα μου ανακάλυψη. Επαναλαμβάνω: «Πραγματικά, τι είναι αυτό;».

Οι Έλληνες αναγνώστες είναι από τους λιγότερο εξοικειωμένους αναγνώστες στον κόσμο όσον αφορά το είδος. Ναι, αν κάποιος ψάξει ίσως καταφέρει να βρει κάποια λίγα πράγματα να κυκλοφορούν στα Ελληνικά: υπάρχουν μερικές επιλογές από τις εκδόσεις Μεταίχμιο, κάποια παραμύθια από τις εκδόσεις Πατάκη, ενώ αξίζει συγχαρητήρια η προσπάθεια τη φιλόλογου Νάντιας Παξινού, η οποία έχει συγκεντρώσει δεκάδες κλασικά μυθιστορήματα -έργα, δηλαδή, που δεν έχουν πια δικαιώματα- σε ηχητική μορφή στο blog της akousenabiblio. Από εκεί και πέρα, μάλλον το χάος ή πιο απλά το κενό. Προς το παρόν, τουλάχιστον.

Από τα podcasts στα audiobooks

Γιατί όμως κάποιος να ασχοληθεί με τα audiobooks; Σε έναν ψηφιακό κόσμο γεμάτο με notifications και ερεθίσματα που αποσπούν την προσοχή, πολλές φορές η ακρόαση είναι πολύ πιο εύκολη από το διάβασμα. Το τελευταίο χρειάζεται αποσύνδεση από τα social media, κάτι που δεν είναι πάντα εύκολο. Αντίθετα, τα ηχητικά βιβλία είναι ικανά να σου κρατήσουν συντροφιά ακόμα και σε στιγμές που οι τυπωμένες ή ψηφιακές σελίδες δεν μπορούν να το κάνουν: στο αυτοκίνητο, στα μέσα μαζικής μεταφοράς, όταν πλένεις τα πιάτα ή μαγειρεύεις.

Για όσους μπορούν να τα παρακολουθήσουν στα Αγγλικά οι επιλογές είναι άπειρες. Από true crime αναγνώσεις μέχρι sci-fi λογοτεχνία, και από fiction διηγήματα μέχρι επιστημονικά συγγράμματα για τον απειροστικό λογισμό. Στην Ελλάδα βρισκόμαστε ακόμα πολύ μακριά. Βέβαια, κάπου εδώ μπαίνουν και στην εξίσωση τα podcasts – μία κατηγορία ψυχαγωγίας και ενημέρωσης, με σταθερή άνοδο τα τελευταία χρόνια, και την πρόβλεψη να λέει πως ο συνολικός κύκλος εργασιών της θα ξεπεράσει τα 40 διδ. δολάρια στις ΗΠΑ μέχρι το 2027.

Τα τελευταία όλο και πιο συχνά θυμίζουν ηχητικά βιβλία. Αν κάποιος πατήσει το play στο Αυτόπτης Μάρτυρας με αφηγητή τον Ρένο Χαραλαμπίδη θα χαθεί σε ένα σκοτεινό αλλά τρομερά γοητευτικό κόσμο: πρώτα, στην Πολιορκία του Μεσολογγίου, όπου οι πολιορκημένοι βγήκαν από τις πύλες της πόλης για να συναντήσουν σκηνές που φέρνουν στον νου την Αποκάλυψη, και ύστερα στην Πολιορκία της Αθήνας, εκεί όπου Έλληνες και Οθωμανοί έστηναν λαγούμια γεμάτα με μπαρούτι στην προσπάθειά τους να κερδίσουν τη μάχη για την Ακρόπολη.

Σε πιο απλά λόγια: τα απομνημονεύματα των αγωνιστών του 1821 έγιναν σύντομα, καλοσκηνοθετημένα audiobooks που σε βάζουν κατευθείαν στο (δύσκολο) κλίμα της εποχής.

Μήπως λοιπόν δεν είμαστε τόσο μακριά από μία μικρή επανάσταση στον κόσμο των ηχητικών βιβλίων; Άλλωστε, ήδη έχουμε την πρώτη ελληνική εφαρμογή που ονομάζεται Auditale και απευθύνεται αποκλειστικά σε χρήστες iOS. Τα podcasts μπορούν να βοηθήσουν προς αυτήν την κατεύθυνση, δημιουργώντας μία ευκαιρία στην εκδοτική αγορά που μέχρι πρόσφατα περνούσε και χανόταν ανεκμετάλλευτη.