‘Mission: Impossible – Ghost Protocol’: Πώς ο Ethan Hunt σκαρφάλωσε το ψηλότερο κτίριο στον κόσμο

Και τώρα, η καλύτερη ταινία του καλύτερου franchise.

Το ‘Ghost Protocol’ έφτασε σε ένα κομβικό σημείο- αν η 3η ταινία έπεσε ακριβώς στη στιγμή που θα γινόταν η στροφή του κοινού μακριά από τον Cruise, ετούτη η 4η έφτανε εν μέσω της εκτεταμένης εμπορικής καμπής. Χωρισμένος από την επί σειρά ετών συμπαραγωγό του και στην πλάτη μιας σειράς αποτυχιών, ο Tom Cruise εμπιστεύθηκε το franchise του και, αλήθεια, την βιωσιμότητα της καριέρας του στον Brad Bird, τον σκηνοθέτη του ‘Ratatouille’.

Το ‘Ghost Protocol’ δεν είναι μόνο μια σπουδαία ταινία δράσης, αλλά και ένα πολύ ενδιαφέρον πείραμα πάνω στο πώς οι ευαισθησίες ενός δημιουργού καρτούν μπορούν πετυχημένα να μεταφερθούν στο live action. Ιδού λοιπόν το πειστήριο #749 για το κινηματογραφικό και αισθητικό ένστικτο του Tom Cruise, ο οποίος με τον ίδιο τρόπο που έψαξε τον De Palma, τον John Woo ή -εκτός franchise- τον Michael Mann, τον Paul Thomas Anderson, είδε το ‘Incredibles’ και το ‘Ratatouille’ και σκέφτηκε πως θέλει να συνεργαστεί με αυτό τον σκηνοθέτη.

Δείτε ας πούμε αυτή τη σκηνή καταδίωξης από το ‘Ratatouille’:

Νεκρός βρέθηκε ο Paul Greengrass στο κάθισμα του σινεμά βλέποντας αυτή τη σκηνή.

Ή, για να πηδήξω λίγο στο χρόνο, θυμηθείτε τη σκηνή μάχης του Jack-Jack με το ρακούν από το φετινό ‘Incredibles 2’:

Κυριολεκτικά καλύτερο action από οτιδήποτε είδαμε φέτος σε όλες τις ταινίες της Marvel.

Πώς φτάσαμε όμως στον Bird;

ΤΟΜ CRUISE ΣΕ ΠΕΡΙΟΔΟ ΚΡΙΣΗΣ

Ο JJ Abrams είχε ήδη εμπλακεί πετυχημένα με το ‘Star Trek’ και δεν επρόκειτο να σκηνοθετήσει άλλη ταινία της σειράς, παρόλο που η αποδοχή του ‘III’ από κοινό και κριτική έπαιξε σημαντικό ρόλο στη μετέπειτα επιτυχία του franchise (και έδωσε και βασικό δείγμα του πώς πρέπει να είναι στημένες οι ταινίες). Ο Abrams δεν έμεινε ως σκηνοθέτης όμως έγινε νέος παρτενέρ του Cruise σε ένα ευρύτερο επίπεδο, με την Bad Robot -την εταιρεία παραγωγής του- να αναλαμβάνει το franchise στο εξής. Οι σεναριογράφοι John Applebaum και Andre Nemec, συνδημιουργοί της σειράς ‘Happy Town’ και βετεράνοι του ‘Alias’ και της Bad Robot πήραν τη σκυτάλη από τους Kurtzman & Orci και κλήθηκαν να αναπτύξουν ένα στόρι παρόμοιας δομής και λογικής, με έμφαση στην ομάδα γύρω από τον Ethan.

Στο μεταξύ ο Cruise ήταν μάλλον στην πιο κακή περίοδο της καριέρας του. Το ‘ΙΙΙ ’είχε τη χαμηλότερη απόδοση του franchise στο box office, οι συνεργασίες με τους μεγάλους auteurs δεν έρχονταν το ίδιο εύκολα μετά το Συμβάν Στον Καναπέ, ενώ το στούντιο της United Artists που είχε αναλάβει μαζί με την επί χρόνια συνεργάτη-παραγωγό του, Paula Wagner, παρήγαγε το τεράστιο φιάσκο ‘Lions for Lambs’ (μια ταινία που δεν υπήρξε ποτέ) και το ‘Valkyrie’ που δεν ηταν και κανένας θρίαμβος. Έκανε και το ‘Knight and Day’ το 2010, άλλη μια ταινία που δεν υπήρξε ποτέ. (Στο πενταετές μεσοδιάστημα των ‘Mission: Impossible’, η πιο πετυχημένη στιγμή του Tom Cruise ήταν το cameo-μασκαριλίκι στο ‘Tropic Thunder’. Δεν τη λες και καλή περίοδο.)

Όπως λοιπόν θα έκανε και καθένας από εμάς σε μια αντίστοιχα ζόρικη φάση της ζωής του, έτσι κι ο Tom έκατσε και είδε Pixar. Και έπαθε πλάκα με τον Brad Bird ο οποίος -πάντα πίστευα- παράγει ταινίες ένα κλικ πάνω από οτιδήποτε άλλο έκανε ποτέ η Pixar, το ‘Ratatouille’ ήταν ανέκαθεν η #1 μου ταινία του στούντιο.

Ο Cruise είδε το ‘Incredibes’ και ζήτησε από τον Bird να τα πούνε οι δυο τους. Επισκέφθηκε την έπαυλή του και μίλησαν εξαντλητικά για σινεμά, τι ταινίες του αρέσουν, τι βρίσκει υποτιμημένο στο σινεμά. «Του άρεσε πάρα πολύ πώς ήταν στημένες οι σκηνές δράσης, όχι μόνο στο ‘Incredibles’ αλλά και στο ‘Iron Giant’», λέει ο Bird. «Με συγκίνησε και με ευχαρίστησε που δε τα είδε ως ξεχωριστά πράγματα. Τα έβλεπε όλα ως σινεμά. Δεν είπε, ‘ε, είσαι καλός στο animation αλλά μπορείς να χειριστείς τη μεγάλη κατηγορία με τα πραγματικά πράγματα που μπορείς να αγγίξεις;’. Είπε, ξέρεις τι είναι ένα καλό πλάνο, ξέρεις πώς να δώσει ρυθμό στα πράγματα, ξέρεις πώς να τα απεικονίσεις με ένα καθαρό τρόπο, με αδρεναλίνη. Ήταν ενθουσιασμένος.» Ο Cruise ρώτησε τον Bird αν θα τον ενδιέφερε ποτέ να γυρίσει μια live action ταινία, κι ο πολυβραβευμένος σκηνοθέτης που έτσι κι αλλιώς προσπαθούσε χρόνια να αναπτύξει κάποια live action projects (ένα εκ των οποίων θα γινόταν το μετέπειτα ‘Tomorrowland’) απάντησε, «φυσικά».

Όταν έφτασε η ώρα για το ‘Ghost Protocol’, ο Cruise σκεφτόταν διάφορους σκηνοθέτες, μεταξύ των οποίων τον Edgar Wright, όμως τελικά ρίσκαρε με τον Bird. Μιλώντας στο Wired θυμάται πως δειπνούσε με τον Michael Giacchino (συνθέτη τόσο των animation του στην Pixar όσο και μόνιμο συνεργάτη του JJ Abrams από την εποχή  του ‘Alias’) όταν ο JJ πέρασε και τον ρώτησε τι κάνει. Το ίδιο βράδυ, του έστειλε ένα SMS που έγραφε απλώς, «Mission?». Ο Tom κι ο JJ είχαν αποφασίσει, κι ο Bird δε θα τους έλεγε όχι.

ETHAN HUNT, ANIMATION HERO

Το αγαπημένο μου ανέκδοτο από όλο το backstage της δημιουργίας αυτής της ταινίας έρχεται από την συνέντευξη του Bird που λίνκαρα παραπάνω, όπου εξιστορεί τη φορά που ο Cruise έδειχνε το ‘Ratatouille’ στην ομάδα των stunts του: «Όταν προέκυψε το ‘Mission’, έβαλε την stunt ομάδα του να μελετήσει τις σκηνές δράσης στις ταινίες μου. Είχα δυο σκηνές δράσης στο ‘Ratatouille’ και οι τύποι των stunts του λένε, ‘ΟΚ, βασικά τώρα κοιτάζουμε animation’, αλλά ο Tom τους λέει, ‘Κοιτάχτε τη σύνθεση των πλάνων’.»

Πεθαίνω με αυτή την ιστορία. Προσπαθώ συνεχώς να φανταστώ την ενέργεια στο δωμάτιο, με τον Cruise να τους δείχνει την καταδίωξη του Remy και ένα μάτσο γυμνασμένους γίγαντες μπερδεμένους να του λένε «Tom… γιατί βλέπουμε μικιμάου» και τον Cruise να χοροπηδάει ενθουσιασμένος με τα χέρια να δείχνουν την οθόνη και να φωνάζει χαμογελαστός «μα δείτε, δείτε ΔΕΙΤΕ ΤΙ ΚΑΝΕΙ ΟΧΙ ΚΟΙΤΑΧΤΕ ΕΔΩ ΤΗΝ ΚΑΜΕΡΑ». Είναι τέλειο κι ακόμα κι αν υπήρχε βίντεο από εκείνο το μίτινγκ δε θα το έβλεπα ποτέ γιατί όπως το φαντάζομαι είναι ιδανικό.

Όμως πέρα από πλάκα, αυτό έκανε πάντα τόσο καλά ο Cruise όχι ως πρωταγωνιστής, αλλά ως παραγωγός-curator της σειράς. Σαν DJ που ξέρει πάντα τι κομμάτι να βάλει μετά, αν προτιμάτε. Πάντα έδινε αυτές τις ταινίες σε διαφορετικούς δημιουργούς διαφορετικού ύφους και background, και το αποτέλεσμα ήταν πάντα συναρπαστικό για αυτό το λόγο. «Ο ενθουσιασμός του Tom για τη συνεργασία μας με βοήθησε πολύ», θυμάται ο Bird. «Με προστάτεψε σε εκείνη την ταινία με πολύ καλό τρόπο. Μου επέτρεψε να αποκτήσω το χώρο μου και να κάνω πράγματα όπως ήθελα να τα κάνω. Έκανε ένα πολύ δύσκολο φιλμ πραγματοποιήσιμο».

 

Ο Andrew Stanton στα γυρίσματα του ‘John Carter’.

Όπως φάνηκε και στην περίπτωση του φιάσκου του ‘John Carter’, την άλλη live action ταινία εκείνης της περιόδου που σκηνοθέτησε ένας τύπος της Pixar (ο Andrew Stanton του ‘WALL-E’), πολλές φορές μπορεί να είναι δύσκολο ένας animator να κατανοήσει στην πράξη τις διαφορετικές ανάγκες του live action. O Stanton ας πούμε κόντεψε να γυρίσει τρεις φορές την ταινία επειδή αυτή ήταν η ‘μέθοδος Pixar’ με τα κόστη στο μεταξύ να φεύγουν στο θεό. («Αυτή είναι η ‘μαγεία’ της Pixar», μας είχε πει κάποτε ο Stanton όταν του μιλήσαμε από κοντά. «Δεν είναι πυρηνική φυσική. Γυρνάμε μια ταινία 3 και 4 φορές. Ξανά και ξανά.») Ο Cruise σίγουρα βοήθησε τον Bird στην περίπτωση του ‘Ghost Protocol’, όταν δυσκολευόταν να προσαρμοστεί.

Στη διάρκεια των γυρισμάτων ας πούμε θυμάται ο σκηνοθέτης πως του ζητούσαν διαρκώς shot list (που είναι βασικά μια λίστα των πλάνων που αναμένεται να γυριστούν, στη σειρά, μαζί με μια μικρή περιγραφή, καθώς και το είδος της κίνησης που θα χρειαστεί να κάνει η κάμερα). Ο Bird έφτιαξε shot list μερικές φορές στην αρχή, έκρινε πως δε βοηθούν στην πράξη σε κάτι (αν και είναι ένα εμφανώς πολύ πρακτικό πράγμα), και του έτρωγαν πολύ χρόνο, οπότε τελικά τους είπε, «Shot list ή ύπνος; Ποιο από τα δύο πιστεύετε μου είναι πιο απαραίτητο;»

Μπορώ να φανταστώ πως αυτή ήταν μια από τις περιπτώσεις που ο Cruise τον προστάτευση. Στη συνέχεια της παραγωγής ερχόταν στο σετ γνωρίζοντας ποιο ήταν το πρώτο πλάνο, κι όσο το crew δούλευε πάνω σε αυτό, σκεφτόταν τα επόμενα. «Νομίζω πως επειδή προερχόμουν από το χώρο του animation, και επειδή ήμουν συνηθισμένος στην εξαρχής οπτικοποίηση των ιδεών, είχα αναπτύξει μια καλή αίσθηση πάνω στο ποια πλάνα θα χρειαζόμασταν και με τι σειρά θα πήγαιναν», εξηγεί. «Ήμουν χαρούμενος αργότερα όταν πράγματα που ήλπιζα να δεθούν μεταξύ τους, δένονταν όντως και το σύνολο έβγαζε νόημα.»

Η σφραγίδα του Bird ως σκηνοθέτη με εξαιρετική αίσθηση κάδρου και ρυθμού φαινόταν στις καταδιώξεις του ‘Ratatouille’ και φυσικά φαίνεται και σε κάθε ένα από τα αποστομωτικά set pieces του ‘Mission: Impossible’ του, αυτό δεν είναι περίεργο. Το ενδιαφέρον είναι το πώς φαίνεται, με κάποιο τρόπο, και η σφραγίδα του ως animator. Στην παράδοση του animation η οπτική πληροφορία μέσα σε ένα κάδρο πάντα οργανικά χωρούσε χιουμοριστικά gags που με ένα παράδοξο τρόπο δε βρισκόταν ποτέ σε πόλεμο με οτιδήποτε άλλο συμβαίνει εκείνη την ώρα. Για να το πω αλλιώς, η μούρη του κακού μάγειρα που κυνηγάει τον Remy στην παραπάνω σκηνή καταδίωξης είναι by default χιουμοριστικό στοιχείο, ασχέτως του πού τον τοποθετεί ο Bird ανά πάσα στιγμή.

Το ‘Mission: Impossible – Ghost Protocol’ είναι μακράν η αστειότερη ταινία του franchise, δίχως να έχει σχεδόν κανένα αστείο στο κείμενό της. Το ‘ΙΙΙ’ ας πουμε επιχειρούσε διαρκώς να είναι αστείο αλλά έβγαζε κάτι πολύ κρύο και φορσέ, ενώ εδώ ο Bird δουλεύει το χιούμορ με έναν τρόπο καθαρά οπτικό. Η φιγούρα του Ρώσου που απελευθερώνει ο Ethan Hunt από τις φυλακές είναι εντελώς καρτουνίστικη- ο τύπος δε χρειάζεται καν να μιλήσει, η όλη του ύπαρξη είναι σα να βγήκε από καρτούν. Όταν ο Hunt εξηγεί στην ομάδα του τι συμβαίνει μέσα σε ένα βαγόνι τρένου, ο πράκτορας Brandt κατα λάθος ανοίγει μια καταπακτή γεμάτη όπλα. Αργότερα η ομάδα οδηγά σε ένα δρόμο στην έρημο και πετυχαίνει ένα κοπάδι καμήλες που απλά στέκονται εκεί, ως χιουμοριστικό οπτικό στοιχείο. Ο Bird απλώνει το καρτουνίστικο σλάπστικ του σε όλη την ταινία, είτε παρακολουθούμε μια σοβαρή σκηνή exposition, είτε μια έντονη σκηνή δράσης, με τρόπο που ποτέ δε γίνεται παρεμβατικός ή υποσκάπτει την αφήγηση.

Μιλώντας για live action και animation στο AV Club, ο Bird λέει πως «και τα δύο είναι φιλμ, είναι απλώς διαφορετικός τρόπος να κάνεις φιλμ. Το μέσο είναι πάντα η γλώσσα των εικόνων και του να ακολουθείς χαρακτήρες μέσα από χρώμα, μουσική και κίνηση». Αυτό για τη μουσική ειδικά έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον (και θα επανέλθει αργότερα που θα μιλήσουμε περισσότερο για μια ειδικά σεκάνς της ταινίας), καθώς ο Bird έτσι κι αλλιώς δένει τέλεια τις εικόνες του με μια μουσικότητα στο ρυθμό τους- ακόμα και τα gags έχουν ρυθμό, εξ ου και δεν αποσπούν ποτέ. «Υπάρχει μια συσχέτιση ανάμεσα στο να παίζεις staccato και μετά ξαφνικά να πηγαίνεις πιο αργά και να έχεις πιο μακρές και αργές νότες, και στο να αφήνεις μια εικόνα να λιώσει μες στην επόμενη», εξηγεί. «Συχνά, προσπαθώ να τοποθετήσω κάποιον μες στο κάδρο και όταν κόβω τη σκηνή έχω αυτό που θέλω το κοινό να κοιτάει, να βρίσκεται μες στο ίδιο σημείο του κάδρου. Ή πολύ έντονα να υποχρεώνω το μάτι να κινηθεί σε μια άλλη περιοχή του κάδρου. Ενοχρηστρώνεις τα μάτια. Είναι σα να είσαι μαέστρος για τα μάτια του κοινού.»

Υπάρχουν πράγματα στην ταινία που λειτουργούν χάρη στο πώς ο Bird μας έχει εκπαιδεύσει να τη διαβάζουμε -και- ως καρτούν: το πώς το κορμί του Ethan Hunt στουκάρει στο πάνω μέρος του παραθύρου όταν επιχειρεί το μεγάλο άλμα στην πρόσοψη του κτιρίου (το οποίο λίγο πριν ΕΤΡΕΧΕ ΚΑΘΕΤΑ), το πώς ο Brandt πηδά από επιφάνεια σε επιφάνεια αποδρώντας από τον αγωγό, το πώς η κασέτα της αποστολής δεν αυτοκαταστρέφεται τη στιγμή που πρέπει, το πώς -στο απόλυτο αποκορύφωμα- υπάρχει μια ολόκληρη σκηνή ας-πούμε-δράσης που μοιάζει με κάτι που θα έβλεπες σε καρτούν με τον Ντάφι Ντακ:

Αυτή η σκηνή είναι αδιανόητη. Ένα σουρεάλ βουβό καρτούν 7 λεπτών. Η δε σεκάνς κλιμάκωσης της ταινίας στο πολυόροφο πάρκινγκ αυτοκινήτων φέρνει στο νου ένα προ ετών actual animation.

Να η σκηνή:

Και να η αντίστοιχη σκηνή από το πιξαρικό ‘Monsters Inc.’, το οποίο όπως κι όλες οι ταινίες της Pixar εκείνης της περιόδου ήταν αποτέλεσμα ομαδικών brainstorms από την κεντρική δημιουργική ομάδα- της οποίας μέλος ήταν και ο Brad Bird:

O Bird θυμάται πως η σκηνή αυτή υπήρχε στο σενάριο αλλά δεν ήταν καθόλου καθορισμένη. (Θα μιλήσουμε παρακάτω για το σενάριο, τι υπήρχε και τι άλλαξε στην πορεία.) Κυριολεκτικά η περιγραφή ήταν, Υπάρχει μια μάχη και καταδίωξη στο πάρκινγκ. «Αυτό έπρεπε να οπτικοποιηθεί οπωσδήποτε από πριν, επειδή έπρεπε να αποφασίσουμε πόσο θα χτίσουμε και πόσο θα ήταν οπτικά εφέ.» Τελικά έχτιζαν το σετ για 6 μήνες, αλλά είναι κι εδώ εμφανές το πώς η δυνατότητα του σκηνοθέτη να δίνει οπτική αποτύπωση και ρυθμό ακόμα και σε αόριστες ιδέες, είναι κάτι που φάνηκε όχι απλά χρήσιμο, αλλά και απαραίτητο τόσο στις animation δουλειές του όσο και στην πρώτη του live action.

Η ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΤΟΥ ETHAN HUNT

Το ‘Ghost Protocol’ ξεκινά με τον Ethan Hunt φυλακισμένο υπό άγνωστες συνθήκες, με την ομάδα να οργανώνει μια απόδραση- όλα τα μέλη είναι ήδη στη θέση τους κι αυτό είναι κάτι πλέον αδιαπραγμάτευτο για τη σειρά σε αυτό το σημείο. Αυτή τη φορά μάλιστα, σε αντίθεση με το ‘ΙΙΙ’ όπου το τιμ δρούσε περισσότερο υποστηρικτικά, εδώ έχουν τα arcs τους όλοι κι αυτό βοηθά πολύ μια ιστορία σαν αυτή της ταινίας, για ένα γκρουπ ηρώων on the run, επικηρυγμένοι ως παράνομοι από τα αφεντικά τους. (Ειρωνικά, είναι ουσιαστικά η κεντρική ιδέα της ταινίας που σκόπευε να κάνει ο Joe Carnahan για το ‘ΙΙΙ’. Ίσως να χρησιμοποίησαν κάτι κι από το development που άφησε πίσω φεύγοντας.)

Στη νέα ομάδα, η Paula Patton είναι εκείνη που ζητά εκδίκηση, για το θάνατο του αγαπημένου της (ο Sawyer, από το ‘Lost’) από το όπλο μιας ξένης πράκτορα που θέλει να πουλήσει τους πυρηνικούς κωδικούς σε έναν επικίνδυνο εγκληματία ο οποίος θέλει, βασικά, να καταστρέψει το ανθρώπινο είδος για να το ξαναπιάσουμε απ’την αρχή. H Patton είχε κάνει το ‘Precious’ πριν από το ‘Ghost Protocol’ και δυστυχώς δεν έκανε κάτι εξίσου μεγάλο αργότερα. Προσωπικά δεν καταλαβαίνω καν γιατί δεν επέστρεψε στο ίδιο το franchise, είναι κι η ίδια πολύ καλή. Στη σκηνή που σαγηνεύει τον Ινδό λεφτά (φυσικά ο απολαυστικός Anil Kapoor) παίζει φοβερά τη λεπτή ισορροπία του άγχους της ηρωίδας την ώρα που κι η ίδια ερμηνεύει ένα ρόλο. Ο Bird μάλιστα έχει πει πως η Patton προσέφερε και πολύ χρήσιμα σχόλια για τον χαρακτήρα της και τα κίνητρά της, τα οποία χρησιμοποίησαν με τον Cruise για επί τόπου αλλαγές.

Και, φυσικά υπάρχει αυτή η μαγεία:

O Benji του Simon Pegg προσφέρει το απαραίτητο comic relief και την αίσθηση συνέχειας (ο Lucius έχει μια μικρή, καθαρά serialized αναγκών εμφάνιση στο τέλος), οπότε αν έχουμε το δραματικό και το κωμικό στοιχείο, τότε το άλλο μέλος της ομάδας γιατί είναι εκεί;

Ο Jeremy Renner παίζει τον Brandt, έναν αναλυτή που εμφανίζεται στην αρχή στο πλευρό του μεγάλου αφεντικού της IMF Tom Wilkinson, ο οποίος σταδιακά προκύπτει πως δεν είναι απλώς αναλυτής αλλά πράκτορας που κρύβει ένα uber-δραματικό μυστικό που συσχετίζεται άμεσα με τον Ethan και περιλαμβάνει τον υποτιθέμενο θάνατο της Julia. Οι ενοχές και η τραγική τους σύνδεση προσφέρουν υλικό ώστε οι δύο χαρακτήρες να έχουν μια δραματικά ζουμερή σχέση που θα οδηγούσε, ξεκάθαρα, στην αντικατάσταση του ενός από τον άλλον.

Διαβάζοντας ανάμεσα στις γραμμές των ανακοινώσεων της εποχής, γίνεται εμφανές πως ο Renner προσελήφθη από την Paramount με σκοπό να πάρει, τελικά, τη σκυτάλη από τον Cruise και να αναλάβει εκείνος το franchise στο μέλλον. «Δε μπορώ να μαντέψω το μέλλον και τι θέλουν, αλλά αυτή είναι οπωσδήποτε η ιδέα», είχε πει ο Renner όταν είχε ερωτηθεί από το MTV αν το franchise ενδεχομένως θα γινόταν δικό του.

Επιπλέον ένδειξη για τις προθέσεις της παραγωγής; Ο Brandt είναι εκείνος που αναλαμβάνει το signature άλμα-ως-λίγα-εκατοστά-από-το-έδαφος που είχε πραγματοποιήσει ο Cruise και στις τρεις πρώτες ταινίες της σειράς.

Ο Renner είχε πρόσφατα προταθεί για Όσκαρ με το ‘Hurt Locker’ και για το ‘Town’ οπότε ήταν αναμενόμενο πως το Χόλιγουντ θα έπεφτε πάνω του με τα μούτρα. Ένα χρόνο μετά το ‘Ghost Protocol’ εμφανίστηκε ως Hawkeye στο ‘Avengers’ κι ως Aaron Cross στο ‘Bourne Legacy’. Αυτά είναι 3 εμβληματικά franchise που εν δυνάμει θα κληρονομούσε ο Renner ή έστω θα έπαιζε πιθανώς κεντρικό ρόλο σε αυτά στην διαδρομή. Τίποτα εν τέλει δε συνέβη, ίσως επειδή ο ίδιος έπρεπε να διαχειριστεί καλύτερα την έξαφνη ζήτησή του, ίσως επειδή εξαρχής δεν ήταν φτιαγμένος για τέτοιους είδους εμπορικό σινεμά.

Στην περίπτωση του ‘Ghost Protocol’, είχαμε την είσοδο του σεναριογράφου Christopher McQuarrie, του πιο σημαντικού ‘Tom’s Guy’ από όλους όσους έχουμε αναφέρει ως τώρα, ή θα αναφέρουμε ποτέ. Θα πούμε πολύ περισσότερα πράγματα για τον McQuarrie στο κείμενο της επόμενης ταινίας, την οποία και σκηνοθέτησε (κι έχουμε κι ένα Q&A μαζί του αύριο το πρωί στο σάιτ), όμως μια πρώτη αναφορά είναι κι εδώ απαραίτητη. Ο McQuarrie, που είχε δουλέψει με τον Cruise στο ‘Valkyrie’ και είχε κερδίσει την εμπιστοσύνη του, κλήθηκε από τον σταρ-παραγωγό να ρίξει μια ματιά στο σενάριο του ‘Ghost Protocol’, ενώ βρισκόμαστε ήδη στο μέσο των γυρισμάτων.

«Ο Chris μπορεί να κοιτάξει ένα σενάριο και να σου πει ακριβώς γιατί δεν λειτουργεί και πώς να το φτιάξεις», λέει για αυτόν ο Simon Pegg. Στο ‘Ghost Protocol’ ο McQuarrie έπρεπε να έρθει σε συνεννόηση με όλο το συνεργείο ώστε να είναι βέβαιος τι μπορεί να αλλάξει και τι όχι στο σενάριο, ποια σκηνικά είχαν ήδη χτιστεί ή μαζευτεί, ποιες σκηνές μπορούσαν να γυριστούν ξανά ή όχι. «Το σενάριο είχε φανταστικές σεκάνς αλλά υπήρχε ένα μυστήριο αρκετά περίπλοκο», εξηγεί. «Αυτό που έκαναν ήταν να το ξεκαθαρίσω. Το μυστήριο έγινε απλούστερο. Είναι σα να πιάνεις μια κάλτσα σου και να τη γυρνάς από την καλή. Είναι ακόμα η ίδια κάλτσα, έχει τα ίδια κομμάτια, αλλά όλα με διαφορετική σειρά».

Ο McQuarrie, του οποίου η σημαντικότατες συνεισφορές στο σενάριο είναι uncredited, λέει πως έμαθε περισσότερα για τη σκηνοθεσία στο σετ του ‘Valkyrie’ και του ‘Ghost Protocol’ παρά σκηνοθετώντας την πρώτη του ταινία, το ‘Way of the Gun’. Ο Cruise ήταν τόσο ικανοποιημένος με τις αλλαγές που έκανε στην ταινία που στη διάρκεια ενός μίτινγκ σεναρίου, του ζήτησε να πρωταγωνιστήσει στην επόμενη ταινία που θα σκηνοθετούσε, το ‘Jack Reacher’.

Στο εξαιρετικό podcast Blank Check (που συνιστώ ανεπιφύλακτα, από την αρχή του), στο επεισόδιο για το ‘Ghost Protocol’ αναφέρεται πως μια από τις πρώτες αλλαγές του McQuarrie αφορούσε την ίδια τη μοίρα του Ethan Hunt. O McQuarrie βασικά τους είπε να το ξεχάσουν- το Mission: Impossible είναι ο Ethan Hunt και πρέπει η ταινία να επανακαλιμπραριστεί με αυτό σαν δεδομένο.

Αυτό όχι μόνο εξηγεί τη μετέπειτα λατρεία του Cruise στο πρόσωπό του, αλλά και βάζει σε πιο συγκεκριμένο context τις αλλαγές που γνωρίζουμε πως έγινε την τελευταία στιγμή στο σενάριο. «Μπήκαμε στην ταινία σκεπτόμενοι πως είχε πεθάνει η Julia, γυρίσαμε αρκετή από την ταινία σκεπτόμενοι πως δεν ήταν πια εκεί», παραδέχεται ο Bird. Στο τέλος της αποστολής, κι αφού η ομάδα έχει λύσει τα διάφορα διαπροσωπικά της ζητήματα σώζωντας στην πορεία και τον κόσμο, η τελική σκηνή αποκαλύπτει πως όχι, στην πραγματικότητα η Julia είναι ζωντανή, απλά κάπου μακριά από τον Ethan, που ήταν ένας διαρκής κίνδυνος γι’αυτήν. Αυτή η αλλαγή τελευταίας στιγμής, που ουρλιάζει McQuarrie, εμφανέστατα συνέβη παράλληλα με την συνειδητοποίηση πως ο Ethan θα παρέμενε η κεντρική φιγούρα της σειράς, ενισχύοντας έτσι τόσο το παρελθόν του (μέσω της μη ακύρωσης της συναισθηματικής του διαδρομής στην προηγούμενη ταινία, που αφορούσε ολοκληρωτικά τη Julia) όσο και τη συνέχιση του arc του προς το μέλλον.

Ο Brandt έτσι έμεινε κάπως ξεκρέμαστος, τόσο δραματουργικά όσο και σε επίπεδο ρόλου στο franchise. Όμως η έλευση του McQuarrie και η έμφασή του στο serialization (που πριν την ταινία του Abrams δεν υπήρχε στη σειρά) κούμπωσαν ιδανικά με την οπτική κατεύθυνση του Bird. Το αποτέλεσμα, σε αυτή τη σπάνια στιγμή σχεδόν τυχαίας αρμονίας μες στο χάος, ήταν τα πάντα να ταιριάξουν τέλεια, και το ‘Ghost Protocol’ όχι μόνο να προκύψει ένα αψεγάδιαστο κομμάτι κινηματογραφικής ποπ, αλλά και ανεβάζοντας παράλληλα όλο το franchise τριγύρω του- ακόμα περισσότερο.

Όπως θα φώναζε θριαμβευτικά κι ο Ethan Hunt, MISSION!!! ACCOMPLISHED!!!!

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΑΠΟΣΤΟΛΗΣ

Για αυτή την ταινία κράτησα τις περισσότερες σημειώσεις στη διάρκεια του rewatch, οι περισσότερες εκ των οποίων ήταν μικρά comedy bits που είχε μοιράσει ο Bird σχεδόν σε κάθε σκηνή.

* URGING IN RUSSIAN.

* O Benji που είναι ξαφνικά field agent είναι σαν κάτι σειρές που χαρακτήρες μυστηριωδώς αλλάζουν σχολεία ή κολέγια στις 4ες σεζόν για να είναι όλοι οι χαρακτήρες με το ζόρι μαζί. (Εξαίρεση φυσικά το ‘The O.C.’ και η καλύτερη 4η σεζόν στην ιστορία της εφηβικής τηλεόρασης.) Δουλεύει φυσικά επειδή ο Bird τον χρησιμοποιεί αδιανόητα τέλεια. Αγαπημένη ατάκα το «I thought you said the Kremlin!» δύο φορές, αλλά το καλύτερο κομμάτι της κωμικής του χρήσης είναι οι αντιδράσεις αυξανόμενης απόγνωσης που βγάζει από τον Cruise στην πορεία της αποστολής.

* -Blue is glue.

 -And when it’s red?

 -Dead.

Επίσης τέλειο που ο Benji απλά κουβάλαγε χαλαρά μαζί του ένα ζευγάρι μαγνητικά γάντια. Επειδή πραγματικά, ποτέ δεν ξέρεις.

* Στην εξωφρενική σεκάνς του Burj Khalifa όπου ο Robert Elswit κάνει τα ακροβατικά της δεκαετίας, το αγαπημένο μου από όλα τα bits είναι όταν ο Ethan πετάει κάτω το χαλασμένο γάντι κι εκείνο πέφτει με μόνο soundtrack τον άνεμο. Η κάμερα απομακρύνεται κι ο Ethan μένει μια κουκίδα στα τζάμια καθώς το γάντι πέφτει και πέφτει μες στον άνεμο. Τόσο καλή σκηνή.

* Μια ακόμα αναφορά στον Kapoor και την διασκεδαστική σκηνή της αποπλάνησής του. Το μοτίβο της κατασκόπου που πρέπει να σαγηνεύσει έναν άντρα είναι πανάρχαιο και πρωτοεμφανίζεται ως γνωστόν στις πρώτες ζωγραφιές σε τείχη σπηλαίων, όμως μου αρέσει το μικρό twist εδώ. Η Patton τον παίζει διστακτικά κι εκείνος ναι μεν θέλει να την κυνηγήσει αλλά ποτέ η δυναμική τους δεν γίνεται creepy. Αυτός είναι αρκετά σαχλούλης ώστε να αποσυμπιέζει αρκετή ένταση. Έρχεται στο μπαρ κερνάει τους πάντες και γυρνάει και κάνει «Impressed yet???» με ύφος «χαχ τι τους έκανα τώρα xD». Μετά όταν εκείνη του σπάει τα δάχτυλα αυτός ενθουσιάζεται. Όταν γδύνεται στο δωμάτιο κάνει μικρά χορευτικά. Κι εκείνη σε κάποια φάση απλά τελειώνει το παιχνίδι γιατί έχουμε και δουλειές.

* Σοβαρά, ο Brad Bird έχει γυρίσει το καλύτερο καρτούν του Chuck Jones στον 21ο αιώνα:

Ο υ ρ λ ι ά ζ ω. Ή όπως του είπε ο Lucius πιο μετά, «you actually said that? Out loud?».

* Τόσο τέλειο το σπασμωδικό timing της τελευταίας σκηνής, της μουρλής γίνεται γενικότερα. Ο Ethan το βαράει το κουμπί ξανά στο 1”, μοχλοί, σκληροί δίσκοι, πυροβολισμοί, ένα κάποιο climax. Και στο τέλος όλου αυτού, η πυρηνική κεφαλή αφοπλίζεται, κουτουλάει στο κτίριο και απλά πέφτει μες στη θάλασσα, με το theme του Lalo Schiffrin σχεδόν να παίζει.

* Και αφού γίνεται όλο αυτό, τι βλέπουμε; Το τελευταίο βλέμμα του Kurt Hendricks, μια ματιά που αντιστοιχεί σε κατάλογο βρισιών αρκετών να γεμίσουν μια σελίδα διαλόγου. Τον άφησα για το τέλος- ο Hendricks μπορεί να μην έχει τεράστια παρουσία πάνω από την ταινία (αν και απολαμβάνω το ότι απάρεντλι έχει «190 IQ!!!») όμως ο Michael Nyqvist είναι όπως πάντα πολύ δυνατός ακόμα και με τα ελάχιστα. Ο ορίτζιναλ Blomkvist του Σουηδικού ‘Girl with the Dragon Tattoo’ μπορεί δυστυχώς να μην είναι πια μαζί μας, αλλά θα έχουμε για πάντα το «Oh» από το ‘John Wick’, το σπουδαιότερο delivery ατάκας μίας λέξης στην ιστορία του σινεμά:

Κι εδώ  προσθέτει στη φιλμογραφία του μια από τις αναμφίβολα καλύτερες ερμηνείες ενός ματιού (δίχως διάλογο) στα χρονικά. Αξέχαστος.

O TOM CRUISE ΤΡΕΧΕΙ

Όλο φυσικά απολαυστικό αλλά ειδικά η στιγμή που τρέχει μακριά από την αμμοθύελλα με το Burj στο φόντο… iconic.

Ο TOM CRUISE ΚΑΝΕΙ ΤΑ ΔΙΚΑ ΤΟΥ STUNTS

Ας εκμεταλλευτούμε την ύπαρξη αυτού του section για να μιλήσουμε για την απλά απίστευτη σκηνή στο Burj Khalifa, το ψηλότερο κτίριο στον κόσμο. Ξεκινώντας από την απόφαση του Bird να γυρίσει ένα κομμάτι της ταινίας σε IMAX (την πρώτη σκηνη στη Βουδαπέστη, την τελική στο πάρκινγκ, την ανατίναξη του Κρεμλίνου και το σκαρφάλωμα στο κτίριο, συγκεκριμένα). Ο Bird εξηγεί πώς η IMAX ποιότητα αναδεικνύει περισσότερο την ένταση της σκηνής: «Όταν κοιτάμε για πρώτη φορά τον Tom να σκαρφαλώνει το Burj, στα μακριά πλάνα μπορούμε να δούμε όχι μόνο την κίνηση στον αντικατοπτρισμό όταν πιέζει το γυαλί, αλλά μπορούμε να δούμε και το γυαλί να στρεβλώνει ελαφρώς χάρη στην πίεση του χεριού του. Δε θα το έβλεπες ποτέ αυτό στα 35mm. Η οθόνη γεμίζει την οπτική σου και είναι πεντακάθαρη. Μοιάζει πιο ζωντανό.»

Ο Tom τι λέει για όλα αυτά;

By the way o Robert Elswit, βραβευμένος με Όσκαρ διευθυντής φωτογραφίας του ‘There Will Be Blood’ έκανε αυτό το τρομερά δύσκολο και εντυπωσιακό γύρισμα. Φέτος το καλοκαίρι γύρισε και το ‘Skyscraper’ με τον The Rock, το οποίο είναι κάπως σαν ο Roger Waters να έκανε tour με τους Australian Pink Floyd Show. Τελοσπάντων, νά’ναι καλά ο άνθρωπος, όλοι να ζήσουμε πρέπει, ποιος δεν το έχει κάνει αυτό.

Επιστρέφοντας στη σκηνή, η μεγάλη δυσκολία κατά τον σκηνοθέτη δεν ήταν απλά ότι έπρεπε να κινηματογραφήσουν τον Cruise να σκαρφαλώνει, να πέφτει και να τρέχει πάνω στον πιο ψηλό κτίριο του κόσμου, αλλά η παράλληλη δράση που συνέβαινε εκείνη την ώρα σε δύο διαφορετικά δωμάτια, μια πραγματικά λατρεμένη σεκάνς εντελώς vintage ‘Mission: Impossible’ αίσθησης. «Αυτή η σεκάνς είχε τις μεγαλύτερες προκλήσεις επειδή άλλαζε συνεχώς τέμπο, από το μεγάλο και το ευρύ σε ελάχιστα μικρά close-ups χεριών και ματιών και γυαλιών», λέει ο Bird.

«Άλλες φορές έπεφτε ησυχία, άλλες φορές γινόταν χαμός. Ήταν σαν μουσικό κομμάτι, σαν τον ‘Αμερικανό στο Παρίσι’ όπου άλλα σημεία είναι γρήγορα και άλλα είναι αργά και συνεχώς προσπαθείς να κινηθείς από το ένα στο άλλο.» Τη λατρεύω τόσο πολύ αυτή τη σκηνή, ένα εντελώς παλιομοδίτικα κατασκοπικό παιχνίδι αντίληψης και προσδοκιών φτιαγμένο σαν ρυθμικό παζλ, όπου στοιχεία και πληροφορίες από το ένα δωμάτιο περνούν στο άλλο σε διαφορετικό τόνο και ένταση. Ο Bird έχει φανταστική αίσθηση χώρου και τοποθεσίας, όπου τα πάντα είναι πολύ αυστηρά και τοποθετημένα και χρονολογημένα. Δεν υπάρχει πλάνο χωρίς ένταση.

Από εκεί περνάμε κατευθείαν στην αμμοθύελλα, άλλη μια μεγάλη σκηνή δράσης φτιαγμένη από άνθρωπο με μεγάλη εικαστική αντίληψη- η πλήρης απουσία φόντου και χρωμάτων στη διάρκεια της θύελλας θυμίζει αντιστοιχες σκηνές animation (αλλά και κόμικς ακόμα) όπου οι σχεδιαστές κρατούν το focus εξ ολοκλήρου στους ήρωες σβήνοντας το background. Απαιτείται επιπλέον δεξιότητα για να χτίσεις κάτι καθηλωτικό σε μια τέτοια συνθήκη. O Bird εδώ ήθελε απλώς έναν τρόπο να δείξει εμφανώς πόσο ψηλό είναι το κτίριο, και σκέφτηκε να βάλει σύννεφα να έρχονται αλλά να μη φτάνουν ως την κορυφή του. Ένας παραγωγός πρότεινε πως θα μπορούσε να είναι αμμοθύελλα κι ο Bird αποφάσισα να την εισάγει στην ταινία με αργό και μεθοδικό τρόπο, χτίζοντας σασπένς από την προηγούμενη σκηνή.

«Το ‘North By Northwest’ βρισκόταν στο μυαλό μου στη διάρκεια της αμμοθύελλας στο Ντουμπάι σχετικά με το πώς να φτιάξω μια σκηνή γεμάτη σασπένς μες στη μέση της μέρας», παραδέχεται ο Bird, με την επιρροή του Hitchcock να επεκτείνεται σε ένα ακόμα κεφάλαιο της σειράς. (Ήταν κυρίαρχο σημείο αναφοράς και για τον Towne όταν έγραφε το ‘ΙΙ’.)

«H crop duster σκηνή του ‘North By Northwest’ είναι το καλύτερο τέτοιο παράδειγμα. Συνήθως με το σασπένς στοχεύεις σε σκοτάδι και κλειστοφοβικούς χώρους. Αλλά ο Hitchcock τοποθέτησε τη σκηνή στη μέση της μέρας, σε ένα χωράφι με άπειρο οπτικό πεδίο, κάτι που έσπασε όλους τους κανόνες και παρέδωσε μια απίστευτη σκηνή.»

OI ΤΙΤΛΟΙ ΑΡΧΗΣ

Πολύ δυνατοί. Επαναφέρουν καταρχάς το φυτίλι με έναν τρόπο εκπληκτικά κυριολεκτικό, υπάρχει ένα φιδίσιο φυτίλι που καίει διαμέσου όλης της σεκάνς και δεν τελειώνει ποτέ. Good stuff. Επίσης αυτοί οι τίτλοι φέρνουν πίσω κι ένα ακόμα αγαπημένο μου στοιχείο, το να βλέπουμε (έστω παιγμένες στο περίπου, όπως εδώ) τις βασικές σκηνές της ταινίας που θα ακολουθήσει. Ξέρω ότι πολύς κόσμος δεν το γουστάρει αυτό, το βρίσκω τέλειο προσωπικά. Αν έχουν ένα πρόβλημα οι συγκεκριμένοι τίτλοι είναι ότι κρατάνε υπερβολικά πολύ, υποθέτω. Και η εκδοχή του theme δεν είναι τελείως δυναμίτης.

ΣΤΟ ΕΠΟΜΕΝΟ

O Chris McQuarrie έρχεται κι επισήμως στο franchise και πηγαίνει τον Ethan μια βραδιά στην όπερα. ‘Mission: Impossible – Rogue Nation’!

ΤΑ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΑ

‘Mission: Impossible’: Όταν ο Ethan Hunt αντικατέστησε τον Jim Phelps

Όλα τα κείμενα και οι συνεντεύξεις για τις ταινίες ‘Rocky’ και ‘Creed’