Ποια ταινία να δω στο Netflix σήμερα (και κάθε μέρα): Clueless + Emma.
- 11 ΔΕΚ 2021
Αυτή την εβδομάδα προτείνουμε το καλύτερο double feature αυτή τη στιγμή στο Netflix:
Netflix Picks of the Week:
Η Emma είχε πάντοτε τη φήμη της πιο αντιπαθητικής ηρωίδας της Jane Austen. Ανακατώστρα και επιπόλαιη, δοκιμάζει εδώ και δύο αιώνες τα νεύρα των αναγνωστών. Είναι όμως η ηρωίδα της Austen με την καλύτερη μεταχείριση στη μικρή και τη μεγάλη οθόνη, και το Netflix έχει αυτή τη στιγμή τις δύο καλύτερες κινηματογραφικές μεταφορές της: το Emma. της Autumn de Wilde που τη φαντάστηκε σε κωμωδία εποχής και το απόλυτο ‘90s classic Clueless που έφερε την αφήγηση στο σήμερα.
Η ιστορία είναι η γνωστή. Η Emma Woodhouse είναι μία εύπορη νεαρή γυναίκα, με προβλήματα κατά κύριο λόγο δικής της κατασκευής. «Τα αληθινά δεινά, πράγματι, στην κατάσταση της Emma», εξηγούσε η Austen, «ήταν η δύναμη να περνάει υπερβολικά το δικό της, και η προδιάθεση να θεωρεί τον εαυτό της καλύτερο απ’ ότι ήταν». Είναι σαφές ότι η de Wilde, παρά τις προκλήσεις του χαρακτήρα, λατρεύει την Emma όσο κι οι θαυμαστές της.
Η Austen εφηύρε πάνω-κάτω τη ρομαντική κομεντί, όμως λίγοι είναι οι δημιουργοί που έχουν στηριχθεί στη σάτιρα που στάζει απ’ τις σελίδες της (ο Whit Stillman πέτυχε άψογα τον τόνο στο Love & Friendship). Η συγγραφέας όμως ήταν καυστική με τους επιφανείς της εποχής της και, σε σημαντικό βαθμό, όσους φιλοδοξούσαν να βρίσκονται δίπλα τους. Αυτό που την έκανε τόσο αριστοτεχνική ήταν η σπάνια ικανότητά της να συνδυάζει αυτή τη διάθεση με αυθεντικό ρομαντισμό και αξέχαστες ηρωίδες, η καθεμία με τις δικές της περίπλοκες επιθυμίες. Υπάρχει αιχμή στην Austen, κάτι που οι περισσότεροι ισοπεδώνουν για χάρη του ρομάντσου και κάποιων αστείων.
Το Emma. της de Wilde βρίσκει τη σωστή ισορροπία. Η ταινία της παρουσιάζει τους παραλογισμούς του πλούτου στα τέλη του 19ου αιώνα: τα καπρίτσια, τις δηθενιές, τα διακοσμητικά στοιχεία που κάλυπταν την ωμότητα της πραγματικής ζωής και, πάνω απ’ όλα, την απέραντη, αμείωτη πλήξη. Δίνοντας τον πρωταγωνιστικό ρόλο στην Anya Taylor-Joy, γνωστή περισσότερο μέχρι τότε ως πριγκίπισσα του τρόμου, κάνει την Emma πιο παγερή και άρα την ευαισθητοποίησή της πιο επιδραστική ως εικόνα.
Η de Wilde, ως φωτογράφος για editorial μόδας και σκηνοθέτης μουσικών βίντεο, έχει χτίσει τη φήμη της γύρω από μία εικονογραφία λιτή αλλά ανεξίτηλη. Ήταν ιδανική για να αναδημιουργήσει τη φανταστική, βουκολική πόλη της Emma, έναν τόπο όπου το καλό ντύσιμο και οι τρόποι είναι πρωταρχικής σημασίας, και όπου οι άνθρωποι ανακοινώνουν τις προσωπικότητές τους απλά μπαίνοντας στο δωμάτιο. Ο κόσμος που δημιουργεί μοιάζει με γαμήλια τούρτα, μία σειρά από εκλεκτά κτήματα της αγγλικής υπαίθρου, καθένα γεμάτο με περιποιημένα δωμάτια βαμμένα σε διαφορετικές παστέλ αποχρώσεις.
Αυτή όμως η πλαστική ομορφιά δε στερεί από την ιστορία τις πληγές της. Αντίθετα στο δεύτερο μισό του Emma., η γυαλιστερή αισθητική της de Wilde τονίζει το πώς η παραμικρή αναστάτωση (μια στιγμή αγένειας, ένας χορός που χάλασε) μπορεί να αναταράξει την τόσο προσεκτικά καλιμπραρισμένη ύπαρξη της ηρωίδας.
Και φυσικά, η de Wilde λατρεύει την Emma της Amy Heckerling.
«Όταν οι μεγάλοι προσπαθούν να πουν στους εφήβους πώς νιώθουν ή προσπαθούν να τους πουν τη γνώμη τους για τη σύγχρονη ζωή τους, σπανίως λειτουργεί», έλεγε πέρσι σε αφιέρωμα του Town & Country για την ταινία. «Επειδή όμως η Amy Heckerling ήταν όντως κουλ, ήξερε πώς να τα κοροϊδέψει όλα αυτά, αλλά όχι από μία τετράγωνη, ενήλικη σκοπιά».
Εάν ήξερες το βιβλίο της Austen θα το αναγνώριζες στο Clueless. Εάν όχι, μπορούσες και πάλι να συνδεθείς με την ιστορία κι ας μην ήσουν πλουσιοκόριτσο στην Καλιφόρνια, ή το skater boy που κάνει μπάφο στο σχολείο.
Και σίγουρα θα απολάμβανες τον κόσμο της Heckerling: Το Clueless παραμένει μία από τις πιο εύθυμες οπτικές εμπειρίες του κινηματογράφου της δεκαετίας του ’90. Ο Bill Pope, διευθυντής φωτογραφίας στην ταινία, είχε καταλάβει πόσο σημαντικό ήταν το φως και η λάμψη για τη Heckerling (η σκηνοθέτης είχε μεγαλώσει σε ένα αμυδρόφωτο διαμέρισμα στο Μπρονξ) και της έφτιαξε τα πιο ηλιόλουστα κάδρα.
Εκείνη η ταινία είχε το δικό της λεξιλόγιο (“As if”, “Whatever”, “You’re a virgin who can’t drive”), τη μόδα της costume designer Mona May που αντηχεί ακόμα ακραία ανά περιόδους, και τη δική της Emma στη Cher της Alicia Silverstone: μία νεαρή γυναίκα που αδυνατεί να διαβάσει τον κόσμο πέρα από το στενό σύνολο πολιτιστικών αναφορών της, αντανακλώντας έτσι τον ναρκισσισμό της Emma του βιβλίου. Αλλά στη διάρκεια του Clueless, ο ναρκισσισμός της Cher γίνεται στην πορεία ένας τρόπος για να τη δούμε με μεγαλύτερη συμπάθεια.
Όταν η Cher προφέρει λανθασμένα το “Haitians” στο debate ή δωρίζει σκι για φιλανθρωπικούς σκοπούς, η ταινία δεν την κάνει τον κακό της υπόθεσης. Εκθέτει την περιορισμένη, αν και καλοπροαίρετη, οπτική της. Το φυλετικό και ταξικό προνόμιο της Cher δε φαίνεται πουθενά καλύτερα από την πιο τολμηρή αλλαγή που επιχειρεί η Heckerling στο βιβλίο της Austen. Όταν την κρατούν υπό την απειλή όπλου και η ταινία συνεχίζει να αρμέγει αυτή τη σκηνή για χιούμορ («This is an Alaïa!»), η φούσκα λευκής ασφάλειας στην οποία λειτουργεί η Cher – και βασικά ολόκληρο το Clueless – είναι ευκρινής.
Η Heckerling παίζει με έναν αξιοσημείωτα αυτοκριτικό τρόπο με αυτό, με την παρωδία της Cher για την ανιδεότητα της Emma να αντικατοπτρίζει την ευρύτερη ανιδεότητα της δεκαετίας του ’90 στις Ηνωμένες Πολιτείες (και του Δυτικού Κόσμου γενικώς).
Δε θα ξεχάσω ποτέ την κριτική του Ewan McGregor για την ταινία. «Τη μισούσα με πάθος», είχε πει. «Σκέφτηκα ότι θα ήταν μία πολύ καλή ταινία αν στο τέλος τής είχε τινάξει κάποιος το κεφάλι με ένα πραγματικά τεράστιο όπλο». Ο άνθρωπος ήταν απλά clueless.
